Ćwiczenie 5

T: Badanie ogólne moczu (2)

Zagadnienia teoretyczne:

Sposoby przygotowania preparatu osadu moczu. Barwienie osadu moczu. Upostaciowane i nieupostaciowane składniki osadu moczu, zanieczyszczenia. Składniki prawidłowego osadu. Formułowanie wyniku badania. Składniki patologiczne osadu. Ilościowe oznaczanie składników osadu. Źródła błędów przy oznaczaniu elementów morfotycznych osadu moczu. Automatyzacja badania moczu. Znaczenie kliniczne badania ogólnego moczu ze szczególnym uwzględnieniem przydatności w diagnostyce zapaleń dróg moczowych i nerek.

Ćwiczenie praktyczne:

Badanie osadu moczu - składniki prawidłowego i patologicznego osadu. Próba Addis. Wzór odsetkowy leukocytów. Liczenie retikulocytów.

1. Badanie osadu moczu - składniki prawidłowego i patologicznego osadu

• Przygotowanie preparatu

Aparatura i sprzęt laboratoryjny:

• mikroskop

• pipety automatyczne o pojemności 0,1 cm³, 1 cm³

• probówki stożkowe

• szkiełka podstawowe

• szkiełka nakrywkowe

• komora Bürkera

Materiał badany i odczynniki:

• poranna porcja moczu

Wykonanie:

• dokładnie wymieszać całą porcję moczu i odlać do probówki stożkowej 10 ml

• wirować 5 min przy 2000 obr./min

• zlać mocz znad osadu, odwracając energicznie probówkę dnem do góry; nad osadem powinna pozostać resztka płynu (około 0,5 ml - objętość zaznaczona kreską na ściance probówki)

• wymieszać osad z resztką moczu, przenieść kroplę (15-20 µl) na szkiełko podstawowe i przykryć nakrywkowym (osad powinien być rozprowadzony pod cała powierzchnią szkiełka nakrywkowego)

• obejrzeć preparat w mikroskopie świetlnym najpierw w małym powiększeniu (100 x), a następnie ocenić szczegóły obrazu w dużym powiększeniu (400 x)

2. Ocena ilościowa osadu - Próba Addisa

Zasada metody:

Mocz zbiera się przez 12 godzin, sprawdza się jego odczyn i objętość, wiruje określoną porcję (1/60 objętości moczu oddanego w ciągu 12 godzin). Część uzyskanego osadu przenosi się do komory hematologicznej i ocenia liczbę poszczególnych elementów morfotycznych wydalonych w przeliczeniu na 12-godzinną zbiórkę moczu.

Aparatura i sprzęt laboratoryjny:

• mikroskop

• pipety automatyczne o pojemności 0,1 cm³, 1 cm³

• probówki stożkowe

• szkiełka nakrywkowe

• komora Bürkera

Materiał badany i odczynniki:

• mocz z 12-godzinnej zbiórki

Wykonanie:

• wirować próbkę moczu (1/60 całej objętości) w probówce stożkowej 5 minut przy szybkości 2000 obr./min.

• odciągnąć mocz znad osadu pozostawiając dokładnie 0,5 ml

• starannie wymieszać mocz z pozostawiona objętością i przenieść kroplę do komory Bürkera

• zliczyć krwinki czerwone i białe na powierzchni 3 dużych kwadratów, natomiast wałeczki w 9 dużych kwadratach (cała powierzchnia komory) pod powiększeniem 400x.

Obliczenia:

liczba krwinek czerwonych/białych/24 godz. = A x 10⁶

A - liczba elementów policzona na powierzchni 3 dużych kwadratów siatki Bürkera

liczna wałeczków/24 godz. = A x 10⁵

A - liczba elementów policzona na powierzchni całej siatki Bürkera

Wartości prawidłowe:

krwinki czerwone - do 2x10⁶

krwinki białe - do 5x10⁶

wałeczki - do 1x10⁵

3. Oznaczanie wzoru odsetkowego leukocytów

Aparatura i sprzęt laboratoryjny:

• mikroskop

Materiał badany i odczynniki:

• rozmaz

• olejek immersyjny

Wykonanie:

• zabarwiony rozmaz obejrzeć w mikroskopie świetlnym, w powiększeniu immersyjnym 1000 x, od „głowy” rozmazu do „ogona”, licząc 100 kolejnych komórek ruchem konika szachowego (wynik podaje się jako procent poszczególnych klas leukocytów)

4. Liczenie retikulocytów

Błękit brylantowo-krezolowy strąca się w RNA i przybiera postać niebieskich ziarenek,

połączonych niekiedy siecią lub siateczką Zbuforowany 1% roztwót błękitu brylantowo-krezolowego, który reaguje z RNA, zabarwia retikulocyty na kolor niebieski a precipiteated RNA na kolor intensywnie niebieski. Erytrocyty barwią się na kolor jasno niebieski lub niebiesko zielony.

Aparatura i sprzęt laboratoryjny:

• mikroskop

Materiał badany i odczynniki:

• rozmaz wykonany na ćw. 2

• olejek immersyjny

Wykonanie:

• obejrzeć rozmaz pod mikroskopem przy powiększeniu 480-krotnym bez lub z imersją, do obserwacji wybrać pola, w których krwinki czerwone są dobrze wybarwione, nieuszkodzone i nie nakładają się na siebie

• zliczyć komórki w 7 polach pomiarowych

• wyniki podać w promilach

Wartości prawidłowe:

• u dorosłych 2 ÷ 20 ‰

• u noworodków 25 ÷ 60 ‰ (ilość retikulocytów u noworodków spada w ciągu pierwszych 2 tygodni życia do wartości oznaczonej u dorosłych)

4

---