Diagnostyka prenatalna
Monitorowanie rozwoju płodu w ciążach wysokiego ryzyka
Ocena funkcji jednostki łożyskowo-płodowej
Diagnostyka wrodzonych wad rozwojowych
Estriol
Jest głównym estrogenem występującym w moczu.
W nadnerczach płodu zachodzi synteza dihydroepiandrosteronu i androstendionu. Dihydroepiandrosteron podlega hydroksylacji w wątrobie płodu a razem z androstendionem zostaje zamieniony w łożysku na estriol.
W wątrobie matki estriol jest koniugowany z kwasem glukuronowym i w tej postaci zostaje wydalony do moczu.
Przy ocenie łożyska należy zwrócić uwagę na wydolność organizmu matki w zakresie koniugacji w wątrobie i wydalania przez nerki.
Wraz ze wzrostem płodu i łożyska poziom estriolu wzrasta.
Jeżeli wartość estriolu spada do 40-45% wartości poprzednich pomiarów świadczy to o niewydolności jednostki płodowo-łożyskowej.
a-fetoproteina
Pojawia się we krwi płodu pod koniec 1 miesiąca ciąży i maksymalne stężenie 2-3g/l osiąga na początku II-go trymestru po czym maleje ok. 100krotnie tuż przed porodem.
W płynie owodniowym stężenie AFP wynosi kilka mg/l.
AFP przechodzi z krwi płodu do krwi matki i osiąga w kolejnych trymestrach wartości 125 250 i 500mg/l.
Dla ciąży mnogiej przyjmuje się iloczyn wartości AFP dla ciąży pojedynczej i ilości płodów.
Zbyt wysokie stężenie AFP jest możliwe w przypadku przechodzenia dużej ilości krwi płodu bezpośrednio do krwiobiegu matki albo przedostawanie się AFP z płynu owodniowego z powodu wrodzonych wad rozwojowych cewy nerwowej.
Gonadotropina kosmówkowa (HCG) (wszystko)
wykonywanie próby ciążowej
ocena prawidłowego rozwoju łożyska w I trymestrze ciąży
Wzrost znamienny HCG występuje po zagnieżdżeniu komórki jajowej ok. 9-10 dnia po zapłodnieniu.
W ciąży fizjologicznej stężenie HCG rośnie bardzo szybko osiągając pod koniec I trymestru wartości 10-100tys mU/l.
Od ok. 10-11 tygodnia ciąży jego poziom zaczyna spadać do 1/10 stężenia maksymalnego pod koniec II trymestru..
Obniżone stężenie HCG w stosunku do normy w dwóch kolejnych oznaczeniach zachodzi w ciąży pozamacicznej lub obumarłej.
HPL - ludzki laktogen łożyskowy
Stymuluje ciałko żółte do produkcji estrogenu i progesteronu
Stymuluje gruczoł piersiowy do wzrostu bez laktacji
działanie somatotropowe podobne do hormonu wzrostu
Ocena integralności jednostki płodowo-łożyskowej.
Poziom hormonu wzrasta w ciąży i koreluje z masą łożyska. Monitorowanie we krwi (osocze) ciężarnej rozpoczyna się na początku drugiego miesiąca ciąży.
Maksymalne stężenie HPL osiąga w 36-38 tygodniu ciąży
(min. 4-4,5mg/l).
Poziom hormonu wzrasta z masą płodu i łożyska natomiast jest ujemnie skorelowany ze zmianami patologicznymi w łożysku lub chorobami matki(nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, gestoza)
W ciąży mnogiej poziom HPL jest wyższy niż w pojedynczej, ale nie jest wielokrotnością wartości dla ciąży pojedynczej.
Bilirubina w płynie owodniowym (wszystko)
Cenny wskaźnik wystąpienia konfliktu serologicznego u zagrożonego płodu.
Płyn owodniowy uzyskuje się przy pomocy amniocentezy wykonywanej najwcześniej od 22 tygodnia ciąży ( 10ml płynu owodniowego ).
Wskazania do amniocentezy :
- wcześniejsze wystąpienie choroby hemolitycznej u poprzedniego noworodka
- niezgodność serologiczna pomiędzy matką a dzieckiem
Dla niesprzężonej bilirubiny maksimum absorbcji występuje przy 450nm a dla płynu owodniowego wolnego od bilirubiny 350nm.
Wynik pomiaru odnosi się do wieku ciążowego.
Surfaktant (wszystko)
Oznaczanie fosfolipidów surfaktantu w płynie owodniowym pozwala na ocenę dojrzałości płodu i prewencję rozwoju niewydolności oddechowej noworodków (RDS).
Ocenia się stosunek L/S lecytyny /sfingomieliny w płynie owodniowym.
(metoda półilościowa w chromatografii cienkowarstwowej)
Test wstrząsania (stabilności piany) - tworzenie stabilnych pęcherzyków gazu w cieczy przez fosfolipidy surfaktantu w obecności etanolu.