Zgłębnikowanie żołądka 16.02.2010r.

-długość przełyku wynosi 23-25 cm u dorosłych

-unerwienie gardła- splot gardłowy, duży splot nerwowy leżący na tylnej ścianie gardła. Tworzą go włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne odchodzące od n. językowo-gardłowego i n. błędnego

Trzy przewężenia przełyku:

-gardło przechodzi w przełyk

-rozwidlenie tchawicy, na wysokości łuku aorty

-3 cm nad wpustem do żołądka

Wydzielanie soków trawiennych

-soki trawienne są wydzieliną licznych gruczołów przewodu pokarmowego. W ich skład poza wodą wchodzą enzymy, elektrolity i różne składniki organiczne oraz nieorganiczne. Przewód pokarmowy wydziela w ciągu doby ok. 9l soku

-Żołądek wydziela w ciągu doby ok. 2,5l soku, będącego wodnym roztworem kwasu solnego i enzymów

Teoretyczne i techniczne podstawy zabiegu

-zabieg polega na wprowadzeniu (przez usta lub nos) specjalnego zgłębnika i pobraniu soku żołądkowego (przez zassanie). Pobrany materiał można poddać analizie biochemicznej, cytologicznej (ocena jakościowa i ilościowa komórek) oraz bakteriologicznej.

Cele:

Diagnostyczny:

-pobranie treści do badania toksykologicznego

-zbadanie czynności wydzielniczej żołądka

Leczniczy:

-opróżnienie żołądka z zalegającej wydzieliny (w różnych schorzeniach i stanach przed zabiegami operacyjnymi i w okresie pooperacyjnym)

-podanie pokarmu

-płukanie żołądka w zatruciach (do 1 godz. Wytyczne)

-zobojętnianie treści żołądkowej

Monitorowanie homeostazy płynów:

-pomiar wydzielania żołądka i badanie utraty elektrolitów

-zapobieganie zachłyśnięciu się treścią żołądkową pacjentów nieprzytomnych

-monitorowanie w przypadku krwawień z przewodu pokarmowego

Wskazania specjalne:

-atonia żołądka

-zwężenie odźwiernika

-zapalenie trzustki

-niedrożność jelit

-zapalenie otrzewnej

Uwaga!!!

Zgłębnik jest niezbędny u chorych:

-nieprzytomnych

-zaintubowanych

-zaburzoną świadomością

Podstawy prawne wykonywania zabiegu- zabieg jest wykonywany na zlecenie lekarza.

Powikłania/ niebezpieczeństwa:

-zgłębnik w drogach oddechowych powoduje zaburzenia oddychania, ewentualnie NZK

-wymioty i aspiracja treści żołądkowej do dróg oddechowych (Zespół Mendelsona)

-podrażnienie/uszkodzenie/krwawienie z błony śluzowej nosa, gardła, przełyku, żołądka

-uszkodzenie żylaków przełyku u chorych z marskością wątroby

-przemieszczanie się zgłębnika

-sklejanie się zgłębnika z błoną śluzową

-zatkanie się zgłębnika

-zakażenia

Przeciwwskazania:

-żylaki przełyku

-stany zapalne jamy ustnej, nosowej, gardła

-oparzenia jamy ustnej, gardła i przełyku

-tętniak aorty piersiowej

-brak podniebienia twardego- gdy zgłębnik zakładany jest przez usta

-złamanie podstawy czaszki, skrzywienie przegrody nosa, polipy jamy nosa- w przypadku zakładania zgłębnika przez nos

-zaburzenia rytmu serca

Zestaw:

-taca

-kilka zgłębników żołądkowych

-strzykawka Janeta

-miska nerkowata

-rękawiczki

-lignina

-szklanka z woda

-Lignokaina żel 2%

-nożyczki

-plaster

-stetoskop

Algorytm zabiegu

Czynności przygotowawcze:

-wytłumacz choremu istotę, cel oraz przebieg zabiegu (chory powinien być na czczo i bez leków) przyjęcie pozycji siedzącej/leżącej na wznak lub na lewym boku przez chorego

-przygotuj zestaw

-umyj ręce

-załóż rękawiczki

-poleć oczyścić nos pacjentowi

-wyjmij protezy z jamy ustnej pacjenta

-odsłoń klatkę piersiową pacjenta

-zmierz długość na jaką wprowadzisz zgłębnik-od żołądka(wyrostek mieczykowaty mostka) do kąta żuchwy i do końca nosa-przez nos; od żołądka do kąta żuchwy i do siekaczy-przez usta

-posmaruj zgłębnik lignokainą lub zamocz końcówkę w wodzie

Czynności właściwe:

-wprowadź zgłębnik przez nos na długość ok. 7,5 cm, przygnij głowę pacjenta do klatki piersiowej, poproś, by cały czas przełykał ślinę podczas wprowadzania zgłębnika

-wprowadź zgłębnik przez jamę ustną (zgłębnik przesuwany po lewej stronie jamy ustnej)

-zgłębnik ma osiągnąć głębokość około 45-60 cm

-oceń umiejscowienie zgłębnika

-zamocuj sondę plastrem na nosie pacjenta tak, by mógł swobodnie oddychać

Czynności końcowe:

-uporządkuj zestaw

-umyj i zdezynfekuj ręce

-udokumentuj zabieg

Metody sprawdzania położenia zgłębnika:

-obserwacja pacjenta podczas zabiegu- np. duszenie się/ zgłębnik w drogach oddechowych

-strzykawką 100ml odciągnij treść z żołądka

-wstrzyknij przez sondę do żołądka powietrze strzykawka 5-10ml osłuchując stetoskopem okolicę żołądka (powinno być słyszalne bulgotanie)

-włóż koniec zgłębnika do szklanki wody- gdy będą bąbelki powietrza w wodzie, oznacza to obecność zgłębnika w drogach oddechowych

Wymiana zgłębnika:

-1 raz w tygodniu

-pamiętaj o zamknięciu światła zgłębnika ochroni to pacjenta przed aspiracją treści do dróg oddechowych

Zgłębnik Sengstakena- Blakemore'a

-rodzaj zgłębnika wprowadzanego do żołądka przez nos lub jamę ustną, do doraźnego hamowania krwawienia z pękniętych żylaków przełyku. Tamponada skutecznie zatrzymuje krwotok, ale u 60% chorych po usunięciu zgłębnika dochodzi do nawrotu krwawienia

-zgłębnik wprowadza się do żołądka a następnie wypełnia balony powietrzem do uzyskania docelowego ciśnienia 30-50mgHg. Zgłębnik napina linka z obciążeniem 250-500g. Tamponada żylaków nie powinna być utrzymywana dłużej niż 24 godziny, po tym okresie wzrasta ryzyko powstania tzw. Odleżyn błony śluzowej przełyku, które stają się drugim obok żylaków źródłem krwotoku, niekiedy niemożliwym do opanowania. Inne możliwe powikłanie to przemieszczenie zgłębnika, perforacja przełyku lub żołądka.

-metodę działania zgłębnika zaproponowali w 1950r. Sengstaken i Blakemor. Tamponadę krwawiących żylaków przełyku opisał już Westphal w 1930r.

Podstawy prawne

-Ratownik medyczny może wykonywać zgłębnikowanie pod nadzorem lekarza systemu.

-`Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego' z dnia 29 XII 2006r.

---