07.10.06 r. Podstawy zarządzania

Funkcje i zadania nauki o organizacji i zarządzaniu.

1. Dostarczenie naukowej wiedzy teoretycznej o przemianach w racjonalizacji form działalności ludzkiej, realizowanej w danym społeczeństwie na danym etapie rozwoju świata.

2. Upowszechnianie wiedzy praktycznej pochodzącej od ludzi (z punktu widzenia sprawności działania).

3. Przekazywanie wiedzy naukowej społeczeństwu.

4. Pobudzenie społeczeństwa do wpływania na racjonalizację i sprawność w działaniach zagranicznych.

F. Taylor

Siły społeczne - normy i wartości cechujące kulturę.

Siły ekonomiczne - związane z systemem gospodarczym i ogólnymi tendencjami, warunkami w gospodarce.

Siły polityczne - czyli instytucje sprawujące wadzę polityczną, oraz ogólnie polityka i postawa rządu wobec działalności gospodarczej.

Główne szkoły i kierunki nauki oraz ich przedstawiciele.

1. Szkoła klasyczna:

• Naukowe zarządzanie (F. Taylor, H. Emerson, H. Gantt, F. i L. Gilbreth, H. LeChatelier, K. Adamiecki)

• Zarządzanie administracyjne (H. Fayol, M. Weber).

Szkoła stosunków międzyludzkich (M. Parker-Follett, A. Maslow, D. Mc Gregor, R. Likert).

Szkoła badań operacyjnych.

Szkoła systemów społecznych (Ch. Barnard, H. Simon).

Szkoła neoklasyczna (empiryczna) - (P. Drucker).

• Podejście systemowe

• Podejście sytuacyjne.

Wybrane problemy współczesnej myśli w dziedzinie organizacji i zarządzania:

1. 1983 r. - ruch na rzecz doskonałości
   (T. J. Peters, R. H. Waterman)

2. Początek lat 80-tych - Just in time (Europa Zachodnia).

3. Połowa lat 80-tych - Postmodernizm w zarządzaniu (USA, Europa Zachodnia).

4. 1989-91 - obalenie komunizmu, transformacja gospodarki (Polska, Europa Środkowa).

5. 1990-200 - koncepcje zarządzania dynamicznego, międzykulturowego, partycypacyjnego.

6. Powstanie makroorganizacji.

Zarządzanie informacjami.

Zarządzanie cyberprzestrzenią.

Współczesne wyzwania zarządzania:

• globalizacja działalności gospodarczej

• jakość i wydajność

• zmniejszenie rozmiarów produkcji i redukcja personelu

• własność

• etyka i społeczna odpowiedzialność

• różnorodność siły roboczej

„Bez zasad - obracamy się w ciemności i chaosie. Bez doświadczenia i umiaru - popadamy nieraz w niemałe kłopoty, nawet przy najlepszych zasadach.”


Henry Fayol

Engologia - nauka o pracy.

Systematyki ogółu kierunków engologicznych dokonano z uwzględnieniem 3 podstawowych kryteriów:

1. Stopnia abstrakcyjności twierdzeń

2. Okoliczności badawczych

3. Przedmiotu badań

Prakseologia - zbiór zadań o sprawności wszelkiego ludzkiego działania: Tadeusz Kotarbiński.

PRAKSEOLOGIA




Interdyscyplinarność - nauki o organizacji i zarządzaniu - połączenie organizacji i zarz
ądzania z innymi naukami.

Zazębienie z innymi naukami może polegać na:

• częściowo wspólnym przedmiocie badań

• wykorzystaniu TO i Z dorobku teoretycznego aparatury pojęciowej oraz metod i technik badawczych wypracowanych przez inne dyscypliny naukowe.

Prakseologiczna analiza działania.

Analiza pojęcia działania

1. Kto działa?

Podmiotem działania jest sprawca (dowolny impuls, czyn).

Sprawca - osoba której impuls dowolny jest przyczyną danego zdarzenia.

Impuls dowolny - to akt psychiczny przekazania organom ciała polecenia wykonania określonego ruchu.

Czyn - najmniejsza nierozkładalna cząstka działania, ruch elementarny wywołany jednym impulsem dowolnym.

2. Dlaczego sprawca działa?

Sprawca działa aby osiągnąć cel (antycypacja).

Cel - to świadomy lub podświadomy antycypowany stan rzeczy do którego zmierzamy w działaniu.

Antycypacja - na podstawie następstwa zdarzeń przewidywana możliwość zaistnienia jakiegoś pożądanego lub niepożądanego stanu rzeczy.

3. Co sprawca osiąga poprzez działanie?

Przez działanie sprawca osiąga jakiś wynik, który zazwyczaj bywa wytworem, w tym także wyrobem.

Wynik - czyli skutek działania.

Wytwór - skutek działania będący dowolnym przedmiotem wyróżnionym ze względu na osobę i czas (przedmioty materialne, informacyjne, stan psychiczny).

Wyrób - skutek działania będący dowolnym przedmiotem materialnym wyróżnionym ze względu na osobę i czas.

4. Czym sprawca posługuje się w działaniu?

Podczas działania sprawca posługuje się aparaturą.

Aparatura - rzeczy pomocne w realizacji działania będące budowlami, budynkami, maszynami, urządzeniami, narzędziami.

5. Co jest przedmiotem działania?

Za pomocą aparatury sprawca oddziaływuje na materiał, a w szczególnym przypadku na tworzywo (odpad, utylizacja).

Tworzywo - część materiału wchodzącego w skład wyrobu.

Odpad - użytkowa lub nieużytkowa pozostałość materiału.

Utylizacja - Wykorzystanie odpadów.

6. Jak wynik jest osiągany?

Sprawca osiąga wynik stosując jakiś sposób działania, ewentualnie metodę (zasób i środki).

Sposób działania - to kolejność stosowania oraz dobór zasobów i środków.

Zasób - to przedmiot używany do osiągnięcia celu (ludzie, materiały, aparatura, czas, przestrzeń).

Środek - to zdarzenie umożliwiające osiągnięcie celu (cel pośredni).

CG = C1 + C2 + C3

CG - cel główny

C1 - cel pośredni

Metoda - to sposób znajdujący powtarzalne zastosowanie.

7. W jakich okolicznościach sprawca działa?

Sprawca działa w konkretnych warunkach i środowisku (otoczenie).

Warunki - układ zdarzeń zachodzących w danym czasie i mających znaczenie dla realizacji celu.

Środowisko - otoczenie takiego elementu którym jest żywy organizm.

Otoczenie - wszystko co jest poza danym elementem i nie wchodzi w jego skład.

8. W jakich granicach działa sprawca?

Sprawca działa w każdorazowo określonym przedziale działania.

Przedmiot działania - to granice odcinka czasu, wycinka przestrzeni lub zbioru.

Działanie - to świadome, celowe i dowolne zachowanie się sprawcy.

Cechy organizacyjne ludzkiego działania:

• posiadanie celu działania

• określenie sposobu zorganizowania
  - wyodrębnienie całości organizacyjnej działania
  - złożoność całości organizacyjnej działania.

Cykl działania zorganizowanego - to proces kolejno następujących po sobie czynności, które prowadzą do osiągnięcia celu.

Etapy cyklu działania zorganizowanego

H. LeChatelier	J. Zieleniewski
Postawienie jednego i ściśle określonego celu. Zbadanie warunków i środków, które trzeba zastosować ażeby osiągnąć cel. Przygotowanie warunków i środków uznanych za niezbędne do zastosowania. Urzeczywistnienie - wykonanie zamierzonych celów. Kontrola otrzymanych wyników i osiąganie wniosków.	Uświadomienie celu działania. Planowanie. Przygotowanie zasobów. Realizacja. Kontrola i wyciąganie wniosków.

Fazy działania zorganizowanego:

• preparacja;

• realizacja;

• weryfikacja.

Cechy charakteryzujące cykl działania zorganizowanego:

• uniwersalizm;

• kompletność;

• racjonalność;

• elastyczność.

4

Siły społeczne

O i Z

Siły polityczne

Siły ekonomiczne

TEORIE

Zasady

Zasady

Zasady

Metody naukowe

- gromadzenie danych

- badanie związków

- formułowanie i sprawdzanie hipotez

Koncepcje

(modele, paradygmaty)

Zjawiska w rzeczywistości

O i Z

Ekonomika pracy

Psychologia pracy

Socjologia pracy, Fizjologia pracy

Dydaktyka pracy

Ekonomiki branżowe

I

II

III

Stopień ogólności twierdzeń

Prakseologia

Psychologia

Prawo

Socjologia

Ekonomia

Fizjologia i ergonomia

Matematyka

Technika

Teoria systemów i cybernetyka

TO i Z

(teoria organizacji i zarządzania)

---