_____________________________________________________________________________

Margit Sandemo

SAGA O LUDZIACH LODU

Tom XVIII

Dom upiorów

_____________________________________________________________________________

ROZDZIAŁ I

- Och, Elisabet - wzdychała matka dziewczyny,

podając jej stanowczym ruchem białą, upudrowaną

perukę. - Fakt, że wolno ci w domu chodzić z gołą

głową, to zupełnie inna sprawa. To wina ojca, który

zbyt ulega twoim kaprysom. Teraz jednak mamy jechać

do Christianii, będziemy bywać w lepszym towarzyst-

wie. Tam nie możesz się tak pokazać. Z naturalnymi

włosami, w dodatku nie upudrowanymi! Jak jakaś

chłopka!

Elisabet Paladin potrząsnęła głową, a jej orzechowo-

brązowe loki rozbłysły w blasku słońca kolorem mie-

dzi.

- Nie rozumiem, co jest złego w moich włosach? Nie

znoszę tych wstrętnych peruk. Męczą mnie. A czy mama

widziała te wszystkie głupie wyfokowane gęsi w peru-

kach? Drapią się dyskretnie w karki, aż im się te peruki

przekrzywiają! Wszy się lęgną pod tym szczelnym pas-

kudztwem.

Tora, matka Elisabet, spoglądała wstrząśnięta na swoją

upartą córkę.

- W takim razie niech już będzie bez peruki. Masz

dostatecznie gęste włosy, zwłaszcza kiedy się je upnie

wysoko. Madam Sorensen przyjdzie tu i zrobi ci ładną

fryzurę, ozdobi ją kwiatami, ptasimi piórami i może

jeszcze czymś, a wszystko upudrujemy na biało. Też

będzie dobrze.

- Nie! - wrzasnęła Elisabet. - Nie znoszę pudru,

powiedziałam już !

- Cóż za głupstwa!

Matka sypnęła dziewczynie na głowę całą torebkę

pudru i wszystko zniknęło w gęstej białej chmurze.

Elisabet zaniosła się kaszlem, z trudem łapiąc powiet-

rze.

- Nie przesadzaj - powiedziała matka. Kiedy jednak

zobaczyła, że oczy córki zrobiły się czerwone i pełne łez

i że ona dławi się naprawdę, wpadła w popłoch. Zaczęła

machać rękami, żeby rozproszyć chmurę pyłu, potem

pobiegła po wodę, ręce jej się trzęsły ze zdenerwowania.

Elisabet miała nos zatkany do tego stopnia, że przez

dłuższy czas nie była w stanie mówić, co matka wykorzys-

tała, by wygłosić zasadnicze przemówienie na temat, jak

okropnie zachowuje się córka i jej ojciec.

- Twój ojciec nie wrócił jeszcze do domu, a powinniś-

my przecież wyjeżdżać o czwartej! Co ja mam z wami

począć! W taki dzień on tkwi nad rzeką razem z tym

okropnym Vemundem Tarkiem i nadzoruje spławianie

drewna. Czy wy nigdy nie myślicie o tym, że pochodzicie

z arystokratycznego rodu? Jesteście Paladinami, to prze-

cież margrabiowie, a ty pokazujesz się ludziom z nie

upudrowanymi włosami, twój ojciec natomiast pomaga

flisakom! Czy on naprawdę musi to robić? Czasami tak się

za was wstydzę, że jestem bliska szaleństwa!

Sama pani Tora pochodziła z dobrej mieszczańskiej

rodziny, ale uważała, że Ulf Paladin stanowił dla niej

świetną partię. Była jedyną osobą, która wciąż mówiła

o margrabiowskim tytule. Bardzo chciała, by mąż go

używał, on zaś w żadnym razie się na to nie godził,

zwłaszcza że w Norwegii wszelkie tytuły szlacheckae

zostały zniesione. Tora była znakomitą gospodynią Eli-

strand, czułą i szczerą, cenioną w całej okolicy, ale zarówno

Ulf, jak i Elisabet uważali, że niekiedy jest zbyt apodyk-

tyczna.

Był rok 1770 i córka miała wkrótce skończyć dwadzieś-

cia lat. Wszyscy wiedzieli, że pani Tora robi wszystko, by

jak najszybciej wydać ją za mąż i że szuka dla niej jak

najlepszego kawalera. Dlatego tak bardzo liczyła na tę

podróż do Christianii, bo mieli się tam spotykać z naj-

znakomitszymi osobistościami, a przynajmniej widywać

takich ludzi.

Elisabet częściowo odzyskała zdolncść mówienia.

- Gim jezd Vebudd Talg?

- Co ty bełkoczesz, dziewczyno?

Elisabet wytarła nos.

- Kim jest Vemund Tark?

- Dzikus, jeżeli chcesz znać maje zdanie. Rodzina

Tarków ma wspaniałą posiadłość tuż za granicami Chris-

tianii, z dala od miejskiego szumu, otoczoną świetnie

utrzymanym parkiem. Czarujący ludzie! Gdybym ja miała

taki dom, nie chciałabym nawet przez minutę mieszkać

gdzie indziej. Ale ich starszy syn, Vemund, upiera się,

żeby mieszkać w byle jakiej chatce w należących do

posiadłości lasach.

- Tark? Czy to nie do nich należą takie ogromne

puszcze?

- Oni mają strasznie dużo wszystkiego, lasy, tartaki,

składy drewna i nie wiezm co jeszcze. My też moglibyśmy

tyle mieć, moglibyśmy być naprawdę bardzo bogaci,

gdyby twoja praprababka Liv nie była taka głupia i nie

sprzedała tego przedsiębiorstwa handlu drewnem, które

odziedziczyła po swoim pierwszym mężu. Wy, Ludzie

Lodu, nigdy nie znaliście się na interesach. Spójrz tylko

na swego ojca! Jemu wystarcza Elistrand. A przecież

moglibyśmy mieć i Grastensholm, i Lipową Aleję,

gdyby on nie uważał, że tamte majątki należą do

dalekich krewnych w Szwecji, którzy nigdy tu nawet

nie zaglądają.

Tęsknym wzrokiem popatrzyła przez okno w stronę

znacznie bardziej okazałego Grastensholm.

- Przecież ciocia Ingrid nadal tam mieszka! - zaprotes-

towała Elisabet, której udało się tymczasem wepchnąć

znienawidzoną perukę za skrzynkę na drzewo.

- Ta stara wiedźma - mruknęła Tora pogrążona

w swoich myślach.

Była to prawda, Elisabet nie mogła zaprzeczyć.

- I jej syn, wuj Daniel, zamierza się tu osiedlić

z rodziną, kiedy przestanie pracować.

- On się tu nigdy nie sprowadzi, zbyt dobrze powodzi

mu się w Szwecji - powiedziała matka z uporem.

- Grastensholm będzie świeciło pustkami, kiedy Ingrid

nie stanie. Jeśli kiedykolwiek do tego dojdzie. Ona będzie

się trzymać życia jak dziadek Ulfa, Ulvhedin.

Elisabet spłoszona popatrzyła w stronę starego dworu.

Zdawało jej się, że już słyszy zawodzenie wiatru w pustych

pokojach i ruinach wieżyczki. To by było okropne, to się

nie może stać, wystarczy już tego, że jacyś obcy dzierżawią

Lipową Aleję.

- Wuj Daniel sprowadzi się na pewno. A przynajmniej

jego dzieci.

Tora prychnęła lekceważąco.

- Wy, z Ludzi Lodu, nigdy nie trzymaliście się ziemi!

Dzięki niech będą Najwyższemu przynajmniej za to, że ty

nie jesteś taka jak Ingrid albo Ulvhedin!

- Dotknięta? - uśmiechnęła się Elisabet. - To by

mogło być interesulące!

- O, nie, wielkie dzięki! Na razie, Bogu chwała,

wygląda na to, że wszystkie te okropieństwa się skoń-

czyły. Nie ma nikogo dotkniętego w pokoleniu twojego

ojca i w twoim także nie.

- Zapomina mama, że w pokoleniu ojca jeden był. Ten,

który miał na imię Mar, tylko my go nigdy nie widzieliś-

my. A mała Shira należy przecież do wybranych.

- W to ja nie wierzę - ucięła Tora zdecydowanie. - W tę

Syberię i Bóg wie co jeszcze!

- No, ale Shira przecież tu kiedyś przyjechała, gdy mój

ojciec był jeszcze chłopcem - upierała się Elisabet. - I przy-

rodni brat Shiry, Orjan, jeździł później w odwiedziny do

niej i Mara na Syberię. - Zamyśliła się. - Ale mama ma

rację. W moim pokoleniu nikt nie został obciążony

dziedzictwem. Ani ja, ani syn Orjana, ani żadne z dwojga

dzieci Daniela. Nikt! Ojciec i ciocia Ingrid uważają, że to

zasługa Shiry. Już samo to, że znalazła jasną wodę,

wystarczyło, by ród został uwolniony od przekleństwa.

- Daj Boże, żeby tak było - mruknęła Tora. Zdążyła

już zapomnieć, że nie wierzy w niesamowitą historię

o tajemniczej wędrówce Shiry.

Chociaż często wykrzykiwała różne ochy i achy z po-

wodu, że jej mała rodzina należy do Ludzi Lodu, to

ubóstwiała ich, zarówno Ulfa, jak i Elisabet. Nie umiała

tylko tego okazywać, bo różniła się od nich charakterem

i została zupełnie inaczej wychowana.

Myśli Tory dotknęły obszaru budzącego lęk i wstyd.

Oskarżała Ludzi Lodu, że nie trzymają się ziemi. Sama

jednak żyła w ciągłym niepokoju, że wyjdzie na jaw, iż

w swojej rodzinnej parafii pozwala się tytułować mar-

grabiną. Gdyby mąż i córka się o tym dowiedzieli,

umarłaby ze wstydu.

Elisabet drgnęła.

- Proszę spojrzeć, mamo! Stary Nils biegnie znad rzeki!

Tora natychmiast otworzyła okno.

- Co się stało, Nils?

Tamten stanął zdyszany. Minęło kilka sekund, nim

zdołał łamiącym się głosem wyjaśnić:

- Mój syn wpadł do wody. Wydobyli... go, ale jest

ciężko ranny. Czy panie mogłyby przyjść ze wszystkim, co

potrzeba, żeby go opatrzyć? Tak kazał mi pan gospodarz

powiedzieć.

- Już pędzę! - zawołała Elisabet. - Zaprzęgnij do

wózka, to przywieziemy go do domu. Biorę lekarstwa

i jadę konno!

- Ale weź damskie siodło, Elisabet! - upomniała ją

matka. - I okryj czymś te twoje nie uczesane włosy. Tam są

mężczyźni! Prostaccy, niewychowani flisacy, ale jednak!

- Jakie to ma znaczenie! - krzyknęła Elisabet od drzwi.

- Tu chodzi o życie!

Większość otoczonych legendą leczniczych środków

Ludzi Lodu znajdowała się u Ingrid w Grastensholm.

Elistrand jednak miało także swój mały zbiór, który teraz

Elisabet wzięła ze sobą.

Parobek zniknął w stajni, a dziewczyna pobiegła za

nim. I już za moment Tora zobaczyła swoją córkę

galopem opuszczającą dziedziniec.

Znowu otworzyła okno.

- Elisabet! - krzyczała wstrząśnięta. - Jak ty siedzisz?

Po męsku! I z gołą głową! Elisabet! Elisa...

Zamilkła zrezygnowana. Córka była już daleko.

- Przyjęcie - żaliła się Tora sama przed sobą. - Naresz-

cie nadarzyła się możliwość znalezienia jej męża, może

jakiegoś urzędnika, a może nawet pastora! I taką okazję

mamy stracić przez jakiegoś nędznego flisaka! O, zgrozo!

Ojciec Elisabet, Ulf Paladin, syn Jona i wnuk Ulvhedi-

na, spokojny i silny, o spękanych dłoniach i szerokiej,

jowialnej twarzy, cały dzień spędził nad rzeką nadzorując

spławianie partii drewna. Towarzyszył mu Vemund Tark,

który to drewno od niego kupił, a któsego bardziej

interesowała praca na świeżym powietrzu niż siedzenie

w biurze i zarabianie pieniędzy. Na rzece flisacy mocowali

się z opornymi balami. Rzeka przepływająca obok parafii

Grastensholm nie była wielka, ale spełniała swoje zadanie,

żywiła rybaków, dzięki niej rozwijały się przedsiębiorstwa

handlu drewnem i tartaki. Flisacy nawoływali się ponad

migotliwą, rozpryskującą się wodą, ich rozmowy przypra-

wione były najwymyślniejszymi przekleństwami, ale znali

swoje rzemiosło, przynajmniej większość z nich...

- Ten leń, syn Nilsa, jest okropnie bezmyślny - powie-

dział Ulf. - Gdzie się tylko pojawi, zaraz dochodzi do

nieszczęścia.

Vemund skinął głową. Był to mężczyzna niezwykle

przystojny, o szybkich, niecierpliwych ruchach. Miał

szlachetny profil, a w oczach jakiś tajemniczy blask, jakby

smutek czy nadmierną wrażliwość. Wargi zmysłowe

i znamionujące siłę charakteru, włosy ciemnoblond, gęste

i kręcone, skóra nosiła ślady przebywania na świeżym

powietrzu, na słońcu i wietrze przy każdej pogodzie.

Siedzieli z Ulfem na kamienistym brzegu i nadzorowali

pracę, susząc przy okazji w słońcu przemoczone ubrania

i buty; oni także dostali swoją porcję wody na rzece.

- Byłem dosyć zdziwiony, kiedy wczoraj w biurze

spotkałem twojego brata - powiedział Ulf swoim łagod-

nym głosem. - Jest zupełnie innym typem niż ty.

- Rzeczywiśćie - odparł Vemund w zamyśleniu.

- Braciszek jest w bardzo trudnej sytuacji. Takie życie jak

moje go przeraża, a wie, że nie odziedziczy ani dworu, ani

przedsiębiorstwa. Wszystko to jest zapisane na mnie,

zresztą zgodnie z prawem. Proponowałem, że odstąpię

mu przynajmniej połowę, ale on nawet słyszeć o rym nie

chce. Żadnej jałmużny! Taki ambitny jest mój Braciszek.

Głupio ambitny!

Ulf posłał Vemundowi Tarkowi pełne zadumy spoj-

rzenie.

- No tak, ty pewnie też masz swoje zasady. Na przykład

nie chcesz mieszkać w Lekenes.

- To zupełnie inna sprawa - odparł Vemund krótko.

- Ja nie pasuję do salonów.

- A mnie się zdaje, że pasowałbyś znakomicie - powie-

dział Ulf, przyglądając się arystokratycznemu profilowi

tamtego. - W innym ubraniu, oczywiście, z upudrowany-

mi włosami. Czy twój brat nie ma imienia? Tylko

Braciszek?

- Na chrzcie dano mu Arnold, ale tak właśnie ma na

imię nasz ojciec, dlatego o bracie zawsze mówiło się

Braciszek. Myślę, że wszyscy, jego nie wyłączając, zapom-

nieli, że ma też normalne imię.

Ulf uśmiechnął się.

- Tylko że teraz to już nie jest mały braciszek.

Przystojny mężczyzna!

- Tak. Panny, zdaje się, też tak uważają. On ma już

dwadzieścia trzy lata, jest dwa lata młodszy ode mnie, ale

nic w życiu nie zrobił, siedzi w domu z rodzicami. Czasami

myślę, że ratunkiem dla niego byłoby ożenić się z jakąś

dziedziczką dworu albo przedsiębiorstwa i nareszcie za

coś odpowiadać. Wiesz, on ma mnóstwo zalet, ale jest

zupełnie bezwolny. Hej, nie ruszajcie tych bali! - zawołał

Vemund Tark w stronę rzeki. - Bo się to wszystko

pomiesza!

Flisacy uznali ostrzeżenie za rozsądne i przenieśli się

w inne miejsce.

- My w domu mamy podobny kłopot - Ulf uśmiechnął

się krzywo. - Mamy córkę jedynaczkę, ale jej w żadnym

razie nie wolno wyjść za mąż za dziedzica dworu czy

innego majątku. Wtedy dopiero byłoby zamieszanie! Bo

to ona musi przejąć Elistrand, a prawdopodobnie jeszcze

dwa inne dwory w tutejszej parafii.

- Między innymi samo Grastensholm? - zapytał

domyślnie Vemund.

Ulf skinął głową.

- Tak więc wyjściem dla niej byłoby małżeństwo

z jakimś młodym człowiekiem, który niczego nie dziedzi-

czy.

- Rozumiem. Ale akurat takich możliwości chyba nie

brakuje. Młodsi synowie... Czasami chciałbym być w ta-

kiej sytuacji. Móc samemu wybrać sobie zawód, decydo-

wać o swoim życiu. Pracować ciężko, ale być kimś. Nie

tak jak teraz, kiedy jestem zobowiązany przejąć coś, co już

od dawna jest zorganizowane, działa, i dwór, którego

w gruncie rzeczy nie chcę.

Teraz Ulf Paladin rozumiał, dlaczego Vemund Tark

najchętniej przebywa na otwartym powietrzu i pracuje

fizycznie. Pragnienie, żeby czegoś dokonać...

- Ale nie ma chyba piękniejszego dworu niż Lekenes

- wtrącił. - Takie dziedziczne dobra...

- To nie jest dziedziczne - uciął Vemund. - Kupili go

pięć lat temu.

- Twoi rodzice? Ach, tak! Zawsze mi się zdawało, że

mówisz jakby z odcieniem obcego dialektu. Skąd po-

chodzicie?

Vemund Tark zerwał się z miejsca.

- Och, proszę spojrzeć tam! - zawołał. - O, mój Boże!

- To Edwin, syn Nilsa - powiedział Ulf, który też już

stanął na równe nogi. - Idziemy!

Pobiegli nad rzekę. Vemund bez wahania rzucił się do

zimnej wody. Młody Edwin, który dostał się pomiędzy bale,

został już przez towarzyszy uwolniony i teraz, nieprzytomny,

dryfował z prądem w dół rzeki obok długich pni.

Stary Nils rozpaczał głośno.

- Spokojnie, Nils, zaraz Tark się nim zajmie - uspoka-

jał go Ulf Paladin.

- Ale tyle krwi! Cała woda czerwona, och!

- Wszystko będzie dobrze! Biegnij teraz do domu

i przynieś mi walizeczkę z lekarstwami. Poproś o nią moją

żonę!

- Ale jeżeli on już...

- Nie umarł, zobacz, chwycił ratownika za ramię!

Woda zapewne przywróciła mu świadomość. Pospiesz się,

my tymczasem wydobędziemy go na brzeg.

Stary pobiegł jak mógł najszybciej.

Przemoczeni do suchej nitki mężezyźni wychodzili na

brzeg kawałek dalej. Wszyscy biegli na miejsce wypadku,

spławiane drewno pozostawili na jakiś czas własnemu

losowi.

Młody zarozumialec Edwin, któremu się wydawało, że

jest co najmniej tak dobrym flisakiem jak starsi i doświad-

czeni mężczyźni, wyglądał teraz naprawdę żałośnie. Krew

buchała z długiej rany na udzie, a jedna ręka była chyba

złamana.

- Jego ojciec zaraz przyniesie środki opatrunkowe

- wyjaśnił Ulf. - Tymczasem musimy próbować zatamo-

wać krew. Coś ty tam robił, Edwin? Powiedziałem ci, że to

nie jest zabawa dla nowicjuszy.

- Umieram! - zawodził Edwin nieustannie. - Umie-

ram!

- Nie, nie umierasz. Ale boleć to cię trochę może.

I jeszcze poboli przez jakiś czas.

Na szczęście dzień był ciepły i ubrania pomagających

rannemu mężczyzn szybko schły. A z Edwinem nie było

łatwo, wrzeszczał przez cały czas i nie pozwalał się

dotknąć.

Vemund Tark spojrzał w stronę dworu.

- No, nareszcie! Jakaś służąca pędzi tu konno, jakby ją

sam Szatan gonił.

Ulf rzucił pospieszne spojrzenie na ścieżkę.

- To nie służąca - oświadczył sucho. - To moja córka.

Vemund zmrużył oczy na widok zbliżającej się galopem.

Gęste, nie upudrowane włosy falowały na wietrze, a ona

dosiadala konia okrakiem, tak że spod powiewających

spódnic widać było uda. Miałaby to być panna dziedziczka?

- Proszę wybaczyć - bąknął. - Pomyliłem się.

Ulf uśmiechnął się pod nosem.

- Elisabet robi, co chce, ku rozpaczy swojej matki. Ale

to dobra i szlachetna dziewczyna. A jej moralność nie

budzi najmniejszych wątpliwości.

- Jeździć konna w każdym razie potrafi - wycedził

Vemund przez zęby. - I to bez siodła i uprzęży!

Elisabet zgrabnie zeskoczyła z konia i ostatni kawałek

drogi do rannego przebiegła. Uklękła ohok szarobladego

Edwina i pospiesznie obejrzała jego rany.

- Wydaje nam się, że ma złamaną rękę - powiedział jej

ojciec.

Elisabet obejrzała ostrożnie chorego.

- Nie - oświadczyła. - To tylko bark, zwichnął sobie

staw. Chwileczkę... Czy ojciec mógłby tu potrzymać?

Jednym zdecydowanym ruchem nastawiła ramię. Ed-

win wrzasnął dziko i zemdlał.

O, rany boskie! miał ochotę krzyknąć Vemund Tark,

ale się powstrzymał. Nigdy przedtem nie widział kobiety

działającej tak stanowczo.

- Sporo pani umie, jak widzę - powiedział do Elisabet

stłumionym głosem.

Ona nie miała czasu nawet na niego spojrzeć.

- Pradziadek Ulvhedin mnie nauczył. A potem ciotka

Ingrid. To ja odziedziczę po niej święty skarb Ludzi Lodu,

bo po niej nie ma już w rodzie dotkniętych ani wybranych.

Vemund spojrzał pytająco na Ulfa, ten jednak nie miał

czasu na wyjaśnienia.

- Rozbierzcie go od pasa w dół - powiedziała Elisabet.

W gromadzie flisaków dał się słyszeć szmer zdziwienia.

Żaden nie kwapił się, żeby wykonać polecenie.

- Może to nie jest odpowiednie dla damy... - zaczął

Vemund Tark.

- Praszę nie mówić głupstw - parsknęła Elisabet

nieciecpliwie. - Co jest ważniejsze? Życie chłopca czy

maja wstydliwość? Jeśli o mają cnotę chodzi, to w pełni za

nią odpowiadam, zapewniam pana.

- Elisabet miała już do czynienia ze znacznie gorszymi

przypadkami niż ten - powiedział Ulf tonem usprawied-

liwienia, jednocześnie zdejmując spodnie Edwinowi. - Jej

wielkim marzeniem jest zostać lekarzem, ale oczywiście

nic z tego nie będzie. Po pierwsze dlatego, że jest kobietą,

a po drugie dlatego, że kiedyś będzie musiała odziedziczyć

dwór. Tymczasem jednak nie ma nic do roboty i nudzi się,

prawda, Elisabet?

- Chciałabym robić coś, co ma sens - powiedziała

Elisabet, nie odrywając wzroku od długiej rany, którą

starała się oczyścić. - Być dziedziczką dworu, prowadzone-

go przez tak pracowitych rodziców, w którym na dodatek

jest tyle służby, to irytujące. Proszę tu potrzymać - zwróciła

się do Vemunda. - Proszę zaciskać razem brzegi rany!

Posłuchał bez słowa.

Elisabet przyjrzała się z bliska jega rękom. Po prostu

przyciągały wzrok - duże, siłne, ogorzałe od słońca

i wiatru, a przy tym smukłe i szczupłe, o wrażliwgch

palcach.

W końcu dała sobie chwilkę czasu, by spojrzeć na

właściciela tych dłoni. Nie mogły należeć do zwykłego

flisaka czy parobka, to stwierdziła od razu. A intensywnie

niebieskie oczy, które badawczo jej się przyglądały,

świadczyły o kulturze i wykształceniu. Usta okazały się

niewiarygodnie pociągające.

Elisabet była po prostu zafascynowana pięknymi,

męskimi rysami, całą szlachetną twarzą.

To nie mógł być nikt inny jak tylko ten słynny Vemund

Tark, o którym mówiła matka.

Ale co się kryje w tych oczach? Jaka to straszna

tajemnica drąży świadomość tego mężczyzny? Jakim

sposobem gorycz zdążyła już wycisnąć aż tak wyraźne

piętno na tej młodej twarzy?

Elisabet Paladin nie była ani dotkniętą, ani wybraną.

Była zwykłą dziewczyną, choć nie mogło ulegać najmniej-

szej wątpliwości, że pochodziła z Ludzi Lodu. Najbardziej

przypominała chyba Ceeylię i Villemo, a może też Ingrid

z czasów młodości. Elisabet jednak miała w sobie jakąś

dziwną nieśmiałość, cechę, która tamtym trzem szczegól-

nie nie ciążyła.

Zmieszała się teraz i zarumieniła pod uważnym spoj-

rzeniem Vemunda Tarka i musiała spuścić wzrok. Od-

ruchowo podciągnęła spodnie Edwina i okryła najbar-

dziej tego wymagające części jego ciała.

- Muszę zaszyć ranę - powiedziała. - Zanim Edwin

odzyska przytomność.

Współczesny lekarz pewnie by załamał ręce nad prymi-

tywnymi poczynaniami chirurgicznymi Elisabet, a jeszcze

bardziej nad jej stosunkiem do higieny, ale przyglądają-

cym się mężczyznom imponowała w najwyższym stopniu.

Niektórzy musieli odejść na bok, gdy igłą przebijała skórę.

Vemund nie powiedział nic, ale spojrzenie, które posłał

Ulfowi Paladinowi, było dostatecznie wymowne.

Edwin ocknął się na skutek bólu spowodowanego

szyciem i trzech ludzi musiało go trzymać, by Elisabet

mogła dokończyć. Stary Nils płakał i prosił Boga o wyba-

czenie za.to, że naruszają stworzone przez niego dzieło,

uważał poza tym, że panienka jest potwornie nieczuła, po

prostu brutalna.

W końcu Elisabet wstała i starannie wytrzepała spód-

nicę. Jęczącego Edwina flisacy ułożyli na wozie sprowa-

dzonym przez Nilsa, Elisabet uśmiechnęła się i niepewnie

pomachała wszystkim na pożegnanie. Nie skorzystała ze

swojego nie osiodłanego konia, lecz zaczęła się wdrapy-

wać na furkę obok Edwina. Vemund natychmiast pod-

skoczył, żeby jej pomóc.

Elisabet nie miała odwagi spojrzeć mu w oczy, by nie

dostrzegł, że się zawstydziła. Wierzchowiec, na którym tu

przyjechała, poszedł za wozem.

Ulf przyglądał się temu wszystkiemu zdumiony. To

była jakaś nieznana strona charakteru jego zazwyczaj

pyskatej i śmiałej córki.

Vemund Tark stał obok niego.

- Jeśli można, to przyjdę za wami zaraz, jak tylko

skończymy pracę.

- Oczywiście - odparł Ulf, ale jego myśli błądziły gdzie

indziej.

Zgodnie ze swoim zwyczajem, Ulf poszedł wprost na

piętro. Zapukał do drzwi i usłyszał słowa zaproszenia.

Jego dziadek Ulvhedin siedział wyprostowany na

krześle i wyglądał przez okno. Rodzice Ulfa, Jon

i Branja, już nie żyli, zmarła także babcia Elisa, lecz

Ulvhedin żył, miał dziewięćdziesiąt sześć lat i czuł się

dobrze.

- Jak tam spławianie drewna? - zapytał teraz, bo

zawsze bardzo interesował się wszystkim we dworze.

- No, jakoś nam się udała - odpowiedział Ulf,

zadowolony z dobrze wykonanej pracy.

- A co to za nieszczęście?

Ulf nie zdziwił się ani trochę, że dziadek wie.

- To Edwin, syn Nilsa. Elisabet poradziła sobie

naprawdę dobrze.

Ulf opowiedział dokładnie, co się stało, patem usiadł

na ławie i zapalił fajkę.

- Tak, to zdolna dziewczyna - przyznał Ulvhedin.

Ulf przemilczał swoje obserwacje, nie wspomniał

o nowej, łagodnej, kobiecej Elisabet. Powiedział tylko:

- Jest w niej jakaś mieszanina jakby zwyczajnej

dziewczyny z tym, co było dobre w dotkniętych.

- To prawda. Tak się cieszę, że daliście jej imię na

pamiątkę mojej Elisy.

Wnuk westchnął głęboko i wstał.

- W każdym razie wszyscy jesteśmy szczęśliwi, że mała

Shira zdołała unieszkodliwić tę przeklętą marę, która przez

tyle wieków niszczyła nasz ród. Tak dobrze jest wiedzieć, że

nie urodzi się już żadne nieszczęsne, dotknięte dziecko. I że

po moim pokoleniu żadne takie dziecko się nie urodziło.

Ulvhedin wyglądał przez okno.

- Smocze nasienie - rzeki z wolna.

- Co dziadek ma na myśli?

Ulvhedin zwrócił ku niemu swoją straszną, lecz kocha-

ną twarz.

- Dan, ojciec Daniela, który wiedział tak wiele

opowiadał mi kiedyś o pewnym bohaterze greckaego

mitu, który zabił smoka i posiał jego zęby...

- Ach, tak! I potem z ziemi wyrośli uzbrojeni wojow-

nicy?

- No właśnie! I tak też jest z przekleństwem Ludzi

Lodu. Unicestwisz je, a nowe pokolenia dotkniętych

wyrosną...

- Czy dziadek myśli, że wielki czyn Shiry to za mało?

Stary nie odpowiedział.

- Ale przecież Elisabet...

- Z Elfsabet wszystko w porządku.

Ulf zmarszczył brwi.

- Orjan w Skanii ma syna, Arva, z którego jest bardzo

dumny. To niezwykle miły chłopiec o błękitnych oczach.

Daniel ma dwoje dzieci, syna Solve i córkę Ingelę. Znamy

ich oboje! Ciemnookie, radosne dzieciaki, bez najmniej-

szego nawet śladu jakiegoś piekielnego obciążenia.

- To prawda. Żadnemu z tych czworga niczego nie

brakuje. A mimo to, Ulf.. Mimo to wiedz, że zęby smoka

zostaly posiane!

Ulf przyglądał się dziadkowi długo i uważnie, a w koń-

cu westchnął leciutko i wyszedł z pokoju.

Martwił się o Ulvhedina. Stary człowiek miałby dużo

lepiej i czułby się o wiele swobodniej w Grastensholm,

u Ingrid, ale Tora nawet słyszeć o tym nie chciała.

Uważała, że jej obowiązkiem jest opiekować się starym

dziadkiem męża, zaraz by się rozniosło, gdyby tego nie

robiła, a co by pawaedzieli sąsiedzi?

Tak więc Tora zamęczała starego swoim nieustannym

"ja wiem lepiej", a jednocześnie skarżyła się, jaki to dla

niej krzyż zajmowanie się dziadkiem.

Nic zatem dziwnego, że silny jeszcze Ulvhedin naj-

więcej czasu spędzał w swoim pokoju, żeby nikomu nie

zawadzać.

Vemund Tark przyszedł, gdy już zaczynało zmierz-

chać, w na wpół przemoczonym ubraniu, tak jak stał nad

rzeką.

Przywitał się uprzejmie z paniami. Tora przyjęła go

z umiarkowanym zachwytem. Co prawda rodzina Tar-

ków to czarujący ludzie, ale tego odludka Vemunda

z trudem dałoby się zaliczyć do tej samej kategorii.

Elisabet przyglądała mu się z ukrywanym zaintereso-

waniem. Był to mężczyzna w jej typie. Kulturalny,

przystojny, a jednocześnie otaczała go jakby atmosfera

dzikich pustkowi.

Zastanawiali się wszyscy, jaki też interes go sprowadza.

Wyjaśniło się szybko, bez niepotrzebnych wstępów.

- Pani Paladin... Ulfie. Od wielu tygodni poszukuję

kobiety, która pomogłaby mi rozwiązać mój trudny,

podwójny dylemat. Pewna moja... krewna wymaga stałej

opieki. Nie można jej pozostawić samej. Niedawno

umarła kobieta, która się nią zajmowała, i naprawdę nie

wiem, co począć. A tymczasem panna Elisabet pragnie

jakiegoś bardziej sensownego zajęcia niż nudne życie we

dworze, a poza tym ma prawdziwy talent lekarski. A co się

tyczy tej drugiej sprawy...

Elisabet wstrzymała dech. Do czego on, na Boga

zmierza?

Vemund Tark mówił dalej:

- Wspomniałeś, Ulfie, że twoja córka powinna wyjść za

mąż za kogoś, kto nie jest dziedzicem, za młodszego syna,

który nie jest przywiązany do rodzinnego dworu, domu

za kogoś, kto mógłby u jej boku żyć tutaj. Gdyby twoja

córka przyjęła tę pracg u mojej... krewnej, dopóki nie

znajdę kogoś innego, to miałaby czas poznać swojego

przyszłego męża, w bardziej naturalny sposób, i może

polubić go. Wygląda na to, że panna Elisabet jest silną

i niezależną młodą osobą, która potrafi radzić sobie nawet

w nieoczekiwanych sytuacjach.

Odenchnął głęboko, po czym dodał:

- Pani Paladin, mój przyjacielu, Ulfie... w imieniu mojego

młodszego brata mam zaszczyt prosić o rękę waszej córki.

ROZDZIAŁ II

Wielka cisza zaległa w pokoju po zaskakującym oświad-

czeniu Vemunda Tarka. Słychać było tylko dźwięki

dochodzące z zewnątrz; kokieteryjne i nie zawsze przy-

zwoite rozmowy służących z parobkami pracującymi

w stajniach i oborach, żałosne muczenie cieląt, skrzypienie

kół gdzieś na wiejskiej drodze.

Elisabet zdawała sobie sprawę z tego, że nie wolno jej

protestować. Byłoby to obraźliwe dla tego, kto złożył taką

propozycję, a poza tym zwyczaj nakazuje, by rodzice

rozstrzygali sprawy małżeństwa. Już i przedtem przy-

chodzili do niej konkurenci, oczywiście, ale matka Elisa-

bet odprawiała ich jako nie dość poważnych kandydatów.

- No, muszę powiedzieć... - wykrztusił na koniec Ulf

matowym głosem.

Pani Tora przez całe popołudnie obnosiła swoje

oburzenie, że nie zdążą na pierwsze wieczorne spotkanie

w Chcistianii, i nie chciała słuchać propozycji męża, że

przecież mogą jechać jutro rano i zabrać wszystkich ze

sobą. Pani Tora chciała czuć się obrażona i zlekceważona.

Teraz zapomniała o całej Christianii.

Zwróciła się do córki z pałającymi oczyma.

- Elisabet - wyszeptała. - Pomyśl! Wejść do rodziny

Tarków! Jednej z najbogatszych... najlepszych!

Teraz dziewczyna nie mogła już dłużej milczeć. Od-

wróciła się w stronę Vemunda i powiedziała czystym,

chłodnym głosem:

- A co pański brat na to?

- Braciszek? Myślę, że będzie z tego bardzo zadowolony.

Pani jest właśnie taką kobietą, jakiej potrzebuje, a i on

w przyszłości może być dla pani oparciem. Także pod

względem materialnym. Chodzi mi o to, że w dzisiejszych

czasach wy, właściciele dworów, ponosicie ogromne ciężary

podatkowe. Nie będzie też z całą pewnością miał żadnych

zastrzeżeń co do wyglądu swojej przyszłej małżonki.

- Wielkie dzięki! - syknęła Elisabet z irytacją. - Powiada

pan, że będę miała dość czasu na to, by go poznać i polubić.

To naprawdę wspaniałomyślne z pańskiej strony. W takim

razie on także będzie miał tyle samo czasu, by poznać mnie,

prawda? Bo jego zdanie też się chyba będzie trochę liczyło?

- Elisabet! Nie tym tonem! - upomniała ją matka.

- To zrozumiałe - odparł Vemund Tark spokojnie.

Trudno było nie dostrzec urazy w głosie Elisabet.

- Bardzo chętnie podejmę się opieki nad pańską

kuzynką. Wygląda to na rozsądne zajęcie dla mało

przydatnej panny. Co prawda sami mamy w domu

dziewięćdziesięciosześcioletniego dziadka Ulvhedina, ale

on znakomicie sobie radzi. Mimo wszystko nie chciała-

bym być traktowana jak koń na sprzedaż. Poproszę

rodziców, by zgodzili się na mój wyjazd do pańskiej

kuzynki. Ale potem zobaczymy. Jeżeli między pańskim

bratem a mną narodzi się sympatia, to możemy wrócić do

kwestii małżeństwa. Na razie jednak nie odpowiemy ani

tak, ani nie:

- Elisabet! - wykrzyknęła matka oburzona. - Młoda

dziewczyna nie ma prawa stawuać warunków! Masz się

ukłonić i podziękawać, to wszystko!

Tymczasem Ulf zdołał się otrząsnąć z zaskoczenia.

- Uważam, że propozycja Elisabet jest rozsądna. Co ty

na to, Vemundzie?

Młody człowaek skinął głową.

- To by chyba było niezłe rozwiązanie. Wyobrażałem

sobie, że będzie to małżeństwo z rozsądku, jak to jest

w zwyczaju. Ale powinienem był liczyć się z tym, że panna

Elisabet jest taką indywidualistką, iż nie można jej

ustawiać jak pionka na szachownicy.

Uśmiechał się sarkastycznie, ale już po chwili mówił

całkiem poważnie:

- Państwo rozumieją, mam nadzieję, że moją krewną

nie może się opiekować byle kto. Muszę bardzo uważać,

by wybrać odpowiednią osobę. Tutaj niezbędny jest takt,

inteligencja, wyrozumiałość, dyskrecja, a przede wszyst-

kim umiejętność opiekowania się chorym człowiekiem.

Kobieta, która się zajmowała mają kuzynką przez ostatnie

lata, nie wszystkie te warunki spełniała, ale nie mogłem

znaleźć nikogo lepszego. Ostatnio jednak była pod opieką

kogoś całkiem nieodpowiedniego. Panno Elisabet, nigdy

bym się nie odważył zaproponować pani pracy, którą

mogłaby wykonywać pierwsza lepsza pielęgniarka. Prze-

ciwnie, proponuję pani bardzo trudne zajęcie.

- Mam to więc traktować jako komplement?

- Oczywiście!

- Wobec tego dziękuję.

- Elisabet, jestem obunona twoim zachowaniem - oświa-

dczyła pani Tora. - Naprawdę byłam przekonana, że wy-

chowałam cię dużo lepiej. Natychmiast idź do swego pokoju!

Elisabet szukała psychicznego wsparcia u ojca, ale on

nie mógł sprzeciwić się żonie w obecności obcego

człowieka. Był poza tym oszołomiony i zmartwiony, że

jego jedyne dziecko ma opuśćić dom.

Elisabet natomiast nie mogła powstrzymać protestów

przeciwko takiemu traktowaniu.

- Obiecałam cioci Ingrid, że przyjdę do niej, jak tylko

będę mogła. Czy mam złamać obietnicę?

- Oczywiście, że nie - odparła Tora zirytowana. - Ale

wiesz, jak ja nie lubię tych twoich wizyt w Grastensholm.

Ingrid uczy cię zbyt wielu rzeczy, których nie powinnaś

umieć.

Vemund Tark sprawiał wrażenie zdumionego.

Ulf uśmiechał się krzywo.

- Nasza ciotka Ingrid bywa nazywana wiedźmą.

- I jest nią - powiedziała Tora gwałtownie. - A jak

myślisz, kto inny rzucił urok na nasze krowy, żeby cieliły

się przed czasem?

- To była zwyczajna zaraza - mruknął Ulf, ale

najwyraźniej dyskutowali już na ten temat wiele razy, więc

nie chciał się kłócić.

- Pożegnaj się teraz i podziękuj panu Tarkowi,

Elisabet - rzekła Tora, jakby rozmawiała z ośmiolatką.

- Podziękuj za wspaniałomyślną propozycję! I możesz iść.

Omówimy twoją przyszłość sami.

Dziewczyna posłusznie zbliżyła się do Vemunda i po-

dała mu rękę.

- Dziękuję - szepnęła i dygnęła jak dobrze wychowana

panienka. Ta okropna nieśmiałość, która pojawiała się

zawsze w najmniej oczekiwanej porze, nie pozwalała jej

patrzeć na niego dłużej niż przez moment, ale nawet

moment wystarczył, by dostrzegła znowu ten trudny do

pojęcia wyraz w jego pociągającej twarzy. Natychmiast

potem wybiegła z pokoju.

Ingrid przyglądała się z uwagą Elisabet, która opowie-

dziala jej wszystko jednym tchem. Ingrid miała siedem-

dziesiąt dwa lata i sama siebie nazywała wiedźmą.

I była nią, ale trzeba przyznać, była to wiedźma z klasą!

Trudno by się doszukać u niej haczykowatego nosa,

garbu czy odpychającego wygtądu Baby Jagi z baśni.

Ingrid była nadal piękna i z pewnością wciąż jeszcze

mogła zawrócić w głowie niejednemu mężczyźnie; oczy

pod siwiejącymi włosami pozostały płomiennie żółte,

a przeciągły uśmiech wywoływał u patrzących dreszcz.

Szeptano, oczywiście, to i owo, co się po nocach dzieje

w Grastensholm. Ale dopiero w ostatnim czasie. Długie

małżeństwo Ingrid pozostało nieposzlakowane.

- Jesteś pewna, że tego naprawdę chcesz? - zapytała

Ingrid. - Wyjeehać z domu, na niepewne?

- Oczywiście, że chcę, ciociu Ingrid - odparła Elisabet

szczerze. - Czy myślisz...

- Nie mów do mnie ciociu - rzekła tamta z grymasem.

- Nie znam drugiego słowa, które by tak postarzało. Czuję

się, jakbym miała sto lat! A ty jesteś już dorosła!

Elisabet uśmiechnęła się pod nosem.

- Czy myślisz, że to zabawne snuć się po domu z kąta

w kąt bez żadnego zajęcia? Mama krzyczy na mnie, że się

lenię, ale gdy tylko chcę w czymś pomóc, jest jeszcze

gorzej. Dziedziczka dworu nie robi tego, dziedziczka

dworu nie robi tamtego. Wielki mi dwór! Czy uważasz, że

Elistrand jest dużym dworem?

- O ile dobrze rozumiem, to pomagasz nie w tym, co

trzeba - roześmiała się Ingrid. - Ale wiem, co czujesz.

Mimo wszystko jednak nie jestem pewna, czy postępujesz

słusznie. Tak łatwo jest popełnić błąd, wierz mi.

Elisabet przyglądała jej się przez chwilę badawczo. Po

czym zawołała spontanicznie:

- Ingrid, czy ty byś mi nie mogła powróźyć?

- Powróżyć? Ja? Przecież ja nie umiem wróżyć!

- Jestem pewna, że umiesz.

Oczy Ingrid pociemniały.

- Nie zawsze chciałabym widzieć rzeczy, które mają się

stać.

A, więc potrafisz także widzieć, pomyślała Elisabet, ale

nie chciała się naprzykrzać. Zmieniła temat.

- Wiesz, pewna sprawa leży mi na sercu. Dziadek

Ulvhedin, on się tak nudzi. Czy on nie mógłby się tu

sprowadzić? Chociaż na jakiś czas? On potrafi dbać

o siebie, więc...

- Kochana Elisabet, ja niczego bardziej nie pragnę

i wielokrotnie o tym rozmawialiśmy, ale twoja droga

mama, wiesz...

- No, tak, mama - westchnęła Elisabet.

Popatrzyły na siebie i wybuchnęły śmiechem. Ingrid

położyła rękę na dłoni dziewczyny.

- Twoja mama jest wspaniałym człowiekiem, my

wszyscy bardzo ją lubimy. Popatrz, co ona zrobiła

z Elistrand! Wzorcowy dwór! Tylko po prostu ona trochę

nie pasuje do Ludzi Lodu.

- Ale czy nie moglibyśmy powiedzieć, że ty źle się

czujesz tutaj sama? Może to by ją przekonało?

Ingrid zamyśliła się.

- Masz rację, ja jestem tutaj sama.

- No właśnie, co zrobiłaś ze wszystkimi służącymi

i parobkami?

- Zatrzymałam tylko tych, których absolutnie po-

trzebuję. Widzisz, trzeba oszczędzać na wszystkim.

- Ale jak sobie bez nich radzisz?

- Och, nie potrzebuję wiele służby, mam przecież swój

ludek!

Elisabet drgnęła. Słyszała plotki o tym, co się nocami

dzieje w Gristensholm, a teraz gdy szła przez hall, sama

doznała wrażenia, jakby jakieś cienie umykały w po-

płochu, by ukryć się na czas. Uznała jednak, że to

przywidzenie.

- Cóż, żyłam w naprawdę szczęśliwym małżeństwie

- powiedziała Ingrid. - Ale wciąż musiałam się mieć na

baczności, bo nie chciałam, by mąż poznał moje nad-

naturalne zdolności. Kiedy zmarł parę lat temu, żałowa-

łam go szczerze. Zarazem jednak, pod pewnym wzglę-

dem, poczułam się jak wypuszczona z więzienia.

- Możesz znowu posługiwać się swoją zdolnością

czarowania? Bo masz taką zdolność, prawda?

- Oczywiście, że mam! Żeby więc nie przestraszyć

moich najbardziej przesądnych służących, zwolniłam ich.

Ze wspaniałymi referencjami, rzecz jasna. Zatrzymałam

tylko troje, na których w pełni mogę polegać.

- I mówisz, że otrzymujecie pomoc? Nocami, ze strony

nadprzyrodzonych istot? Ale mały ludek...? Te cienie,

które widziałam idąc tutaj, niekoniecznie były takie małe.

- Cii! - roześmiała się Ingrid i położyła palec na

wargach. - O takich rzeczach się nie mówi,

- Matka uważa, że to ty rzuciłaś czary na nasze krowy.

Starsza pani posmutniała.

- Nigdy bym się nie zwróciła przeciwko niewinnym

zwierzętom! Nie mam też złych zamiarów w stosunku do

twojej matki, Elisabet. Ona po prostu nie jest w stanie

mnie zrozumieć.

- Och, dziadek miałby tu wspaniale! On także ukrywa

swoje talenty.

- Tak, pomyśl, jak byśmy mogli się tutaj bawić, on i ja!

- zawołała Ingrid. - Jakie wywary przyrządzać! Elisabet

zaraz jutro rano porozmawiam jeszcze raz z twoimi

rodzicami. Powiem im, że boję się samotności, i poproszę,

żeby mi dali Ulvhedina do towarzystwa.

Pogrążyła się w czułych wspomnieniach.

- Stary Ulvhedin! O, jak nam dobrze bywało razem

w czasach mojej młodości!

- Spróbuję przygotować matkę - obiecała Elisabet.

- Opowiem jej, jak bezustannie krążysz samotna po

dworze.

Ta myśl niezmiernie Ingrid ubawiła.

- Zrób to, Elisabet - prosiła. - I podkreśl, że

zamierzam rozpowiedzieć po całej parafii, że to ja was

zmusiłam, byście zrezygnowali z Ulvhedina. Tak że opinia

twojej matki pozostanie nieposzlakowana.

- Och, ale się dziadek ucieszy! - zawołała Elisabet

podskakując na krześle z przejęcia. - I ojciec także, bo on

przecież widzi, jak dziadek cierpi. Po prostu szkoda, że

akurat teraz wyjeżdżam. Byłoby ciekawie widzieć, co tu

gotujecie oboje.

Ingrid spoważniała.

- Ja też żałuję, że wyjeżdżasz, Elisabet. Byłaś w rodzi-

nie jak pawiew świeżego pawietrza. A ja cieszyłam się, że

Solve albo Ingela będą mieć tawarzystwo, kiedy któreś

z nich osiedli się tu na stałe i przejmie Grastensholm

i Lipową Aleję.

I ty myślisz, że któreś z nich to zrobi, westchnęła

Elisabet w duchu. Czy to tylko takie marzenia?

- Z tego, co zrozumiałam - powiedziała głośno - to oni

postanowali za moimi plecami, że wrócę tutaj wraz

z przyszłym mężem. Z tym Braciszkiem Tarkiem. Rany

boskie, jak moźna kogoś nazwać Braciszek?

- Zdarza się nawet, że na chrzcie dają dziecku takie

imię, ludzie mają różne pomysły. Ale cieszy mnie, że masz

tutaj wócić. Jednak jest coś w twoim opisie tego całego

Vemunda Tarka i jego rodziny, co wywołuje u mnie

ściskanie w dołku. Wiesz, chyba jednak ci powróżę.

Mażemy zajrzeć odrobinę w przyszłość.

- Och, tak! - wrzasnęła Elisabet zachwycona. - Z ręki

czy z kart? A może z fusów?

- Coś ty! Takie hokus-pokus nie jest nam potrzebne.

- Masz może kryształową kulę?

- Na co mi to? Ale chciałabym mieć coś, co należy do

tego Vemunda Tarka. Widziałabym wtedy wyraźniej.

Elisabet zastanowiła się.

- Nie, nie mam nic takiego.

- W takim razie daj mi swoją rękę.

Ingrid ujęła dłoń dziewczyny, nie po to, by odczytywać

coś z układu linii, nie. Ona potrzebawała fizycznego

i psychicznego kontaktu. Ledwie jednak zbliżyła się do

Elisabet, odskoczyła.

- Nie, to nie wygląda dobrze - mruknęła. - Czy ty

naprawdę musisz jechać?

- Dorośli sprawiają wrażenie, że są co do tego

przekonani. I, oczywiście, ciekawa jestem tego Braciszka.

Co widzisz?

- Widzę? Ja czuję. Czuję opór na myśl o tym wyjeździe.

Tam jest coś chorobliwego. Coś okropnego!

- Uff, nieźle!

- Nie wolno ci dać się wykorzystać! Istnieje tam

wielka, dominująca siła...

- Zaczekaj, ja jednak coś mam! Vemund Tark dał mi

chusteczkę do nosa, żebym wytarła sobie ręce, kiedy

opatrzyłam tego Edwina. Bałam się, że ją za bardzo

pobrudzę błotem i krwią, więc powiedział, że nie chce jej

z powrotem. Poezekaj, zaraz zobaczymy!

Szukała we wszystkich kieszeniach.

- Och, nie, w domu zmieniłam spódnicę. Albo... tak,

zaczekaj, powinnam ją mieć w torebce!

Elisabet pobiegła do hallu i przyniosła torebkę.

- Tu! Tu jest chusteczka! Przepraszam, że taka upaprana!

- Nie szkodzi - odrzekła Ingrid.

Dotknęła chusteczki. Zamknęła ją w dłoni.

- Będzie trudniej, niż myślałam - wymamrotała. - Jest

na niej krew Edwina. Widzę wszystkie miłosne przygody

tego łajdaka. I widzę bardzo niepewną przyszłość tego

parobka, wędrującego od dworu do dworu. Ale w doj-

rzałym wieku uspokoi się, jak sądzę. Urodzony został

w grzechu, jak się okazuje. Ohoho! Chyba nie warto

opowiadać o tym Nilsowi. Mamusia zbłądziła na grzeszne

ścieżki, nie ma co. No, to chyba tyle o Edwinie, schodzę

teraz głębiej...

Ingrid przymknęła oczy.

- Tak, to musi być Vemund Tark! Tutaj jest ta

dominująca siła, o której mówiłam. Czy on jest przystojny?

- Och, tak! Dokładnie w moim typie, w twoim

prawdopodobnie także.

Ingrid skinęła głową.

- Ale nie pozwól mu, by cię wykorzystał do własnych

celów. Nie mogę dokładnie określić jego osobowości. To

wilk samotnik. Nosi w sobie jakąś bezdenną rozpacz. Ale

dlaczego? Wyczuwam coś nieprzyjemnego, lecz nie do

tego stopnia, bym mogła to zrozumieć. Czy mogę jeszcze

potrzymać twoyą dłoń?

Elisabet wyciągnęła rękę.

- Opór - szepnęła ingrid z zamkniętymi oczyma.

- Dobrze się zastanów, moje dziecko! Nie popełnij błędu!

- Czy to jakieś niebezpieczeństwo?

- Nie, nie widzę niebezpieczeństwa. Widzę natomiast

coś jakby fasadę. Jakiś mur czy jak to nazwać. Piękny mur,

bardzo piękny. I czuję opór, który nie pozwala mi go

przejrzeć. Tobie też nie.

- Mówisz zagadkami.

- A czymże innym jest nasza przyszłość? Jedną wielką

zagadką.

Otworzyła swoje żółte oczy i przygłądała się Elisabet.

- To istnieje za tą fasadą. To odpychające! Oni się boją,

że to się wymknie.

- Oni?

- Rodzina Tarków. Wszyscy. Vemund także, on też

jest zamieszany. O, tak! Jest w tym ubabrany, zanurzony

aż po pachy!

- A Braciszek?

Ingrid zmarszczyła brwi.

- Jego nie widzę. On w tym wszystkim jest jakby

nieobecny, anonimowy. Jakby się ukrywał. Czy mogę

jeszcze potrzycnać chusteczkę?

Dostała ją natychmiast. Elisabet była całkowicie po-

chłonięta tym, co usłyszała.

- Przeklęty Edwin - mruknęła Ingrid. - Okropnie mi

przeszkadzają te jego bezsensowne eskapady. Ale jest,

znowu jest tamto! Coś, co widzę bardzo słabo, zamiast...

Drżąca Eiisabet ostrożnie wypuściła powietrze z płuc,

a potem znowu wstrzymała oddech, by nie przeszkadzać.

- Coś tu jest. Jakaś niewyjaśniona sprawa. Caś upior-

nego. Rozpacz większa niż ktokolwiek jest w stanie

znieść. Tak, właśnie tak: większa niż ktokoiwiek byłby

w stanie znieść. Więcej nie jestem w stanie wydobyć

z mroku, bardzo mi przykro! Powinna bym pewnie

spłukać krew Edwina z chusteczki, ale wtedy znikną też

sygnały pochodzące od Vemunda Tarka.

Napięcie opadło.

- Nic o żadnym brunecie wieczorową porą, który

pragnie mnie uszczęśliwić?

- Co ty sobie myślisz? Że ja jestem wędrowną wróżbiarką,

która przepowiada tylko to, co może sprawiać przyjemność?

- Nie, skądże! - roześmiała się Elisabet. - Przyznaję, że

trochę mnie przestraszyłaś. Ale i wzbudziłaś ciekawość.

- Sama jestem ciekawa i zaniepokojona - uśmiechnęła

się Ingrid. - Gdybym była tobą, to bym pojechała. Choćby

tylko po to, żeby zobaczyć, co znajduje się za tym murem,

za fasadą.

- I uważasz, że nic mi nie grozi, jeżeli pojadę?

- Nie, chyba nie grozi. Po prostu musisz mieć oczy

i uszy otwarte. Zwłaszcza jeżeli chodzi o tego Vemunda,

który będzie chciał wykorzystać cię do swoich celów.

Zupełnae nie wiem, czego on szuka. O co mu chodzi?

Pojawia się młody, przystojny kawaier, spotyka czarującą

pannę i oświadcza się, ale w imieniu młodszego brata! Już

to sama budzi zdumienie!

- Dzięki za czarującą pannę - roześmiała się Elisabet.

- Jeżeli mam być szczera, to rzeczywiście poczułam się

trochę zawiedziona. A potem mnie to rozgniewało.

I gdybym żywiła do niego choćby najmniejszą słabość ze

względu na tę jego wspaniałą powierzchowność, to

zgasłaby raz na zawsze po tym, co powiedział.

- Znakomicie! - podsumowała sprawę Ingrid. - Pa-

miętaj jednak, co powtarzałam już wiele razy, jeżeli chodzi

o tę tajemniczą rodzinę: nie wolno ci zrobić fałszywego

kroku! To nieskończenie ważne. Bądź wyjątkowo ostroż-

na wybierając ludzi, którym możesz zaufać! Wierz mi, jest

tyle fałszu i obłudy wokół nich, że trudno to sobie

wyobrazić.

Elisabet obiecała, że będzie ostrożna. Przyglądała się

swojej ciotce i nadziwić się nie mogła, jaką Ingrid ma

piękną cerę. Ani jednej zrmarszczki. Jedynym świadect-

wem wieku był wyraz znużenia i życiowego doświad-

czenia w oczach. Rzecz jasna nie miała twarzy dwudziesto-

latki. Wlek bowiem jest czymś bardzo dziwnym; żeby nie

wiem jak młodo człowiek wyglądał, zawsze istnieje coś, co

świadczy o wieku, coś trudnego do określenia, na pierw-

szy rzut oka niewidocznego, ale jest.

- Ingrid, co ty myślisz o takim małżeństwie z rozsądku?

- Różnie myślę. Mój syn, Daniel, który uwielbia

statystykę, twierdzi, iż małżeństwa z rozsądku bywają

zaskakująco szczęśliwe. On sam tak się właśnie ożenił

i układa im się bardzo dobrze. Moje małżeństwo z począt-

ku oparte było na wspólnocie zainteresowań, a przerodzi-

ło się w szczerą i wierną miłość. Ale dlaczego pytasz?

Boisz się wyjść za mąż za kogoś, kogo nigdy nie widziałaś?

- Wiem, że to zwyczajna sprawa takie małżeństwo, ale

rzeczywiście trochę się boję. Ja potrafię się pewnie

dostosować, ale pomyśl, ca będzie, jeżeli an mnie nie

polubi?

- Polubi cię - odparła Ingrid krótko.

- Dziękuję - uśmiechnęła się Elisabet. - To bardzo

dobra partia, jeżeli dobrze rozumiem, a on także będzie

miał korzyści z tego, że odziedziczymy Elistrand. Ale

pomyśl, jeśli on już jest gorąco zakochany w jakiejś innej

dziewczynie? Jak głupio będę się wtedy czuła?

- Niczego takiego z twojej dłoni nie wyczytałam. Nie

chciałabym być zbytnią optymistką, ale jedno mogę

powiedzieć z całą prwnością: jeżeli zdołasz zwalczyć

trudności w pierwszym okresie, kiedy wszystko może

przybrać naprawdę zły obrót... Jeżeli to pokonasz, to

widzę przed tobą piękne i szczęśliwe małżeństwo.

Elisabet wybuchnęła krótkim, nerwowym śmiechem.

- No, wiesz! I w takiej sytuacji siedzisz tu i straszysz mnie?

- Jeszcze nie doszłaś do celu - ostrzegła Ingrid.

- Widzę przed tobą mnóstwo, mnóstwo nieprzyjemności,

żeby wyrazić to delikatnie.

Elisabet westchnęła. I żałowała, że poprosiła o wróżbę,

i cieszyła się z tego.

- Ingrid - rzekła z wahaniem. - Chciałam porozmawiać

o czym innym... Ty wiesz, że Ludzie Lodu mają swoje

legendy.

- Oczywiście!

- Jedna z rzadziej wspominanych mówi o tym, że

kiedyś urodzi się ktoś obdarzany taką ponadnaturalną

silą, jakiej świat jeszcze nie widział. Ale taki ktoś chyba już

się urodził? Na przyklad Ulvhedin? Albo Shira, Villemo

czy Dominik. A może ty sama? Właściwie dlaczego by

nie? Sol też nie była głupia, jeżeli chodzi o magiczne

sztuki.

Ingrid odchyliła się do tyłu z uśmiechem.

- Och, wszyscy, których wymieniłaś, to płotki. Nie,

ten człowiek jeszcze się nie urodził.

- Ale ojciec powiada, że przekleństwo zostało unicest-

wione.

- Ulvhedin mówi co innego. Ja także.

Elisabet przez chwilę milczała.

- Nie chcę o tym myśleć. Tak było spokojnie przez

ostatnie lata, od czasu kiedy Shira dokonała swojego

wielkiego czynu. Myślałam, że ona zdołała złamać moc

Tengela Złego.

- Uczynila to w połowie. Zdobyła dla nas środek, który

może unicestwić jego siłę.

- Tak. Czy to ten, który się jeszcze nie narodził, dopełni

zadania?

- Nic o tym nie wiem. Może to w ogóle jest

niemożliwe? Jeżeli wcześniej Tengel Zły się obudzi, to

i my, i cały świat będzie w niebezpieczeństwie.

- Och, czas nagli, czas nagli - martwiła się Elisabet.

- Czy ktoś z nas nie mógłby pojechać do Doliny Ludzi

Lodu i poszukać?

- Nie! - odparła Ingrid ostro. - Skoro nawet Ulvhedin

niczego nie znalazł, to jak my moglibyśmy się na to ważyć?

- Ów nie narodzony... Czy wiesz coś o nim? To

chłopiec czy dziewczynka?

- Zdaje mi się, że wiem, jak to będzie, ale nie chcę nic

mówić, żeby nie narażać na szwank mojej reputacji

wróżki. I to teraz, kiedy dopiero ca udało mi się ci tak

zaimponować. Ale jest tam coś dziwnega...

- Co takiego?

- Coś, co nie jest zgodne z tradycją Ludzi Lodu. Mam

wrażenie, że ta osoba otoczona jest gromadą rodzeństwa,

ośmioro, może nawet dziesięcioro dzieci!

- Och, nie, to nie może być nikt z Ludzi Lodu! U nas

natura zawsze była niesłychanie oszczędna, jeżeli chodzi

o potomstwo. Przecież rekord to troje dzieci, prawda?

Trzech synów Arego i Mety?

- Owszem. Dlatego nie rozumiem tej sprawy. A mimo

to wygląda to na swój sposób logicznie...

Elisabet już nie słuchała.

- Tak, ja też nie zamierzam sprowadzać na świat wielu

dzieci z tym Braciszkiem Tarkiem! Szczerze mówiąc, to

nie mam ochoty nawet na jedno. Wcale nie chcę chodzić

z nim do łóżka.

- Będziesz musiała - oświadczyła Ingrid z powagą.

- Zresztą, to wcale nie takie straszne, jak myślisz.

- E, tam - skrzywiła się Elisabet jak dziecko.

ROZDZIAŁ III

Już następnego dnia Ulvhedin przeprowadził się do

Grastensholm. Siedział na stosie swojego dobytku, jesz-

cze baidziej wyprostowany niż zwykle, z błyskiem

w oczach, którego od dawna u niego nie widzieli.

- Powodzenia, dziadku! - wołała Elisabet, machając

mu ręką na pożegnanie.

Stary uśmiechał się.

- I tobie życzę powodzenia, Elisabet! Dbaj o siebie!

I dziękuję ci - rzekł tajemniczo.

Dziadek Ulvhedin zawsze wiedział tak wiele.

- Tylko pamiętaj, dziecko, że poza bezpiecznymi

granicami parafii Grastensholm świat pełen jest wilków.

Dwunogich wilków, które pożerają młode dziewczęta na

śniadanie.

- Wiem, wiem. Będę uważać. Szybko się zorientują, że

takie śniadanie może być ciężko strawne!

Ulvhedin roześmiał się.

- Mogę się tego domyślać. Nie przez przypadek jesteś

moją prawnuczką.

- Bardzo mi się to nie podoba, że dziadek prze-

prawadza się do Ingrid - narzekała Tora, która też wyszła

pożegnać Ulvhedina. - Wy dwoje, sami, w takim wielkim

domu. To po prostu nie uchodzi!

- No, wiesz! Przecież nie jesteśmy młodzi! Poza tym to

nikogo nie powinno obchodzić, co my robimy, a czego nie.

A wszystkach ciekawskich pozamieniamy w małe diabełki.

Stary znowu zaczynał swoje. Tora odwróciła się na

pięcie i poszła sobie. Przez wiele lat robiła, co mogła, ale

teraz umywa ręce.

Wkrótce przyjechał piękny powóz i zabrał Elisabet. Na

początek wzięła tylko najpotrzebniejsze rzeczy. Nie wie-

działa przecież nic o tym, co ją czeka w przyszłości.

Napomnienia matki towarzyszyły jej jeszcze długo.

- Nie zaprzepaść swojej szansy, Elisabet, nie bądź taka

uparta. Pamiętaj, że nie musisz swojego męża lubić od

samego początku. On może mieć wiele zalet, których na

pierwszy rzut oka nie widać. A ja wiem, że jest czarujący.

Pod żadnym względem niepodobny do tego gbura,

swojego brata. Rób, co możesz, dla tej chorej krewnej, to

wywrze dobre wrażenie na rodzicach twojego przyszłego

męża. Pozdrów ich ode mnie bardzo serdecznie i powiedz,

że zapraszamy ich do Elistrand, kiedy tylko zechcą. Nasz

dom nie jest, oczywiście, ani taki duży, ani piękny, ale...

I tak dalej, i tak dalej...

Dziewczyna westchnęła z ulgą, ale i z żalem. Po raz

ostatni spojrzała na swoje ukochane Elistrand, zastana-

wiając się, jaka też będzie jej najbliższa przyszłość. Ojciec

był już nad rzeką, przy flisakach, pożegnała się z nim rano.

Matka stała samotnie na dziedzińcu, zdawała się coraz

mniejsza, zatroskana machała ręką za oddalającym się

powozem. Elisabet poczuła dla niej wielką czułość. Matka

zawsze była dobra i troskliwa, po prostu nie zdawała sobie

sprawy, że czasem staje się męcząca, ona chciała dobrze.

Elisabet zrobiło się przykro, że ją opuszcza.

Rodzice upierali się, żeby jej towarzyszyć, ona jednak

wiedziała, ile akurat teraz mają pracy, a poza tym czy to nie

ona jest najbardziej samodzielną osobą w radzinie? Tę

podróż traktowała jak przygodę.

Teraz, gdy Elistrand zniknęło za wzgórzami, zaczęła

żałować, że jest sama. Dobrze byłoby mieć ich przy sobie.

Ale co tam! Ingrid nigdy by nie prosiła o pomoc w takiej

sytuacji. A Ingrid była idolem i wzorem dla Elisabet.

Tylko że mama nie mogła się o tym dowiedzieć!

Jechali w stronę Christianii. Był piękny, dość chłodny

dzień, powóz miał miękkie siedzenia, co okazało się

bardzo potrzebne, bo po ubiegłotygodniowych deszczach

droga była pełna dziur i wystających kamieni.

Vemund Tark wyjechał jej konno na spotkanie. Do-

znała ukłucia w sercu, kiedy ponownie uświadomiła sobie,

jaki on naprawdę jest przystojny. Podobnie jak ona nie

zachwycał się specjalnie perukami i pudrowanymi fryzu-

rami. Miał włosy związane na karku aksamitną wstążką

i ubrany był znacznie bardziej elegancko niż w czasie ich

ostatniego spotkania. Wyglądał na szlachcica. Sprawiał

jednak przy tym wrażenie młodzieńca bardzo niezależ-

nego i to właśnie ta kombinacja pociągała Elisabet

najbardziej.

Na koniu wydawał się przystojniejszy niż kiedykol-

wiek przedtem. Teraz puścił wierzchawca wolno za

ekwipażem, a sam przesiadł się do powozu, który nagle

wydał się Elisabet mały i ciasny.

- Proszę mi wybaczyć, że nie mogłem przyjechać po

panią do Elistrand - powiedział. - Ale czas mi nie

pozwolił.

- Nic nie szkodzi - bąknęła Elisabet, która w jego

obecności czuła się onieśmielona. - Mama prosiła, bym

natychmiast wyjaśniła, że noszę takie niemodne i bez-

wstydnie nie upudrowane włosy dlatego, bo źle reaguję

na puder. Zaczynam się od tego krztusić. Mama boi się,

żeby ludzie nie traktowali mnie jak kobiety lekkich

obyczajów.

- Chyba nie ma takiego niebezpieezeństwa - odparł

sucho. - Poza tym zdaje mi się, że nikt nie tonie

w większych chmurach pudru niż właśnie kobiety lekkich

obyczajów. Ale jeśli o fryzurach mowa, to jesteśmy

zgodni, ja też źle znoszę tę okropną modę.

- No właśnie, sto lat temu chodzenie z gołą głową nie

było niczym nagannym. Ale mam ze sobą perukę na

wszelki wypadek. Ta znaczy, gdybym musiała kiedyś być

wyjątkowo elegancka.

- Dziękuję, że zechciała pani przyjechać - powiedział

Vemund. - Sprawa zaczyna być pilna. Wyjechałem pani

na spotkanie, żeby wyjaśnić nieco dokładniej, na czym

będą polegały pani obowiązki przy mojej krewnej.

- To znakomicie. Bo na razie poruszam się po omacku.

- Rozumiem. Czy mógłbym mówić pani po imieniu?

- Oczywiście, bardzo proszę - bąknęła, zirytowana

nieśmiałością, jaką ten mężczyzna w niej wywoływał.

- Dziękuję. A jeżeli chodzi o Bracisżka, to będziesz go

od czasu do czasu spotykać u mnie. Po raz pierwszy jutro

wieczorem. Zapowiedział się z wizytą i mam nadzieję, że

ty także przyjdziesz.

To nie było zaproszenie, to poiecenie. "Ale nie pozwól

mu, by cię wykorzystywał do własnych celów, Elisabet!"

Och, rzeczywiście powinna mieć się na baczności!

Vemund Tark mówił dalej:

- On z pewnością zaprosi cię do domu, do Lekenes...

- Czy on wie...?

- Rozmawiałem z nim wczoraj. Zgodnie z twoim

życzeniem nie wspomniałem mu jeszcze, że prosiłem

w jego imieniu o twoją rękę. Powiedziałem tylko, że

spotkałem pewną młodą pannę, która przeprowadza się

do Christianii i któcą on z pewnością polubi. Jest,

oczywiście, bardzo ciekawy. Nie powiedziałem mu nato-

miast, że będziesz się opiekowała Karin.

- A więc twoja krewna ma na imię Karin?

- Tak. I teraz muszę ci wyjaśnić pewne sprawy.

Musimy być bardzo ostrożni...

Elisabet spoglądała w dół, na jego kolana w ciemnych,

śliwkowego koloru aksamitnych spodniach. Pod materia-

łem rysowały się silne, muskularne uda. Jedno kolano

było wyraźnie bardziej kościste niż drugie, jakby się w nie

kiedyś mocno uderzył. No, z jego zamiłowaniem do

ciężkiej pracy na polu i w lesie magło mu się to i owo

przytrafić.

To kalano i napięte, muskularne uda czyniły go jakoś

bardzo ludzkim, żywym i niezwykle bliskim. Szybko

odwróciła wzrok.

Powiedziała domyślnie:

- O ile dobrze zrozumiałam, to twoja kuzynka chora

jest nie tyle na ciele, co raczej na duszy?

- Wiedziałem, że jesteś inteligentna - mruknął. - I wła-

śnie dlatego wybrałem ciebie. Tak, a także dlatego, że

jesteś córką mojego pczyjaciela Ulfa. Z charakteru bardzo

jesteś do niego podobna, a on należy do tych niewielu

ludzi na świecie, którym ufam.

- To bardzo ładne, co mówisz o moim ojcu, którego

tak bardzo kocham - stwierdziła Elisabet wzruszona.

- To było ładnie powiedziane także o tobie, ale tego

chyba nie dosłyszałaś - mruknął.

- Owszem, dosłyszałam - uśmiechnęła się łagodnie,

rozbawiona. - Ale mam chyba prawo okazać trochę

fałszywej skromności. Mów dalej!

- Jest tak, jak powiedziałaś. Karin cierpi z powodu

duchowej choroby, która sprawia, że żyje w swoim

własnym świecie.

- Ale, jeżeli dobrze rozunuem, jest calkowicie nie-

szkodliwa?

- Oczywiście! To mała, słodka istota. Ale najważniej-

sze jest jedno: Ona musi pozostać w tym swoim świecie

marzeń. Przywrócić jej zdolność rozumienia to tak, jakby

wydać na nią wyrok śmierci.

- Rozumiem. Ona uciekła do innego świata. Uciekła

przed prawdą?

- Tak, właśnie tak. Diatego tak wtele rzeczy może ją

zranić. Bywam u niej od czasu do czasu, ale bardzo

rzadko. Ona nie wie, kim jestem, i nie powinna tego

wiedzieć. Nazywa mnie "swoim miłym chłopcem".

- Czy to jest starsza pani?

- Ma czterdzieści pięć lat. Wie, że mam na imię

Vemund, ale nic więcej.

- Tego nie rozumiem.

Vemund mówił z trudem.

- Wiesz, to, co się z nią stało, to moja wina.

- Co?!

- Tak, tak właśnie jest. Z mojego powodu musi tak

strasznie cierpieć. Co prawda ja ani nie chciałem, ani nie

mogłem wpływać na to, co się stało, ale staram się teraz jej to

wynagrodzić najlepiej jak potrafię. Przedtem była zamknięta

w okropnym miejscu, w domu wariatów, zabrałem ją

stamtąd i urządziłem dla niej dom. A teraz posłuchaj, to jest

nieslychanie ważne: Ona wie, to znaczy gdyby odzyskała

zdolność pojmowania, że to ktoś nazwislciem Tark zniszczył

jej życie. Nie wie jednak, że to byłem ja, i nie wie, że

nazywam się Tark. Cokolwiek więc zrobisz, Elisabet, nigdy

nie wolno ci wymienić nazwiska Tark w jej obecności. To

twój podstawowy i najważniejszy obowiązek!

Elisabet była oszołomiona. Skinęła tylko głową.

- Obiecuję ci to.

Vemund sprawiał wrażenie spokojniejszego.

- Z tego też powodu nikt poza mną nie wie, że ja się

Karin opiekuję. Nikt w Lekenes, nawet mój brat, i nie

powinnaś tam nigdy o niej wspominać. Powiedz tylko, że

jesteś damą do towarzystwa pewnej starszej pani w Chris-

tianii. Gdyby oni się dowiedzieli czegokolwiek, natych-

miast zaczęliby się wtrącać, bo Karin jest przecież także

ich krewną, i wszystko by popsuli.

- Czy Karin nazywa się Tark?

- Nie, ona się nazywa Ulriksby.

Elisabet roześmiała się.

- Czy wiesz, że kiedy pierwszy raz o niej wspo-

mniałeś, to zrobiłeś małą pauzę przed słowem "krew-

na"? Dlatego odninsłam wrażenie, że to twoja kochan-

ka.

- Boże broń! - mruknął odwracając twarz.

Powóz toczył się dalej do Christianii. W obitym

pluszem wnętrzu panował dość intymny nastrój, lecz

Elisabet miała świadomość dystansu, jaki ich dzielił.

Po chwili Vemund zwrócił się do niej niemal ze złością:

- Braciszek uważa, że ja mam utrzymankę. I niech trwa

w tym przekonaniu.

Elisabet westchnęła.

- Domyślam się, że nie powinnam Karin Ulriksby

wspominać o rodzinie z Lekenes?

- W żadnym wypadku! To by była katastrofa, ponie-

waż oni wszyscy noszą nazwisko Tark. Ja nie mam

odwagi wspomnieć nawet ich imion, bo nie wiem, na ile

dobrze ich znała, zanim... stała się taka.

- To znaczy, że ona przeżyła szok?

- Tak. A następstwa okazały się nieodwracalne.

- I to była twoja wina?

- Ja byłem przyczyną, tak.

- Ale ty nie wyglądasz na kogoś, kto chodzi po świecie

i sprawia, że ludzie doznają szoku - rzekła nieoczekiwanie

przyjaźnie.

- To było najzupełniej niechcący, zapewniam caę! Ale

oto mamy Lekenes.

Elisabet włożyła rękawiczki.

- Nie, my tu nie wysiadamy. Ja tu w ogóle nigdy nie

bywam - powiedział Vemund.

Elisabet ponownie zdjęła rękawiczki.

- Rozumiem. Słyszałam, że mieszkasz sam.

- Tak.

Niczego więcej się nie dowiedziała.

Przed ich oczami przesuwał się majestatyczny dwór.

Prawdziwa wielkopańska siedziba, najwspanialsza, jaką

Elisabet kiedykolwiek widziała. Wszystkie linie architek-

toniczne, wszystkie drzewa i krzewy, wszystkie żwirowa-

ne alejki utrzymane były we francuskim stylu z czasów

Króla Słońce, Ludwika XIV.

Dawno już zboczyli z głównej drogi, prowadzącej do

Christianii, i znajdowali się teraz wysoko na skłonie

wzgórza z widokiem na miasto. Powóz przejechał przez

szeroką bramę, ale nie skierował się aleją w stronę dworu.

Wkrótce minęli park i duże, dobrze utrzymane zabudowa-

nia gospodarskie, po czym wąską dróżką przez pole i łąkę

pojechali w stronę lasu.

- A więc to wszystko będzie kiedyś twoje?

- Niestety, tak. Miałem nadzieję, że odziedziczy to

Braciszek, ale nic z tego! Cóż, będę musiał to zor-

ganizować w inny sposób. Teraz wszystko będzie dobrze,

ożeni się z tobą...

- Nie mów hop, zanim nie przeskoczysz. Może on nie

zechce?

- Zechce - odparł Vemund spokojnie.

- A dlaczego ty nie chciałeś majątku?

- To nie w moim stylu. Nie chcę niczego za darmo.

- A, więc to tak? Ty chcesz walczyć? Rozumiem cię, bo

także bym chciała.

- Czy ty wiesz, skąd się to wszystko wzięło? - zawołał

gwałtownie, wskazując ręką posiadłość. - To powstało

z harówki komorników, z ciężkiej pracy chłopów, którzy

nie otrżymywali za to nawet drobnej części należnej im

zapłaty. Wprawdzie to nie rodzina Tarków zbudowała

Lekenes, ale kontynuujemy działalność tamtych. Ja sam

staram się tworzyć pracującym u mnie znośne warunki, ale

czy myślisz, że przyczynia mi to popularności? Inni

właściciele są na mnie wściekli.

- Wiesz co? - powiedziała Elisabet, przyglądając mu się

z lekko przekrzywioną głową. - Chyba zaczynam cię lubić!

Omal nie wybuchnął złością.

- Nie powinnaś tego robić - powiedział stanowczo.

- Chcę pozostać gburem, który trzyma ludzi na dystans.

Zrozumiałaś?

Odparła chłodno:

- Nie powiedziałam, że zaczynam cię kochać. Niech

mnie Bóg broni przed czymś takim! Powiedziałam tylko,

że odkryłam w tobie coś tak rzadkiego, jak bratnia dusza.

Możesz sobie być gburowaty, jak tylko chcesz. Mnie to

nie obchodzi.

Spoglądał na nią, jakby chciał odpowiedzieć sobie na

pytanie, skąd wziął tę niezwykłą dziewczynę, ale zaraz

odwrócił się z pogardliwym parsknięciesm.

- Vemund - powiedziała Elisabet z pochyloną głową.

- Czy mogę o coś zapytać?

- Co takiego?

- Nigdy nie mówisz o swoich rodzicach, mówisz

natomiast o rodzicach Braciszka. A poza tym zawsze

wspominasz o nich jakoś tak za pomocą omówień.

- Czasami bywasz zanadto inteligentna - syknął.

Znajdowali się w bardzo pięknym lesie, ciągnącym się

wzdłuż długiego łańcucha wzgórz. Wkrótce wyjechali

spomiędzy drzew i wtedy roztoczył się przed nimi widok

na całą Christianię z wieżami kościołów i twierdzą

Akershus. Tuż obok, na skraju lasu, stał nieduży dom.

W porównaniu z Lekenes była to budowla niepozorna.

Ale to właśnie tutaj mieszkał Vemund Tark.

- Myślę, że czujesz się tu dobrze - powiedziała

Elisabet, rozejrzawszy się wokół.

- Tak, rzeczywiście. I mam tutaj spokój. A teraz

zabiorę tylko kilka rzeczy i odstawię konia do stajni; zaraz

ruszymy dalej, do domu Karin.

Wszystko to jest dosyć skomplikowane, pomyślała

Elisabet. Jak ja się rozeznam w tych tajemnicach. W koń-

cu nic by się nie stało, gdyby zaprosił mnie do środka.

Spojrzała na swoją piękną podróżną suknię. Moda na

peruki specjalnie jej nie zachwycała, ale suknie i kostiumy

były w tych czasach piękne, z tymi dopasowanymi w talii

gorsetami, głębokimi dekoltami i szerokimi, szeleszczący-

mi spódnicami. Wszystko było takie wdzięczne, takie

kobiece, można było stosować orgie barw, piękne mate-

riały i delikatne koronki. Oczywiście, jej włosy nie

były uczesane stylowo, ale tym się akurat nie przej-

mowała.

Mieszkańcy Lekenes są "czarującymi ludźmi", powie-

działa matka Tora. Elisabet miała nadzieję, że tak jest

naprawdę. Ale Vemunda matka do czarujących ludzi nie

zaliczyła.

Nie, trudno by go było nazwać czarującym.

Właśnie w tej chwili Vemund otwoczył drzwiczki

powozu i przyglądał się, w jakim stanie Elisabet dojechała.

Ona nie miała siły dyskutować z nim na temat zasad

dobrego zachowania, wysiadła więc z największą gracją,

na jaką teraz było ją stać. Żadna pomocna dłoń się do niej

nie wyciągnęła, ale że była bardzo ciekawa jego domu,

więc bez słowa poszła za nim.

W salonie stała jakaś starsza kobieta o chudej, kamien-

nej twarzy, z rękami wspartymi na brzuchu. Ukłoniła się

Elisabet bez zainteresowania.

Vemund wyjaśnił:

- To jest pani Akerstróm, która prowadzi dla mnie

dom. Mieszka w mieście, a do mnie przychodzi na kilka

godzin dziennie. Poza tym gotuje i sprząta u mojej

kuzynki Karin, więc o te sprawy nie musisz się martwić.

Twoim zadaniem będzie zajmować się Karin o każdej

porze dnia i nocy, być jej towarzyszką i pomocnicą,

a przede wszystkim opiekunką. Zrozumiałaś?

- Tak.

- Panią Akerstrom cenię bardzo wysoko. Jest ona

najbardziej godną zaufania osobą, jaką znam. Nigdy

słowem nie wspomina o tym, co się dzieje w domu Karin,

ale też nie chce mieć z Karin osobiście do czynienia. Pani

Akerstrom jest kobietą głęboko religijną i nie lubi żadnej

przesady ani próżnego gadania.

- Rozumiem - odparła Elisabet i zwróciła się do

gospodyni. - Obiecuję, że nie będę pani wchodzić

w drogę. Moim pragnieniem jest, żebyśmy mogły obie

dobrze pcacować przez ten czas, jaki tutaj spędzę. Bo, o ile

dobrze zrozumiałam, to pan Tark zatrudnił mnie tylko na

pewien czas, dopóki nie znajdzie kogoś odpowiedniego

na stałe.

Tamci oboje skinęli głowami.

Jeżeli Elisabet sądziła, że obejrzy dom Vemunda, to się

myliła. Nie zobaczyła niczego poza tym jednym pokojem,

a i tu nie widziała zbyt wiele. Dobrze utrzymany praco-

witymi rękami pani Akerstrmm, umeblowany rzeczami

zgarniętymi najprawdopodobniej ze strychu w Lekenes.

Bezosobowy, konwencjonalny, typowy dla mężczyzny,

który lubi życie poza domem i nie przejmuje się tym, jak

wygląda jego mieszkanie.

Nieoczekiwanie myśl ta wywołała u Elisabet coś jakby

współczucie. Vemund Tark naprawdę nie był człowie-

kiem, który skłaniał do takich wzruszeń.

- W porządku! Najlepiej będzie, jeżeli wyruszymy

natychmiast - powiedział krótko. - Nie mam czasu na

gadanie.

Dzięki za troskliwość, pomyślała Elisabet ze złością

i poszła za nim.

Wkrótce powóz toczył się dalej. Droga wiodła w dół,

ku miastu. Zatrzymali się na jednej z najbliższych ulic.

- No, to jesteśmy na miejscu - powiedział Vemund.

- Tutaj cię zostawię...

- Jak to? Nie wejdziesz ze mną? - zawołała bliska paniki.

- Bardzo bym nie chciał - odparł z surowym wyrazem

twarzy. - Kobieta, która tymczasem zajmuje się Karin,

powie ci, co masz robić. Gdybyś miała jakreś kłopoty, to

mnie odnajdziesz. A w każdym razie przyjdź do mnie

jutro wieczorem.

- O której? - zdążyła zapytać, zanim wsiadł do powozu.

Odwrócił się wyraźnie zirytowany.

- Nie wiem. Powiedzmy, o siódmej. Przyślę wam panią

Akerstrom, żeby Karin nie była sama.

Zatrzasnął drzwiczki powozu i odjechał.

Elisabet zastała na ciasnej uliczce, a z sąsiedniej bramy

gapiły się na nią jakieś dzieci.

Spojrzała w górę na budynek, który przez jakiś czas

miał być jej domem. Był to nieduży, ale ładny piętrowy

dom z gustowną dekoracją nad drzwiami. Elisabet wes-

tchnęła, zdecydowanie ujęła swój kuferek, który woźnica

wystawił z powozu, i zapukała.

Nikt nie odpowiadał.

Po kilku jeszcze bezskutecznych próbach, obserwowa-

na z coraz wlększym zainteresowaniem przez dzieci, ujęła

ostrożnie klamkę.

Drzwi natychmiast ustąpiły i Elisabet weszła do

ślicznego małego hallu, utrzymanego w jasnych, wesołych

barwach.

- Dzień dobry! - zawołała niezbyt głośno.

W dalszym ciągu żadnej odpowiedzi. W końcu jednak

usłyszała, że ktoś porusza się w pokoju obok, i podeszła

ostrożnie.

Stała tam jakaś kobieta, odwrócona tyłem do drzwi,

i czyściła srebro. Elisabet zakaszlała. Żadnej reakcji.

Zbliżyła się więc, tak by tamta mogła ją zobaczyć.

Kobieta drgnęła i z trzaskiem upuściła na stół przed-

miot, który trzymała w ręce.

- Dzień dobry - dygnęła Elisabet.

- A, jesteś nareszcie - powiedziała kobieta głosem

charakterystycznym dla ludzi głuchych. - To dobrze,

będę w końcu mogła sobie pójść z tego domu wariatów.

No, mam nadzieję, że wiesz, w co się wdałaś? Ja bym już

nie została ani chwili dłużej z tą... wariatką!

ROZDZIAŁ IV

Najpierw Elisabet została wprowadzona do pokoju

przeznaczonego dla niej, umeblowanego prosto, ale z gus-

tem. Ściany tniały kolor niebieski, co by sprawiało

wrażenie chłodu, gdyby nie białe tiulowe firanki i kapa na

łóżku w różany wzorek. Toaletka z trójskrzydłowym

lustrem została pomalowana w piękne słodkie kolory;

Elisabet zastanawiała się, kto to zrobił.

Następnie mogła obejrzeć kuchnię, w której sama

w razie konieczności miała przyrządzae posiłki dla siebie

i swojej podopiecznej. Potem wraz z przewodniczką

przeszły przez salon i jadalnię, w końcu skierowały się na

piętro.

- Na górze mieszka ona - szepnęła kobieta. - To

kompletna wariatka. Jak to dobrze, że mogę się stąd

wyrwać!

Nie brzmiało to zbyt obiecująco.

Na piętrze powietrze było ciężkie od zapachu perfum.

Zapukały do drzwi i wysoki głos kobiecy odpowiedział:

- Proszę!

Weszły do maleńkiego saloniku, z którego widać było

damską sypialnię.

Przy toaletce pełnej słoiczków, buteleczek i pięknych

szkatułek siedziała kobieta. Niedużego wzrostu, ubrana

w bardzo wytworny, ale staromodny poranny strój,

prawdopodobnie pochodzący z czasów jej młodości. Było

w niej coś, co sprawiło, że serce Elisabet skurczyło się ze

współczucia. Może to te kokieteryjne wstążeczki w siwie-

jących włosach, chyba jednak przede wszystkim wyraz

twarzy. Jakaś spłoszona życzliwość, młodzieńcze wy-

czekiwanie, pustka i kompletny brak jakiegokolwiek

kontaktu z realnym światem.

- To jest ta nowa panna, proszę pani - zawołała kobieta

swoim wysokim, bezbarwnym głosem, jakby sądziła, że

inni słyszą jeszcze gorzej niż ona. - W takim razie ja się

wynoszę!

Och, nie, pomyślała Elisabet, ale drzwi za tamtą już się

zatrzasnęły. Została sama ze swoją podopieczną.

Siedząca przed lustrem przyglądała jej się, marszcząc brwi

w wyrazie zaciekawienia. Teatralna karykatura kobiety...

Elisabet dygnęła.

- Nazywam się Elisabet Paladin z Ludzi Lodu, cieszę

się, że będę mogła być pani pomocą, panno Karin.

Karin rozluźnila się.

- Ach! - zawołała uśmiechając się życzliwie. - Jak to

miło z twojej strony, Elisabet! Tak, ten kochany chłopak,

Vemund, mówił mi, że przyjdziesz. Jak to dobrze! Ta

stara była okropna! Ty jesteś w moim wieku, pewnie się

zaprzyjaźnimy, a ponieważ nie jesteś taka ładna jak ja, nie

muszę się obawiać rywalizacji.

Chichotała, ale nie brzmialo to złośliwie. Było to po

prostu naiwne, szczere wyznanie; Elisabet nie mogła go

źle zrozumieć. Panna Karin musiała być kiedyś bardzo

ładna, taka drobna, krucha i miła, w jej zniszczanych

rysach nadal widoczne były ślady dawnej urody.

- Czy mogłabyś mi upiąć włosy? Wciąź mi opadają

- zarządziła dama i ponawnie odwróciła się w stronę

lustra.

Z wielką ulgą Elisabet stwierdziła, że nigdzie tu nie ma

tego znienawidzonego białego pudru. Nie, te jakieś

trzydzieści lat temu mody na puder jeszcze nie było.

Kobieta nie zwróciła też uwagi na gołą głowę Elisabet.

Współczesne kobiety na ogół to zauważały.

Poczuła nieskończoną wdzięczność.

- Ma pani bardzo piękne włosy, panno Karin. Piękny

jasny blond.

Nie dodała, że srebrzyste smugi czynią włosy jeszcze

bardziej jasnymi.

- Tak uważasz? - zagruchała panna Karin. - Tak,

muszę być piękna, skoro on ma przyjść wieczorem.

A obiecał, że przyjdzie.

Elisabet o mało nie powiedziała: Vemund Tark, ale

powstrzymała się w porę.

- Młody pan Vemund? - zapytała.

- Och, nie, nie on! - roześmiała się Karin kokieteryjnie.

- Chociaż Vemund jest dla mnie bardzo miły. To on kupił

dla mnie ten dom, bo przedtem mieszkałam w okropnych

warunkach. Musiałam dzielić pokój z mnóstwem strasz-

nych ludzi, nie wolno mi było używać moich osobistych

rzeczy, nie było tam nawet łazienki, powtarzałam im

codziennie, że nie jestem prayzwyczajona do takiego

traktowania i że mam wpływowych przyjaciół, więc jeżeli

ci okropni ludzie nie dadzą mi porządnega mieszkania, to

dopiero zobaczą. No i tak się właśnie stało, bo wkrótce

zjawił się młody Vemund i zabrał mnie stamtąd, i miał

bardzo surowy wyraz twarzy, a oni kłaniali mu się

i nadskakiwali, ale Vemund przywiózł mnie tutaj. Nie, ja

nie myślę, że on poważnie jest we mnie zakochany, bo to

przecież nie wypada. Nie, coś takiego nie uchodzi! Och,

a cóż to? Robi mi się jakiś pryszcz na brodzie?

- Nie, proszę mi pozwolić... Chyba nie, w każdym razie

a nic nie widzę.

- To chyba jeden z tych podstępnych, które długo

chowają się pod skórą. Tak, tak, nam, kobietom, zdarzają

się takie rzeczy w młodości!

Elisabet zachowała obojętny wyraz twarzy.

- No, zawsze możemy w tym miejscu położyć maleńki

pieprzyk. To nawet bardzo ładnie wygląda. Czy ma pani

takie rzeczy?

Panna Karin poszukała w swoch szkatułkach.

- O, tutaj!

Elisabet wyjęła malusieńkie atłasowe serduszko i,

zgodnie ze wskazówkami Karin, przykleiła je nisko na

policzku.

- No popatrz, jak ładnie - powiedziała Karin. - Pięk-

nie! Och, ileż ty jesteś mądrzejsza od tej głupiej baby! I od

tamtej, co była przedtem. Nigdy nie wiedziała, o co mi

chodzi, kiedy robiła mi makijaż. Niekulturalne, i jedna,

i druga.

Elisabet otrzymała polecenie od głuchej opiekunki, że

Karin nie wolno wychodzić z domu. Ale to straszna

szkoda. Karin cerę miała bladą i zwiotczałą, a pogoda taka

piękna. No, ale cóż, nie mogła łamać zakazów już

pierwszego dnia.

Właściwie nie mogła uwierzyć, że stan Karin jest

groźny. Nie pojmowała, na jakim świecie żyje, to prawda,

ale była stuprocentową kobietą swego czasu. Nieustannie

zajęta swoim wyglądem, nic poza tym jej nie interesowało.

Kokieteryjna, nienaturalna, myśląca tylko o tym, by

wyglądać młodo - to nic nadzwyczajnego u kohiety

z wyższych sfer z początków osiemnastego wieku. Pano-

wała wtedy moda na francuską lekkomyślność, choć może

Karin rzeczywiście trochę za bardzo podkreślała swoją

młodość. Była to jednak miła i sympatyczna osoba, wielu

tak zwanych normalnych ludzi zachowywało się dużo

bardziej głupio niż ona.

Aż do wieczora, dopóki chora nie musiała położyć się

spać, Elisabet nie dostrzegała w jej zachowaniu nic

naprawdę szalonego.

Kiedy Karin leżała już w swoim wspaniałym łożu

zasłanym batystem i koronkami, wyglądała na bezgranicz-

nie rozczarowaną i opuszczoną.

- Nie przyszedł - szeptała. - Nie rozumiem. Przecież

powiedział, że przyjdzie! Tak pięknie się ubrałam. Praw-

da, że byłam dziś wieczorem wyjątkowo piękna?

- Tak, to prawda. Ale jutro przyjdzie na pewno

- pocieszała ją Elisabet, domyślała się bowiem, że dalej niż

do jutra myśli chorej nie są w stanie wybiegać.

Przez moment zdawało się, że w oczach nieszczęsnej

kobiety rozbłyska świadomość prawdy, ale po chwili

uspokoiła się.

- Myślisz, że przyjdzie? No, tak, przecież coś mogło go

zatrzymać! Niełatwo jest znaleźć konwalie o tej porze

roku! A on mi obiecał, że przyniesie konwalie. Czy ty też

uważasz, że to kwiaty najbardziej odpowiednie do ślub-

nego bukietu? Są takie wdzięczne, prawdziwy symbol

niewinności.

- Tak, rzeczywiście się nadają - potwierdziła Elisabet

oszołomiona. - Ale, panno Karin, nie powiedziała mi

pani, na kogo pani czeka.

- Nie powiedziałam? To znaczy, że ty o niczym nie

wiesz? Nikt ci nie powiedział o najważniejszym? Czekam

na narzeczonego, oczywiście! Jest taki przystojny, możesz

mi wierzyć! Za kilka dni ma być nasz ślub.

- Razumiem.

Teraz zaczynała się domyślać, na czym polega tragedia.

Narzeczony. Czy on umarł? I ani serce, ani tym bardziej

rozsądek Karin nie były w stanie tego znieść.

"Rozpacz większa niż ktokolwiek byłby w stanie

znieść..."

Ingrid miała rację. To tutaj kryje się ta rozpacz!

Ingrid nazwała to nie wyjaśnioną sprawą. No tak,

przecież nie mogła się domyślać istnienia Karin Ulriks-

by.

Trudna do zniesienia rozpacz. Karin nie przyjmuje

więc do wiadomości, że jej ukochanego nie ma. Codzien-

nie ufnie na niego czeka, ubiera się pięknie, stara się być

młoda i ładna. I każdego wieczoru doznaje rozczarowania.

Czeka na swojego narzeczonego, który nigdy nie przy-

jdzie. Który pewnie już zamienił się w proch pod ziemią...

To dla niego tak się stroi.

Elisabet powiedziała dobranoc, poprosiła, by panna

Karin wołała, gdyby czegoś potrzebowała. Elisabet przyj-

dzie natychmiast!

Kiedy nareszcie sama znalazła się w łóźku - w obcym

łóżku, w obcym domu - długo leżała pogrążona w myś-

lach.

To błąd Vemunda miał sprawić, że Karin dotknęło

nieszczęście...

W takim razie nie była chora od zbyt dawna. Co

Vemund mógł zrobić? Nasuwało się nalprostsze podej-

rzenie: Zamordował jej narzeczonego?

Mimo woli, powiedział Vemund. To oczywiste. Ale

wstręt Karin da nazwiska Tark nie jest przez to mniejszy.

To znaczy nie byłby, gdyby to nazwisko usłyszała.

Jej zmysły nie powinny zostać obudzone. Bo wtedy

wróci pamięć. Przypomni sobie, że narzeczonego już nie

ma. I że to ktoś nazwiskiem Tark go zabił, zabił jej

szczęście.

To wystarczające tłumaczenie.

Wrażliwa, trochę już podstarzała kobieta mogła na taką

tragedię zareagować właśnie tak, schronić się w świecie

fantazji.

Elisabet nigdy by czegoś takiego nie zrobiła. Więk-

szość normalnych kobiet potrafiłaby przeżyć takie nie-

szczęście. Ale Karin Ulriksby była niezwykle wrażliwą

istotą. Czekała chyba na kandydata do małżeństwa dość

długo. A gdy się w końcu jakiś pojawił... Straciła go w tak

bezlitosny sposób.

Vemund okazał wielką troskliwość, skoro tak się nią

zajął. Karin Ulriksby nie była stworzona do życia w okru-

tnym domu dla psychicznie chorych, w domu wariatów

jak się to brutalnie nazywa.

Sumienie Vemunda musiało być czarne jak noc.

To zresztą dziwne, że Karin, jego kuzynka przecież, nie

wiedziała, jak on się nazywa. Musiała chyba zdawać sobie

sprawę z tego, że istnieje jakiś Tark o imieniu Vemund, to

znowu nie takie pospolite nazwisko! Ale pewnie i to ma

jakieś wyjaśnienie.

- Elisabet! - rozległo się wołanie.

Włożyła szlafrok i pośpieszyła na górę.

- Powinnaś drzwi od twego pokoju zostawić otwarte.

Żebyś słyszała, gdyby on pukał. Bo wiesz, on mógł wpaść

po drodze w ręce rozbójników albo koło od powozu

mogło się popsuć, może być wiele pczyczyn.

- Ja sypiam bardzo czujnie, panno Karin.

Chora wyglądała na uspokojoną.

- Tak się cieszę, że jesteś ze mną, Elisabet. Jesteś

bardzo miłą osobą.

- Na pewno będzie nam dobrze razem, panno Karin

- zapewniła Elisabet i poprawiła chorej kołdrę.

Serce jej krwawiło, gdy patrzyła na tę kobietę, której

twarz i włosy nosiły już ślady upływu czasu. Rysy

zaczynały się rozmazywać, pojawiały się podstępne zmar-

szczki. Organizm też zapewne nie był już taki jak dawniej.

Pewnego dnia będzie musiała pojąć prawdę. Że jest stara

i że życie mija. W końcu będzie też musiała zrozumieć to,

co wszyscy widzą: Że przestała być czarującą panną

młodą.

I co się wtedy stanie?

Elisabet dobrze znała stary przepis: Nieszczęśliwą

miłość uleczyć może tylko inna miłość.

Ale w przypadku Karin? Było pewnie na to za późno,

a zresztą może ona już na zawsze pogrąźyła się w świecie

marzeń?

- Paladin z Ludzi Lodu - rzekła Karin, kiedy Elisabet

poprawiała jej poduszkę. - To brzmi bardzo arystok-

ratycznie! Chyba nie jesteś szlachcianką?

- Kiedyś mój ród należał do arystokracji - uśmiechnęła

się Elisabet. - Ale to było dawno temu! Szlachta teraz

upadła, jak pani wie. I pod wzgłędem pozycji społecznej,

i pod względem materialnym.

- Tak, to prawda - westchnęła Karin z ulgą i jakby

uspokojona. Byłoby chyba kłopotliwe mieć osobę z arys-

tokracji jako damę do towarzystwa, ona powinna tu być

najwyżej postawiona, dobra panna Karin. - Skąd po-

chodzi twój ród? Paladin, to chyba nie jest norweskie

nazwisko?

- Nie, rzeczywiście nie jest. Pochodzimy ze Schwarz-

burga, mój przodek był tam księciem. Później ród miał

tytuł margrabiowski. Jeden z oaieh przodków osiedlił się

w Danii i tam spotkał moją praprababkę pochodzącą

z Ludzi Lodu. Tu, w Norwegii, nie mamy żadnego tytułu.

No, to może pani teraz spać spokojnie, panno Karin, będę

uważać, czy ktoś nie stuka.

Panna Karin ponownie ułożyła się do snu, przejęta

tym, że jej dama do towarzystwa pochodzi z książęcego

domu. Następnego dnia jednak zapomniała o wszystkim

wobec straszliwie trudnego dylematu, czy włożyć błękitną

suknię, czy raczej różową.

Elisabet i panna Karin szybko doszły do porozumienia.

Wprawdzie Elisabet nudziła się porządnie, spędzając

dzień na rozmowach, grach i pielęgnowaniu urody swojej

chlebodawczyni, nieustannie jednak kołatała jej w głowie

jedna myśl: Jak zdołam pomóc temu biednemu stworze-

niu, nie raniąc go jeszcze głębiej?

Bo Elisabet bardzo chciała pomóc.

W jakiś sposób udało jej się wmówić chorej, że dziś

wieczorem absolutnie nie powinna oczekiwać narzeczo-

nego. Karin, uspokojona, położyła się więc wcześniej

i Elisabet miała czas, żeby przygotować się do wyjścia.

Ze swoich okien widziała dom Vemunda na skraju

lasu. Nie widziała natomiast Lekenes, bo łańcuch wzgórz

w tym miejscu przesłaniał widok. W ciągu dnia zrobiła

zresztą mały rekonesans, poszła załatwić jakąś sprawę dla

Karin kilka ulic od domu. To, co zobaczyła, napełniło ją

lękiem. Ulica, ptzy której mieszkały, była niebrzydka,

zabudowana małymi, dobrze utczymanymi domami. Ale

zaraz za rogiem zaczynała się prawdziwa nędza. Domy

zbudowane z tego, co inni wyrzucili, z kawałków drewna,

nadgniłych desek, oblepianej gliną wiklinowej plecionki,

a nawet starych szmat i Bóg wie czego jeszcze. W oczach

mijających ją ludzi dostrzegała agresję, załatwiła więc

swoją sprawę tak szybko, jak mogła.

Nigdy bym nie chciała osiedlić się w mieście, myślała

wstrząśnięta. Chcę wrócić do domu, do moich wspania-

łych, zielonych krajobrazów wokół Elistrand! Jak naj-

szybciej zabrać stąd tego mojego przyszłego męża.

Jeśli w ogóle będę go chciała. Bo przecież jakieś prawo

wyboru chyba zachowałam? Prawo, żeby powiedzieć

"nie"! W takim przypadku jednak wszyscy będą na mnie

źli. Młoda dziewczyna nie pozwala sobie na takie skan-

daliczne zachowanie, jak podawanie w wątpliwość sądów

dorosłych.

Elisabet ubrała się możliwie jak najładniej, by Vemund

nie musiał się wstydzić wobec swego brata. Z ironicznym

uśmieszkiem stała przez dłuższą chwilę przed lustrem, co

najmniej tak sama próżna i zajęta sobą jak nieszczęsna

panna Karin.

Przyszła pani Akrestrom, by zastąpić ją prży chorej.

Karin była już wtedy w łóżku.

- Mam nadzieję, że zachowywała się spokojnie - po-

wiedziała pani Akerstrom głosem, który przypominał

dźwięk źle naostrzonej piły do drewna.

- Ja uważam, że ona zawsze zachowuje ię spokojnie

- odparła Elisabet. - Jeżeli tylko może zajmować się

swoim.

Milczenie pani Akerstrom zdradzało wielką podej-

rzliwość wobec chorej.

- Wrócę jak najszybciej - obiecała dziewczyna i wyszła.

Idąc pod górę myślała, jak bardzo lubi swoją pod-

opieczną. Czy to tylko współczucie, czy też odczuwała

swego rodzaju pokrewieństwo z duszą ukrywającą się za

zasłoną własnych iluzji?

A może Karin naprawdę była taka pusta i próżna, taka

zajęta sobą, jak to na zewnątrz wyglądało?

Elisabet nie mogła w to uwierzyć. Ale nic na pewno nie

wiadomo. Powinna była dowiedzieć się czegoś więcej

o Karin, jak doszło do katastrofy, która ją tak zraniła.

Jedyny człowiek, który coś o tym wiedział, pod

żadnym pozorem niczego jej nie powie.

Droga pod górę była okropnie długa.

No, nareszcie dotarła! Zanim weszła do środka, po-

zwoliła płucom odetchnąć i uspokoić się.

Przyszła trochę za wcześnie, widać za bardzo się

spieszyła. Większość kobiet posiada wrodzoną skłonność

do "robienia entree", nie chcą siedzieć na kanapie i znu-

dzone witać tych, którzy przychodzą później.

Vemund Tark jednak zdawał się nie przywiązywać

znaczenia do takich drobiazgów. Powitał ją trochę zdener-

wowany, przyjrzał się jej strojowi i odetchnął z ulgą.

- Znakomicie - oświadczył krótko. - Nie wiem tylko,

co Braciszek powie o tych naturalnych włosach. Nieco

bardziej niż ja zwraca uwagę na konwenanse i w ogóle.

- Niech sobie mówi, co chce - ucięła Elisabet. - Nie

jestem cielę na wystawie.

- O nie, na pewno nie jesteś - mruknął Vemund

odwracając twarz. - A jak ci idzie z Karin?

- Mam wrażenie, że zostałyśmy przyjaciółkami - od-

parła. - Tak jak powiedziałeś, jest to przemiła istota. Ale

powinnam chyba wiedzieć więcej o tym, co jej się

przytrafiło. Żebym nie popełniła jakiejś gafy.

- Nie, nie możesz wiedzieć więcej! W żadnym razie!

Wystarczy, żebyś nie wymieniała nazwiska Tark.

- Ale pomyśl, jeżeli przypadkiem poruszę jakiś draż-

liwy tenaat? Nieumyślnie?

- Nie ma takiego niebezpieczeństwa. Coś takiego, co

ona przeżyła, zdarza się nieczęsto. I Bogu niech będą za to

dzięki!

Paskudny uparciuch! Czy on nie widzi, że Elisabet

o mało nie pęknie z ciekawości? Jak można opiekować się

taką pacjentką, jeżeli nie wie się o niej dosłownie nic?

- Czy to twoja bliska krewna?

- Za dużo pytasz. O Boże, kiedyż ten Braciszek

nareszcie przyjdzie?

Czy to naprawdę takie tzudne być sam na sam

z Elisabet? Poczuła się dotknięta. Syknęła więc ponownie,

choć jednoeześnie była na siebie zła z powodu swojej

agresji.

- Skoro tak się boisz, żeby nie usłyszała nazwiska Tark,

to po co, na Boga, ją tutaj sprowadziłeś? Mieszkając tak

blisko tej rodziny z pewnością któregoś dnia usłyszy

wasze nazwisko.

- A co miałem zrobić? - parsknął w odpowiedzi. - Nie

mogłem przecież zostawić jej samej tam, w tym strasznym

domu wariatów! Muszę się, oczywiście, troszczyć o to, żeby

jej niczego nie brakowało, a jednocześnie muszę sam tu

mieszkać. Dlatego właśnie przeprowadziłem się do tego

domu, żeby być w pobliżu. A poza tym to naprawdę mało

prawdopodobne, że ona natknie się kiedyś na moją rodzinę

albo kogoś, kto ich zna. Ich noga nigdy nie postanie

w takiej okolicy. Chociaż sama Karin mieszka w bardzo

ładnym domu, to tuż obok zaczyna się dzielnica nędzy.

- Widziałam już - powiedziała Elisabet krótko. - Do-

znałam szoku, przecież ja jestem przyzwyczajona do

czystych wiejskich krajobrazów.

Skinął głową bez słowa i znowu spojrzał w okno,

w stronę Lekenes.

Elisabet zapamiętała dwa wyrażenia, którymi się po-

służył. "Tam, w tym strasznym domu wariatów". Jeszcze

raz zastanowiła się, gdzie leży owo "tam". To miejsce,

z którego pochodzi rodzina Tarków.

Drugi szczegół, na który zwróciła uwagę, to to, że

musiał się przeprowadzić do tego domu w lesie, by lepiej

opiekować się Karin. To zrozumiałe, ale Elisabet była

pewna, że to nie jest jedyny powód. Musiało istnieć coś

jeszcze, o czym nie chciał mówić.

"Mur, mur oporu".

- No, nareszcie! - zawołał z ogromną ulgą. - Nareszcie

ten łazik, mój brat, przyszedł.

Elisabet poczuła, że niemal drży z napięcia. W koń-

cu przecież niecodziennie spotyka się obcego człowie-

ka, z którym prawdopodobnie będzie się dzieliło resztę

życia.

Vemund wyszedł z pokoju, by powitać brata.

Pierwsze, co sobie uświadomiła, to to, że podoba jej się

głos Braciszka. Miękki, przyjazny, ze skłonnością do

śmiechu.

W końcu gość wszedł do pokoju.

O ile Vemund miał niektóre rysy bardzo ładne, co

czyniło go męskim i przystojnym, to jego młodszy brat

był po prostu urodziwy! Byli mniej więcej tego samego

wzrostu, ale Braciszek sprawiał wrażenie wyższego, bar-

dziej eleganckiego, pewnie ze względu na sposób, w jaki

się poruszał. Wyprostowany, dumny, prawdziwy szlach-

cic. Vemund miał wzrok chłodny, pełen rezerwy, niebies-

kie oczy Braciszka natomiast były ciepłe, przepełnione

miłością do wszystkich żywych istot na ziemi. Śmiał się do

Elisabet szczerze, podszedł do niej i ucałował jej rękę. Był

ubrany absolutnie w zgodzie z najnowszą modą, upud-

rowane włosy upięte były wysoko, koszula wykończona

koronkami, kamizelka ze złotej lamy i aksamitna kurtka.

Spodnie do kolan, białe pończochy, buty ze sprzączkami...

Elisabet spojrzała ukradkiem na Vemunda; wolałaby,

żeby Braciszek ubrany był mniej elegancko. Nie miała

jednak czasu na rozmyślania, bowiem gdy młodzieniec

pochylił się do jej ręki, upudrowana peruka znalazła się

tuż przy twarzy Elisabet, a tego jej nos nie był w stanie

znieść. Zaczęła rozpaczliwie wciągać powietcze, a potem

kichnęła tak potężnie, że obaj bracia podskoczyli.

Kiedy największe zamieszanie minęło i Elisabet z czer-

wonymi oczyma, zdyszana i pociągająca nosem, opadła na

kanapę, Vemund powiedział cierpko:

- Tak, mówiłaś, że nie znosisz pudru, teraz w to wierzę.

Zapamiętaj to sobie, Braciszku! I chyba wybarzysz Elisa:

bet, że nosi naturalną fryzurę?

- Ależ, moi drodzy! - zawołał Braciszek z wesołymi

ognikami w oczach. - Takiej gwałtownej reakcji ze strony

kobiety jeszcze nie widziałem! Nie mam innego wyjścia,

jak tylko uznać to za pochlebne dla mnie, że zrobiłem tak

potężne wrażenie.

Elisabet była zrozpaczona. Nie takie wraźenie chciała

na nim wywrzeć. Ale on przez cały czas był nią zajęty. Na

to przynajmniej wyglądało.

- Kochany Vemundzie, gdzie ty znalazłeś ten piękny

kwiat?

- Kwiat? - syknął Vemund przez zęby. - Poczekaj,

wkrótce odkryjesz kolce! Elisabet jest córką mego przyja-

ciela, Ulfa Paladina z Ludzi Lodu, o którym ci wczoraj

opowiadałem. To nie byle kto, ani z uwagi na po-

chodzenie, ani na charakter.

- Tak, mówiłeś, że panna Elisabet pracuje w Christianii

jako dama do towarzystwa. U twojej... przyjaciółki?

Elisabet spojrzała na Vemunda, on jednak odparł

niewzruszony:

- Tak, u mojej przyjaciółki.

Z jakiegoś powodu ta odpowiedź wydała się Bracisz-

kowi niewystarczająca.

- A więc nie mam możliwości odwiedzenia panny

Elisabet bez twojego pozwolenia? - zapytał.

- Nie, nie masz. W każdym razie nie w domu mojej

przyjaciółki. Poza tym jednak możesz się z nią spotykać,

kiedy oboje zechcecie. Najlepiej, żebyś ją zaprosił do

domu, do Lekenes. Elisabet jest w Christianii dość

samotna, wiesz.

- Och, to wspaniale! - zawałał Braciszek.

Co za idiotyczne imię dla takiego przystojnego mło-

dzieńca, pomyślała Elisabet. On zaś mówił dalej:

- A dlaczego nie mielibyśmy pojechać do Lekenes już

dzisiaj wieczorem? Mam tylko oddać te próbki drewna

z jakimiś paskudnymi korytarzami po owadach w środku

i już, a wiem, że rodzice siedzą w domu w nastroju

bagobojnej nudy. Panno Elisabet, czy zechciałaby pani

nas odwiedzić? Nie spodziewałem się takiego miłego

spotkania i przyszedłem tutaj piechotą, ale gdyby pani

zechciała podjąć ten trud i pójść ze mną, to z największą

radością odwiozę panią potem do domu powozem.

W przeciwieństwie do Vemunda Braciszek był naj-

wyraźniej przyzwyczajony do rozmów z damami. Elisabet

doszła już do siebie po przygodzie z pudrem i spoglądała

teraz pytająco na Vemunda. On sprawiał wrażenie zado-

wolonego z takiego obrotu sprawy.

- Zastąpię panią Akerstrom, żeby mogła wrócić do

domu - mruknął do Elisabet.

Co bracia zdążyli ustalić? A może Vemund przewidział

to pospieszne zaproszenie? Czy takie są zwyczaje, by

panna z dobrego domu była tak od razu zapraszana do

domu kawalera? Elisabet po prostu nie wiedziała, czy

zachowuje się właściwie, miała jednak ochotę zobaczyć od

środka to piękne Lekenes.

- Wystarczy, że potem przywieziesz Elisabet tutaj, do

mojego domu - powiedział Vemund cierpko. - Ona

mieszka niedaleko stąd.

- To chyba zrożumiałe, że odwiozę pannę Elisabet do

jej domu - zaoponował Braciszek.

- Przywieziesz ją tutaj i nie będziesz robił problemów!

Braciszek przyjął polecenie do wiadomości. Elisabet

zauważyła jego podziw i oddanie dla starszego brata

i wzruszyło ją to.

Wędrując wąską dróżką u boku Braciszka Tarka w ten

piękny wieczór późnego lata, stwierdziła, że w jej myślach

panuje chaos. Najwięcej zainteresowania budziła w niej

panna Karin, za którą była odpowiedzialna i którą zdążyła

polubić. Chciała wiedzieć o niej więcej, lepiej rozumieć jej

sytuację.

Braciszka znała zbyt krótko, by mieć jakiekolwiek

zdanie na jego temat. Ale był to mężczyzna niezwykle

pociągający. Nie mogłaby temu zaprzeczyć. Poza tym

sprawiał wrażenie łagodnego i przyjaznego. Zdecydowa-

nie można mieć gorszego męża!

Całe życie... ?

Cóż, dlaczego nie? Skoro tylko on ją zaakceptuje? Ale

nie może jej zdradzać, z tym Elisabet nigdy by się nie

pogodziła.

Nie, teraz wybiega za daleko w przyszłość. To wszyst-

ko wie przecież tylko Vemund, który wybrał ją na żonę

dla Braciszka. O tym, czego on sam by sobie życzył, nie

wiedziała jeszcze nac. Ani o jego rodzinie. Co oni

powiedzą?

- Wygląda na to, że pomiędzy tobą a twoją matką

panują bardzo serdeczne stosunki - powiedziała, kiedy

szli pod wielkimi, ciemnymi teraz dębami, których konary

i liście pokryła już rosa.

- I tak było zawsze - powiedział Braciszek. - Vemund

też był wspaniałym bratem. Szkoda, że nas opuścił w taki

sposób, pusto jest w domu bez niego.

- Tak, a właściwie dlaczego on to zrobił? - zapytała

Elisabet, zanim zdążyła pożałować swojej niestosownej

ciekawości.

Ale Braciszek odpowiedział spokojnie, niczego nie

podejrzewając:

- On uważa, że nie ma prawa dłużej mieszkać w domu

rodziców. Twierdzi, że nie jest tego godzien, bo popełnił

coś niewybaczalnego.

Elisabet skinęła głową. Ona także to słyszała. Przestęp-

stwo wobec panny Karin, cokolwiek to oznacza.

- Wiesz, Elisabet. Wolno mi chyba zwracać się do

ciebie po imieniu? Wiesz, my mamy takich wspaniałych

rodziców. Matka po prostu nie ma sobie równych, a ojciec

to sama dobroć! Domyślam się, że Vemund nie może

znieść, iż zawiódł ich jakimś swoim nieodpowiedzialnym

postępkiem. Wobec tego dobrowolnie wybrał samotność.

Vemund jest zupełnie innym typem niż my wszyscy.

Bardziej szorstki, jakby nieogładzony. Ale chociaż nigdy

tego nie daje po sobie poznać, uważam, że jest bardzo

wrażliwy.

- Ja też tak uważam - rzekła Elisabet w zamyśleniu.

Weszli właśnie do tego wspaniałego parku Lekenes,

który widziała z powozu. Teraz jednak wyobrażala sobie,

że wędrują przez zaczarowany las. Panowała taka cisza, że

ich głosy odbijały się głucho od potężnych drzew. Dęby

powykrzywiane ze starości stały w tym zmierzchu póź-

nego lata jakieś nierzeczywiste, pnie miały grube, sękate

i groteskowo rozpostarte konacy. Pod drzewami rosła

wypielęgnowana trawa, pokryta teraz wieczocną rosą,

i Elisabet była przekonana, że wiosną pełno tu zawilców

i sasanek.

Zdumiewające, że to ona idzie tu, obok tego niepraw-

dopodobnie przystojnego młodego człowieka, w tym

otoczeniu! Ona, która jeszcze tydzień temu snuła się po

wiejskim domu i konała z nudów! Ile się już wydarzyło od

tamtej pory! A jak się rozgniewała, kiedy Vemund Tark

przyszedł prosić o jej rękę w imieniu swego brata!

Teraz już się nie złościła. Była beznadziejnie onie-

śmielona towarzystwem tego pięknego młodzieńca, który

nie wiedział jeszcze, że ona została wybrana na jego

narzeczoną.

Nieoczekiwany poryw wiatru szarpnął koronami

drzew i sprawił, że powietrze się ochłodżiło.

- Nie marzniesz? - zapytał Braciszek troskliwie. - Za

chwilę będziemy na miejscu.

- Jak dawno Vemund wyprowadził się z domu?

- zapytała Elisabet.

- Jakieś dwa albo trzy lata temu, o ile dobrze pamiętam

- odparł Braciszek prostodusznie.

- To chyba normalne, że dorośli synowie wyprowa-

dzają się z domu?

- Ale nie on. To przecież on ma odziedziczyć całe

Lekenes, więc jeśli ktoś miałby się wyprowadzać, to raczej

my, rodzice i ja! Ale on się zmienił po podróży do naszego

starego domu właśnie przed trzema laty. Coś musiało się

tam wtedy stać. Miało to związek z jakimś przestępstwem.

Potem nie chciał, żeby jego noga postała w Lekenes.

Mówił, że nie jest godzien. Najgorsze, że on w ogóle nie

chce widzieć rodziców. Ojciec wycofał się z kierowania

przedsiębiorstwem i teraz Vemund jest odpowiedzialny za

wszystko. Ale on nie chce. On tego nienawidzi. Skutek

jest taki, że to ja muszę być łącznlkiem pomiędzy nim

i ojcem we wszystkuch sprawach, które dotyczą przedsię-

biorstwa. To okropnie kłopotliwe!

Elisabet przysłuchiwała się temu z ogromnym zaintere-

sowaniem. Ten ufny młody człowiek opowiadał z wlasnej

woli o wszystkim, o co Vernunda nie wolno było nawet

zapytać.

- A gdzie mieszkaliście przedtem, zanim rodzina

kupiła Lekenes?

- Mieliśmy majątek niedaleko Holmestrand.

Braciszek zaczął z entuzjazmem opowiadać o ich

starym domu koło Holmestrand, ale Elisabet już go nie

słuchała.

To musiało być właśnie tam. Tam kuzynka Vemunda,

Karin, została zamknięta vr okropnym domu dla psychicz-

nie chorych. On ją tam odnalazł i sprowadził tutaj

w tajemnicy przed resztą rodziny. To on popełnił tak

wielkie przestępstwo wobec Karin, że rozum jej się od

tego pomieszał. Ale kiedy to wszystko miało miejsce?

Kiedy pojechał znowu do Holmestrand z ostatnią wizytą?

Co się tam wtedy stało? W takim razie musiał tam spędzić

sporo czasu, bo według tego, co powiedziała Karin,

przebywala w tym domu wariatów dość dlugo.

Ale Elisabet nie miała odwagi pytać więcej o Holme-

strand, za nic też nie odważyłaby się wspomnieć o Karin.

Jeszcze nie teraz! Chyba jednak mogłaby spróbować

dowiedzieć się czegoś na własną rękę. Bo Elisabet była

ciekawa z natury, a zagadka Karin - i Vemunda - inte-

resowała ją ponad wszelkie wyobrażenie. Jeśli ma pomóc

Karin wrócić do zdrowia, musi wiedzieć!

Drgnęła na dźwięk głosu Braciszka:

- No proszę, oto Lekenes! Czy widziałaś kiedy

równie doskonałego?

ROZDZIAŁ V

- Mamo! Ojcze! Nie śpicie jeszcze? - wołał Braciszek

wbiegając do imponującego hallu.

- Tutaj jesteśmy, Braciszku - odparł bardzo miły

kobiecy głos.

- Chodź! - zaprosił Elisabet. - Rodzice są w małym

saloniku. Na pewno siedzą przy oknie i rozkoszują się

wieczorem. Mama to uwielbia.

Trochę niepewna szła za nim przez pokoje, w porówna-

niu z którymi Elistrand, ba, nawet samo Grastensholm

wyglądało jak dom komornika. Mijali grupy kanap pokryte

złoto-białą tkaniną, z haftowanymi oparciami, marmurowe

rokokowe stoliki na wygiętych nóżkach i zwaliste komody.

Ściany pocięte na prostokątne płaszczyzny, oddzielone od

siebie obramowaniami ze złoconych kwiatów. W lustrach

odbijały się wyszukane malowidła i ciężkie kotary...

Braciszek oznajmiał głośno ich nadejście:

- Przyszła ze mną najnowsza znajoma moja i Vemunda,

Elisabet, córka Ulfa Paladina.

Dwoje ludzi wstało z kanapki pod oknem w bardzo

pięknym salonie. Chociaż dzienne światło jeszcze nie

zgasło, w pokoju paliło się już mnóstwo świec w srebr-

nych kandelabrach, Elisabet widziała więc wyraźnie swo-

ich przyszłych teściów.

Pani wyszła jej naprzeciw z wyciągniętą ręką.

- Elisabet Paladin z Ludzi Lodu! Witaj w naszym

skromnym domu! Miałam przyjemność spotkać kiedyś

twoją matkę, margrabinę...

Margrabinę? Elizabet wprost nie wierzyła własnym

uszom. Nikt już się tak nie nazywa. A już najmniej matka...

Ukryła uśmiech, w którym zawierała się zarówno

irytacja, jak i rozbawienie, i dygnęła przed matką obu

braci. Pani Tark była, zgodnie z określeniem matki

Elisabet, Tory, kobietą zachwycającą. Nie młoda, nie,

była chyba starsza, niż na to wyglądała, lecz obdarzona

takim wdziękiem, że Elisabet poczuła się przy niej niczym

słoń. Matka Braciszka była osobą dość wysoką, o lekko

wystających kościach policzkowych i pięknej twarzy.

Oczy promieniały godnością i chęcią życia, plecy miała

dumnie wyprostowane. Dłoń, którą podała Elisabet, była

koścista, szczupła i sucha, uśmiech, z jakim przyglądała się

gościowi, życzliwy. Pani domu, która znakomicie czuła

się w swojej roli, kobieta światowa i po prostu czarująca

istota. Połączenie siły i delikatności. Elisabet poczuła się

okropnie mała.

Ojciec braci był przy tej wpaniałej kobiecie prawie

niewidoczny. Wysunął się zza jej pleców, ujął rękę

Elisabet i ucałował z prawdziwą elegancją, na co ona

mimo woli się cofnęła.

- Bądź ostrożny, ojcze - roześmiał się Braciszek.

- Elisabet źle znosi zapach pudru, dostaje od tego

okropnego kataru!

Pan Tark wyprostował się natychmiast; w jego oczach

rozblysła życzliwość.

- Czy to prawda?

- Niestety, tak - odparła Elisabet zawstydzona. - I dla

tego noszę włosy niezbyt modnie uczesane.

- Moim zdaniem to czarujące! - zawołała pani Tark.

- Kiedy ma się takie włosy, jak ty, to po cóż je chować?

Czy nie było sarkazmu w tych słowach? Nie, Elisabet

nigdy by w to nie uwierzyła.

Uśmiechnęła się do ojca Braciszka. Teraz pojmowała,

dlaczego obaj bracia wyglądają tak znakomicie. Nie tylko

ich matka była pięknością, ojciec także należał do naj-

przystojniejszych mężczyzn, jakich widziała. Było coś

łagodnego i delikatnego w tej jeszcze młodej twarzy, obaj

synowie bardzo byli do niego podobni. Elisabet nie

byłaby kobietą, gdyby nie zauważyła, że pani Tark jest

starsza od swego męża. Trudno powiedzieć, ile starsza, bo

ukrywała to starannie, a on miał głębokie zmarszczki na

czole, jakby ze zmartwienia, prawdopodobnie ze względu

na pracę w tym dużym przedsiębiorstwie. Dziwne za-

chowanie Vemunda też pewnie robiło swoje. Pan Tark

ubrany był podobnie jak Braciszek. Zgodnie z modą miał

upudrowane na biało włosy, koronkowy żabot pod szyją

i białe pończochy. Elisabet nie znosiła tej mody, którą

uważała za śmieszną i mało męską. Wolałaby, żeby

Braciszek ubierał się jak Vemund. No nic, po ślubie

Elisabet postara się wyeliminować największe dziwactwa.

Nic nie mogła na to poradzić. W miarę jak lepiej

poznawała tę rodzinę, myśl o małżeństwie z Braciszkiem

wydawała jej się coraz bardziej pociągająca.

No i ten dom! Dla tego domu zgodziłaby się chyba

wyjść za mąż niemal za kogokolwiek.

Ale tylko niemal. Elisabet mogłaby wyjść za mąż

jedynie za mężczyznę, którego będzie akceptować i lubić.

To podstawowy warunek. Ale kochać? To słowo nie

mówiło jej zbyt wiele. To ułoży się później. A Braciszka

już zdążyła bardzo polubić.

Ponadto wyglądało na to, że jego rodzice nie będą mieli

nic przeciwko niej. A może oślepia ich ten margrabiowski

tytuł? Co za okropne pomysły przychodzą matce do

głowy! Dostanie jej się za to!

Elisabet została zaproszona na kolację i wszyscy

rozmawiali z nią bardzo uprzejmie. Zauważyła, oczywiś-

cie, że starają się ją wypytywać o chlebodawczynię, tę

panią, u której jest damą do towarzystwa. Elisabet

podejrzewała, że oni sądzą, iż chodzi tu o utrzymankę

Vemunda. Z uporem jednak powtarzała, że to starsza

osoba, która niechętnie widuje innych ludzi, nie chce, by

Elisabet opowiadała o niej komukolwiek, i nie życzy

sobie, by wymieniała jej nazwisko.

Muszę jednak wymyślić dla niej jakieś nazwisko,

postanowiła Elisabet. Trzeba zapytać o to Vemunda, dalej

tak być nie może.

Im dłużej trwało spotkanie z rodziną Tarków, tym

bardziej Elisabet ich lubiła. Przystojny ojciec sprawiał

wrażenie, że gotów byłby zdmuchiwać pył z ziemi, po

której stąpa pani Emilia.

Często delikatnie, z wielkim szacunkiem pieścił jej

dłoń, a ona rzucała mu pieszczotliwe, czułe spojrzenia;

wiecznie zakochana para. Było dość oczywiste, kto z tych

dwojga jest silniejszy, ale to nie miało znaczenia, skoro

pani Emilia zachowywała się tak łagodnie i z takim

wdziękiem.

Niebywale piękna para, obdarzona dwoma takimi

przystojnymi synami!

Ale pojawiały się rysy na rodzinnej idylli. Vemund

zakłócił harmonię. Wyglądało na to, że rodzice przeżyli

ciężko jego odejście, zwłaszcza ojciec. Za każdym razem,

kiedy w związku z przedsiębiorstwem padało imię Ve-

munda, na pięknej twarzy pana Arnolda pojawiała się

zmarszczka.

A Elisabet przechodziła sama siebie. Była taka

dowcipna i taka uprzejma, że jej rodzice nie wierzyliby

własnym oczom. Po prostu atmosfera, środowisko i ten

piękny dom nie zachęcały do zbyt swobodnego za-

chowania.

Musiała zrobić bardzo dobre wrażenie, bo niezwykle

serdecznie zaproszono ją znowu, po czym Braciszek

odwiózł ją do domu Vemunda. Było ciemno, kiedy jechali

przez park, a potem przez las, i Elisabet znowu doznawała

tego uczucia nierzeczywistości. Nastrój był jak wyjęty

z baśni - z przytłumionym stukotem końskich kopyt,

z lasem ledwo widocznym w tajemniczym mroku i z tym

pięknym młodym mężczyzną obok. Braciszek zachowy-

wał się wobec niej z największym uszanowaniem, ale silnie

odczuwała jego bliskość. Słyszała ten łagodny, przyjazny

głos, który opowiadał o balach, na których Braciszek

bywał, i o ludziach, których Elisabet powinna spotkać.

Karin nie wspomniał jednak nigdy i Elisabet nie odważyła

się zapytać, jakie pokrewieństwo ich łączy.

Obok domu Vemunda wysadził ją z powozu.

- Czy na pewno możesz sama iść dalej? - zapytał

z troską.

- Och, tak, to niedaleko. Dziękuję za przemiły wieczór.

- To my powinniśmy dziękować - uśmiechnął się.

- Już dawno nie mieliśmy tak miłej wizyty. Jesteś taka

naturalna, Elisabet. Taka bezpośrednia i niekonwenc-

jonalna!

No, nie ma co! A ona myślała, że zachowuje się zgodnie

z wszelkimi konwenansami!

Braciszek strzelił z bicza na pożegnanie i powóz

odjechał. Elisabet samotnie ruszyła w stronę miasta.

W domu Karin czekał na nią Vemund.

- No, nareszcie jesteś - powitał ją cierpko. - już

myślałem, że masz zamiar tam zamieszkać.

W jakimś sensie przyjemnie było usłyszeć jego ostry

głos po całej tamtej etykiecie i słodkich słówkach.

- Zostałam zaproszona na kolację - oświadczyła

zdyszana i usiadła obok niego. Powoli rozwiązywała

wstążkę od kapelusza. - No, a co tutaj?

- Spała przez cały czas. Chcesz coś zjeść?

- Dziękuję, tylko coś do picia - powiedziała, żeby

zatrzymać Vemunda jeszcze na chwilę. - Może i ty

wypijesz szklaneczkę piwa?

- Już to zrobiłem. Właściwie chyba za dużo piję, ale to

przynosi zapomnienie na pewien czas. No, i jak ci poszło?

Elisabet ożywiła się.

- Vemund, jaki wspaniały dom! I jakich masz fantas-

tycznych rodziców! Twój brat jest po prostu nadzwyczaj-

ny!

- W tej właśnie kolejności?

- No, niekoniecznie - powiedziała rumieniąc się.

- Podobało mi się wszystko, co widziałam. Wydaje mi się,

że ja też się im podobałam. Zachowywałam się bardzo

poprawnie - dodała pospiesznie.

- Chciałbym to widzieć - roześmiał się jakoś nie-

szczerze.

- Och, jak oni wszyscy mi się podobają! Twój ojciec,

Vemundzie, jest wspaniały. Takiego męża chciałabym

mieć.

- No wiesz, zajeździłabyś go na śmierć. Ty po-

trzebujesz kogoś, kto by nad tobą dominował.

- I to dlatego wybrałeś dla mnie Braciszka? - zapytała

cicho i z powagą. - On jest dokładnie tak samo łagodny

jak twój ojciec.

- Nie bądź taka pewna - ostrzegł ją Vemund. - Braci-

szek jest wymagający. Oczekuje od kobiety bardzo dużo.

Wiesz, jego ideałem jest matka, a niełatwo jest dorównać

takiemu wzorowi.

Elisabet oparła łokcie o stół, pochyliła się w przód

i powiedziała impulsywnie:

- Tak, ale ona pamięta o swojej pozycji. Jest uro-

dzonym autorytetem, prawda? Taka silna, a popatrz, jak

umie się podporządkować swojemu mężowi, jaka jest

wobec niego uległa i miła, jaka oddana! Ja też chcę być

taka.

Sceptyczne parsknięcie Vemunda podziałało na nią

trzeźwiąco. Elisabet zaczerwieniła się i zapytała niezbyt

taktownie:

- Ale czy nie jest ona... trochę starsza od męża?

- Trochę? Nie uwierzysz, ale ona ma sześćdziesiąt trzy

lata. Osiemnaście lat starsza od ojca. Była już wdową,

kiedy się spotkali.

- To dość naturalne, że mężczyźni żenią się z trochę od

siebie starszymi wdowami, prawda? To zdarza się wszę-

dzie. Często jest to małżenstwo dla zysku, bo wdowy

bywają bogate.

- Nie w tym przypadku. Ten przeklęty majątek

pochodzi od rodziny Tarków, został dla nich wypracowa-

ny przez biednych ludzi!

- Uważaj, żeby cię nie pochłonęły rewolucyjne idee

walki o sprawy klas niższych! Ale masz rację, nigdy bym

nie przypuszczała, że twoja matka ma aż tyle lat. Rzeczy-

wiście, czas nie ma na nią wpływu!

Vemund siedział odwrócony do niej profilem i wy-

glądał przez okno. Znowu uderzył ją ten wyraz życiowego

doświadczenia i rezygnacji, widoczny w jego twarzy. To

nie znane jej przestępstwo wobec Karin odebrało mu

widocznie wszelką wolę istnienia. Z dzielnicy biedy

dochodziły do nich jakieś stłumione hałasy, krzyki kobiet

rozgniewanych na swoich zataczających się mężów, ale na

najbliższej ulicy panowała cisza. Może dzięki temu, że na

rogu znajdował się posterunek policji i oddzielał od siebie

te dwa światy. Elisabet zastanawiała się, czy to nie

Vemund postarał się o takie ulokowanie stróży porządku,

kiedy miał zamiar umieścić tutaj Karin.

Znowu zwrócił się ku niej, jego oczy lśniły w mdłym

blasku świecy, wyglądał jak wspaniałe drapieżne zwierzę.

Elisabet stwierdzała jednak, że taki piękny jak Braciszek

nie jest. O ile tamten był niczym obraz, to Vemund

wyglądał jak szkic, według którego zostało wykonane

dzieło sztuki.

- A zatem mój brat ci się podoba? - zapytał.

- O tak, to naprawdę miły młody człowiek. Piękny jak

zaczarowany książę z bajki, chociaż wygląd odgrywa

mniejszą rolę.

- Zaczarowani książęta rzadko bywają piękni. Na ogół

występują jako bestie albo jako żaby.

- No tak, wobec tego on wygląda jak odczarowany

zaczarowany książę - powiedziała śmiejąc się wesoło.

- W dzieciństwie najbardziej lubiłam baśń o zaczarowa-

nym księciu. Kiedy byłam bardzo młoda, marzyłam, żeby

spotkać takiego potwora, pokochać go i odczarować za

pomocą pocałunku.

Przyglądał jej się jakoś osobliwie. Jakby nie dowierzał

temu dziecinnemu zachwytowi i jakby coś chciał sobie

potwierdzić... Nie umiała do końca odczytać, co się kryje

w jego wzroku.

- Sądzisz, że mogłabyś wyjść za niego za mąż?

- Za księcia?

- Za Braciszka, oczywiście!

Zawahała się jedynie na sekundę, ale on to zauważył.

- Ja osobiście nie mam nic przeciwko temu - powie-

działa wolno, jakby słowa nie bardzo chciały przejść jej

przez gardło.

Vemund znowu odwrócił się do okna.

- Znakomicie - oświadczył. - Chciałbym, żebyś go

stąd zabrała. Żeby spokojnie osiedlił się w Elistrand

i żebyście razem budowali swoje życie. To jest teraz moje

jedyne pragnienie.

Elisabet nie bardzo wiedziała, co mówić. Czuła się

jakoś nieszczególnie. Jakby wydana. Wykorzystana.

Nie pozwól mu się wykorzystać, przestrzegała Ingrid.

Czy nie to właśnie się teraz dzieje? A może jednak nie?

Dlaczego odczuwała taką bolesną pustkę w piersi?

Jakby ssanie, coś, czego się doznaje, kiedy człowiek musi

stanąć sam przed dużym zgromadzeniem, wszystkie spoj-

rzenia skierowane są na niego i nikt, ale to nikt nie chce

mu pomóc...

Vemund wstał i przerwał jej rozmyślania.

- Jesteś chyba bardzo zmęczona. Powinienem iść do

domu.

- Nie, ja...

Wyrwało jej się to całkiem spontanicznie, natychmiast

spłonęła rumieńcem i umilkła spłoszona.

Vemund spojrzał na nią pytająco. Jakby myśl o sa-

motnym powrocie do domu w lesie sprawiała mu

przykrość.

Elisabet wstała także.

- Nie, to nic. Och, musi już być bardzo późno, a ja

trzymam cię tutaj, chociaż jutro znowu wcześnie wsta-

niesz do pracy. - Mówiła gorączkowo, jakby chciała

zagłuszyć błaganie, które cisnęło jej się na usta: Żeby

został. - Dziękuję ci, że chciałeś posiedzieć przy Karin

- zakończyła cicho. - Przeżyłam niezapomniany wieczór.

Mruknął pod nosem coś, co zabtzmiało jak: "Tego się

właśnie obawiałem", ale przecież niczego takiego nie

mógł był powiedzieć.

- Czy wobec tego pozwolisz, że jutro porozmawiam

z Braciszkiem? Powiem mu, że prosiłem w jego imieniu

o twoją cękę i że twoi rodzice nie mają nic przeciwko

temu.

Elisabet drgnęła.

- Nie ma chyba pośpiechu - bąknęła.

Vemund podszedł do niej i powiedział nieoczekiwanie

stanowczo:

- Owszem, trzeba się spieszyć! Ja długo już tego nie

zniosę i... - Przerwał i powtórzył poprzednie pytanie:

- Mogę mu to powiedzieć?

Niechętnie wyraziła zgodę.

- Oczywiście, zawsze możesz mu to powiedzieć. Tylko

bądź ostrożny. Obserwuj, jak on reaguje. I nie mów mu,

że rodzice się zgodzili ani że ja też jestem chętna. W ten

sposób zapędzisz go w ślepą uliczkę, będzie musiał się

zgodzić z samej tylko uprzejmości. Chciałabym najpierw

wiedzieć, co on sam o tym sądzi.

- Jesteś najbardziej upartą... - zaczął Vemund i przerwał.

- No dobrze, będzie, jak chcesz. Ale jeśli będzie zachwycony?

- W takim razie powiedz mu, co chcesz. Jestem za

bardzo zmęczona. Już niczego dziś nie wymyślę.

- Tak, oczywiśeie, rozumiem - powiedział łagodnie.

- Dbaj o Karin. I o siebie też. Dobranoc!

Kiedy poszedł, w domu zrobiło się pusto. Elisabet

postanowiła iść na górę, żeby zajrzeć do Karin, ale chora

spała mocno. Zostawiła uchglone drzwi, by słyszeć

ewentualne wołanie, i położyła się do łóżka.

Hałasy na zewnątrz ucichły. Elisabet leżała w swoim

pięknym pokoju, w mroku mogła się zaledwie domyślać

ścian i sufitu, i eleganckiego lustra. Myśli kłębiły jej się

w głowie, nie umiała opanować wzburzenia.

I nagle powzięła postanowienie: Najszybciej jak to

możliwe powinna się wybrać do Holmestrand. Musi

wiedzieć coś więcej o tym okropnym przestępstwie

Vemunda wobec Karin.

Przeniknął ją zimny dreszcz. To krew Ludzi Lodu,

która we mnie płynie, pomyślała. Nie jestem dotknięta,

nie należę też do wybranych, jestem zwyczajną dziew-

czyną. Teraz jednak poznałam namiastkę tego, co mogą

odczuwać tacy jak Ingrid czy Ulvhedin.

To było ostrzeżenie! Nie mieszaj się w sprawy, które

cię nie dotyczą, Elisabet! Pozwól Vemundowi zachować

swoje tajemnice!

Ale jak w takim razie zdolam pomóc tej delikatnej,

dobrej pannie Karin?

Następnego dnia zrobiła coś, czego nie miała prawa

robić.

Zaraz jak tylko znalazła się w tym domu, uświadomiła

sobie, że znajdzie tu wyjątkowo wiele okazji do wykorzys-

tania dla swoich medycznych umiejętności. Panna Karin

cierpiała na niezliczone dolegliwości, należała do osób

wrażliwych, a przez tyle lat pielęgnowano ją byle jak. Po

prostu nie było dolegliwości, która by jej nie dręczyła.

Pierwsze, czym Elisabet musiała się zająć, były stopy.

Chora ledwie mogła na nich stać, takie były opuchnięte

i zaniedbane. A kiedy panna Karin odkryła, jakim cennym

nabytkiem jest dla niej Elisabet, zgłaszała swoje cierpienia

jedno po drugim. Elisabet przywiozła z domu spory zapas

środków leczniczych i pomagała nieszczęsnej kobiecie jak

umiała. Powoli ujawniały się jednak coraz poważniejsze

sprawy. Panna Karin znajdowała się naprawdę w opłaka-

nym stanie! Szczęśliwa, że ma przy sobie "lekarza"

kobietę, zaczęła się skarżyć także na dyskretne kobiece

choroby. Elisabet wyrosła jednak w surowym klimacie,

nauki pobierała u Ingrid i Ulvhedina, więc się nie

rumieniła, lecz robiła, co się dało, i zapisywała chorej

rozmaite lekarstwa ( miała je oczywiście przy sobie, ale

panna Karin życzyła sobie, żeby wszystko odbywało się

zgodnie z zasadami sztuki).

I dlatego właśnie Elisabet zdecydowała się postąpić

wbrew woli Vemunda. Oświadczyła mianowicie pannie

Karin, że pogoda jest znakomita, wobec czego powinny

wyjść na mały spacer!

- Na dwór? - zapytała jej podopieczna i aż usta

otworzyła ze zdumienia. - Ależ ja nie wychodziłam na

dwór od czasu, kiedy wyjechałam z Bode.

Bode! Tę nazwę Elisabet powinna zapamiętać!

- No więc najwyższy czas, żeby wyjść. Wie pani,

organizm źle się czuje w ciągłym zamknięciu. Cała

maszyneria zaczyna działać nie tak jak trzeba i człowiek

zaczyna chorować, właśnie tak jak pani.

- O, tak. Ja jestem strasznie chora - westchnęła Karin

żałośnie, pełna współczucia dła siebie samej.

- Ale chce pani być zdrowa, prawda? A zatem

spróbujemy zrobić nieduży spacerek. Na początek tylko

kilka kroków w dół ulicy.

- A moje nogi?

- Trzeba je poćwiczyć. Z początku będzie to oczywiś-

cie trochę boleć, ale szybko przestanie.

- Ale co się stanie z moją piękną białą cerą? To

szkodliwe dla cery wychodzić na wiatr i deszcz albo na

zbyt ostre słońce.

- Jest różnica między ładną białą cerą a cerą bladą,

chorobliwą - rzekła Elisabet i trzeba z uznaniem przyznać,

że zdołała zachować cierpliwość. - Odrobina świeżego

powietrza sprawi, że cera pani stanie się zdrowa i młoda,

ale trzeba wychodzić codziennie. Chodźmy!

- A jeżeli on przyjdzie, kiedy nas nie będzie? I zastanie

drzwi zamknięte? Może już nigdy nie zechce wrócić?

Muszę tu być...

- Nie odejdziemy dałeko, przez cały czas będziemy

widziały dom.

- No, dobrze - zgodziła się Karin bezradnie. - Skoro

uważasz, że mogę...

- A czy nie pomogłam już pani na te powrastane

paznokcie? I nie czuje się pani lepiej na żołądek? Niech mi

pani wierzy, panno Karin, ja się na tym znam i wiem, co

mówię. Przeszłam przez dobrą szkołę!

Panna Karin posłusznie skinęła głową. Żeby ona

wiedziała, u kogo się uczyłam, pomyślała Elisabet. Moimi

mistrzami byli najprawdziwsza wiedźma i potwór, który

potrafi przywoływać na ziemię upiory. Ale o tym lepiej

pewnie tutaj nie rozpowiadać.

Kiedy ostrożnie zeszły ze schodów, Karin mrużyła

oczy porażone słonecznym światłem.

- Och, nie! - zawołała piskliwie. - Moje oczy! Oślepnę!

- Tylko na chwileczkę - uspokajała ją Elisabet.

- Pójdziemy wolniutko w tamtą stronę.

Elisabet uważała, żeby się nie zbliżać do dzielnicy nędzy.

Zrobiły kilka kroków. Karin ostrożnie stawiała obolałe nogi

i kurczowo trzymała się ramienia swojej damy do towarzyst-

wa. Na początek zbyt była zajęta wymijaniem sterczących na

chodniku kamieni, by zwracać uwagę na otoczenie.

Elisabet była wstrząśnięta widokiem swojej chlebodaw-

czyni w pełnym świetle dnia. Jej stan był naprawdę opłakany

- to staromodne ubranie, te rzadkie, zwisające żałośnie

włosy, ta szarobiała twarz, która wyglądała teraz dwadzieścia

lat starzej. Miała wrażenie, że prowadzi jakiegoś tragicznego

upiora, wychudłego tak, że aż przezroczystego.

Co takiego Vemund zrobił tej kobiecie? I co robi teraz?

On na pewno chciał dobrze, ale przecież nikt nie wygląda

dobrze, jeżeli żyje w zamknięciu, nawet gdyby klatka była

pozłacana.

- Jak się nazywa pani narzeczony, panno Karin?

- zapytała ostrożnie.

- Bubi - odparła Karin ożywiona. - To z niemieckiego,

znaczy po prostu "mały chłopiec".

Elisabet wiedziała, co to znaczy, ale milczała.

Karin szła teraz chętnie. Wciąż posuwała się naprzód

w ślimaczym tempie, ale jakby zapomniała o bolących

nogach.

- Wiesz, Elisabet, on jest ode mnie trochę młodszy, ale

niedużo. Naprawdę niedużo! Jest taki chłopięcy i słodki,

a jaki zakochany! Na pewno go polubisz, on przyjdzie dziś

wieczorem, musi tylko znaleźć konwalie do mojego

ślubnego bukietu. Wszyscy go kochają i wszyscy mi go

zazdroszczą. Ale on powiada, że to jemu powinni zazdroś-

cić. Czy to nie ładnie z jego strony? Och, jaka jestem

zmęczona...

- Dobrze, wobec tego zawrócimy, wystarczy na

dzisiaj. I musimy widzieć dom. Była pani bardzo dzielna,

panno Karin.

Karin przystanęła i chusteczką wycierała oczy.

- Ale tu jest naprawdę ładnie - stwierdziła zaskoczona.

- No, nie tak ładnie jak w domu mojego dzieciństwa

w Bode i właściwie to nie wiem, dlaczego tutaj mam

czekać na Bubiego, a nie tam, ale z pewnością Vemund

wie. W każdym razie tutaj jest o wiele lepiej niż w tym

okropnym majątku, w którym przez jakiś czas miesz-

kałam. Wiesz, tam zamykali drzwi i musiałam być w jed-

nym pokoju z mnóstwem krzyczących ludzi, a zamiast

pościeli były tylko śmierdzące sienniki. To zupełnie

niepojęte, jak można mieszkać w takim dworze, chodzi mi

o to, co to za właściciel, który pozwala, by jego dom

przemienił się w taki barłóg. To był naprawdę straszny

okres, płakałam po całych dniach, a jednocześnie byłam

rada, że Bubi nie widzi mojego upadku, on by się okropnie

gniewał na właściciela. Vemund też się gniewał, on tam

przyjechał przypadkowo i natychmiast spostrzegł, że ja nie

jestem przyzwyrzajona do takiego traktowania, i zaraz mnie

stamtąd zabrał. Bogu dzięki, że moja rodzina o niczym nie wie!

- To pani nie znała przedtem pana Vemunda?

- Nie, zupełnie nie, ale on kiedyś powiedział, że ja

jestem lepsza niż ci wstrętni ludzie, których tamci wpuścili

do mojego pokoju. Vemund zachowywał się wobec mnie

bardzo przyjaźnie, ale powinien się tak zachowywać, bo ja

jestem przecież z bardzo dobrej rodziny, a on wygląda na

dosyć nieokrzesanego, jeśli mam być szczera. Ale... mimo

wszystko, bardzo uprzejmy.

- Długo pani mieszkała w tym okropnym dworze,

panno Karin?

- Nie, jakieś kilka tygodni albo coś koło tego, ale to

wystarczy!

Tylko parę tygodni? Elisabet pozwoliła sobie wątpić.

Wyglądało na to, że Karin zupełnie straciła rachubę czasu,

więc na pewno nie chodziło tu o tygodnie. Już raczej

o miesiące. A może o lata? Lata spędzone w domu dla

psychicznie chorych...

Spotkały jakiegoś młodego mężczyznę; sądząc po

ubraniu, musiał to być rzemieślnik. Panna Karin natychmiast

się wyprostowała, ale spuściła oczy z nieśmiałym uśmiechem.

- Nie należy zachęcać takich plebejuszy - szepnęła do

Elisabet. - Ale czy zauważyłaś, jak mi się przyglądał?

Nic dziwnego, pomyślała Elisabet zgnębiona. Nie-

codziennie człowiek spotyka na ulicy żywego ducha!

Jakim sposobem zdoła kiedykolwiek uczynić znowu

człowieka z tego rozsypującego się wraka?

I czy to właściwie ma jakiś sens?

Owszem, ma! Każdy człowiek posiada swają wartość.

A ten drobny pajączek, jakim stała się Karin, wycierpiał

znacznie więcej niż inni. Zasługiwała na trochę lepszą

przyszłość.

Jeśli w ogóle istniała jakaś przyszłość. A jeśli Elisabet

otworzy jedynie przed nią czarną otchłań?

- Och, zobacz - szepnęła Karin. - Czy to nie lipa, tam

przed nami? Tak bym chciała jej dotknąć. Tak dawno

ternu... Nie, wydaje mi się, że to było dawna temu, ale to

przecież było wczoraj. Mogę?

Elisabet zdawała sobie sprawę, Ze Karin o własnych

siłach już do drzewa nie dojdzie, zwłaszcza że rosło po

drugiej stronie ulicy. Poprosiła więc chorą, by zaczekała,

a sama pobiegła i przyniosła jej gałązkę z kilkoma liśćmi.

Karin gładziła chropowatą zieleń, a w jej oczach

pojawił się wyraz bezgranicznego smutku, jakby na

moment błysnęło jakieś delikatne wspomnienie, ale

natychmiast zgasła. Przez ten moment Elisabet przeraziła

się, że Karin uświadomi sobie swoją sytuację, zrozumie,

co straciła, te lata, które przepłynęły obok bez śladu.

Ale gdy Karin znowu na nią popatrzyła, jej spojrzenie

było tak samo puste jak zwykle.

Elisabet poczuła ucisk w gardle. Odruchowo wyciąg-

nęła rękę i pogładziła przywiędły policzek.

- Jaka pani jest śliczna, panno Karin. Naptawdę z pani

piękny i dobry człowiek!

To się mogło skończyć źle. Pokojówka czy nawet dama

do towarzystwa nie pozwala sobie na coś takiego. Ale

panna Karin była złakniona życzliwości. Chwyciła rękę

Elisabet i przytrzymała.

- Nie możesz mnie opuścić, Elisabet - powiedziała

drżącymi wargami. - Nie wiem, co to jest, ale bardzo się

czegoś boję! Zdaje mi się, jakby mnie otaczały cienie,

jakby czaiły się we wszystkich kątach. Najbardziej przera-

żające upiory kryją się w ciemnościach.

- Proszę się nie bać, panno Karin - powiedziała

Elisabet głęboko wzruszona. - Ja im nie pozwolę się do

pani zbliżyć. Pan Vemund i ja zatroszczymy się, żeby

żadne upiory nie miały do pani przystępu.

Mogła sobie tak mówić, bo akurat wtedy nie wiedziała

jeszcze, jaką walkę z upiorami wszyscy troje: Karin,

Vemund i ona sama, będą musieli stoczyć.

ROZDZIAŁ VI

W biurze przedsiębiorstwa w Christianii Vemund Tark

odbywał poważną rozmowę ze swoim młodszym bratem.

Biuro było bardzo eleganckie, z meblami obitymi skórą

i pięknymi dekoracjami na ścianach. Vemund zawsze czuł

się w nim źle. Tęsknił do lasów, ale jego wytworny brat

pasował jak ulał do wspaniałego wnętrza.

Teraz Braciszek przyglądał się Vemundowi z niedo-

wierzaniem.

- Ależ ja nie jestem jeszcze dojrzały do małżeństwa.

Vemund wydął wargi.

- Masz dwadzieścia trzy lata. Powinieneś być dorosły.

- A ty sam? Ty masz dwadzieścia pięć lat.

- Mną się nie zajmuj. Teraz mówimy o tobie.

- Ale ja chciałbym sam wybrać sobie żonę.

- Nie wygląda na to, żebyś się z tym bardzo spieszył.

Masz coś przeciwko Elisabet Paladin z Ludzi Lodu?

- Nie, niech Bóg broni! Jest ładna i pełna wdzięku,

tylko zachowuje się trochę nieodpowiednio. Ale przecież

spotkałem ją tylko raz. Daj mi trochę czasu, Vernundzie!

- Nie ma czasu do stracenia.

Braciszek zastanawiał się.

- Elistrand, powiadasz? Czy to duża posiadłość?

- Nie taka duża jak Lekenes, ale pięknie położona

i dobrze utrzymana.

- I są szanse, że kiedyś móglbym objąć samo Grastens-

holm? I jeszcze jeden dwór, jak mówiłeś, że się nazywa?

- Lipowa Aleja. To nieduży dwór, ale dobry.

- Połączyłbym wszystkie razem... Tylko szkoda tych

wszystkich panien i młodych kobiet, którym będę musiał

odmówić! A może nie będę musiał. To przecież nic

zdrożnego, że mężczyzna robi sobie małe eskapady także

po ślubie, prawda?

- Przestrzegałbym cię przed czymś takim, jeżeli zamie-

rzasz się ożenić z Elisabet Paladin - powiedział Vemund

dziwnie oschle, jakby go w piersiach coś bołało.

- Ale co na to mama i ojciec?

- Chłopcze, na Boga, ile ty właściwie masz lat?

Oczywiście, twoja matka będzie protestować, ona uważa,

że ciebie powinno się nadal chronić przed całym złem

świata, a już zwłaszcza przed drapieżnymi kobietami,

które chciałyby ukraść jej biednego, małego baranka. Czy

ty nie rozumiesz, że musisz się od niej uwolnić, dopóki

jeszcze jesteś w stanie to zrobić? Pewnego dnia będzie za

późno. A wtedy już na zawsze zostaniesz omotany jak

pajęczyną mamusiną troskliwością i czułością.

- Czy to dlatego ty sam zerwałeś z domem? - zapytał

Braciszek z ponurym spojrzeniem.

- Nie, nie dlatego. Ja miałem inne powody - odparł

Vemund niecierpliwie.

- Ty nigdy nie rozumiałeś mamy - powiedział Braci-

szek, zraniony w imieniu swojej ubóstwianej rodzicielki.

- Czy możesz wyobrazić sobie coś bardziej doskonałego

niż ona? I oczekujesz, że ja z podziękowaniem wezmę tę

dziką Elisabet Paladin? Ale zresztą - mówił dalej w zamyś-

leniu Braciszek, spoglądając przed siebie rozmarzonym

wzrokiem. - Coś mi mówi, że ona może się bardzo łatwo

zapalać w łóżku. To byłoby dosyć zabawne, móc po-

skromić taką dziką kotkę...

- Och, milcz! - przerwał mu Vemund ostro i odwrócił

się.

- No dobrze - powiedział Braciszek. - Obiecuję, że

porozmawiam z mamą i ojcem jeszcze dzisiaj wieczo-

rem. Jeżeli oni wyrażą zgodę, przyjrzę się bliżej tej

kandydatce na narzeczoną, którą w swojej troskliwości

mi wybrałeś. Ale co my, na Boga, zrobimy z jej włosa-

mi? Przecież nie może stale tak się pokazywać ludziom!

Przez jakiś czas mogłoby to być nawet pikantne, ale

w końcu ludzie pomyślą, że ożeniłem się ze służącą!

Tak, mama też uważa, że ona jest miła, ale dziwna...

Braciszek nie dosłyszał, że Vemund wysyczał przez

zęby długie przekleństwo. Starszy brat odwrócił się do

niego plecami...

Po rozmowie Vemund poszedł do innego biura w tym

samym budynku. Na jego widok zza wytwornego biurka

podniósł się mężczyzna w wieku około pięćdziesięciu lat.

- O, czyż to nie mój drogi Vemund? Taki rzadki gość

w moim biurze! Kochany kuzynie, twoja droga mama się

martwi, że zapracowujesz się na śmierć, ty, który mógłbyś

żyć w luksusie! Ale interesami się nie przejmuj, prowadzę

je jak umiem najlepiej!

Krewny Vemunda, Mandrup Svendsen, był równie

urodziwym człowiekiem jak jego kuzynka i jej dwaj

synowie, ale w tym przypadku cała uroda po prostu ginęła

w ogromnych ilościach tłuszczu. Mandrup sprawiał wra-

żenie nabitego niczym gruba kiełbasa, twarz pod komicz-

ną peruką była czerwona i błyszcząca. Ale w młodości

musiał wyglądać jak Adonis, wciąż jeszcze nikt nie mógł

w to wątpić.

- No i jak, ci z Drammen zapłacili? - zapytał Vemund.

Palce Mandrupa Svendsena poruszały się nerwowo

i bez celu po złotej brokatowej kamizelce, z trudem

dopinającej się na jego sterczącym brzuchu. Mandrup

unikał spojrzenia Vemunda.

- Ech, no tak, w końcu otrzymaliśmy trochę pieniędzy,

ale zdecydowanie za mało. Wciąż narzekają na ciężkie

czasy, a ja nie mam serca mocniej naciskać.

- Hm - mruknął tylko Vemund.

Nie po raz pierwszy Mandrup odpowiadał w ten

sposób. Vemund nie chciał go o nic podejrzewać, ale

rzucało się w oczy, że zawsze biedny krewny matki miał

ostatnio nadmiar pieniędzy! Sam Vemund nie bardzo

radził sobie z rachunkami, ale byłoby chyba interesujące

polecić zbadanie spraw fachowcowi. Tyle tylko że przed-

siębiorstwa Tarków miały niemal nieograniczone zasoby,

z których można było czerpać, a że Vemund nie lubił

kłótni, starał się wierzyć, że wszystko jest w porządku.

Było mu to zresztą obojętne.

Jedyne, co miało dla niego znaczenie, to wszechogar-

niający smutek z powodu tego, co uczynił Karin Ulriks-

by. A także troska o przyszłość Braciszka. Przedsiębiors-

twa, ze wszystkimi swoimi podejrzanymi metodami

wysysania z ludzi pieniędzy, niech żyją sobie swoim

własnym życiem!

Minęło kilka dni, zanim Braciszek zdobył się na to,

by porazmawiać z rodzicami o swoim ewentualnym

małżeństwie. W tym czasie Elisabet i panna Karin

odbywały codzienne spacery po lepszych ulicach w po-

bliżu swego domu. Każdego dnia szły kawałek dalej.

Karin poprawiła się, Elisabet dbała o zdrowe pożywie-

nie, pilnowała, żeby posiłki chorej nie składały się

wyłącznie ze słodyczy i kawy. Trzeba było pannie Karin

wyrwać ząb, a kilka innych spotka pewnie ten sam los,

ale należało zaczekać, aż pacjentka zapomni o bólu

podczas pierwszego zabiegu. Wkrótce na policzkach

Karin pojawiły się rumieńce, jej kroki stały się szybsze.

Chodziła wyprostowana i pod każdym względem czuła

się lepiej.

Rozpadało się i trzeba było na jakiś czas zaprzestać

spacerów. Lało i lało, w końcu ulica przed domem

przypominała błotnistą, burą rzekę. Z biednej dzielniey

docierały krzyki i coraz gwałtowniejsze kłótnie. Elisabet

nie była w stanie wyobrazić sobie, jak ci ludzie żyją

w swoich nędznych chatkach przy takiej pogodzie.

Vemund odwiedził je dwa czy trzy razy, zobaczył, że

obie panie mają się dobrze, załatał dziurę w dachu,

przyniósł drewno na opał, bo w domu panował chłód. Za

każdym razem zostawał do późnego wieczora i zjadał

kolację w towarzystwie Elisabet. To były niezwykle

przyjemne chwile, kiedy siedzieli przy stłumionym świetle

i rozmawiali półgłosem o wszystkim, co myślą i co ich

interesuje w życiu. Ku wielkiemu zdumieniu Vernunda za

ostatnim razem Karin została z nimi. Prawie nie poznał tej

istoty.

- Och, panno Karin! - zawołal zachwycony. - Jak

pięknie pani wygląda!

Karin uśmiechnęła się kokieteryjnie.

- Naprawdę tak sądzisz? Czy nie za bardzo ogorzałam

na twarzy?

- Wprost przeciwnie! Ma pani śliczne rumieńce na

policzkach i blask w oczach. To tak bardzo ożywia

pani twarz, że wprost nie można się na panią napat-

rzeć!

- No, no, Vemund, jesteś naprawdę uroczym chłop-

cem - zachichotała i z szelmowskim spojrzeniem wymie-

rzyła mu klapsa w dłoń. Coś, co mogłaby jedynie zrobić

czternastolatka, żeby się nie wydawało śmieszne. Ale nie

osoba czterdziestopięcioletnia...

Elisabet przestraszyła się, że Karin może uznać jego

komplement za nietaktowny, odczytać to tak, że przedtem

nie było w niej nic godnego oglądania, ale ona przyjęła

wszystko z zachwytem. Naprawdę była bardzo sprag-

niona komplementów.

Vemund przesłał Elisabet pełne uznania spojrzenie.

"Niezła robota", zdawały się mówić jego oczy. Ona

uśmiechnęła się ukradkiem na znak, że dziękuje.

Karin z ożywieniem i przejęciem opowiadała, że jej

ukochany przesłał przez Elisabet wiadomość, iż jeszcze

przez jakiś czas nie będzie mógł przyjść. Musiał wyjechać

do Niemiec w interesach. Ale obiecał wrócić na tyle

wcześnie, by zdążyć na ślub, tak że Karin nie ma się czym

niepokoić.

Tym razem Vernund nie wyglądał na szczególnie

zadowolonego. "Nie składaj jej pustych obietnic", mówi-

ły jego oczy. "Nie pobudzaj jej szaleństwa!"

Elisabet wiedziała jednak więcej. W chwili największej

rozpaczy Karin wyznała jej mianowicie, że tamte kobiety,

które się przedtem nią zajmowały, bezdusznie próbowały

pozbawić ją iluzji. "Niech pani sobie nie wmawia głupstw

- mówiły brutalnie. - Ten facet nigdy więcej się nie pojawi!"

Z tego powodu Karin mogła leżeć godzinami i szlochać

rozpaczliwie, co przecież nie było dla niej najzdrowsze.

"Dlaczego one tak mówiły, Elisabet? Dlaczego były dla mnie

takie okrutne? Nie zrobiłam im przecież nic złego!"

Potern jednak gotowa była zapomnieć, że w ogóle

istniały jakieś kobiety. Znowu z egzaltacją mówiła, że

Bubi przyjdzie i zapuka do drzwi i że ostatnio był tu nie

dalej niż wczoraj. Pożegnał ją pocałunkiem w policzek,

a poszedł tylko dlatego, że musiał znaleźć konwalie do jej

ślubnej wiązanki.

Czyli to straszne, co pozbawiło Karin zdrowych

zmysłów, a przynajmniej przesłoniło rzeczywistość gęstą

zasłoną, musiało się stać po ich ostatnim spotkaniu. Bubi

zniknął, został zamordowany, prawdopodobnie w bar-

barzyński sposób, zgadywała Elisabet. A Karin nie była

w stanie przyjąć tego do wiadomości. Rozpaczliwie

uczepiła się marzenia.

- Tak, on zawsze zajmował się interesami, nic więc

dziwnego, że Niemcy także chcą z nim handlować

- mówiła Karin zadowolona.

Czuła się spokojniejsza teraz, kiedy wiedziała, że

dzisiejszego wieczora nie powinna na niego czekać. Ze

wzroku zniknął wyraz nieustannego napięcia. Bubi miał

poważne powody, musiał wyjechać.

Elisabet zastanawiała się niekiedy, ile Karin naprawdę

pojmuje, oddzielona od świata zasłoną marzeń.

Następnego dnia po tym miłym wieczorze, który

spędzili we troje, rozpętało się piekło.

Elisabet szczotkowała właśnie rzadziutkie włosy Karin

w jej sypialni na piętrze, gdy na odległych od ich domu

ulicach rozległy się rozpaczliwe krzyki wzywające pomo-

cy. Obie podeszły do okien i zobaczyły policjanta, który

biegł i dął w trąbkę oa trwogę.

Elisabet otworzyła okno.

- Co się stało? - zawołała.

Policjant, który wiedział, że w tym domu mieszkają

ludzie z wyższej sfery, uczynił jej honor i w biegu

krzyknął:

- Rzeka podmyła brzeg i zniosła te nędzne chałupy

razem z ludźmi, którzy w nich mieszkali, panienko. Jest

wielu rannych, muszę pędzić co sił w nogach po doktora

i po inną pomoc.

- Ja się znam na leczeniu - powiedziała Elisabet.

- Natychmiast tam idę.

Policjant zatrzymał się stropiony.

- Panienka nie może iść, to wszystko wygląda okro-

pnie...

- Gadanie! Idę.

Dopiero gdy zamykała okno, pomyślała o Karin.

Przecież nie może jej zostawić, nawet mowy nie ma!

Karin patrzyła na nią dygocząc.

- Chcesz iść, Elisabet? Ale co ja zrobię, kto się mną

zaopiekuje? Zabraniam ci...

- Ludzie potrzebują pomocy, panno Karin. Oni mogą

umrzeć. Ale nie chcę pani zostawiać samej. Proszę, niech

pani wkłada pelerynę i kapelusz i idzie ze mną! W każdej

chwili będę się mogła panią zająć.

- Mam tam iść? - zawołała Karin i cofnęła się pod

ścianę z grymasem niechęci. - Ale tam mieszkają tylko

plebejusze i w ogóle hołota!

- To także są ludzie! - ucięła Elisabet. - I cierpią

dokładnie tak samo jak pani, panno Karin.

- Ja przecież nie czuję ich bólu - powiedziała Karin

z niesmakiem.

- Ja też nie, ale mogę go sobie wyobrazić.

Podczas gdy Elisabet zbierała potrzebne rzeczy w swo-

im pokoju, Karin stała na schodach i nie przestawała

protestować.

Elisabet, gotowa do wyjścia, zeszła do hallu.

- No, i jak będzie?

- Jesteś bardzo uparta, Elisabet. Ja nie lubię, żeby mną

ktoś komenderował!

- Ja nie komenderuję. Pytam po prostu, czy chce pani

pomóc, wypełnić swój obywatelski obowiązek. Tam

potrzebny jest każdy, kto mógłby pomóc.

- Czy zrobiłabym dobry uczynek?

- Bardzo dobry. Pan Bubi byłby bardzo dumny, gdyby

o tym wiedział.

- Musisz mu opowiedzieć o mojej odwadze. Ale co

będzie, jeżeli on uzna, że zeszłam zbyt nisko?

- Pan Bubi sam by biegł pomagać, nie sądzi pani?

Pan Bubi! Rany boskie, co za cudaczne połączenie!

- Na pewno! - oświadczyła Karin po chwili namysłu.

- Włożę tę czarną jedwabną pelerynę z kapturem, żeby

mnie nikt nie mógł poznać. Miałam ją na sobie tylko raz,

na balu w Bode. I oczywiście rękawiczki. Czy uważasz, że

powinnam położyć trochę różu na wargi?

Elisabet przestępowała niecierpliwie z nogi na nogę,

ale panowała nad sobą.

- Nie, panno Karin. Nie należy chyba za bardzo

odróżniać się od tłumu. To by mogło prowokować.

- Ale ja tam, rzecz jasna, nic nie będę robić. Będę tylko

w pobliżu, żebyś mogła się mną zająć, gdybym po-

trzebowała pomocy.

Och, idź do diabła, pomyślała Elisabet bez krzty

szacunku, ale w końcu obie były gotowe do wyjścia.

Mężczyźni, których skrzyknął policjant, biegli już

ulicą. Jęki znad rzeki raniły uszy. "Pomocy! Moje dzieci

toną!" - wołała jakaś kobieta. Elisabet chwyciła pannę

Karin za kościstą rękę i pociągnęła za sobą.

Nad rzeką panowało zamieszanie nie do opisania. Nie

było już ulic, przejść ani baraków, wszystko zdawało się

jednym błotnistym kłębowiskiem. Elisabet słyszała żałos-

ne piski spod zwalonej ściany i podniosła ją z pomocą

jakiegoś mężczyzny. Wyciągnęli stamtąd niedużego szcze-

niaka, którego natychmiast chwyciło stojące obok dziec-

ko i poniosło w stronę miasta. Mężczyźni wskakiwali do

wody, by ratować tych, którzy walczyli o życie wśród

resztek baraków, do niedawna służących im za miesz-

kania. Inni próbowali opanować chaos panujący na lądzie.

- Och, nie! - zawodziła Karin. - Ja nie mogę tam iść!

Cierpliwość Elisabet się wyczerpała.

- To wraeaj do domu, ty wstrętna wystrojona lalko!

- syknęła przez zęby. - Czy ty nic nie widzisz tymi swoimi

cielęcymi oczyma? Czy nie możesz na chwilę przestać się

zajmować sobą i swaim żałosnym wyglądem? Spróbuj, na

Boga, zastanowić się przez moment, co odczuwają ci

ludzie tutaj, bez domów, w deszczu, w zimnie, którzy nie

mają się gdzie podziać! Popatrz na te dzieci! Leżą tam

zakrwawione i wzywayą rodziców i rodzeństwo, które

zginęło. Serce się kraje, kiedy człowiek na to patrzy, a ty

stoisz tu i płaczesz, bo ci się buty ubłociły!

Panna Karin stała jak porażona, nie wiedząc co począć.

Wargi jej drżały, ale wyprostowała się dumnie.

- Nigdy tak do mnie nie mówiłaś, Elisabet - powie-

działa oskarżycielsko. - A ja myśiałam, że ty jesteś miła!

Nie masz prawa już się mną zajmować, nie chcę więcej

słyszeć takich wymyślań ani w ogóle takich słów. Jesteś

zwolniona!

- Jeśli mam być szczera, to gwiżdżę na to - powiedziała

Elisabet i odwróciła się od niej. - Wracaj do domu

i przeglądaj się w lustrze, skoro niczego innego nie

potrafisz!

Była tak wściekła, że nie zastanawiała się nad tym, co

mówi. Vemund Tark może robić, co mu się podoba.

Elisabet stanęła teraz wobec wyboru, a wybrać mogła

tylko jedno: ratować tych nieszczęśników.

Karin stała bez słowa, a Elisabet tymczasem pomagała

wydostać się z błota dwóm małym dziewczynkom. Ogar-

nęła je, jak mogła; i wyprowadziła na wyżej położone

miejsce. Zaopiekowała się tam nimi jakaś kobieta.

Teraz Elisabet mogła się zająć rannymi.

Widziała, że kilkoro poszkodnwanych zostało ułożo-

nych na pewnym gruncie. Leżeli tam w ulewnym deszczu,

lecz nikt nie miał dla nich czasu. Ludzie z domów, którym

nic nie groziło, tłoczyli się obok i wyknykiwaii jakieś

bezsensowne polecenia, ale sami nie byli w stanie nic

robić.

Elisabet zawołała, że mają być cicho, a sama, uklęk-

nąwszy, zaczęła opatcywać potrzebujących. Karin stała

i co parę minut piskliwie wołała, że nikt się nią nie

przejmuje, ale Elisabet nie miała już dla niej czasu.

Przyglądający im się ludzie umilkli, a kiedy zobaczyli,

że ta młoda panna o miedzianorudych włosach zna się na

rzeczy, podeszli bliżej i zaczęli udzielać jej dobrych rad.

Elisabet zabrała z domu Karin kilka starych prześcieradeł

i poleciła jakiejś wyglądającej dość sensownie kobiecie

drzeć je na pasy. Znad rzeki przynoszono kolejnych

rannych i z ufnością powierzano ich Elisabet, która miała

naprawdę pełne ręce roboty.

Przywołała Karin, poleciła jej rozpakować środki

medyczne i podawać, co będzie potrzebne. Oczy Karin nie

były już jednak tak sprawne jak dawniej, miała trudności

z odczytywaniem napisów na szkatułkaeh. Musiał to robić

ktoś inny, ale tymczasem Karin zdążyła na chwilę zapam-

nieć o sobie i zaczęła się interesować otoczeniem.

Na najgorsze rany nie chciała patrzeć, zajęła się

natomiast jakimś płaczącym dzieckiem i starała się je

poeieszyć, nieśmiała i jakby skrępowana. Może bardziej

przerażała małego, niż pocieszała, ale jakkolwiek było,

Karin chciała pomagać. I już samo to było niezwykle

cenne.

Elisabet nie miała nawet czasu, żeby na nią spojrzeć.

Dostrzegła natomiast, że przybyła jej fachowa pomoc.

Nad rzeką pojawił się lekarz i ze zdumieniem przyglądał

się jej zabiegom.

- Aha - mruknął z odcieniem pretensji. - Wytworna

panienka robi mi konkurencję? I, jak widzę, zajmuje się

tym nie po raz pierwszy w życiu!

- Nie, nie pierwszy. A poza tym pobierałam nauki

u dwojga specjalistów - odpowiedziała Elisabet nie

odrywając oczu od kobiety, którą opatrywała. Nieszczęs-

na miała paskudną ranę na ramieniu, Elisabet kończyła już

opatrunek i właśnie przewiązywała ranę bandażem zro-

bionym z prześcieradła.

Lekarz natychmiast zabrał się do pracy obok, co ona

przyjęła z ulgą. Zbyt wielu poszkodowanych czekało,

wielu mogło umrzeć nie doczekawszy się lekarza.

W końcu pozwoliła sobie popatrzeć na doktora. Był to

szpakowaty mężczyzna koło pięćdziesiątki, ogorzały i naj-

wyraźniej pozbawiony iluzji, ale świetny fachowiec. Nie

ulegało wątpliwości, że Elisabet go zadziwiła.

- Rzeczywiście zna się panienka na rzeczy - mruknął

zakładając szwy na czyjś rozerwany jakimś ostrym przed-

miotem policzek. - Czy mogę zapytać o nazwisko?

- Jestem Elisabet Paladin z Ludzi Lodu.

Lekarz cicho gwizdnął.

- Z Ludzi Lodu? A, to teraz lepiej rozumiem! To

uzdrowiciele, którzy potrafią więcej, niż dawać na prze-

czyszczenie. Czy pani jest jedną z tych... wie pani?

- Nie, nie jestem - odparła z uśmiechem. - Ale uczyłam

się u dwojga właśnie takich.

- Ja słyszałem o Ulvhedinie. To był podobno niepo-

spolity lekarz.

- To dziadek mojego ojca. I jeszcze żyje. Moją

nauczycielką była też kuzynka ojca, Ingrid Lind z Ludzi

Lodu.

- Wiedźma z Grastensholm, o tak, od niej to i ja chętnie

bym się paru rzeczy nauczył!

- Więc pan wie, że nazywają ją wiedźmą? - zapytała

Elisabet zatroskana. - Bardzo by ją to zmartwiło!

- W naszym zawodzie żywimy największy respekt

dla nazwiska Ludzi Lodu. Z naszej strony oni nie

mają czego się obawiać, zwłaszcza że zawsze współ-

pracowali z lekarzami i nigdy nie wkraczali na nasz

teren.

- Chyba że dzisiejszego dnia - powiedziała Elisabet.

- To coś zupełnie wyjątkowego. O, to naprawdę

piekielny spektakl! Czy wszyscy muszą do siebie krzyczeć?

Czy może mi pani pomóc i przytrzymać tutaj? Muszę jakoś

pozszywać tę ranę.

Elisabet skończyła ze swoim pacjentem, wytarła ręce

i wstała z błota, w którym klęczała. Usiadła okrakiem na

rannym, przycisnęła kolanami jego ręće do ziemi i żelaz-

nym uściskiem chwyciła głowę.

Ranny patrzył na nią przestraszony.

- Do diabła, to baba! - jęknął.

- Tak by można powiedzieć - syknął doktor przez

zaciśnięte zęby.

Elisabet przyjęła obie te wypowiedzi jako komplemen-

ty, którymi też w istocie były.

Jak można pracować w takim chaosie, myślała, kiedy

już skończyła pomagać doktorowi, a teraz szukała jakie-

goś bardziej suchego miejsca dla kolejnych rannych.

Deszcz zacinał w dalszym ciągu, włosy lepiły jej się do

twarzy, bo przez cały czas pracowała z pochyloną głową.

Wszystko było na wylot przemoczone i ubabrane w glinie,

a krzyki rannych coraz trudniejsze do zniesienia. Otaczał

ich gęsty tłum gapiów.

Najdziwniejsza ze wszystkiego była jednak panna

Karin, która wciąż stała z założonymi rękami. Że też nie

uciekła stąd już dawno, nie mogła się nadziwić Elisabet.

- Potrzebujemy więcej bandaży - powiedział doktor,

ocierając z twarzy deszcz przemieszany z potem.

- Panno Karin! - zawołała Elisabet.

Wykwintna dama ostrożnie podeszła bliżej. Dumna,

w dalszym ciągu głęboko urażona, ałe prawdopodobnie

zbyt oszołomiona, by sama wrócić do domu.

- Panno Karin, proszę mi wybaczyć te brzydkie słowa,

straciłam panowanie nad sobą i nie wiedziałam, co mówię.

Jeśli pani sobie tak życzy, to skończę służbę u pani, ale czy

teraz mogłaby nam pani pomóc? Tylko pani może ulżyć

tym nieszczęśnikom.

Tamta surowo kiwała głową.

- Tym razem mogę jeszcze okazać łaskę. Zostaniesz

tylko zdegradowana. Będziesz pokojówką, a nie damą do

towarzystwa.

- Niech tak będzie. Panno Karin, czy zechciałaby pani

być tak dobra i przynieść z domu trochę tych pożółkłych

prześcieradeł, które leżą w bieliźniarce, i ofiarować je na

bandaże?

- Z bieliźniarki? - jęknęła panna Karin. - Przecież to

moja wyprawa! I nic tam nie zżółkło! Jakim sposobem

mogłoby do tego dojść? Ostatni monogram wyhaftowa-

łam przecież w ubiegłym tygodniu!

O Boże, przestraszyła się Elisabet. Znowu popełniłam

nieostrożność!

Wyprawa panny Karin nie była ruszana od lat!

- Tak, oczywiście, proszę mi wybaczyć - rzekła

pospiesznie. - Ale gdyby pani wiedziała o jakiejś znisz-

czonej bieliźnie pościelowej w domu...

- Przecież ja nie mogę sama iść do domu, chyba to

rozumiesz! To nie wypada, a poza tym ci młodzi chłopcy,

którzy ciągle włóczą się koło mojego domu, będą mnie

zaczepiać.

Elisabet rozejrzała się i znalazła w tłumie kobietę

budzącą zaufanie.

- Czy mogłabyś towarzyszyć pannie Karin do domu

i zaczekać na zewnątrz, dopóki nie znajdzie jakichś starych

prześcieradeł? Tylko pilnuj jej dobrze! Panna Karin jest

bardzo wrażliwa i potrzebuje opieki.

Kobieta skinęła głową, a Karin po kilku nieśmiałych

protestach pozwoliła się poprowadzić.

Doktor patrzył na Elisabet pytająco. Ona właśnie

uspokajała rozkrzyezane dziecko, któremu jakiś ostry

przedmiot rozerwał powiekę. Rana wygłądała na groź-

niejszą, niż w istocie była.

Próbowała wyjaśniać ponad głową dziecka:

- Panna Karin przeżyła wielki szok, w wyniku czego

pomieszały jej się zmysły. To w gruncie rzeczy niezwykle miła

osoba, tylko zatraciła poczucie czasu i wszelkich proporcji.

- Słyszałem, jak pani ją beształa, przyszedłem akurat

wtedy. Zdumiało mnie, że sobie nie poszła.

- Ona ma niestety tylko mnie - wyjaśniła Elisabet

krótko. - Pominąwszy pewnego młodego pana, który się

o nią troszczy, ale on rzadko do niej przychodzi. Jest

nieznośna z tym swoim zapatrzeniem w siebie, ale ja

myślę, że to tylko taki pancerz, za którym się ukrywa.

- Bardzo możliwe. Pozwoli mi pani kiedyś ją zbadać?

Mam na myśli jej psychikę.

- Tak, dzaękuję. Będę panu za to wdzięczna. Żeby pan

tylko nie chciał jej zamknąć w domu wariatów. Już

spędziła w takim miejscu sporo czasu i była to dla niej

prawdziwa tragedia. Ten młody człowiek, który mnie

u niej zatrudnił, powiada, że lepiej nie ożywiać jej pamięci.

Twierdzi, że to by ją zabiło.

- A co jej się stało?

Elisabet wzruszyła ramionami.

- Bóg wie. Ale, panie doktorze, czy nie ma nikogo, kto

by się zajął tymi bezdomnymi? Oni po prostu krążą bez

celu i rozpaczają, ale co to da?

- To już nie nasza sprawa.

- Możliwe, ale przecież trzeba znaleźć jakieś miejsce

pod dachem, gdzie możnaby ich umieścić.

- Gdzie?

Pczygłądała się otaczającej ją nędzy. Małym ubogim

chatynkom, które wciąż jeszcze stanowiły mieszkania

ludzi...

- Nie, to nie było rozsądne pytanie.

Karin Uriksby wróciła i z dumą wręczyła Elisabet trzy

używane prześcieradła. Doktor podziękował gorąco i bar-

dzo ją chwalił. Karin promieniała.

Jaki to rozsądny człowiek, pomyślała Elisabet, szczęś-

liwa, że nie musi sama brać za wszystko odpowiedzialno-

ści. Ale jeśli chodzi o Karin, to trudno być mądrym.

Zwymyślałam ją, że nic nie jest warta, a ona wróciła!

Naprawdę nie rozumiem!

Nagle ponad głową Elisabet rozległ się wściekły głos:

- Co ty tutaj wyprawiasz?

Podniosła wzrok. Przed nią, niczym byk gotujący się

do ataku, stał Vemund Tark.

- Z czym mianowicie? - zapytała Elisabet wojowniczo.

- Przyprowadziłaś Karin tutaj?

- Panna Karin jest dla nas nieocenianą pomocą

- oświadczył doktor krótko.

Dzięki, pomyślała Elisabet.

Sama Karin promieniała niczym słońce. Stała w otocze-

niu dzieci, które chciały dotknąć jej pięknego stroju,

i dumna pokazywała im swoją suknię.

Vemund posłał doktorowi nieprzyjazne spajrzenie

i mówił dalej przez zaciśnięte zęby:

- Przecież ona nie powinna się pokazywać między

ludźmi. Pomyśl, co by było, gdyby spotkała kogoś

znajomego. Albo kogoś, kto by ją poznał.

Elisabet zbyt była zajęta pracą, by się zastanawiać nad

słowami.

- Nie stój tu i nie zawracaj głowy byle czym, lepiej byś

się zabrał do roboty. Taki silny chłop!

Vemund zmełł w ustach przekleństwo, ale musiał

przyznać jej rację. Wtedy Karin go zobaczyła i padbiegła,

brodząc po blocie.

- Och, nareszcie ktoś, z kim można porozmawiać

- zaszczebiotała. - Elisabet jest taka zajęta. A poza tym

była dla mnie naprawdę niemiła. Zachowała się bardzo

nieuprzejmie, dałam jej reprymendę, ale zasłużyła sobie.

Już jej jednak wybaczyłam. Vemundzie, ja też pomogłam!

I ten czarujący doktor powiedział, że jestem bardzo

zręczna.

- To znakomicie - mruknął Vemund nieobecny

duchem. Zapytał Elisabet, w czym mógłby jej pomóc, ale

ona odesłała go do cięższej pracy. Tam przyda się bardziej,

uznała.

Skinął głową.

- Tylko uważaj na Karin - upomniał.

- Uważam - zapewniła Elisabet. - Pracujemy razem.

Nieoczekiwanie wtrąciła się Karin.

- Tak, właśnie - oświadczyła. - Pracujemy tu wszyscy

troje, Elisabet, doktor i ja.

Vemund i Elisabet wymienili spojrzenia. To była

zupełnie nowa Karin, nie wiedzieli, co o tym myśleć.

Vemund paszedł. Elisabet od czasu do czasu podnasiła

głowę i widziała go na brzegu rzeki, gdzie wraz z przed-

stawicielami władz starał się zaprowadzić jakiś porządek

na pobojowisku.

Czuła się bezpieczna, kiedy był w pobliżu.

Elisabet zaczynała być zmęczona. Nie wiedziała, ile ran

zdążyla opatrzyć. Przybyli ratownicy i zamieszanie za-

czynało się uładzać. Powoli dawało się to wszystko

opanować.

Pozostawała teraz ogromna praca organizacyjna,

trzeba było gdzieś umieścić bezdomnych, nakarmić ich.

Elisabet nie była w stanie pojąć, jak można tego

dokanać.

Rannych, którym udzielono pomocy, oddawano pod

opiekę krewnych albo sąsiadów, dzieci lokowano u bogat-

szych rodzin, które chciały się nimi zająć. Najczarniej

rysowała się przyszłość tych, którzy stracili domy.

O ile można było się zorientować, nikt w katastrofie

nie zginął.

Zewsząd slychać było płacz dzieci.

Doktor przeniósł się do innej grupy poszkodowanych,

zebranych niżej nad rzeką. To byli ci, którzy wpadli do

wody i zostali wydobyci na ląd. Elisabet opatrzyła swoich

ostatnich rannych, poprosiła policjantów, żeby znaleźli

dla nich jakieś schronienie, i zamierzała pójść do domu.

A wtedy wydarzyło się coś, co stało się punktem zwrot-

nym dla wszystkich w jakikolwiek sposób związanych

z zagadką Karin.

Do Elisabet podeszły trzy małe dziewczynki. Zatrzyma-

ły się w pewnej odległości, było jednak oczywiste, że mają

jej do powiedzenia coś bardzo ważnego.

ROZDZIAŁ VII

Były to trzy małe, blade, chudziutkie dziewczynki.

- No, o co chodzi? - zapytała Elisabet przyjaźnie.

- Mama będzie miała dziecko - szepnęła najstarsza

o przestraszonych oczach.

- Teraz?

- Tak. Możesz przyjść?

Elisabet rozejrzała się. Taka była zmęczona pracą i tym

deszczem. Westchnęła ciężko.

- No dobrze. Gdzie jest mama?

Cieniutkie głosiki pisnęły zdyszane:

- W domu. Tam dalej.

W nie naruszonej części dzielnicy nędzy...

- Panno Karin - zwróciła się do swojej podopieczney,

która szukała schronienia przed deszczem pod dachem.

- Czy nie zechciałaby pani pójść ze mną? Będę po-

trzebować pani pomocy.

- Ten dzień został postawiony na głowie - narzekała

Karin. - Nie mogę się w tym wszystkim połapać.

Ale poszła za Elisabet. Już tak wysoko nie podnosiła

nóg w błocie. Na cóż by się to zresztą zdało? Spódnicę już

i tak miała powalaną gliną niemal do pasa. A jak wyglądała

Elisabet, lepiej nie mówić! Szarożółtobrązowa od stóp do

głów.

Szły za dziewczynkami przez skupisko nędznych bara-

czków, w stronę chaty ze starym blatem stołu speł-

niającym funkcję drzwi. Elisabet weszła do środka, reszta

podążyła za nią.

Przyszła dosłownie w ostatniej chwili, do rozwiązania

pozostały minuty.

Kobieta leżała na posłaniu zarzuconym najrozmait-

szymi szmatami. Przy niej w tym wilgotnym, zapleśniałym

i zimnym pomieszczeniu siedziały kolejne trzy dziew-

czynki, jeszcze mniejsze i chudsze niż tamte.

Elisabet wysłała je wszystkie na dwór albo do sąsia-

dów, zatrzymała tylko najstarszą, która wyglądała na

jakieś dziewięć lat, ale doświadczenie miała jak dwudzies-

tolatka.

- Czy można by tu zapalić jakieś światło? - zapytała

Elisabet.

- Ale my nie mamy światła - wyszeptała dziewczynka

przerażona. - A ogień na palenisku wygasł.

Elisabet poleciła jej pożyczyć gdzieś żaru. W drzwiach

zaczęły się pokazywać głowy ciekawskich sąsiadek. Elisa-

bet zapytała ostro, czy chciałyby pomóc. Zniknęły natych-

miast w najwyższym pośpiechu.

Nie wróżyło to nic dobrego...

W końcu mogła się zająć matką dziewczynek.

Była to kompletnie wyczerpana kobieta, przedwcześ-

nie postarzała, pozbawiona jakichkolwiek złudzeń co do

swego losu.

Chwyciła Elisabet za ramię i z rozpaczą w oczach

błagała:

- Proszę pani, niech pani będzie tak dobra, to musi być

chłopiec, to musi być chłopiec! Musi!

- Już chyba za późno, żeby mieć na to wpływ - odparła

Elisabet sucho. - To zależało od nasienia twojego męża,

a nie od ciebie.

Kobieta sprawiała wrażenie jeszcze bardziej przerażo-

nej.

- Mój mąż... Mój mąż... Jeżeli to znowu będzie

dziewczynka, to on zabije i ją, i mnie. I znajdzie sobie inną

kobietę.

Więc to męża bały się sąsiadki! Zimny strach przenik-

nął Elisabet.

- Ale to nie twoja wina - powtarzała z uporem.

- A poza tym, czego brakuje dziewczynkom? Dajemy

sobie nieźle radę w życiu, prawda? I świat ma z nas

pożytek. I z ciebie, i ze mnie, i z panny Karin...

Karin, porażona nędzą tego "domu", kiwała głową

z nerwowym uśmiechem. Najchętniej wróciłaby do siebie,

ale sama nie odważyłaby się wyjść na spotkanie temu

strasznemu światu. Niecierpliwie czekała, aż Elisabet

będzie gotowa.

Dziewczynka wróciła z żarem do paleniska i z tranową

lampką. Teraz mogły lepiej się zająć rodzącą.

- Gdzie jest twój mąż? - zapytała Elisabet w spokoj-

niejszym momencie.

- On zaraz wróci... w każdej chwili... O, Najświętszy

Ojcze, bądź miłościw dla mnie tym razem! Ja już nie

zniosę więcej bicia!

Elisabet widziała ślady razów. Czuła się zupełnie

bezradna z żalu i ze złości.

Dziecko przyszło na świat bez przeszkód, matka była

tak wycieńczona, że ledwie zdołała wydać z siebie jęk.

Elisabet bała się, jak ta udręczona kobieta zniesie poród,

ale wszystko potoczyło się gładko.

Malutka, drobna dziewczynka...

- O, nie! - wybuchnęła szlochem matka. - Nie, nie, nie

zniosę już więcej! Boże, chcę umrzeć! Ale co się wtedy

stanie z dziećmi?

- Poczekaj jeszcze - szepnęła Elisabet. - To jeszcze nie

koniec! To są bliźnięta! Tak się zdarza w późniejszym

wieku, jak u ciebie... Często na koniec rodzą się bliźnięta!

- Jeszcze gorzej! To jeszcze gorzej - szeptała położnica

z płaczem. - Mój mąż zabije oboje. On uważa, że bliźnięta

to diabelska sprawka.

Elisabet nie miała czasu odpowiadać.

- Panno Karin, niech pani weźmie tę maleńką dziew-

czynkę, szybko! Niech ją pani wykąpie, tutaj, w tej

wodzie! Tylko niech jej pani nie upuści! Ja nie mam

czasu...

Karin odskoczyła w tył.

- Mam to wziąć? Przecież się ubrudzę!

- Proszę ją wziąć, bo jak nie, to umrze z zimna! Niech ją

pani wykąpie i zawinie w... No właśnie, w co zawinąć

dziecko?

- Mama pczygotowała prześcieradło - powiedziała

dziewczynka i wyciągnęła zużyty gałgan, który z przeście-

radłem miał niewiele wspólnego. - Ale tylko dla jednego.

Panna Karin z największą niechęcią wzięła małą,

żałosną kruszynę. Trzymała dziecko jak najdalej od siebie

i opuściła ostrożnie do drewnlanej balijki. Zanim Elisabet

zdążyła przyjąć następne dziecko, zobaczyła, że malutka

dziewczynka zacisnęła rączkę wakół palca panny Karin,

jakby to była ostatnia deska ratunku w tym strasznym

świecie.

- Och, ona mnie trzyma... i to mocno! - powiedziała

Karin zdumiona.

- Ja zaraz uwolnię pani palec - ofiarawała się starsza

siostra.

- Nie, nie, ona mnie potrzebuje! - zdyszany głos Karin

mieszał się z jękami rodzącej. - No, no, maleństwo, nic ci

nie grozi. Tylko troszkę wody, woda jest przyjemna

i odpowiednio ciepła...

O Boże, pomyślała Elisabet. To całkiem nowe tony! Po

czym ujęła w dłonie główkę i pomogła przyjść na świat

drugiemu dziecku.

- Chłopiec! - zawołała triumfalnie. - Chłopiec!

- To nie może być prawda - szeptała udręczona matka.

- Ale to jest prawda - zapewniła Elisabet. Czuła się

osobiście odpowiedzialna za to wszystko. - Chłopiec jest

duży i zdrowy. Wygląda na to, że zabrał, co mógł, swojej

siostrze-bliźniaczce.

Niepewna radość w oczach matki zgasła.

- Bliźnięta, mój Boże! O, nie! Ta, które urodziło się

ostatnie, jest spłodzone przez diabla i musi zostać natych-

miast zabite, mówi mój mąż.

- Nonsens! To największe głupstwo, jakie słyszałam.

To są dzieci twoje i twojego męża. Diabeł! Czy my żyjemy

w średniowieczu?

- Ale on go zabije! Bliźnięta są owacem grzechu!

- Zabije własnega syna?

- Nnie - powiedziała matka z wahaniem. - Ale

dziewczynkę... Chociaż chłopiec urodził się jako drugi,

a dziecko urodzone jako ostatnie absolutnie musi

umrzeć...

Jedna ze starszych dziewczynek przybiegła z nowiną:

- Na rzece widziano łódź ojca!

Matka krzyknęła głośno ze strachu.

Karin krzyknęła także:

- Nie wolno mu zabić tej małej! Nie wolno!

Elisabet działała błyskawicznie. Zapytała kobietę:

- Czy mogłabyś oddać dziewczynkę? Gdybyś wiedzia-

ła, że będzie się wychowywać w dobrym domu? Obiecuję

ci, że taki dom dla niej znajdę.

Biedaczka patrzyła na nią oszołomiona.

Elisabet wyjaśniala dokładniej:

- Udamy, że żadna dziewczyna się nie urodziła. Że

masz tylko jedno dziecko. Synka. On przecież nie zamor-

duje syna? I może ciebie też nie będzie więcej bił?

- Gdyby tylko było można... - szepnęła kobieta. - Ale

co z małą?

- Ją musisz oddać. Ale daję ci sławo honoru, że będzie

jej dobrze.

Matka, dławiona płaczem, kiwała głową na znak, że się

zgadza.

- Tak, tak będzie najlepiej. To chyba jedyne wyjście.

Tylko nie pozwólcie mi na nią śpojrzeć!

Czas naglił. Elisabet działała pospiesznie.

- Szybko! Panno Karin! Niech pani weźmie ze sobą

dziewczynkę i biegnie do domu! Proszę ją tam położyć na

moim łóżku i zadbać, żeby nie marzła. Ja przyjdę

najszybciej jak się da!

Nie wahając się ani chwili panna Karin wzięła zawiniąt-

ko z dzieckiem, ukryła je pod peleryną i wyszła.

Wygląda, jakby się zupełnie wyzbyła lęku przed

światem, pomyślała Elisabet zdumiona.

- Dziewczynki - zwróciła się śurowo do dzieci.

- Musicie wiedzieć, że było tylko jedno dziecko, chłopiec,

pamiętajcie o tym! Nie chcecie chyba, żeby mama umarła?

Najmłodsza zaczęła szlochać.

- Ja nic nie powiem - zapewniała starsza.

Mała jednak wykrztusiła:

- Ja powiedziałam Torunn.

- To teraz jej powiesz, że tamto zmyśłiłaś - nakazała

Elisabet.

Na nic więcej nie była czasu, bo przed domem rozłegł

się wściekły ryk. Mała dziewczynka krzyknęła ze strachu

i z bólu, a i do izby wtoczył się mężczyzna. Nie był zbyt

wysoki, ale barczysty i gruby niczym beka. Teraz stało się

jasne, kto w tym domu pochłania całe jedzenie.

- Co ja tu, do jasnej cholery, słyszę? - ryknął chłop.

- Bliźnięta? Toś ty się z diabłem zabawiała, ty przeklęte

straszydło!

Elisabet przesłoniła sobą położnicę.

- Bliźnięta? Kto ci to powiedział? Masz syna, a więcej

dzieci tu nie widzę.

Ogłupiały chłop stanął i gapił się na nią z rozdziawioną

gębą.

- Co?

- Słyszałeś, co powiedziałam - odparła Elisabet spo-

kojnie. - Tam leży twój synek. Gratuluję!

Chłop jeszcze szerzej otworzył usta. Z trudem wyma-

wiał słowa:

- Syn? Ale Torunn mówiła...

- Torunn nie zrozumiała - wtrąciła się najstassza

z dziewczynek. - Ella powiedziała, że teraz jest jeszcze

chłopiec, to znaczy, że w dodatku do nas będzie jeszcze

chłopiec.

Bystra mała, pornyślała Elisabet. Ale pewnie przy-

zwyczajona być podporą matki.

- Hm - mruknął ojciec niepewnie. - Hm. Chłopak, co?

- I nagle ryknął miechem: - Chłopak? Mogę go zoba-

czyć? Przecież on tu leży zupełnie goły!

- Nie zdążytam go jeszcze owinąć - powiedziała

Elisahet. - Ale on jest zdrowy, nic mu nie będzie.

Musiałam się najpierw zająć twoją żoną, jest bardzo

wyczerpana porodem.

Za plecami ojca dała znak dziewczynkom, żeby przy-

niosły jakieś powijaki dla dziecka. One jednak stały jak

porażone. Jedyne powijaki dostała nowo narodzona

dziewczynka.

Elisabet rozglądała się w panice. Teraz wszystko się

wyda! Wzrok jej padł na dzieżę do wyrabiania ciasta

przykrytą jakimś strzępem płóciennej ścierki. Chwyciła ją,

strzepnęła mąkę i owinęła dziecko, tak fachowo jak umiała

przy swoim niewielkim doświadczeniu. Pozostawało tylko

mieć nadzieję, że chłop nie poczuje kwaśnego zapachu ciasta.

- No - powiedziała zadowołona i uniosła zawiniątko

z kwilącym dzieckiem. - Naprawdę duży i piękny chło-

pak! I jeśli mogę być szczera, to chcę ci powiedzieć, że

masz też piękne córki, wszystkie jak jedna. Znasz się na

rzeczy, jak widzę. I żonę też masz zdolną.

Chłop prychnął, ale wyglądał na zadowolonego.

- Piękny, nie? - wychrypiał. - Cholernie piękny

chłopak!

Kątem oka Elisabet dostrzegła, że najstarsza z dziew-

czynek okryła dzieżę jakimś połatanym ręcznikiem.

Współpraca była nienaganna.

- Dziękuję za wszelką pomoc - szepnęła matka do

Elisabet. - Ale jak my się wypłacimy?

W końcu chłop zwrócił uwagę na Elisabet.

- A to ca za mamzela? - zapytał ze złością. - Skąd się to

babsko tu wzięło?

- Dziewczynki powiedziały, że ona jest doktorką

- wykrztusiła przerażona położnica. - Pracowała nad

rzeką razem z doktarem Hansenem. Prosiłam, żeby

dziewczynki ją przyprowadziły.

- Doktorka? Ona? Ta baba? Nie rozśmieszajcie mnie!

- Rzeczywiście nie mogę być prawdziwym lekarzem,

bo jestem kobietą - powiedziała Elisabet, a w duchu

pragnęła mieć teraz magiczne zdolności Ludzi Lociu i dać

tej świni odpowiednią nauczkę. Zasłużył sobie na to, żeby

go potraktować dokładnie tak, jak on tcaktował swoją

żonę i córki, ale to by jeszcze pogorszyło ich sytuację.

Wobec tego Elisabet stłumiła złość i powiedziała spokoj-

nie: - Ale nauczyłam się prawie wszystkiego, co lekarz

powinien umieć, i z prawdziwą radością pomogłam twojej

dobrej żonie.

- Co to za dziwaczne gadanie? - skrzywił się chłop.

- I mamzela umie wszystko, co może umieć prawdziwy

doktor? To znaczy, że ona jest wiedźmą!

- Nie, niestety, nie jestem - odcięła się Elisabet.

- Odwróciła się do leżącej w łóżku kobiety: - A żadnej

zapłaty i tak bym nie magła wziąć, bo wtedy ściągnęłabym

sobie na głowę wszystkich doktorów, że bezprawnie

odbieram im chleb. Więc niech wam się dobrze powodzi

i niech chłopczyk chowa się zdrowo! Przyjdę za kilka dni

zobaczyć, jak sobie radzicie. Do widzenia.

Te ostatnie słowa przeznaczone były dla matki. Zawoa-

lowana informacja, że dowie się, co się dzieje z jej córeczką.

Kobieta skinęła głową na znak, że rozumie. Jej

zmęczone oczy rozbłysly na chwilę wewnętrznym ciepłem

i wdzięcznością.

Elisabet wyszła pospiesznie, zanim zdążyli zapytać,

gdzie mieszka.

Akcja ratunkowa nad rzeką została już niemal zakoń-

czona, bezdomni ludzie zniknęli. Zostały już tylko załogi

rzecznych łodzi i trochę gapiów, tych, którzy zawsze

wygłaszają bardzo mądre komentarze, kiedy jest po

wszystkim.

Podszedł do niej Vemund Tark.

- Gdzie ty się podziewałaś?

Zabrzmiało to niemal tak, jakby za nią tęsknił. Nie do

pomyślenia!

Wyjaśniła mu, co się stało, i zakończyła:

- Muszę się teraz spieszyć do domu, żeby zająć się

panną Karin i małą. Przypuszczam, że obie są tak samo

wystraszone.

Vemund patrzył na nią ponuro.

- Idę z tobą. Tutaj już i tak nie mam nic do roboty.

- W drodze powiedział: - Rozumiem, że nie mogłaś

postąpić inaczej; ale to było śmiertelnie niebezpieczne,

wysyłać Karin razem z noworodkiem. Nikt nie wie, co

mogło jej przyjść do głowy. Biedne dziecko!

Instynktownie przyspieszyli kroku.

- Poleciłam jej położyć dziecko w moim łóżku - po-

wiedziała Elisabet z poczuciem winy.

- Ale przecież nie możesz mieć dziecka przy sobie!

- Oczywiście, że nie! Na pewno niedługo znajdę

dla niego jakiś dom. W najgorszym razie odwiozę

małą do Elistrand. Tam zawsze mają otwarte serca

i dość miejsca dla tych, których społeczeństwo odrzu-

ca.

Vemund sprawiał wrażenie, że chce coś powiedzieć, ale

dał sobie spokój.

- Myślisz o Karin Ulriksby - powiedziała Elisabet

głośno. - Ja też o tym pomyślałam. Ona także potrzebuje

normalnego domu. Masz dobre intencje, Vemundzie; aie

ona nie może tu mieszkać sama już na zawsze. To jest

sytuacja nie do utrzymania.

Vemund drgnął, gdy wymieniła jego imię. Nie lubi

tego? A może była za bardzo poufała? zastanawiała się

speszona. Więcej tego nie zrobię.

On jednak powiedział tylko:

- Jesteś bardzo dobra dla Karin, ale nie miałem

zamiaru obciążać cię dłużej niż przez kilka tygodni.

- Zobaczymy - powiedziała ostrzej, niż by chciała.

- Na razie niech będzie tak, jak jest.

W domu natychmiast pobiegła do swojego pokoju

i otworzyła drzwi, pełna najgorszych przeczuć. Pokój był

pusty.

W kilku susach pokonali schody na górę. A jeśli

w domu nie ma nikogo? Jeżeli Karin zabłądziła i krąży po

okolicy z nowo narodzonym dzieckiem? Może położyła je

gdzieś i zapomniała o nim?

Już na korytarzu usłyszeli cicho nuconą kołysankę:

Cieniutki głosik Karin ciągnął przejmujące glisando.

Zapukali i weszli do środka.

- Ciii! - szepnęła Karin i położyła palec na ustach.

- Ona teraz śpi.

Pośrodku wielkiego, wytwornego łoża leżała malutka

dziewczynka otulona w stosy koronek i riuszek, w któ-

rych Elisabet rozpoznała nocną koszulę Karin. Ona sama

siedziała na krawędzi łóżka osłaniając ręką główkę dziec-

ka. Zawiązała nawet piękną kokardę na kosmyku złożo-

nym z jakichś siedmiu czy ośmiu włosków.

- Ona myśli, że to lalka - bąknął Vemund wzruszony.

- Nie - zaprotestowała Elisabet, lepiej znająca się na

kobiecej psychice. - Zapewniam cię, że nie.

Panie, jak się okazało, nie były w domu same. Towarzy-

szył im doktor Hansen. Wyszedł naprzeciw przybyłym.

- Spotkałem pannę Karin, kiedy biegła do domu,

i uznałem, że najlepiej będzie ją odprowadzić - wyjaśnił

przyciszonym głosem. - Chciałem jej pomóc zająć się

dzieckiem.

- Dziękuję, to wspaniale - szepnęła Elisabet. - Czy

wszystko w porządku?

- O, tak. Zaraz się postaram o mamkę dla dziecka.

Znam jedną, która by mogła zaraz przyjść i mieszkać tu

przez jakiś czas, jeśli państwo nie mają nic przeciwko

temu.

- Ale dziecko nie może tutaj zostać! - wybuchnął

Vemund.

Lekarz popatrzył na niego surowo.

- Ja bym odradzał teraz je zabierać - rzekł, z naciskiem

wymawiając poszczególne słowa.

- Ale Elisabet nie poradzi sobie z opieką nad nimi

dwiema - szepnął Vemund.

- Gdybym dostała mamkę do pomocy, to dlaczego nie?

- wtrąciła pospiesznie. Domyślała się, do czego to może

doprowadzić, jeżeli wszystko pójdzie dobrze. Vemund

przewidywał wszystko co najgorsze, choć i z tym należało

się, oczywiście, liczyć.

Karin szepnęła z łóżka, na którym wciąż siedziała:

- Doktorze Hansen, pan spotkał już tych dwoje

wcześniej, prawda? To mój opiekun i przyjaciel, pan

Vemund, i moja dama do towarzystwa, Elisabet.

Doktor ukłonił się.

- Aha, więc znowu jestem damą do towarzystwa?

- powiedziała Elisabet cierpko. - Nie zostałam zde-

gradowana do pokojówki?

- Pokojówki? - zawołała Karin ze zdumieniem uno-

sząc brwi; jej głos był niepokojąco wysoki, ale zaraz

znowu opadł. - Nigdy nie byłaś moją pokojówką. Cóż to

znowu za głupstwa?

Czy ona gra, czy naprawdę tak myśli? Elisabet i Ve-

mund wymienili pytające spojrzenia.

Karin jednak sprawiała wrażenie najzupełniej szczerej.

Mój Boże, jak łatwo ona zapomina, pomyślała Elisabet

z troską. A może pamięta tylko rzeczy przyjemne? Może

jej świadomość po prostu przestała przyjmować przykro-

ści?

Oczy Vemunda powiedziały Elisabet, że on czyta w jej

myślach; zastanawiał się nad tym samym co ona.

Psychika Karin była dla nich zagadką. W każdym razie

dla Elisabet. Vemund wiedział, oczywiście, więcej.

- Ja tylko żartowałam, panno Karin - mruknęła, a jej

łaskawa pani skinęła głową z pełnym wyrzutu wyrazem

twarzy i znowu skoncentrowała się na dziecku.

- Idę sprowadzić mamkę - powiedział doktor. - Ona

przygotuje też kołyskę i ubranka dla dziecka. Pani sprawia

wrażenie dosyć zmęczonej, panno Paladin z Ludzi Lodu,

i wygląda na to, że potrzebuje pani kąpieli. Proszę mi

pozwolić zająć się pozostałymi sprawami!

Vemund rozejrzał się wokół siebie.

- Mnie by się też przydała porządna kąpiel - uśmiech-

nął się kwaśno. - O Boże, Elisabet, jak my wyglądamy?

- Ale dusze mamy piękne, a to najważniejsze.

- Mów za siebie - mruknął.

Spoglądali niepewni na Karin, zastanawiali się, ezy

można ją tak zostawić samą, ale ona była całkowicie

pochłonięta dzieckiem. Nie, w żadnym razie nie mogli jej

maleństwa odebrać, to jedno było pewne.

Nie bardzo wiedząc, co począć, zeszli ze schodów.

Zostawili jednak drzwi otwarte, by słyszeć wszelkie

odgłosy. Doktor Hansen pospieszył po mamkę.

- On ma rację - powiedział Vemund. - Ty jesteś osobą,

która ma w sobie niezwykłą siłę, która podoła wszyst-

kiemu. Ale nie zapominaj, że ty też możesz być zmęczona

i wyczerpana. Idź i połóż się! Zaczyna się robić późno!

- Najpierw jednak kąpiel. Ale czy mogę tak po prostu

zostawić to wszystko?

- Ja tu posiedzę, dopóki tamci nie przyjdą. Doktor

z mamką.

Elisabet zamyślona zapytała:

- Ona była chyba bardzo rozpieszczona?

- Karin? Powiedziałbym raczej: izolowana. Nie wie-

działa nic o zewnętrznym świecie. Żyła w przekonaniu, że

wszystko kręci się wokół niej. Biedaczka! Rzeczywistość

okazała się dla niej bezlitosna.

Elisabet poczuła teraz, że jest śmiertelnie zmęczona,

zarówno fizycznie, jak i psychicznie.

- Tak się cieszę, że przyszedłeś - wyrwało jej się.

- Tak, ja... Och! Przecież dlatego do ciebie przyszed-

łem, że miałem interes, ale mie zastałem ani ciebie, ani

Karin. Słyszałem zgiełk dochodzący od strony rzeki i...

- Jaki interes?

- Braciszek rozmawiał z rodzicami. O małżeństwie

z tobą. Zapraszają cię do Lekenes jutro wieczorem, żeby

z tobą o tym pornówić.

O ile przedtem Elisabet była zmęczona, to teraz

zmęczenie ją po prostu przytłoczyło. Zapomniała o Braci-

szku na całe popołwdnie.

- Ach, tak - bąknęła bezbarwnie. - No dobrze, teraz

naleję sobie do balii wody i wezrnę kąpiel. Poproś mamkę,

żeby zamknęła drzwi za tobą i doktorem, kiedy wyj-

dziecie.

- Dobrze, tak zrobię. Ale wiesz, akurat teraz niewiele

zostało z tej twojej duchowej siły, pyskata Elisabet Paladin

z Ludzi Lodu.

- Masz rację, moja siła duchowa przeniosła się gdzie

indziej - przyznała. - Akurat teraz odczuwam nieprzepar-

tą ochotę, żeby oprzeć slę o czyjąś szeroką pierś w po-

szukiwaniu pociechy. A najlepiej tam zasnąć.

- Ech... - westchnął Vemund Tark.

- No nie! - krzyknę#a. - Skoro oddałeś mnie swojemu

bratu, to nie możesz potem przychodzić tu i mieć

pretensję o to, że chcę wykorzystywać ramiona innych

mężczyzn w charakterze poduszki!

Pobiegła i zatrzasnęła za sobą kwchenne drzwi.

On został pośrodku pokoju, przyciskając lekko drżące

dłonie do płonących policzków.

Zareagowała chyba zbyt gwałtownie, ale przecież była

tak zmęczona udzielaniem pomocy tam nad rzeką i rodzą-

cej, a teraz jeszcze odpowiedzialnaścią za Karin. Nie

mówiąc już o niepokoju w związku z jutrzejszym wieczo-

rem.

Braciszek Tark... Kto to, na Boga, jest? Jak on

wygląda? O czym ona ma z nim rozmawiać?

Nie pamiętała nic.

ROZDZIAŁ VIII

Następnego ranka musiało minąć trochę czasu, zanim

Elisabet wróciła do rzeczywistości. Człowiek budzi się

zawsze z uczuciem, które pozostało mu od wczoraj,

przyjemnym albo nieprzyjemnym. Elisabet odczuwała

i jedno, i drugie. Dręczyło ją coś nieprzyjemnego,

a z przygnębieniem mieszało się coś rozkosznega i pocią-

gającego.

Otworzyła oczy. Skądś dochodził do niej jakiś dźwięk,

do którego nie była przyzwyczajona.

Płacz noworodka!

Skoczyła na równe nogi, w pośpiechu narzuciła ubra-

nie.

Biegła po schodach, pełna wyrzutów sumienia i lęku.

Jak mogła to nieszczęsne maleństwo zostawić same

z panną Karin?

W drzwiach przystanęła.

Jakaś obca kobieta, nie najmłodsza już, pokazywała

Karin, jak należy przewijać małą. Mamka! No, oczywiśeie!

Teraz Elisabet przypomniała sobie wszystko i odetchnęła

z ulgą.

Kiedy weszła do środka, obie spojrzały na nią.

- Elisabet, chodź i zobacz! - zawołała Karin przejęta.

- Ja przewijam małą Sofię Magdalenę. I spała rozkosznie

przez całą noc, moje małe złotko. Teraz się trochę złości,

bo jest głodna, ale pani Vagen zaraz wszystko urządzi.

Czyż ona nie jest słodka?

- Tak, to naprawdę wspaniałe dziecko - powiedziała

Elisabet. Zauważyła przy tym, że ton niepewności

w głosie Karin niemal zniknął, zastąpiony zdecydowa-

niem. - Więc zamierza pani dać jej na imię Sofia

Magdalena?

Nieoczekiwanie pompatyczne imię dla dziecka z dziel-

nicy nędzy.

- Tak ma na imię Jej Wysokość, królowa - wyjaśniła

Karin z godnością.

Królowa? Elisabet pociemniało w oczach. Monarchia

duńsko-norweska miała już trzy królowe po Sofii Mag-

dalenie!

Zagadka panny Karin stawała się coraz trudniejsza do

rozwikłania.

- A teraz musimy iść do miasta i kupić wyprawkę dla

Sofi Magdaleny - oznajmiła Karin energicznie. - Elisa-

bet, ty pójdziesz ze mną, bo pani Vagen karmi małą. A ja

nie chcę na to patrzeć, bo zaczynam być zazdrosna.

Musimy mieć najpiękniejsze beciki i maść do jej wrażliwej

skóry i...

- Doktor Hansen przyjdzie przed godziną drugą

- przypomniała pani Vagen.

- Tak, wrócimy do domu o tej porze - zapewniła

Karin. - Muszę z nim porozmawiać o pielęgnowaniu

dziecka. Cóż to za sympatyczny mężczyzna! Nadzwyczaj-

ny!

Ponieważ Karin zachowywała się teraz bardziej nor-

malnie i jakby więcej pojmowała z rzeczywistości, Elisa-

bet skorzystała z okazji, żeby zapytać:

- Panno Karin, ja... zostałam zaproszona do przyjaciół

na dzisiejszy wieczór. Myśli pani, że mogłabym pójść na

trochę?

- Oczywiście, że możesz, kochanie - powiedziała

Karin, próbując jednocześnie włożyć rączkę dziecka

w rękawek koszulki. - Pani Vagen jest przecież z nami,

a może i doktor Hansen będzie miał ochotę do nas przyjść?

- Czy mam zostawić drzwi otwarte jak zawsze?

Karin spojrzała na nią.

- Otwarte drzwi? Czyś ty oszalała? Przecież tu mogą

przyjść jakieś łobuzy. A pan Vemund ma swój klucz, więc

naprawdę nie ma powodu. Naprawdę, żadnego powodu!

Wiesz, Elisabet, że teraz musimy chronić naszą małą Sofię

Magdalenę.

To były zupełnie nowe tony! Elisabet nie wiedziała, jak

je sobie tłumaczyć. Czy jako krok naprzód, czy może

pogorszenie stanu chorej?

W żadnym razie Karin nie wymieniała już tego jak na

dorosłego człowieka śmiesznego imienia.

Imienia mężczyzny, którego już nie ma.

Po raz pierwszy Karin odważyła się rozglądać na

ulicach pełnych sklepów, sklepików i straganów, opat-

rzonych szyldami, wabiących wszelkiego rodzaju towara-

mi. Na pieniądzach w ogóle się nie znała, więc Elisabet,

która dostała pewną sumę od Vemunda na pokrycie

potrzeb swej podopiecznej, a także miała kilka własnych

szylingów, ciągle musiała powstrzymywać jej szalone

zapędy. Zgadzała się, że dziecko powinno mieć wszystko

w najlepszym gatunku, ale protestowała przeciwko kupo-

waniu tego całymi tuzinami. Karin narzekała, jakie się

wszystko porobiło drogie; jeszcze jeden dowód na to, jak

dawno temu poruszała się ostatni raz wśród ludzi. Elisabet

wciąż coś się nie zgadzało.

jakim sposobem Vemund, który miał dopiero dwa-

dzieścia pięć lat, mógł tak okrutnie zranić Karin? Zamor-

dować jej narzeczonego? Nie, to musiało się stać dużo

wcześniej. Innego wyjaśnienia nie znajdowała.

Chociaż wyprawa na zakupy bardzo Karin zmęczyła,

to, z drugiej strony, zrobiła jej dobrze. Ożywione i rozga-

dane wracały do domu, obładowane pakunkami. Vemund

Tark nie byłby pewnie zadowolony, że wyszły do miasta

bez męskiego towarzystwa, ale kogo miały poprosić?

Karin ledwo się dowlokła do domu, ale jej pierwsze

pytanie brzmiało:

- Jak się miewa Sofia Magdalena?

To Elisabet uznała za postęp.

Vemund przyszedł wieczorem i zabrał ją odpowiednio

wcześnie. Przemawiał ostrzejszym i bardziej surowym

tonem niż zwykle i chociaż nic po nim nie było widać,

Elisabet odniosła wrażenie, że pił.

W powozie nie mówił wiele, ale ona też nie odczuwała

potrzeby rozmowy. Siedziała z rękami na kolanach

i uparcie wpatrywała się w krajobraz.

Vemund zatrzynuał powóz w parku prawie pod samym

domem.

- Rozluźnij się! - powiedział ostro. - Jesteś napięta

niczym stalowa taśma. W porządku! Ostatni kawałek

drogi możesz przejść.

- A ty nie idziesz?

Czy na pewno nie zauważył tonu, jakim to powiedzia-

ła?

- Bardzo dobrze wiesz, że nie mogę tam iść.

Elisabet skuliła się.

- Wiem, oczywiście.

- Będziesz musiała sama wrócić, bo nie wiem, jak

długo oni będą cię trzymać. Ale mimo wszystko chciał-

bym mieć sprawozdanie. Zresztą Braciszek cię pewnie

odwaezie. Do mojego domu, nie dalej, pamiętaj!

Roześmiała się.

- Vemund, czy ja naprawdę muszę to wszystko zrobić?

- zapytała cicho.

- Tylko nie zaczynaj stwarzać trudności! Ja chcę, żeby

Braciszek wyprowadził się z tego domu i sam za siebie

odpowiadał. A także za ciebie i za Elistrand. Ty nic na tym

nie tracisz.

- Materialnie może nie. Czy matn przyjść do ciebie

wieczorem?

- Tak, oczywiście! Muszę wiedzieć wszystko. Nawet

jeśli będzie późno.

Poczuła się jakoś raźniej. Jednak nie była pozostawiona

własnemu losowi.

Elisabet nie słyszała, czy powóz zawrócił, gdy szła ku

domowi. Ale nie potrzebowała się odwracać, by wie-

dzieć...

Otworzyła jej pokojówka i nie było już odwrotu,

wszystko się zaczęło - okropnie nerwowo, jeżeli chodzi

o Elisabet. Braciszek powatał ją w hallu i pomógł jej zdjąć

okrycie, a ona potknęła się i upuściła rękawiczki. Miała

nadzieję, że jej szmaragdowozielona suknia jest odpowie-

dnia na taką okazję. Nastała już jesień i bardzaiej pas-

telowych kolorów należało unikać. Z drugiej jednak

strony nie powinna wyglądać, jakby szła na pogrzeb.

Chociaż, któż to wie, na co szła? Może na pogrzeb

swojej wolności?

Braciszek był sympatyczniejszy i przystojniejszy, niż

go zapamiętała. Czasami miała wrażenie, że jego za-

chowanie wynika ze słabości, ale był przeueż jeszcze taki

młody. I przystojny, że aż dech zapierało. Wyglądał dużo,

dużo lepiej niż Vemund.

Cóż, Elisabet powinna być zadowolona...

"Ci piękni ludzie", jak nazywała mieszkańców Leke-

nes, przyjęli ją niezwykle życzliwie. Pan i pani Tark ubrali

się na tę okazję niebywale wytwornie; był też obecny jakiś

tęgi pan, którego jej przedstawiono jako Mandrupa

Svendsena, kuzyna pani Tark. Także i on musiał kiedyś

mieć niezwykle piękne rysy, teraz można było się ieh tylko

domyślać pod ciemnoczetwoną, świecącą się skórą twa-

rzy.

Wspaniała kolacja powoli mijała, Elisabet z łatwością

uczestniczyła w konwencjonalnej rozmowie. "O, dzięku-

ję, moja mama ma się znakomicie, nie, nie czytałam jej

książki, ale chętnie to zrobię, oczywiście, moja pracodaw-

czyni jest niezwykle sympatyczną damą, nie ma zbyt

wielkich wymagań, tak, rzeczywiście pogoda zrobiła się

okropna...

Przez cały czas czuła, że jest oceniana, że ją ukradkiem

obserwują i taksują. Pani Emilia Tark, dokładnie tak

czarująca, jak matka Elisabet ją akreśliła, uśmiechała się

słodko i przyjaźnie, wypowiadała akurat te słowa, które

należało, ale ani na chwilę nie spuszezała z niej oka. Pod

całą tą życzliwością informowała wyraźnie: "noli me

tangere", "nie dotykaj mnie". Braciszek wielbił ją bez-

granicznie.

Elisabet chciałaby kiedyś być taka jak pani Emilia

Tark. Tak samo zrównoważona, równie układna i równie

piękna. Ale to oczywiście beznadziejne marzenia.

Jej mąż także zachowywał się jak światowiec, lecz

Elisabet dostrzegała spojrzenia, jakie posyłał żonie, ocze-

kując jej akceptacji za każdym razem, kiedy zabierał głos.

To Emilia posiadała wrodzaną pewność siebie. Arnold

był jak nuworysz, który potyka się w tym świecie etykiety.

Mandrup Svendsen był również niepewny, choć w in-

ny sposób. Hałaśliwy, rozgadany, wybuchający śmie-

chem. Elisabet domyślała się, że jego miało tu nie być

dzisiejszego wieczora, że przyszedł nieoczekiwanie, ubra-

ny niedostatecznie wytwornie, choć i tak elegancko, a oni

nie mogli go nie zaprosić, by został na kolacji.

Pani Emilia chwilami wyglądała na udręczoną, kiedy

kuzyn przerywał albo zachowywał się zbyt głośno w nie-

odpowiednich momentach.

Była to, ogólnie biorąc, dość męcząca kolacja.

Potem wszyscy przeszli do małego sałoniku. Elisabet

i pani Tark podano jakiś lepki, słodki napój, dość mocny,

panowie natomiast pili bardziej męskie trunki. Mandrup

Svendsen opróżniał swoją szklaneczkę jednym haustem,

a dyskretny sługa natychmiast znowu napełniał naczynie.

Pani Tark, matka braci, posłała swemu mężowi ponag-

lające spojrzenie, po któtym on zaczął mówić:

- No więc, droga Elisabet, wiesz chyba, dlaczego

poprosiliśmy cię, byś dzisiaj do nas przyszła. Nasz

ukochany syn chiałby prosić cię o rękę. A wczoraj jego

brat, Vemund, powiadomił go, że już w imieniu Braciszka

prosił twoich rodziców... i że oni nie okazali niechęci.

Elisabet pochyliła głowę i przestała szarpać swoją

chusteczkę. Dłonie oparła na kolanach, ręce wypros-

towała aż do bólu. To okropne skrępowanie, którego

nigdy się chyba nie wyzbędzie, zaciskało jej gardło tak, że

nie była w stanie odpowiedzieć. Czuła na sobie ciepłe

spojrzenie Braciszka. Podczas kolacji starał się dawać do

zrozumienia, że nie ma nic przeciwko małżeństwu z nią,

ale Elisabet nie była pewna stałości jego uczuć. Czy można

na nim polegać? Czy pozyska jego miłość na tyle, że zechce

z nią zostać do końca życia? Czy tak jak inni mężczyźni

będzie szukał kochanek?

Elisabet nie należała do kobiet, które byłyby w stanie

patrzeć przez palce na niewierność męża. Zdecydowanie

nie!

Skupiała się teraz na tym, co mówi ojciec Braciszka.

Ale on nie był zbyt silną osobowością. Jego słowa nie

miały żadnej mocy przekonywania. Były to tylko słowa.

- Musimy starannie zaplanować to małżeństwo, żeby

wszystko mogło się dobrze ułożyć - mówił pan Tark.

- Pomiędzy umawiającymi się rodzinami powinna być

określona równowaga, to z pewnością rozumiesz. Jak

wiesz, nie jesteśmy ludźmi biednymi...

Mandrup Svendsen wyprostował swoje przypominają-

ce kiełbaski palce i pociągnął solidnie ze szklaneczki.

Elisabet zauważyła, że posłał jej pospieszne, niechętne

spojrzenie i zatrzymał je na niej przez chwilę. Czy to był

lęk? Strach? Czy tylko chciał ją ocenić?

Tark mówił dalej:

- Wiemy też, że twój ojciec, Ulf Paladin z Ludzi Lodu,

jest właścicielem dobrze utrzymanego Elistrand, a jego

pozostały majątek też jest nie do pogardzenia.

Ach, tak! A skąd wy to wszystko wiecie? pomyślała

Elisabet gniewnie.

Pani Tark, zdaje się, zauważyła jej niechęć i pospieszyła

z pomocą:

- Moje dziecko, nie chcielibyśmy, oczywiście, męczyć

cię takimi rozważaniami. Mój mąż odwiedzi twojego ojca

i wtedy szczegółowo omówią waszą przyszłość. Przedtem

jednak trzeba ustalić kilka spraw.

Uśmiechnęła się przepraszająco, jakby chciała powie-

dzieć, że nie zgadza się z mężczyznami co do sposobu

omawiania przyszłości, i ponownie oddała głos mężo-

wi.

Arnold Tark powiedział ostrożnie:

- Z tego co wiemy, w przyszłości masz odziedziczyć

także Grastensholm i Lipową Aleję.

- To nie jest wcale takie pewne - powiedziała Elisabet

spiesznie. - Oba dwory należą do innej gałęzi rodu, do

Lindów z Ludzi Lodu.

- No, ale oni mieszkają przecież w Szwecji - wtrącił

Braciszek, spojrzawszy przedtem na matkę, jakby prosił

o pozwolenie. - Tam mają zamek myśliwski w Morby.

- Teraz już nie mają - odparła Elisabet. Zaczynała ją

irytować ta ich szczegółowa wiedza. - Hrabia Goran

Oxenstiema przeprowadził się do Skenas w Vingaker

i mój kuzyn, Daniel, jako jego adiutant przeniósł się tam

także z rodziną.

Nowe spojrzenie na matkę, a potem pytanie:

- Ale mają tam własny majątek?

- Tak, kupili dwór w pobliżu Skenas.

Pani Tark odezwała się znowu, a wszyscy natychmiast

skupili się na tym, co mówi. Prawdziwym autorytetem

była tutaj ona.

- Droga Elisabet, wybacz nam naszą ciekawość - za-

częła delikatnie. - Dowiedzieliśmy się jednak, że Daniel

Lind z Ludzi Lodu, twój kuzyn, na dobre osiedlił się

w Szwecji.

Pospieszny, z macierzyńską czułością wymierzony

klaps w ramię Braciszka, który rozpromienił się w od-

powiedzi na ten dowód uwagi.

- Kto to powiedział? - wyrwało się Elisabet. Była

naprawdę zła i z trudem nad sobą panowała.

- Twoja matka, kochanie.

- Mama buduje zamki na lodzie. Daniel ma dwoje

dzieci, syna Solve i córkę Ingelę. Można przypuszczać, że

jedno z nich zechce zamieszkać w Grastensholm i Lipowej

Alei.

Mężczyźni popatrzyli po sobie. Pani Emilia uśmiech-

nęła się ciepło i uspokajająco do syna.

Mandrup Svendsen pochylił się ku Elisabet i rzekł:

- Ale ty jesteś także dziedziczką Gabrielshus w Danii.

- Och, nie, na Boga! - roześmiała się Elisabet ner-

wowo. - Przecież ten majątek jest własnością korony

duńskiej od czasów mojego prapradziadka Tristana!

Tamten wyprostował się znowu.

- Jesteś tego pewna? Ty jesteś główną spadkobier-

czynią, wiesz o tym? Możesz odkupić majątek od korony

za niewielką sumę. Masz prawo pierwokupu.

Psie uwielbienie, jakie Braciszek okazywał swojej matce,

zaczynało Elisabet denerwować. Nie uniknie się tutaj

problemu teściowej! I to nie dlatego, że pani Tark będzie

sprawiać kłopoty, przyczyną będzie Braciszek! Nie ma co!

- Ale na co mi Gabrielshus? Ja go nie chcę. A poza tym

wcale nie jestem jedyną spadkobierezynią. W Skanii

mieszka potomstwo siostry Tristana, Leny. Jest tam mój

rówieśnik Arv, syn Orjana Gripa.

- W porządku, o tym wszystkim porozmawiamy

z twoim ojcem - oświadczyła lekkim tonem pani Tark.

- Męczycie Elisabet, czy tego nie widzicie? Ona jest

naszym gościem i to powinien być miły wieczór.

- Tak, naturalnie - uśmiechnął się jej małżonek

przepraszająco. - Ale chyba rozumiesz, kochanie, że

Elistrand to dwór o mniejszym znaczeniu. Lipowa Aleja

także. A ty nosisz przecież tytuł, jesteś margrabianką, a to

wymaga oprawy.

W Elisabet się gotowało, ale, co trzeba zapisać jej na

plus, zdołała zachować pozory.

- Pozwólcie mnie wyjaśnić kwestię Gabrielshus - za-

proponował Mandrup. - Moglibyśmy zaraz wykupić

majątek za niewielką sumę, skoro ty jesteś główną

dziedziczką. A jeśli chodzi o Grastensholm i Lipową

Aleję, to możesz przeprowadzić proces przeciwko twoim

szwedzkim krewnym.

Nigdy w życiu, myślała Elisabet, ale tym razem udało

jej się zachować pełne urazy milczenie.

Pani Tark zauważyła to. Bo Elisabet wcale nie była taka

nieprzenikniona.

- Och, dajcie spokój - powiedziała pani Emilia

przyjaźnie. - Jakie znaczenie mają pieniądze? Jestem

pewna, że Elisabet jest odpowiednią żoną dla Braciszka.

Mam chyba rację?

Mąż przytakiwał jej z niepewnym uśmiechem. Braci-

szek zaś naprawdę patrzył na Elisabet rozkochanym

wzrokiem. Za pozwoleniem matki, oczywiście...

W spojrzeniu Mandrupa Svendsena jednak można było

wyczytać zdecydowanie. I łapczywość. Można zająć wszy-

stkie te dwory! To był prawdziwy przedsiębiorca. Tak

Elisabet już wiedziała, że wielkie przedsiębiorstwo Ve-

munda prowadzi właśnie Mandrup.

I nagle zrozumiała, dlaczego Vemund nie pasuje do

tego towarzystwa. Był on zupełnie innym typem niż

pozostali członkowie rodziny. Był jednym z Tarków,

temu nie można było zaprzeczyć, a jednak...

Elisabet wpadła w pełen przekory humor. A może

powinna wypuścić kota z worka i zapytać: Kim jest Karin

Ulriksby?

Nie, tego nie może zrobić. Obiecała Vemundowi, że

będzie milczeć.

A zresztą może to pytanie wcale by nie wywołało

żadnego skandalu. Może ci ludzie nie znają Karin? Może

to tylko problem Vemunda?

Z ulgą przyjęła do wiadomości, gdy w chwilę potem

pani Tark dała znak, że "audiencja" skończona. Elisabet

wstała i bardzo uprzejmie podziękowała za wieczór.

Żadne ofcjalne zaręczyny nie zostały zawarte, ale od tej

chwili mogła się uważać za przyrzeczoną Braciszkowi

Tarkowi. Wszyscy zapraszali ją bardzo serdecznIe naj-

szybciej, jak będzie to możliwe.

Ukradkiem obserwowała swego ewentualnego przy-

szłego męża i czuła się dość niepewnie. To prawda, że

był młodzieńcem pod każdym względem sympatycz-

nym, to prawda, że przyjemnie było na niego patrzeć,

ale...

Gdybyż tylko nie była taka niepewna!

Chciał odwieźć ją do domu, ale już sama myśl o tym

wzbudziła w niej panikę. Cała ta rodzina stała jej kością

w gardle. Nie, dzięki, musi zostać sama.

Ze skromnie spuszczonym wzrokiem szepnęła, że jest

już późno i ona powinna myśleć o swojej reputacji.

Rodzina zaakceptowała to łaskawie. Została szczegól-

nie gorąco pożegnana przez panią Tark, jedyną wyrozu-

miałą osobę w tym gronie. Elisabet, oczywiście, bała się

trochę tej władczej damy. Nigdy nie lubiła czuć się mało

warta. A tutaj, mimo całej życzliwości pani Emilii, tak

właśnie się czuła.

- Na pewno zostaniemy przyjaciółkami, Elisabet - po-

wiedziała przyszła teściowa i zapewne mówiła to z przeko-

naniem.

Elisabet jednak była w złym nastroju i przyjęła to jako

groźbę.

Muszę bardziej na siebie uważać, pomyślała, pełna

zastrzeżeń do samej siebie. Pomachała wytwornej rodzi-

nie, żegnającej ją na schodach pięknego domu, i zdołała

nawet przywołać na wargi blady uśmiech. Oni machali jej

także przyjaźnie, niezwykle przyjaźnie.

Nareszcie powóz odjechał.

Wyskoczyła przed domem Vemunda i odesłała powóz

do Lekenes. Było jej obojętne, co pomyśli stangret.

Wyprostowała się i oddychała głęboko. Co ma teraz

powiedzieć Vemundowi? Czy powinna kłamać i oświad-

czyć, że wszystko układa się jak najlepiej? Czy opowie-

dzieć, jak było?

Drzwi zastała otwarte. Mój Boże, pornyślała, czy on się

nie boi włamywaczy?

Zapukała z ociąganiem. W domu panowała martwa cisza.

Weszła powoli.

- Vemund?

Nikt nie odpowiadał. Poszła dalej, do pokoju, w któ-

rym już kiedyś była. W lichtarzu dopalała się świeca.

Otwarte drzwi prowadziły do sąsiedniego pokaju i tam

także paliła się świeca.

Vemund Tark leżał na łóżku w dosyć niewygodnej

pozycji. Spał zasłaniając ręką oczy. ELisabet podeszła

bliżej, niepewna, czy powinna go zbudzić, czy raczej dać

mu spokój.

Ale przecież nalegał, żeby przyszła...

Kiedy zobaczyła karafkę i szklaneczkę na nocnym

stoliku, obie prawie puste, i kiedy poczuła zapach al-

koholu, cofnęła się pospiesznie.

Ale nie dość szybko. Ręka Vemunda wyciągnęła się

błyskawicznie i chwyciła ją za nadgarstek. Przez chwilę

patrzyli na siebie bez słowa.

- No, i jak poszło? - spytał ochryple.

Elisabet skrzywiła się.

- Ty piłeś!

- Wyobraź sobie, że wiem o tym! Oczywiście, że piłem,

do diabla! A jak inaczej zniósłbym to wszystko? No?

- Wszystko odbyło się zgodnie z planem. Zostałam

zaakceptowana. Pod jednym tylko warunkiem.

- Pod jakim warunkiem?

- A, to nie ma znaczenia.

Uścisk wokół nadgarstka przybrał na sile.

- Pod jakim warunkiem?

- Oni by woleli, żebym posiadała także Grastensholm

i Lipową Aleję - jęknęła żałośnie. - A na dodatek

Gabrielshus.

- Przeklęci krwiopijcy! To, oczywiście, Mandrup,

prawda?

- Ja... Ja odniosłam wrażenie, że to ich wspólny

pogląd. Ale on był najbardziej zainteresowany, to prawda.

A twoja matka we wszystkim się z nimi zgadzała, chociaż

uważała, że są za bardzo natarczywi.

Vemund znowu zasłonił oczy ręką.

- Och, taki jestem zmęczony! Nie zniosę tego dłużej!

Elisabet stała przez chwilę w milczeniu, a potem zapytała:

- Vemund, czy ja naprawdę muszę wyjść za Braciszka?

- Musisz! - zawołał i pociągnął ją tak, że usiadła na

łóżku. - Jesteś jedyną osobą, która może go uratować!

Mój brat ma wiele zalet, a ja jestem za niego odpowiedzial-

ny. On musi zamieszkać w Elistrand, troszczyć się sam

o siebie, o dom i rodzinę. I, Elisabet, wy dwoje moglibyś-

cie wziąć do siebie Karin... Wiem, że proszę cię o tak

wiele, ale jestem w rozpaczy, wierz mi!

- Karin - powiedziała Elisabet z zastanowieniem.

- Nikt nie wie, jak się teraz potoczy jej życie, kiedy

znalazła się w nim ta mała dziewczynka. Karin się zmienia

z dnia na dzień. Ale, rzecz jasna, to nie jest wykluczone, że

moglibyśmy wziąć ją do Elistrand. My tam jesteśmy

przyzwyczajeni do opieki nad poszkodowanymi istotami.

Zawsze kogoś takiego mieliśmy.

- O Boże, żeby to się tylko udało! - szepnął śmienelnie

zmęczony. - Wtedy wszystkie zmanwienia by się skoń-

czyły. Wszystko by się ułożyło.

- A ty, Vemund? Co z tobą?

- Ja? - zapytał z zamkniętymi oczyma. - Ja bym wtedy

mógł nareszcie umrzeć.

Elisabet zesztywniała.

- Co ty wygadujesz?

- Mam do spełnienia tylko dwa zadania: Zatroszczyć

się o przyzwoite życie dla Braciszka i dla Karin. Niczego

więcej nie cheę. I już nie potrafię dłużej żyć z tym

wstydem.

- A twoje przedsiębiorstwo?

- Niech je diabeł porwie!

Serce łomotało jej głośno.

- Ale ty nie możesz umrzeć! Ja nie chcę!

- Głupstwa! To, co ty myślisz, nie ma najmniejszego

znaczenia!

Płacz dławił ją w gardle, a poza tym była wściekła.

- Zdaje mi się, że jesteś niekonsekwentny. Dlaczego

tak koniecznie chcesz mnie wydać za Braciszka? Skoro

i tak zamierzasz odebrać sobie życie, co zresztą uważam

za największe tchórzostwo, o jakim słyszałam, to Braci-

szek może sobie spokojnie odziedziczyć przedsiębior-

stwo, Lekenes i cały majątek. Dlaczego musisz mnie

w to mieszać?

- Iskry się z ciebie sypią - mruknął. - Ale głos masz

płaczliwy i zdaje mi się, że wciąż pociągasz nosem. Nie

zaczniesz się chyba nad sobą użalać? To do ciebie

niepodobne. - Vemund usiadł na łóżku. - Ja chcę odesłać

stąd Braciszka. Czy to jeszcze nie dotarło do twojej ciasnej

główki? A przedsiębiorstwo... Niech się z nim dzieje, co

chce. Lekenes także. Ten ohydny dom upiorów! I nie

chodzi mi o upiory krążące swobodnie po świecie, raczej

o wypełniającą ten dom zgniliznę!

- Fu! Śmierdzi od ciebie wódką! - parsknęła Elisabet

i cofnęła się tam, gdzie siedziała przedtem. - Zachowuj się

jak mężczyzna i nie użalaj się nad sobą!

- O Boże, ty przecież niczego nie rozumiesz! Ja nie

mogę żyć z tym, co wiem, czy to tak trudno pojąć? I czy

sądzisz, że teraz jest mi lżej? Teraz, kiedy wiem, że masz

wyjść za mąż za mojego brata?

Elisabet otarła kilka zdradzieckich łez i wrzasnęła:

- Ale przecież wcale nie chcę wycho... - Przerwała

i spytała mało inteligentnie: - Co masz na myśli?

- Ja... Nie, zapomnij o tym, Elisabet! Jestem pijany

i mówię rzeczy, których nie powinienem.

Nieświadomie zacisnął dłoń na jej ramieniu. Jego

twarz była tak blisko, że Elisabet wyraźnie widziała kolor

jego oczu. Mieniący się błękit, ale białka były mocno

przekrwione.

- Vemund - zaczęła, a broda jej drżała. - Ręka mnie

boli, nie ściskaj tak, i okropnie śmierdzisz wódką, ale ja

nie chcę, żebyś umierał, naprawdę świat nie będzie wesoły

bez ciebie. A poza tym ja nie chcę wychodzić za mąż za

Braciszka.

Ja też nie chcę, żebyś wychodziła - mruknął

niewyraźnie. Objął ją mocno i Elisabet mogła położyć

głowę na jego ramieniu, ale twarz odwróciła. Wszystko

ma swoje granice! - Zostań ze mną, Elisabet - szepnął jej

do ucha.

Jej ręce spoczywały na jego ramionach. Teraz wszyst-

ko wydawało się cudowne, palcami gładziła ubranie, pod

którym wyczuwała silne mięśnie.

- To nie ja prosiłam, żeby mnie wydać za Braciszka.

Zamiast odpowiedzi usłyszała rozpaczliwy szloch.

- Boże, ja przecież nie chcę umierać!

- To dlaczego musisz?

- Powinnaś zrozumieć, że nie mogę żyć z tym

dławiącym wstydem.

- A jeśli Karin wyzdrowieje? Wtedy może się okazać,

że poświęciłeś się na próżno!

- Nie wyobrażaj sobie rzeczy niemożliwych. Ktoś tak

głęboko zraniony nigdy nie wyzdrowieje.

Elisabet próbowała podnieść głowę i spojrzeć na

niego, ale odór alkoholu był zbyt silny, więc ponownie

oparła głowę na jego piersi.

- Vemund, ja naprawdę nie rozumiem, co ciebie tak

dręczy. Co się stało? Domyślam się, że Karin miała

narzeczonego i miała wyjść za niego za mąż...

Vemund stał się czujny.

- Aha, więc to odkryłaś?

- Nie mogłam nie odkryć, głuptasie. I domyślam się, że

ty tego narzeczonego zamordowałeś. W wyniku tragi-

cznej pomyłki.

Teraz on podniósł jej głowę tak, że musiała na niego

patrzeć.

- Co ty mówisz?

- Tak. Nietrudno było do tego dojść.

- No wiesz! Ty chyba nie masz dobrze w głowie, ja

przecież nikogo nie zamordowałem! Narzeczony Karin

żyje i ma się znakomicie.

ROZDZIAŁ IX

Minęło parę dobrych chwil, nim Elisabet odzyskała

zdolność mówienia. Tymczasem zdążyła się dokładnie

przyjrzeć twarzy Vemunda i przestraszyła się nie na

żarty, gdy uświadomiła sobie, jak bardzo czuje się z nim

związana.

Jego twarz była teraz otwarta, pozbawiona jakiej-

kolwiek maski, naga, można powiedzieć. Oczy szkliły

się łzami, w których jednak nie znajdowała niczego

niemęskiego, usta wykrzywiała gorycz. Vemund był

tak pociągający, że zakręciło jej się w głowie, jak zahi-

pnotyzowana zapragnęła nagle scałować wszystkie jego

zmartwienia.

Musiała podjąć wielki wysiłek, żeby się opanować.

- Co ty mówisz? - wykrztusiła. - Jej Bubi żyje?

- I to także wiesz? Wiesz, jak go nazywają? - zapytał ze

złością.

- Wiem, ale wobec tego dlaczego on nie przychodzi do

niej? Cóż to za grubianin, który pozwala tak cierpieć tej

biednej kobiecie? Czy ty może uczyniłeś go kaleką?

- Nie, nic podobnego. On się ma znakomicie, bez-

wstydnie dobrze.

Elisabet rozgniewała się. Zaczęła nim potrząsać

z wściekłością.

- W takim razie co takiego ty zrobiłeś Karin?

- Ciebie to nie powinno obchodzić - oświadczył, wciąż

mocno obejmując jej ramiona.

- Owszem, obchodzi mnie! Karin mnie obchodzi i ty

mnie obchodzisz!

- Nie krzycz! Uspokój się!

- Ale ja chcę wiedzieć! Mam dosyć tych nie dokoń-

czonych opowieści. Zmuszasz mnie do małżeństwa z two-

im bratem. Chciałabym wiedzieć, co on ma z tym

wspólnego?

- Prawie tyle samo co ja. Ale on o niczym nie wie.

I nigdy się nie dowie. On musi stąd wyjechać.

- A ty musisz umrzeć?

- Nigdy mniej niż dzisiaj wieczorem nie pragnąłem

takiego rozwiązania! Ale jutro wróci obrzydzenie i nie-

chęć. Elisabet, jestem pijany, powiedziałem za dużo,

i w ogóle ty wiesz za dużo. Zapomnij o wszystkim, to

tylko takie pijackie bredzenie.

- Myślisz zdumiewająco trzeźwo.

- Nie. I zabierz rękę z moich włosów. Czy tobie się

zdaje, że ja jestem z kamienia?

- O co ci chodzi?

- Nie bądź niemądra! Wypiłem za dużo i czuję, że lada

moment przestanę za siebie odpowiadać. A bardzo tego

nie chcę. Ze względu na ciebie.

- Za co masz odpowiadać?

- Elisabet - szepnął błagalnie. - Wstań!

- Ech, wyrażasz się tak zagadkowo! Co ja znowu

zrobiłam?

Wtedy przyciągnął ją do siebie gwałtownie i zaczął

całować jej usta. Brutalnie i łapczywie. W pierwszej

chwili, zdumiona, znieruchomiała niczym słup soli, potem

jednak jej ciało ogarnęła fala trudnego do zniesienia

gorąca, ale gdy ręką sięgnął dekoltu i zamierzał odszukać

jej piersi, krzyknęła i zaczęła się wyrywać. Vemund oparł

się na łokciu i podciągnął ją pod siebie, ręką gładził jej

brzuch. Elisabet wrzeszczała i walczyła niczym dzika

kotka. Vemund zdołał jednak opanować fatalne następst-

wa alkoholu i odsunął się od niej. Elisabet zerwała się na

równe nogi, a on wciąż leżał na łóżku i wciąż trzymał ją za

rękę.

- Elisabet - bąkał. - Wybacz mi! Ta przeklęta wódka!

Wszystko się miesza, nigdy nie powinienem dotknąć...

Wybacz mi, najdroższa przyjaciółko, nie zasłużyłaś sobie

na to. Nie miałem zamiaru cię zgwałcić, sam nie wiem, co

mi się stało, nie byłem sobą!

- Pójdę już, Vemundzie - powiedziała cicho, drżąc na

całym ciele.

- Och, tak mi przykro, że to się w ten sposób

skończyło.

- Zapomnijmy o tym.

- Tak - powiedział z goryczą. - Zapomnijmy.

- Porozmawiamy, kiedy wytrzeźwiejesz. Och, Vemun-

dzie, tylko sobie czegoś nie zrób! Potrzebuję cię.

Roześmiał się smutno.

- Potrzebujesz! Jesteś słodka, Elisabet. Przyjdę do was

jutro. Jeśli zdołam utrzymać się na nogach.

Elisabet zdawało się, że w jego zmęczonym głosie

pojawiło się coś jakby nutka radości. Jakby zaświtała mu

jakaś nadzieja...

Wychodząc pogasiła wszystkie światła i zamknęła za

sobą drzwi wejściowe. Jesienna noc była chłodna, lecz

Elisabet tego nie zauważała. Ciało jej płonęło, policzki

paliły. Jak szalona biegła ścieżką w dół pod roziskrzonym

gwiazdami niebem.

- Dzięki ci, dobry Boże! - szeptała wznosząc głowę ku

gwiazdom. - Dzięki ci za alkohol! Gdyby nie to, nie wiem,

czy miałabym siłę mu się przeciwstawić. Ale, z drugiej

strony, gdyby nie był pijany, nigdy by się na mnie nie

rzucił. W takim razie dziękuję ci jeszcze raz - szepnęła.

Mój Boże, co się dzieje z moim ciałem? zastanawiała się

przestraszona, idąc już wolniej pomiędzy drzewami.

Domyślała się, że oto po raz pierwszy miała okazję się

przekonać, iż jest jedną z gorącokrwistych kobiet Ludzi

Lodu, tych, które nie potrafią ukryć tęsknoty za ukocha-

nym mężczyzną.

Jak długo żyłam w uśpieniu, myślała. Przespałam

wiele, wiele zim, wiosen i lat...

Nagle przypomniała jej się stara piosenka o kobiecie,

która tęskni. Pory roku mijają, a ona wciąż tęskni...

Słońce smutku wypali ziemię,

Mróz w lód przemieni nocy łzy.

Księżyc roziskrzy śniegowy puch,

W końcu wiosna wróci, ale nie ty.

Wkrótce jednak Elisabet zrozumiała, że to nie jest czas

na sentymentalne nastroje. Pożądanie, które Vemund

w niej wzbudził, wciąż jej nie opuszczało. Przystanęła

i oparła się o drzewo, jęknęła żałośnie, a potem zaczęła

cicho przeklinać tego zapijaczonego prostaka.

- On był wstrętny - przekonywała sama siebie.

- Odpychający diabeł, ordynarny drań, męt! Odważył się

dotykać mnie swoimi brudnymi paluchami, chuchać mi

w twarz odorem wódki, całować mnie, jakbym była...

Zaczęła oddychać ciężko. Całować mnie? Ten pocałunek!

Znowu przeniknął ją gorący, słodki dreszcz, znowu widziała

jego szklące się łzami oczy, jego szczerą twarz, jego rozpacz...

Ręce...

Elisabet odwróciła się gwałtownie do drzewa, przytuli-

ła się do niego całym ciałem, przyciskała się do pnia czując,

że dręczące napięcie wzrasta. Mocno zaciskała uda i tuliła

się do drzewa, nie znajdując ukojenia dla swojej udręki.

Znowu widziała przed sobą Vemunda, czuła opasujące ją

ramiona, jego ciało przy swoim...

Dłużej nie była w stanie o nim myśleć, bo świat wokół

niej zawirował, nic już nie widziała, wszystko stało się tak

rozkosznie słodkie, że miała wrażenie, iż mogłaby umrzeć!

Kiedy się potem ocknęła, siedziała oparta o drzewo na

zimnym zboczu, na które opadła, kiedy nogi nie chciały jej

już utrzymać. Boże, co ja zrobiłam, pomyślała wstrząś-

nięta. Słyszałam oczywiście o gorących kobietach z Ludzi

Lodu, ale żebym ja...

Podniosła się z poczuciem winy. Drżącymi rękami

otrzepała spódnicę. O Boże, jakże mi wstyd, o Boże, Boże!

Napięcie ustąpiło. Odetchnęła głęboko.

Właściwie to było rozkoszne. I chyba nikt nie widział!

Znowu ruszyła przed siebie.

Jedno w każdym razie teraz wiem: Chcę mieć Vemun-

da. I nikogo innego! Nie chcę żadnego Braciszka, żeby nie

wiem jaki był piękny. Nie mamy ze sobą nic wspólnego,

jesteśmy sobie nawzajem obcy. Natomiast Vemund i ja...

Powietrze iskrzy, kiedy on wchodzi!

Muszę pomóc Vemundowi. On nie może umrzeć, on

jest mój i zrobię wszystko, żeby go zdobyć. W tym celu

muszę go uwolnić od tej obsesji śmierci. A to dotyczy

także Karin. Muszę wiedzieć, dlaczego on chce umierać,

co się wtedy stało. Jego pytać nie mogę, on mi nigdy nie

odpowie, sama rozmowa o tym kosztuje go zbyt wiele.

Karin też nie mogę pytać, nie należy budzić jej wspo-

mnień. Teraz, kiedy może myśleć o czym innym, nie tylko

o tym tajemniczym Bubim, nie powinnam jej prze-

szkadzać.

Ci z Lekenes?

Podstępne, przebiegłe pytania. Braciszek. Czy on

w ogóle coś wie? A pozostali?

Nie, obiecałam Vemundowi, że nikomu nie wpomnę

o Karin. A jeżeli chcę go zdobyć, muszę być przede

wszystkim lojalna i godna zaufania.

Nie, nie mogę nikogo pytać. Nie tutaj...

Holmestrand? Bode?

Tak.

Elisabet podjęła decyzję. Musi rozwiązać zagadkę

Karin i Vemunda. Nie tylko po to, by zaspokoić swoją

ciekawość. Teraz ma to zasadnicze znaczenie - ze względu

na Vemunda i ze względu na jej miłość.

Nagle poczuła się niebywale silna. To była siła

zakochanej kobiety z Ludzi Lodu. Siła, która mogła

zrywać mosty i przenosić góry. Teraz Elisabet była

jedną z nich.

Vemund, jak obiecał, przyszedł następnego dnia. Nie

był to najbardziej rześki człowiek na świecie, po oczach

było widać, że cierpi na potworny ból głowy, drżały mu

ręce. Ale przyszedł!

Elisabet była w tym czasie na górze, w pokoju Karin,

która działała bardzo energicznie w imieniu małej Sofii

Magdaleny. Głos Karin rozlegał się po całym domu;

pochłaniały ją przygotowania do chrztu, a poza tym co

najmniej dwadzieścia razy na godzinę pytała panią Va-

gen, czy mała dostaje dość pokarmu. Pani Vagen jednak

była kobietą cierpliwą, zdążyła też już poznać historię

Karin - Elisabet opowiedziała jej tyle, ile sama wiedziała.

Doktor Hansen odwiedził je rano i zostawił wskazó-

wki co do dalszej pielęgnacji dziecka. To bardzo miło

z jego strony, stwierdziła Elisabet, szczerze mówiąc nie

musiał tego robić.

Karin zapomniała o wszystkich swoich dolegliwoś-

ciach do tego stopnia, że Elisabet musiała jej przypomi-

nać, iż należy wziąć lekarstwo, bo choroby były jednak

dosyć poważne, choć Karin niewątpliwie zdrowiała.

Obecność Sofii Magdaleny działała cuda! Sprawiła, że

chory, udręczony i trwający w letargu organizm ocknął się

do życia.

Sama Elisabet znajdowała się w bardzo trudnym stanie

ducha. Nieustannie podchodziła do okna, by zobaczyć,

czy nikt nie nadchodzi, raz ogarniała ją promienna

nadzieja, to znowu gorzkie rozczarowanie, oczekiwała

gościa, to pragnęła, by nikt nigdy nie przyszedł, pełna

wyrzutów sumienia. To bladła, to rumieńce barwiły jej

twarz, odpowiadała bez sensu na pytania, co sprawiało, że

przyglądano jej się podejrzliwie.

No i nareszcie Vemund przyszedł. Rzucił Elisabet

pospieszne spojrzenie i natychmiast odwrócił wzrok,

bąknął pod nosem coś, co prawdopodobnie miało ozna-

czać powitanie, i zaczął rozmawiać z Karin i panią Vagen.

Elisabet zauważyła jednak, że ukradkiem wciąż jej się

przygląda. Ona sama mówiła zbyt głośno i zbyt dużo, co

wprawiało ją w złość.

Vemund ocknął się tego ranka z okropnym kacem.

Ledwo mógł podnieść obolałą głowę znad poduszki.

Słyszał jednak, że pani Akerstrom hałasuje w kuchni,

i zmusił się, żeby wstać.

Jak cierń pod czaszką tkwiła mu uporczywa myśl:

zrobiłem coś niedozwolonego. Ale co? A jednocześnie,

w środku całego bólu, obrzydzenia i mdłości, tliło się

jakieś rozkoszne uczucie. Czekało go coś pięknego. Nie

mógł sobie jednak przypomnieć, co. Jego umysł spowijała

ciemna mgła.

O, cóż za piekielny ból!

Jego umęczone oczy zatrzymały się na nocnym stoliku.

Karafka. Po południu była pełna... Kołatało mu w głowie

jakieś wspomnienie w związku z łóżkiem, coś, co powi-

nien był pamiętać. Głęboko wciągnął powietrze.

Elisabet!

Dobty Boże, cóż on zrobił? Jej usta przy jego... On

chyba nie... ?

Nie. Bogu dzięki, nie zrobił nic takiego!

Ale mało brakowało.

Musiał być chyba szalony!

Podświadomie odsunął od siebie karafkę i kieliszek.

Nigdy więcej! Mógł przecież wszystko zniszczyć! Nigdy

więcej, to przynajmniej winien jest Elisabet. Nie zasłużyła

sobie na takie prostackie traktowanie.

Ostrożnie zwlókł się z łóżka.

- Pani Akerstrom! Czy może mi pani przygotować

balię z lodowatą wodą?

Po godzinie na tyle doszedł do siebie, że był w stanie

wyjść do miasta. Tak obiecał Elisabet, a nie dotrzymać

obietnicy danej jej... Nie, to nie do pomyślenia!

Świeże powietrze dobrze mu zrobiło. Najgorsze miał

już za sobą i teraz przepełniało go dziwnie podniosłe

uczucie oczekiwania. Każdy jego nerw przepojony był

radością, siłą i świadomością własnej męskości.

Dotychczas Vemund nie miał czasu myśleć o sobie jako

o mężczyźnie, w każdym razie tak było od najwcześniej-

szej młodości. Wszystkie jego tęsknoty i pragnienia

w ostatnich latach kierowały się ku śmierci. Teraz

odczuwał przy sobie obecność delikatnej kobiety, czuł, że

on także posiada płeć.

Delikatna kobieta... Elisabet Paladin z Ludzi Lodu nie

brakowało temperamentu. Ale widział ją też zmęczoną

i słabą. Po katastrofie nad rzeką. Wzruszyło go to bardziej,

niż by chciał przyznać. Widział jej dobroć wobec innych

ludzi i podziwiał jej duchową siłę. To kobieta warta jego

brata, kobieta warta kochania.

Nigdy jednak nie odczuwał większego wzruszenia, niż

wówczas gdy trzymał ją w ramionach, a ona prosiła, by nie

zmuszał jej do małżeństwa z Braciszkiem.

A on? Jak on ją potraktował, jak odpowiedział na jej

zaufanie? Rzucił się na nią jak dzikie, drapieżne zwierzę,

dał się ponieść wszystkim chęciom, które wzniecała w nim

bliskość jej delikatnego ciała.

Zachował się jak świnia! Jak pijana świnia!

W takim to nastroju znalazł się przed domem, który

kupił dla Karin. Zawstydzony i pełen wyrzutów sumienia,

w żałosnym samopoczuciu wszedł do środka, zatrzymał

się na chwilę niepewnie w hallu, po czym ruszył na górę.

Już na schodach oprzytomniał. Głos Karin... Ile w nim

było życia! Karin mówiła jak kobieta z krwi i kości, a nie

jak kukła. Zachowywała się przesadnie, co u niej było

normalne, ale w zupełnie inny sposób. Zniknął gdzieś ów

paniczny lęk przed światem.

Vemund wszedł do pokoju.

Była tam także Elisabet. Ogarnęła go fala gorąca

i musiał odwrócić wzrok. Nie, nie czuł się na siłach patrzeć

w jej jasne, spłoszone oczy.

I Karin! Ile życia było w tej starzejącej się kobiecie!

Słowa płynęły nieustannie z jej ust.

- Vemund, jak dobrze, że przyszedłeś, naprawdę

tylko ciebie nam tu brakowało! Doktor Hansen, ten

przemiły człowiek, powiada, że w niedzielę będziesz

mógł do nas przyjść, a ja włożę tę moją kremową suknię,

wiesz, i sama będę trzymać małą do chrztu, ale ty

i Elisabet musicie być matką, to znaczy rodzicami

chrzestnymi, doktor Hansen też obiecał przyjść, to on

załatwił wszystko z pastorem, a pani Vagen i pani

Akerstrom...

Pierwsze, co dotarło do świadomości Vemunda, to

było imię Elisabet wymienione razem z jego imieniem, że

mają być rodzicami chrzestnymi. Doznał ukłucia w sercu,

pojawiło się jakieś dotychczas nieznane uczucie przynależ-

ności do kogoś. Potem uświadomił sobie, jak niewielki

jest świat Karin.

Wymieniła wszystkich, których zna! To on wzniósł

wokół niej ten mur.

Ale to było niezbędne.

A teraz wyglądało na to, że Karin jest na najlepszej

drodze, by się wyrwać ze swojego więzienia.

Wszyscy zwrócili uwagę na to samo: pośród osób,

które Karin wymieniła w związku z chrzcinami Sofii

Magdaleny, nie było Bubiego.

I nikt nie zamierzał tego imienia wspominać!

Dziecko zaś spało spokojnie i wszystko wskazywało na

to, że jest mu bardzo dobrze w tej atmosferze czułości,

jaką starali się stworzyć. Nawet Vemund zauważył, że to

bardzo ładne dziecko.

Nie chciał się teraz zastanawiać nad przyszłością małej.

Pochłaniały go inne sprawy.

Nareszcie odważył się spojrzeć w oczy Elisabet. Jego

wzrok wyrażał żal. Lęk. Prośbę o przebaczenie. Prag-

nienie więzi. I tęsknotę.

Wszystko to chciał zawrzeć w jednym jedynym spoj-

rzeniu.

Niepewny uśmiech Elisabet był wystarczającą od-

powiedzią. Vemund odwrócił się szybko. Nie na tyle

jednak, by nie zdążyła dostrzec w jego twarzy błysku

szczęścia.

Karin nie przestawała mówić:

- Musimy naturalnie zorganizować małe przyjęcie

w domu. Z pastorem. Elisabet, myślisz, że dostaniemy

jedwabną różową wstążkę do przewiązania włosków Sofii

Magdaleny?

- Tak, zaraz wyjdę do miasta i kupię. Ale, panno Karin,

nie sądzi pani, że lepiej będzie przybrać wstążką kapę,

którą ją okryjemy w drodze do kościoła? A czy my

w ogóle mamy taką kapę?

Na dźwięk tego "my" Karin rozbłysła niczym słońce.

Wszyscy tak się przejmowali jej maleńką Sofią Magdaleną!

- Pani Vagen ma się postarać. Nie będzie to, oczywiś-

cie, nic szczególnie wytwornego, ale nie mamy czasu na

szycie nowej. Vemundzie, musisz poprosić panią Aker-

strom, żeby upiekła nam tego wspaniałego ciasta, wiesz.

Pastor i doktor Hansen powinni go spróbować.

- Natychmiast wydam polecenie - powiedział Vemund

z powagą. - Elisabet, czy mogłabyś ze mną pójść?

Chciałbym przy okazji porozmawiać z tobą o sprawach

dotyczących prowadzenia domu...

Zeszła za nim po schodach, patrzyła na jego szerokie

barki i włosy układające się w loki na karku i zadrżała od

niedozwolonych myśli. Na górze wciąż nie milkł pełen

przejęcia szczebiot Karin. Elisabet była taka uradowana

z jej powodu. Uradowana i zmartwiona zarazem.

W hallu na dole Vemund odwrócił się do niej.

- Jak długo masz zamiar ciągnąć tę komedię?

Serce jej załomotało.

- Jaką komedię?

- Z dzieckiem! Trzeba je stąd zabrać, dopóki nie będzie

za późno!

- Czyś ty oszalał?

- To ja powinienem zadać takie pytanie. Chyba

rozumiesz, że Karin nie może się opiekować dzieckiem, to

przecież sprawa... kryminalna!

Elisabet rzuciła za siebie spłoszone spojrzenie, po czym

otworzyła drzwi do swojego pokoju, wciągnęła za sobą

Vemunda i cicho drzwi zamknęła.

- Uważaj trochę na to, co mówisz, ona może cię

usłyszeć.

- Ale wy nie możecie trzymać tutaj dziecka!

Elisabet z trudem panowała nad sobą. Chwyciła

Vemunda za ręce i przycisnęła go do ściany.

- Zabrać jej teraz dziecko to tak, jakby żywcem

wyrwać jej serce! Rozum jej się od tego pomiesza już na

zawsze. Ile ta biedaczka musi jeszcze utracić, żebyś był

zadowolony?

- Ale czy ty nie widzisz, że ona wraca do życia? A jeżeli

sobie przypomni, co się wtedy stało...

- Vemund, ja nie wiem, co się stało z tym jej Bubim,

skazujesz mnie na to, bym błądziła po omacku, ale czy ty

nie pojmujesz, co się może stać teraz?

- Owszem, pojmuję, że wróci jej pamięć. To będzie

niczym cios prosto w twarz.

- Nie! Ona przywiązuje się do dziecka tak bardzo, że

ten przeklęty Bubi znaczy dla niej coraz mniej. Tamto

nieznośne wspomnienie o nim zaczyna jej być obojętne.

Zamyślił się nad tym, co powiedziała. Elisabet po-

spieszyła z nowymi zapewnieniami:

- Od czasu kiedy ma dziecko, nie wspomniała o nim ani

razu.

- Ale Karin nie może się zajmować dzieckiem! To

najbardziej egoistyczna istota, jaką znam. Nie, to będzie

bardzo źle dla dziecka. Ona naprawdę nie może!

- Ona się bardzo stara, Vemundzie! Życie by oddała za

to maleństwo. Nie, ja wiem, co chciałeś powiedzieć, że to

tylko przejściowy kaprys, ale przecież nie możesz tego

wiedzieć! Może dziewczynka jest akurat tym, za czym

nieszczęsna Karin przez całe życie tęskniła? Tęskniła za

kimś, kto by jej potrzebował. A przecież my jej pomoże-

my, będziemy ją wspierać na wszystkie sposoby. Ty i ja,

doktor Hansen i pani Vagen, i pani Akerstrom. Czy nie

słyszysz, ilu ona ma dobrych pomocników? Mała Sofia

Magdalena nigdy nie będzie cierpiała niedostatku i nie

wmawiaj mi, że Karin może zrobić dziecku coś złego!

Nigdy w życiu! I nigdy też nie uwierzę, że mogłaby się

małą znudzić jak zabawką. Gdybyś ty widział jej oczy,

kiedy patrzy na małą!

- Och, Elisabet, jaka ty jesteś naiwna! Może rzeczywiś-

cie wszystko ułoży się dobrze, ale jak myślisz, co się stanie,

jeżeli Karin odzyska pamięć i będzie musiała znowu

poradzić sobie z niepojętą grozą tamtego wspomnienia?

Załóżmy, że teraz ona zapomina o Bubim, ale przecież

kiedyś kochała go tak samo szczerze i mocno, jak teraz

kocha dziecko, i będzie inusiała sobie to przypomnieć,

Elisabet! Tamte wydarzenia w dniu... To było coś tak

okropnego, że robię się chory na samą myśl o tym! Ona

nie może znowu tego przeżywać!

- Byłeś wtedy przy tym?

Zadrżał na całym ciele.

- Tak - powiedział, a w jego głosie brzmiała go-

rycz. - To właśnie ja tam byłem. I nigdy sobie tego

nie wybaczę.

No to powiedz mi, co się wtedy stało, pomyślała.

Wiedziała jednak, że on nie zechce o tym rozmawiać.

Vemund mówił dalej:

- Teraz bardziej niż kiedykolwiek zależy mi na tym,

żeby Karin stąd wyjechała. I ona, i Braciszek. Żebyście

wszyscy troje wyjechali do Elistrand, do tego bezpiecz-

nego, błogosławionego miejsca, przepełnionego ciepłem

i dobrocią.

- Moja matka nie zawsze jest taka zgodna, jak myślisz,

Vemundzie, ale masz rację. Serce ma ona ze złota i nigdy

nie należy wątpić w jej dobroć, jeśli chodzi o pomoc

potrzebującym i nieszczęśliwym. Może nie zawsze była

taka dobra dla mojego pradziadka, Ulvhedina, ale też i on

do nieszczęśliwych nie należy. Czasami wstępuje w niego

prawdziwy diabeł...

Vemund uśmiechnął się.

- Ty i twój ojciec jesteście najwspanialszymi ludźmi,

jakich znam. Mam do was bezgraniczne zaufanie.

- Dziękuję. A ty, Vemundzie? Jak ten nowy stan Karin

wpływa na twoją decyzję?

Oparł się o ścianę i zamknął oczy. Objął ją ramieniem

i przytulił. Elisabet przystała na to bardzo chętnie.

- To nie może wpływać na nic - szepnął cicho. - Moje

przestępstwo i moja udręka... Tego nic nie zmieni.

- Więc nie chcesz żyć?

- Nie chcę? Oddałbym wszystko za to, by móc mieć

ciebie. Ale ja nie potrafię żyć, Elisabet. Nie potrafię żyć

z tą świadomością.

Zrozpaczona oparła głowę na jego piersi.

- I dlatego sprzedajesz mnie swojemu bratu?

Nie odpowiedział. Po prostu nie wiedział, co od-

powiedzieć. Elisabet czuła jednak, że z trudem przełyka

ślinę.

Stali tak w milczeniu. Ona, zrozpaczona, przytuliła się

do niego, on gładził dłonią jej orzechowobrązowe włosy.

Ale czuły nastrój trwał tylko przez moment.

- Elisabet! - rozległo się wołanie Karin. - Idziesz po

wstążkę?

Elisabet otworzyła drzwi do hallu.

- Tak, panno Karin, zaraz idę.

Vemund przytulił ją znowu.

- Słyszę, że zabierasz ją na przechadzki, i to nawet

codziennie - powiedział. - Musisz z tym skończyć.

Pomyśl, że mogłybyście kogoś spotkać.

- Na przykład Bubiego? - zapytała przewrotnie.

- Nie bądź niemądra. Byle kto może obudzić wspo-

mnienia.

I tak zrobię, co uważam za słuszne, pomyślała Elisahet.

Vemund jest wspaniałym mężczyzną, ale chyba nie zawsze

najmądrzejszym człowiekiem. Nawet zakochana kobieta

ma tyle rozsądku, by zdać sobie z tego sprawę!

- To prawda, Vemundzie. Poza tym będę musiała

pojechać na krótko do domu, to ważna sprawa.

Vemund wahał się, najwyraźniej nie chciał jej puśćić.

- Ile czasu ci to zajmie?

No właśnie, ile czasu potrzeba, żeby dojechać do

Holmestrand, zebrać wiadomości o Bode i wrócić?

- Jakieś trzy dni, jak sądzę. Pani Vagen mieszka u nas.

Gdybym wyjechała jutro rano, to zdążę wrócić na

chrzciny w niedzielę.

Vemund skinął głową.

- Dobrze, powiem o tym wszystkim także i Karin,

żebyś nie miała z nią kłopotów. Ale co powiedzą na to

w Lekenes?

Och, nie przejmuj się nimi, pomyślała niezbyt uprzej-

mie.

- Nie umawialiśmy się konkretnie na kolejną wizytę.

Ale, Vemundzie! Bądź tutaj, kiedy wrócę!

Zrozumiał jej ukrytą prośbę, że nie może sobie nic

zrobić.

- Zastaniesz mnie, Elisabet. Moje zadanie nie będzie

wypełnione, dopóki Karin i Braciszek nie zamieszkają

bezpiecznie w Elistrand.

- Nie masz prawa tak mówić - rzekła zgnębiona.

Jeszcze raz przytulił do piersi jej głowę.

- Czy widziałaś lustro? - zapytał z troską, a jego głos

wibrował w jej głowie. - Karin przeniosła lustro. Z oświe-

tlonego miejsca do ciemniejszego kąta.

- Tak, lustro budziło niepokój - powiedziała Elisabet.

- Nie podobało jej się to, co tam widziała. Nie chciała

widzieć tego, czego się domyślała: że młoda dziewczyna

zniknęła na zawsze. Woli mieć lustro w ciemniejszym

miejscu, żeby nie wszystko było tak wyraźnie widoczne.

- Tak właśnie myślałem. Ona wraca do życia, Elisabet.

Ona się budzi! Tak strasznie się tego boję!

ROZDZIAŁ X

Elisabet musiała iść dosyć daleko w poszukiwaniu

różowej jedwabnej wstążki. Dopiero gdy doszła do

dużych ulic centrum, znalazła sklepy handlujące tego

rodzaju towarem.

Kupiła wstążkę, zapłaciła pieniędzmi, które dostała od

Vemunda, i wyszła na ulicę. A wtedy z daleka dobiegło ją

wołanie:

- Elisabet!

Odwróciła się. Na jej spotkanie biegł Braciszek.

- Sama chodzisz po mieście? - zapytał jakby z naganą.

- Czy może mieszkasz gdzieś w pobliżu?

- Nie, skąd. Wyszłam po prostu załatwić pewną sprawę

dla mojej pracodawczyni. A ty?

- Ja towarzyszę mamie w przejażdżce po mieście.

Teraz mama kupuje materiał. Chodź, przywitasz się

z nią!

Elisabet zawahała się, naprawdę nie miała ochoty na to

spotkanie.

- Właściwie to nie mam czasu...

- Tylko na chwileczkę. Mama byłaby niezadowolona,

gdyby się z tobą nie przywitała.

Odwrotnie: Mama by uważała, że to bardzo nieuprzej-

me z mojej strony, że nie pobiegłam się z nią witać,

pomyślała Elisabet. On się boi, że mogłabym zrobić złe

wrażenie. Jakie to słodkie z jego strony! A może aż tak jest

przywiązany do mamusi?

Gdy szli razem ulicą, Braciszek mówił nerwowo:

- Chyba powinnaś wkładać perukę, kiedy wycho-

dzisz do miasta, Elisabet. Mama może sobie pomyśleć,

że ty....

Zrobił ręką ruch, jakby szukał odpowiednich słów.

Elisabet wzięła swój piękny jedwabny szal, który miała

na ramionach, i owinęła nim głowę. Braciszek odetchnął

z ulgą.

Vemund nie przejmowałby się takimi drobiazgami,

pomyślała buntowniczo. Podeszli do powozu, kiedy pani

Tark podawała stangretowi swoje zakupy.

- Mamo, proszę zobaczyć, kogo spotkałem! - zawołał

Braciszek z entuzjazmem. - Oto Elisabet we własnej

osobie!

Uśmiech pani Tark był powściągliwy, lecz przyjazny.

Elisabet odniosła wrażenie, że dumę syna uważa za

przesadzoną.

Ona chce go mieć dla siebie, stwierdziła. Pragnie jego

podziwu. Czy to dlatego akceptuje mnie bez protestów?

Bo jestem wiejską dziewczyną, która w żadnym razie nie

będzie z nią rywalizować o uczucia Braciszka? Tak, bo

przecież musi go kiedyś z kimś ożenić, nie jest głupia, żeby

sobie z tego nie zdawać sprawy. Ale chce synowej, która

by jej nie dorównywała.

Na razie widziała tylko tę łagodniejszą, nieśmiałą

stronę mojej osobowośei. Z pewnością przeczuwa moją

siłę woli, ale tylko w niewielkim stopniu. Widzi we mnie

saledwie dosyć sympatyczną wiejską dziewczynę, która

nawet włosów nie potrafi porządnie uczesać, która się nie

szminkuje i praktycznie ubiera. Nic więcej nie widzi. Ach,

Emilio Tark, ciebie wabi mój szlachecki tytuł, myślisz, że

jestem taka jak moja matka... Ale ty nie znasz kobiet

z Ludzi Lodu! Drażnij je, to poznasz ich siłę!

Nie szukaj sobie wrogów wśród Ludzi Lodu, Emilio

Tark! To cię może drogo kosztować!

Chyba jednak Elisabet niepotrzebnie się tak irytowała,

natychmiast też tego pożałowała. Kto był dla niej najbar-

dziej uprzejmy przez cały czas, jak nie pani z Lekenes? Nie

powinna o tym zapominać!

To tylko Braciszek jest taki maminsynek!

- Kochana Elisabet - powiedziała pani Tark. - Wra-

casz do domu? Z radością cię odwieziemy!

- O, to bardzo miło z państwa strony, ale mam jeszcze

coś do załatwienia...

Emilia Tark spojrzała na nią łagodnie i potrząsnęła

głową.

- Taka jesteś tajemnicza, jeżeli chodzi o twoją chlebo-

dawczynię, moje dziectco! Kim ona jest? Gdzie mieszka?

- Muszą mi państwo wybaczyć, ale pierwszym zobo-

wiązaniem, jakie podjęłam, kiedy przyszłam do tego

domu, była dyskrecja. I choć bardzo bym chciała akurat

państwu powiedzieć, kim jest moja pani, to przecież

państwo sami musieliby to uznać za sprzeniewierzenie się

jej. I może straciłabym państwa zaufanie na przyszłość?

- Jesteś równie mądra jak urodziwa, Elisabet - roze-

śmiał się Braciszek, czym zasłużył na karcące spojrzenie

matki. Pochwały należały się jej! - Ale jedną rzecz możesz

nam chyba zdradzić - upierał się dalej. - To jest

przyjaciółka Vemunda, prawda? Jego utrzymanka.

Elisabet zareagowała zbyt szczerze i chyba nierozsąd-

nie.

- Nie, nic podobnego! Vemund nie ma żadnej utrzy-

manki! To jest pewna starsza, bardzo miła i niezwykle

życzliwa osoba, którą bardzo szanuję.

Pani Tark wymownie uniosła brwi, widząc jej ożywie-

nie i rumieniec na policzkach.

- Przepraszam, że się uniosłam - powiedziała Elisabet

krótko. - Nie chciałam, żeby Braciszek źle myśłał o Ve-

mundzie.

- Nie przejmuj się, utrzymanki miewają wszyscy

mężczyźni - powiedział lekko.

Ta odpowiedź sprawiła Elisabet przykrość i jeszcze

bardziej umocniła ją w przekonaniu, że nie wyjdzie za

Braciszka. To Vemund jest tym, którego by chciała, ów

nieznośny uparciuch, który zamierza oddać ją temu

lekkoduchowi, swojemu bratu.

Pani Tark oparła rękę o drzwiczki powozu.

- Ach, mój ukochany starszy syn... Widujesz go

czasami, Elisabet?

- Od czasu do czasu.

- My nie widujemy go nigdy. Boli mnie to bardziej, niż

jestem w stanie wyrazić!

- Tak - westchnął Braciszek. - Czy pamiętasz, mamo,

jak obaj siadywaliśmy u twych stóp i słuchaliśmy twoich

mądrych słów?

- Oczywiście, pamiętam - rzekła matka z czułością.

- Vemund był taki delikatny, taki wrażliwy. To był

naprawdę najlepszy syn...

Ale Vemund potrafił wyrwać się z tłumu twoich

wielbicieli, pomyślała znowu buntowniczo Elisabet. A te-

raz masz zamiar zębami i pazurami walczyć o to, by

zachować ubóstwiającego cię Braciszka? Gdyby mnie on

tylko cokolwiek obchodził, stanęłabym do walki, Emilio

Tark. Ale nic mi do tego. Możesz go sobie zatrzymać!

Braciszek powiedział:

- Wuj Mandrup pojedzie za kilka tygodni do Danii.

Żeby bliżej zbadać spawę Gabrielshus.

- Nie! Nie rozumiem, dlaczego - syknęła Elisabet. - Ja

nie chcę tego majątku!

Przyszła teściowa pogroziła jej palcem.

- Nie lekceważ swojej hrabiowskiej krwi, Elisabet,

a dokładniej mówiąc, margrabiowskiej!

Chcąc jeszcze bardziej podrażnić tych dwoje, Elisabet

oświadczyła agresywnie:

- No, istnieją jeszcze bliższe, a nawet wyższe tytuły,

jeżeli już mam błyszczeć. Matka mojej babki, Branji, miała

na imię Marina i była córką księcia Riesenstein. Poza tym

mój przodek Alexander Paladin był nie tylko margrabią.

Dom Schwarzburg, z którego pochodzą Paladinowie, to

dom książęcy!

Podziałało! Tych dwoje z Lekenes patrzyło na nią bez

słowa. Sklepikarze! pomyślała Elisabet wciąż w wojow-

niczym nastroju. Dorobkiewicze! Padają plackiem przed

nic nie wartym tytułem!

Skorzystała z okazji, by pożegnać ich z uprzejmym

uśmiechem, i poszła sobie.

Po drodze jednak zastanawiała się, co Vemund na to

powie. Może nie warto nawet wspominać o tym spot-

kaniu?

Och, Vemund! Tęskniła do jego rozsądku, do jego

silnych, bezpiecznych ramion.

Mowy nie ma, żeby taki mężczyzna miał umierać!

Przecież on należy do niej! Nie chce nikogo innego!

Tej nocy obudziły Elisabet pełne lęku nawoływania

panny Karin:

- Elisabet, czy możesz tu na chwilę przyjść?

Narzuciła na siebie szlafrok i natychmiast poszła. Karin

leżała na wznak w swoim łóżku i wpatrywała się w sufit.

Kiedy Elisabet zapaliła światło, zobaczyła, że z oczu Karin

płyną łzy.

- Tak się boję, Elisabet - szeptała biedaczka, szukając

jej ręki.

Elisabet usiadła na łóżku i głaskała ją uspokajająco.

- Co się stało, panno Karin?

Mogły rozmawiać spokojnie. Dziecko spędzało noce

na dole, w pokoju pani Vagen.

Ręka Karin zacisnęła się na dłoni Elisabet jakby

w poszukiwaniu zrozumienia.

- Myśli kłębią mi się w głowie, Elisabet. Nie wiem już

ani kim jestem, ani gdzie się znajduję, czas i przestrzeń,

wszystko mi się miesza.

- Czy odczuwała to pani już kiedyś dawniej?

- Nie, nigdy! Zdaje mi się, jakby coś strasznego

i groźnego gdzieś się tu na mnie czaiło. A ja nie mogę się

przed tym bronić. Nie chcę być sama.

- Panno Karin, proszę mnie teraz posluchać! Ta

okropna ciemność... wie pani, była pani bardzo chora,

bardzo długo. To teraz daje o sobie znać w pani myślach.

Złe wspomnienia z czasu choroby. Teraz się poprawia,

jest pani na najlepszej drodze do wyzdrowienia, ale to

bardzo trudny proees. Musi pani być silna.

- Tak - szepngła Karin jakby w rozmarzeniu. - Ja

spałam. Długo, bardzo długo. Dzisiaj w lustrze widziałam

obcą twarz...

Przeniknął ją gwałtowny dreszcz.

Elisabet starała się mówić uspokajająco, ale była

rozpaczliwie niepewna. Poza tym marzły jej nogi: Ukrad-

kiem wsunęła stopy w ranne pantofle Karin. Pomogło.

- Musimy patrzeć w przyszłość, panno Karin. Nie

oglądać się do tyłu! Spoczywa na nas teraz wielka

odpowiedzialność. Odpowiedzialność za małą Sofię Mag-

dalenę. Ona jest pani przyszłością i to jest najważniejsze.

- Tak - potwierdziła chora z ulgą. - Ona znaczy dla

mmie tak wiele.

Ale, niestety, naruszyła tę bezpieczną osłonę, jaką

mimo wszystko była utrata pamięci, pomyślała Elisabet.

Karin była ożywiona.

- Mam tyle planów...

- To wspaniale!

- Przede wszystkim musimy mieć większy dom. Na

wsi. Miasto nie jest odpowiednie dla małych dzieci.

- Dom mojego dzieciństwa, Elistrand, stoi otworem

dla was obu.

- Jesteś bardzo miła, Elisabet. Chciałabym, żebyśmy

zostały przyjaciółkami. Prawdziwymi przyjaciółkami. Po-

chodzisz przecież z bardzo dobrego domu. Mów mi

Karin, bądź tak dobra.

- Dziękuję, bardzo chętnie.

Elisabet uznała, że czas najwyższy na to. Nigdy nie

należała do osób łatwo się podporządkowujących, które

umiałyby mówić: "Tak, panno Karin" i "Nie, panno

Karin" i żeby nie brzmiało to fałszywie.

W głosie Karin znowu pojawił się lęk.

- Ale te cienie! One tu są, nie umiem się przed nimi

ukryć!

- Nigdy nie musisz być sama, Karin. Ktoś zawsze

z tobą jest.

Myśli jej się mąciły.

- Wydaje mi się, że jest ktoś, kogo powinnam sobie

przypomnieć. Ale nie umiem!

Bubi...

- Zapomnij o tym, Karin! Patrz tylko w przyszłość!

- Ale ciągle mi to wspomnienie umyka, to okropne!

Gdybym tylko wiedziała...

- W ciągu dnia przecież o tym nie myślisz?

- Nie, wtedy mam tyle zajęć z Sofią Magdaleną.

Błogosławione maleństwo.

- Czy chciałabyś jakiś proszek na sen? Mam coś

takiego.

- Dziękuje, to by było znakomicie. Tak się dzisiaj boję,

jak nigdy przedtem. Wciąż jakby czekam, że ktoś zapuka

do drzwi.

- Nikt nie zapuka. Posiedzę tu, dopóki nie zaśniesz.

A jutro wieczorem przyjdzie Vemund. Będziesz się przy

nim czuła bezpieczna? Ja muszę na kilka dni pojechać do

domu, ale Vemund będzie z tobą.

- Tak, Vemund jest taki silny. Będzie dobrze. Ale czy

to całkiem comme il faut?

- Pani Vagen jest tu przez cały czas.

- A poza tym może doktor Hansen jutro przyjdzie?

- W głosie Karin wyraźnie słychać było radość. - Tak,

doktor Hansen. Wiesz, on powiedział, że wyglądam dużo

lepiej.

- Naprawdę wyglądasz lepiej, Karin! Wyglądasz jak

młoda dziewczyna.

Powinna sobie język odgryźć! Co za katastrofalna

replika! Karin myśli przecież, że wciąż jest młoda.

Ale wszystko poszło dobrze. Karin powtarzała, jakby

wsłuchana w swoje zmącone myśli:

- Ja nie rozumiem. Ja naprawdę nic nie rozumiem! Ile

ja właściwie mam lat?

Elisabet była dostatecznie bezczelna, żeby odpowie-

dzieć:

- Ja nie wiem. Musisz o to zapytać Vemunda.

- Vemund? Ten miły człowiek? Skąd on się wziął?

Elisabet, moja głowa! Ona jest kompletnie pusta i jakaś

taka wielka. Nic do siebie nie pasuje.

- To sprawa choroby, Karin. To wszystko samo

przejdzie, kiedy poczujesz się lepiej.

( Boże, odpuść!)

- Tak myślisz? To okropne, kiedy się niczego nie

pamięta!

- Rozumiem cię. Byłoby najlepiej, gdybyś mogła

wszystko zacząć od początku, od teraz. Rozpocząć

nowe życie i nie myśleć o tym, co było przedtem.

Życie dla małej pozbawionej rodziców Sofi Mag-

daleny. Która w tobie znalazła taką dobrą, czułą

matkę.

- Naprawdę tak myślisz? Tak, w przeciwnym razie

byłaby skazana na śmierć, prawda? To pamiętam... Tego

okropnego człowieka, który chciał ją zamordować. My

uratowałyśmy jej życie, prawda?

- Ty uratowałaś jej życie. Ja nie miałam czasu się nią

zajmować.

- Sofia Magdalena - szepnęła Karin uszczęśliwona.

Elisabet przyniosła jej proszek na sen.

- I pamiętam jeszcze, że ty na mnie nakrzyczałaś

- powiedziała Karin i oparła się wygodnie na poduszkach.

A, więc Karin pamięta to, co się teraz dzieje! Wszystko

jakby się odwróciło w jej głowie. Żeby tylko teraz nie

przypomniała sobie katastrofy, do której doszło dawno

temu, wszystko jedno, co to było. A może to by było dla

niej lepiej? Gdyby pamiętała? Nie, zdaniem Vemunda to

wspomnienie by ją zabiło.

Karin leżała bezradna.

- Myślę, że zasłużyłam sobie na tę reprymendę.

Chociaż wtedy byłam okropnie zła na ciebie, teraz mam

nieprzyjemne uczucie, że byłam zanadto zajęta sobą.

- To też jest skutek choroby, Karin. Możesz o tym

zapomnieć. W ostatnich dniach zupełnie się sobą nie

zajmowałaś. Nie myśl o niczym innym oprócz Sofii

Magdaleny.

Przypominająca szpony ręka znowu zacisnęła się na jej

ramieniu.

- Czy myślisz, że będę mogła ją mieć przy sobie?

- Dlaczego nie? Nigdzie nie będzie jej lepiej niż

u ciebie.

- Ale jeżeli ktoś przyjdzie i mi ją zabierze? Ja bym

wtedy umarła!

Elisabet wiedziała, że to prawda. Takiego rozczarowa-

nia Karin by nie zniosła.

- Ja nie pozwolę. Nie wpuszczę nikogo przez próg! Ty

nawet nie wiesz, jaka ja mogę być silna. Ale teraz

powńnnaś spać. Zgaszę światło i posiedzę tu obok w fote-

lu.

- Tak - szepnęła Karin. - Pomiędzy mną a cieniami

nieznanego.

Elisabet wstała i poklepała ją po ramieniu. Było takie

chudziutkie, sterczało pod koszulą, mimo że w ostatnim

czasie Karin wyraźnie przytyła.

- Wiesz, takiej zdrowej jak dzisiaj jeszcze nigdy cię nie

widziałam.

- To zasługa Sofii Magdaleny.

- Tak - zgodziła się Elisabet.

Do czego to jednak doprowadzi, jeżeli powrócą dawne

lęki? Do nowego załamania? A wtedy będzie ono już

ostateczne.

Kochana mała Sofio Magdaleno! Wspieraj swoją przy-

braną matkę! Pozwól jej dostrzec, co w jej życiu jest

najważniejsze! Przekonaj ją, że to jej i twoja przyszłość,

a nie wspomnienia o czymś ponurym, co przeminęło

wiele, wiele lat temu.

Dyliżans na południe odchodził niemożliwie wcześnie

rano. Elisabet poprosiła panią Akerstrom, żeby przekaza-

ła Vemundowi list.

Napisała do niego:

Drogi Przyjacielu!

Czy mógłbyś dwie noce spędzić w domu Karin? Ona boi się

jakichś "cieni", niewątpliwie są to jakieś niewyraźne wspo-

mnienia, z którymi nie może sobie poradzić. Możesz mieszkać

w moim pokoju, przyda się tam trochę męskiej atmosfery - gdybyś

tylko zechciał nie pozostawiać wszędzie pustych butelek po

alkoholu. Tego bym sobie, jeśli wolno, nie życzyła!

Wrócę, jak tylko będę mogła najszybciej.

Twoja przyjaciółka Elisabet

Czy to "Drogi Przyjacielu" nie brzmi zbyt intym-

nie? Uznała, że nie. Początkowo zresztą chciała napisać

"Najdroższy Przyjacielu", ale to wydało jej się nie-

zbyt mądre. Chyba nie powinna ujawniać, ile żywi do

niego czułości.

Kiedy Elisabet szła nad rzeką, zobaczyła, że ponury

ojciec Sofii Magdaleny wypływa na połów. Najszybciej

zatem jak mogła pobiegła do nędznej chałupki, by

przekazać krótką informację matce, która już wstała po

porodzie.

- Czy u was wszystko w porządku? - zapytała.

- Tak, ułożyło się nieźle. To znaczy dziewezynki nic go

nie obchodzą, ale z chłopca jest nadzwyczaj dumny.

- Dziękujmy Bogu i za to - powiedziała Elisabet

cierpko. - Znajdę wkrótce także coś na pociechę dziew-

czynkom. A o tę najmniejszą nie musisz się martwić!

Trafiła do domu pełnego miłości. Niczego jej w życiu nie

zabraknie. Dostała też mamkę.

- Dzięki, dzięki, droga pani. Ale ja nie chcę wiedzieć,

gdzie ona jest. Żeby mnie nie kusiło ją zobaczyć i potem

tęsknić.

- Rozumiem. Życzę ci pociechy z tamtych dzieci!

Elisabet pobiegła pustymi ulicami do dyliżansu i zdąży-

ła dosłownie w ostatniej chwili.

Podróż pełna była kurzu, trzęsło przez całą drogę

i wlokła się to wszystko strasznie długo. Skoro jej jednak

nie było stać na wierzchowego konia, musiała się uzbroić

w cierpliwość.

Niestety, siedziała naprzeciwko jakiegoś jegomościa,

który uważał się widocznie za wiełkiego uwodziciela.

Przez cały czas uprawiał z nią tak zwany kolanowy flirt,

uśmiechał się przy tym bezczelnie, bardzo pewny siebie.

Elisabet była coraz bardziej wściekła, w dyliżansie pano-

wał tłok, nie mogła się nigdzie przesiąść. Gdziekolwiek by

przesunęła kolana, on natychmiast przesuwał tam swoje.

W końcu straciła panowanie i wymierzyła mu takiego

kopniaka w goleń, że aż jęknął.

Gdy wreszcie natręt wysiadł w Bragernes, odetchnęła

z ulgą. Pozostali pasażerowie roześmiali się i zapanowała

bardzo miła atmosfera.

Późnym wieczorem dotarli do małej osady handlowej

Holmestrand. Elisabet poszła do najbliższej gospody

i natychmiast zaczęła wypytywać właścicielkę. Nie wie-

działa zbyt wiele, o co więc miała pytać? Przede wszystkim

o majątek Tarków.

- Tark? Słyszałam to nazwisko, ale... Proszę zaczekać,

zaraz zapytam.

Zniknęła w kuchni. Trochę trwało, zanim wróciła.

- No tak! Oni tu już nie mieszkają.

- Ja wiem. Muszę tylko odwiedzić majątek, który

kiedyś do nich należał.

- To jest trochę dalej, za miasteczkiem, moja dziew-

czyna kuchenna narysowała, jak tam dojść. Czarujący

ludzie, powiada dziewczyna.

A tak, coś takiego Elisabet już słyszała!

Następnego dnia wcześnie rano wyruszyła w drogę,

kierując się mapką, którą dostała w gospodzie. Odnalazła

dwór, ale ani nie tak duży, ani nie tak piękny jak Lekenes.

To tutaj dorastał Vemund, pomyślała wzruszana.

Ciekawa jestem, czy się wdrapywał na to wysokie drzewo?

A Braciszek stał pewnie pod drzewem i wrzeszczał, bo

jemu nie pozwalano na takie wspinaczki?

Obecni mieszkańcy nie umieli jej zbyt wiele powiedzieć

o Tarkach, sprowadzili się tu niedawno. Lepsze wyniki

dała wizyta u najbliższych sąsiadów majątku.

- Och, cóż to za czarujący ludzie! (No, jeszcze raz

i zacznę krzyczeć, pomyślała Elisabet.) Jacy wytworni

i kulturalni - wzdychała mieszkająca tu kobieta. - Pani

Tark była najwspanialsza z nich wszystkich. Jak królowa,

jak bogini!

- I mieli dwóch synów?

- Tak, dwóch, śliczne dzieci, zwłaszcza młodszy. Istny

cherubinek! Starszy chętniej chodził swoimi drogami.

Elisabet próbowała zgadywać dalej.

- I była też panna Karin Ulriksby?

- Karin Ulriksby? Nie, nigdy nie słyszałam.

- Ale majątek nazywa się Bode?

- Bode? Nie, skąd?

Gospodyni wymieniła jakąś nazwę, która Elisabet nie

mówiła nic.

- Rozumiem. A proszę mi wybaczyć jeszcze jedno

dziwne pytanie. Gdzie tutaj w okolicy jest dom dla

psychicznie chorych?

- Tutaj? O niczym takim nie wiem. Tutaj nie.

Tak więc Elisabet nie posunęła się zbyt daleko w swoich

poszukiwaniach. Może w ogóle szła fałszywym tropem?

Nie, przecież Vemund tutaj mieszkał.

- Chwileczkę - powiedziała kobieta. - Bode? Czy to nie

w okolicy Horten? Tak, to na pewno tam! I teraz sobie

przypominam, że tam się posyła wariatów. Tam jest taki

dom.

- Naprawdę? Ale Horten... Co to jest? Osada hand-

lowa?

- Nie, to tylko przystań promowa. Chociaż dosyć duża.

I panienko, wie pani, Tarkowie tutaj długo nie mieszkali.

Oni przyjechali... niech się zastanowię... Tak, z okolic

Horten. Tak, tak!

Pojawiła się nadzieja.

- Pamiętacie, kiedy oni się tutaj sprowadzili?

- O, nie, to było tak dawno... Niech pomyślę, tak, mój

syn miał wtedy z dziesięć lat, a teraz ma po trzydziestce.

To nie mogła być prawda. Ale Elisabet postanowiła

pójść tropem, na który trafiła.

Od sąsiadów dawnego majątku Tarków pożyczyła

konia i pognała do Horten.

Nie było to tak daleko, jak się obawiała. Już po

południu tego samego dnia dotarła na miejsce, do grupy

zabudowań wokół promowej przystani nad fiordem.

Tam wypytywała tak długo, dopóki nie natrafiła na

starego człowieka, który mógł jej opowiedzieć o Bode. Za

szklaneczkę wódki gotów był jej powiedzieć wszystko, co

wie.

Elisabet przeliczyła dyskretnie swoją niebogatą po-

dróżną kasę i podała mu monetę. Stary podziękował

skinieniem głowy.

- Ale Bade już nie istnieje. Spaliło się wiele lat temu.

Doszczętnie.

Nadzieja przygasła w sercu Elisabet.

- Naprawdę?

- Tak, jakaś wariatka podłożyła ogień. Okropna

historia!

I to było wszystko, co stary wiedział. Ale Elisabet

dowiedziała się przynajmniej, gdzie się Bode znaj-

dowało. Kawałek od Horten; pojechała tam, żeby

zobaczyć.

Tam jednak napotkała nieoczekiwany opór. W samo-

tnym gospodarstwie, które kiedyś sąsiadowało z Bode,

gospodyni na dźwięk nazwiska Tarków po prostu splunę-

ła.

- Tfu! Tfu! Co to była za cholerna hołota! Tarkowie

i Svendsen! O nich rozmawiać nie będę! Ja jestem kobieta

bogobojna, powiem panience!

- Tak, rozumiem, ale chciałabym wiedzieć coś więcej.

Tu chodzi o życie człowieka. Może mi pani powiedzieć,

czy była tu jakaś panna Karin Ulriksby?

- Ulriksby? Niech mi pani nawet nie wspomina tego

nazwiska, bo będę pluć! Ale Karin... To chyba była ona?

Ta nieszczęsna dziewczyna! O Panie Boże, toż to ona! To

ona spaliła ten cały barłóg i słusznie zrobiła, powiem pani!

Ja też bym tak postąpiła. Ale oni ją zamknęli. W domu

wariatów!

- Tak? A gdzie to jest?

- Dom wariatów? Po tamtej stronie. Dosyć daleko

stąd. Ale muszę panience powiedzieć, że ja nie wiem, co

się stało. Słyszałam tylko, co ludzie gadają, mnie niech

panienka nie miesza. I zresztą nie chcę już więcej roz-

mawiać o tych okropnościach. Panienka powinna się

trzymać z daleka i nie grzebać się w czymś takim.

Elisabet nie dawała za wygraną. Gospodyni nie za-

prosiła jej do środka, stały każda po swojej stronie

uchylonych do połowy drzwi.

- Jak powiedziałam, ja nie pytam z ciekawości. Tutaj

chodzi o życie i o duszę człowieka. Czy nie ma tu nikogo,

kto mógłby mi powiedzieć, co się wtedy stało? Czy nie ma

żadnych świadków z wyjątkiem chłopców?

- Chłopców? Jakich chłopców?

- No więc chłopca. Tego starszego.

- Ja nie wiem nic o żadnych chłopcach. Ale jeden

świadek był, ale to religijna kobieta. Poszła do klasz-

toru.

- Do klasztoru? Przecież w Norwegii nie ma już

klasztorów.

- No, do takiej służby. Miłosiernej służby w kościele,

wie panienka. To była ta Niemka, panna Spitze. Ona

wyjechała do Christianii i stała się bardzo pobożna.

Pomaga proboszczowi. A teraz będzie już koniec z tym

gadaniem. Bode przepadło i wszelkie diabelstwo razem

z nim. Do widzenia!

Drzwi zatrzasnęły się z hukiem przed nosem Elisabet.

Zrobiła niewielką przejażdżkę po polach Bode. Była

wstrząśnięta opłakanym stanem, w jakim znajdował się

majątek. Potem wróciła do przystani. Zastanawiała się...

W Holmestrand Tarkowie mieli jak najlepszą opinię.

"Czarujący ludzie". Tu, w Bode, uważano ieh za ponure

bestie.

To tutaj wydarzyło się nieszczęście. Wyprowadzili się

stąd po skandalu, czy co to było, i osiedlili się w Holmest-

rand. Prawdopodobnie jednak uważali, że to niebezpiecz-

nie mieszkać tak blisko tego fatalnego Bode, wobec czego

przenieśli się dalej, do Christianii. Pieniędzy, jak się zdaje,

mieli dość, skoro mogli sobie pozwolić na kupno wspa-

niałego Lekenes.

Ale pewnie było tak, jak Vemund powiedział: stali się

bogaci kosztem chłopów i komorników.

Elisabet nie do końca rozumiała sprawę chłopców.

Znajdowali się oni w Holmestrand i w Lekenes, ale

w Bode ich nie było.

A jeżeli ci Tarkowie, którzy mieszkają w Lekenes, to

nie ci sami, którzy mieszkali w Bode? Może oni zajęli

miejsce tamtych? Może nawet zamordowali prawdziwych

Tarków i przywłaszczyli sobie ich nazwisko? Tark i Svend-

sen... Ale Karin Ulriksby była ta sama. To na nią spadło

całe cierpienie. I na Vemunda, który zrozumiał...

Elisabet owładnęła pewna idea. A gdyby tak odszukać

pannę Spitze i skonfrontować ją z rodziną z Lekenes?

I gdyby panna Spitze powiedziała, że to nie są prawdziwi

Tarkowie, to by było wiadomo, kto zamordował Tarków

z Bode.

Utwierdzona w przekonaniu, że jej zadaniem jest

uwolnić Karin i Vemunda od winy, jechała do przystani

Horten. Zapadał już zmierzch. Nie było czasu na od-

wiedziny w domu dla psychicznie chorych, jeśli miała

zdążyć na dyliżans do Christianii następnego ranka.

Musiała szybko wracać do Holmestrand.

Bardzo późnym wieczorem dotarła do chłopskiej

zagrody, w której wynajęła konia. Oddała go, prze-

praszając, że wraca dopiero teraz.

W ciągu ostatnich dni niewiele miała czasu na posiłki.

Właściciel gospody w Holmestrand okazał się jednak

bardzo wyrozumiały i nakrył pięknie stół dla spóźnionego

gościa. Elisabet z największym uznaniem odniosła się do

jego potraw. Następnego ranka, w trzecim dniu podróży,

mogła wsiąść do dyliżansu, by wrócić do Christianii.

Tym razem wymarzła po drodze. Jechały z nią dwie

młode damy, tak uszminkowane i upudrowane, że Elisa-

bet nie mogła siedzieć z nimi w ciasnym powozie.

Przesiadła się więc do stangreta i dotarła do domu na wpół

zamarznięta, z czerwonym nosem i załzawionymi oczami.

- Urodziłam się nie w tym stuleciu, co trzeba - wzdy-

chała siedząc na koźle. - Ten puder to przekleństwo

mojego życia.

- Moja sympatia jest po stronie panienki - odpowie-

dział stangret.

Późnym wieczorem wysiadła na rynku w Christianii,

przemarznięta, z bolesnym przeświadczeniem, że coś

przegapiła. Po prostu zadawała niewłaściwe pytania pod-

czas tego swojego prywatnego śledztwa.

ROZDZIAŁ XI

Christiania była zimnym i niegościnnym miastem dla

kogoś, kto wracał do domu zmęczony, głodny i zziębnięty

po długiej podróży na koźle. Marznąca mgła stała nad

ciemną wodą Pipervika, powietrze było wilgotne, słabe

światło latarń na ulicach z trudem rozpraszało mrok.

Ciepło jasnego domu w Elistrand wydawało się teraz

Elisabet rozkosznym marzeniem.

Elisabet szła powoli, potykając się, tak była zmęczona.

Nie jest też wcale zabawne dla młodej dziewczyny chodzić

po mieście późno wieczorem, ale na szczęście przy tym

dotkliwym jesiennym chłodzie ludzi na ulicach było

niewiele.

Mimo wszystko odetchnęła z ulgą, kiedy zatrzymał się

przy niej powóz doktora Hansena. Doktor wracał z wizyty

u chorego i proponował, że ją odwiezie. Elisabet przyjęła

pomoc bez skrupułów, chociaż miała już niedaleko.

Wyglądało zresztą na to, że doktor więcej niż chętnie

będzie jej towarzyszył do domu.

- Tak, panna Karin bardzo mnie interesuje - przy-

znawał. - Zarówno jako pacjent, jak i człowiek. Sposób,

w jaki bez chwili wahania zajęła się dzieckiem, świadczy

o tym, że pod maską egoistycznego zapatrzenia w siebie

kryje się dobre serce.

- Owo zapatrzenie w siebie chyba już minęło?

- Tak, tak - potwierdził. - Ona bardzo za panią

tęskniła, panno Paladin. Stała się pani dla niej nieza-

stąpiona pod wieloma względami.

- Naprawdę? - Elisabet zarumieniła się z radości.

- A czy w domu wszystko w porządku?

- O, tak. Wzywano mnie wczoraj, bo mała miała sapkę

i biedna Karin bardzo się denerwowała. Udało mi się ją

uspokoić, a potem zabrałem ją na krótką przejażdżkę

powozem.

- To bardzo uprzejme z pańskiej strony. Na pewno

dobrze jej to zrobiło.

- Dla mnie to także jest bardzo interesujące, móc

obserwować stan panny Karin - wyjaśnił doktor. - Jeśli

chodzi o jej stan psychiczny, jest dużo zdrowsza niż

wtedy, kiedy widziałem ją po raz pierwszy. Zabrałem ją

na przejażdżkę poza miasto, na wzgórza. Wiejskie

powietrze podziałało cudownie. A poza tym niesłychanie

jej się spodobała pewna piękna posiadłość, obok której

przejeżdżaliśmy, Lekenes. Chce znowu pojechać w tamte

okolice.

Elisabet zastanawiała się.

Najpierw chciała zawołać: "Nie, na Boga, niech jej pan

tam nie wozi! Vemund nie chce, żeby ona spotkała kogoś

stamtąd. Oni nazywają się Tark, rozumie pan. Jak pan

wie, nie można przy niej wymieniać tego nazwiska. Nie

można wspominać, że i Vemund tak się nazywa. Bo to on

spowodował jej psychiczne załamanie, chociaż nie chce

powiedzieć, jak do tego doszło. Ale nazwisko Tark może

obudzić w niej jakieś straszne wspomnienia. Więc należy

ją trzymać z dala od Lekenes". Ale niczego nie powiedzia-

ła. Najpierw musi zapytać Vemunda. Może on nie chce,

żeby mieszać innych w ich sprawy.

- Czy nikt jej nie widział?

- Myślę, że nie. Wysiedliśmy wprawdzie z powozu, ale

nie zbiżaliśmy się do domu.

- Ktoś jednak mógł was widzieć z okien?

- Prawdopodobnie, ale... Dlaczego pani pyta?

- Nic ważnego. Przestraszyłam się, że ludzie stamtąd

mogliby nawiązać z nią kontakt. Ona sama pochodzi

przecież ze środowiska ziemiańskiego. To by mogło

rozjątrzyć dawne rany. W każdym razie Vemund tak

twierdzi, a ja nie mam powodu wątpić w jego słowa.

Doktor Hansen zastanawiał się przez chwilę.

- Kiedy wracaliśmy do miasta, wydarzyło się coś

dziwnego. Jechał za nami jakiś powóz. Wydawało się, że

nas wyprzedzi, ale tego nie zrobił.

- Jak długo za wami jechał?

- Nie wiem, bo przestałem się nim przejmować. Ale

chciałbym nieco bliżej poznać tajemnicę panny Karin.

Wiedzieć więcej o tym, co spowodowało jej chorobę.

- Ja także - mruknęła Elisabet. - Ja także.

- Proszę mi natychmiast dać znać, gdybym mógł się na

coś przydać.

- Już może pan coś dla mnie zrobić! - zawołała

szezerze. - Pan spotyka tak wiele ludzi... Czy nie zna pan

niejakiej panny Spitze? Chciałabym ją poznać, to dla mnie

niesłychanie ważne.

Siwiejąca kozia bródka doktora wyglądała w świetle

latarni jak wycięta z papieru.

- Panna Spitze... Nie mógłbym powiedzieć, że...

Elisabet wyjaśniła:

- To Niemka. Pracuje na rzecz biednych w jakiejś

parafii w Christianii. Praca charytatywna i tak dalej.

- Tak, oczywiście, że wiem, a kogo chodzi! Spotkałem

ją.

Elisabet próbowała poruszać palcami nóg, ale były

zmarznięte na kość. Podziękowała, dzwoniąc zębami, gdy

doktor przekazał jej adres kościoła i parafii, gdzie pracowa-

ła panna Spitze.

Tymczasem dojechali do domu i rozmowa się urwała.

- Wejdzie pan ze mną? - zachęcała Elisabet, bo miała

przeczucie, że tego właśnie doktor życzyłby sobie najbar-

dziej.

Przez moment wahał się, by zachować pozory, ale zaraz

potem ruszył za nią.

Chyba jeszeze nigdy Elisabet nie znalazła się w takim

miłym otoczeniu! Była potwarnie zmarznięta, głodna

i zmęczona, a tu już w hallu uderzył ją zapach świeżego

chleba. Pani Vagen i pani Akerstrom nakrywały właśnie

do kolacji, stół w jadalni oświetlony był łagodnym

blaskiem świec. Karin zeszła po schodach, żeby ich

powitać, i - najważndejsze ze wszystkiego - Vemund był

tam także!

Na próżno starała się ukryć uśmiech szezęścia! Był to

zresztą raczej grymas zmarzniętej twarzy, ale nikt nie

mógłby go sobie fałszywie tłumaczyć.

- Jak długo cię nie było! - powiedział Vernund

gwałtownie. - Gdzieś ty się podziewała?

- Jak to dobrze, że jesteś - szezebiotała Karin.

- Vemund bardzo się o ciebie niepokoił... - Paplała dalej,

nie przejmując się ponurymi spojrzeniami Vemunda.

- Właśnie mielśśmy przy kolacji odbyt naradę w sprawie

chrztu. Nasze sympatyczne panie napiekły już ciasta, czy

to nie miło z ich strony? Doktorze Hansen, jak się cieszę,

że pan przyszedł!

Elisabet stała bez słowa i rozkoszowała się domową

atmosferą.

- A z małą wszystko dobrze? - zapytała, kiedy Vemund

pomagał jej zdjąć okrycie. Zauważyła, że ukradkiem

pogładził ją po ramieniu i że to wcale nie był przypadek.

- Tak. Oddycha już lżej, moje maleństwo - pospieszyła

z odpowiedzią Karin. - Położyliśrny jej kompres na piersi,

a poza tym dbamy, żeby w pokoju było ciepło; palimy

w kaflowym piecu. Wszysko zgodnie z uprzejmymi

wskazówkami doktora Hansena.

- Jesteś sina z zimna - powiedział Vemund do Elisabet

surowym tonem. - Jak to się stało, że aż tak zmarzłaś?

Elisabet opowiedziała o upudrowanych damach w po-

wozie, o mało się nie wygadała, że był to dyliżans

z Holmestrand, ale na szezęście w porę ugryzła się w język.

Vemund rozcierał jej ręce. Gdy inni byli zajęci w jada-

lni, powiedział cicho:

- Wczoraj widziałem się w biurze z Braciszkiem. Jego

matka życzy sobie, byś przyszła do Lekenes w sobotę

wieczorem. Odbędzie się tam doroczne przyjęcie dla

wytwornego towarzystwa. Chcą cię przedstawić jako

margrabiankę, potomkinię książęeego rodu i Bóg wie co

jeszcze.

- Nie, to kompletne szaleństwo! Przecież ja nie jestem

żadną księżniczką!

Oboje wybuchnęli śmiechem na myśl o poczciwym,

mocno stąpającym po ziemi gospodarzu, Ulfie Paladinie

z Ludzi Lodu, który miałby być tytułowany księciem.

- Tak się cieszę, że wróciłaś - powiedział Vemund

spontanicznie.

- Dziękuję - odparła tak łagodnie, jak tylko umiała.

- I ja się ucieszyłam, widząc cię tutaj.

Vemund, który stał za nią, dotknął jej włosów policzkiem

i trwał w tej pozycji przez długą, cudownie długą chwilę.

- Czy ja muszę tam iść w sobotę?

- Tak, myślę, że powinnaś.

- Czy naprawdę muszę wypełnić to zadanie do końca?

Muszę wyjść za mąż za mężczyznę, którego nie chcę?

Przeżyć z nim całe życie?

- Wydawało mi się, że lubisz Braciszka - powiedział

zraniony w imieniu brata, do którego był tak bardzo

przywiązany.

- Wolę jego brata - ucięła Elisabet i poszła do jadalni.

On ruszył za nią i zdążył szepnąć jej do ucha:

- Starszy brat jest nie do zdobycia. Przez żadną kobietę.

On zamierza zabrać swoje zmartwienia i zniknąć.

- Nie! - syknęła Elisabet przez zaciśnięte zęby i wbiła

paznokeie w jego dłoń.

- No, wszystko gotowe! - zawołała Karin. - Proszę,

siadajmy!

Posiłek od samego początku przebiegał w znakomitej

atmosferze. Wspaniały nastrój, uszczęśliwiona Karin,

uprzejmi panowie. Elisabet posadzono przy piecu, tak że

czuła rozkoszne ciepło w całym ciele aż po koniuszki

przemarzniętych palców, które na początku nie były

w stanie utrzymać świeżo upieczonego chleba. Pani

Vagen i pani Akerstom także zostały zaproszone do stołu

i choć pani Akertsrom robiła na początku niezadowolone

miny, to i ona czuła się tu znakomicie jak wszyscy.

Pani Vagen siedziała przy otwartych drzwiach do

swego pokoju, gdzie spała Sofia Magdalena.

Prawdziwa idylla, wszyscy czuli się tu nadzwyczajnie.

Ale nie trwało to długo.

Najpierw dziecko zaczęło popłakiwać, z początku

cichutko, wkrótce jednak płacz przerodził się w krzyk.

Któraś z pań poszła je uspokoić, ale wszyscy byli

zaniepokojeni, bo mała nie miała zwyczaju budzić się o tej

porze. Przeniesiono kołyskę do jadalni i kołysano tak, że

doświadczony marynarz dostałby zawrotu głowy.

Ale pomogło. Dziewczynka uspokoiła się i można było

kontynuować kolację, teraz przy akompaniamencie ciche-

go skrzypienia kołyski.

Po chwili zebrani stwierdzili, że Karin nie jest już taka

radosna. Pociągała nosem, ukradkiem wycierała łzy i nic

nie mówiła. Pochylała swoją chudą, teraz mocno zaczer-

wienioną twarz.

Elisabet zapytała przyjaźnie, co się stało.

- Och, taka jestem głupia - pisnęła Karin. - Taka

jestem szczęśliwa, taka szczęśliwa!

Łzy popłynęły niepowstrzymanym strumieniem.

- Z radości także można płakać - pocieszał ją doktor

Hansen.

- Tak, ale.... to nie dlatego. Najgorsze jest to, że ja nic

nie rozumiem. Co się stało z moim życiem? Co ja z nim

zrobiłam? Byłam młoda i piękna, a teraz spójrzcie! Co to za

stara wiedźma ukazuje mi się w lustrze?

Zewsząd posypały się energiczne protesty. Zapewniali

ją, że nie może być mowy o żadnej wiedźmie, że Karin jest

naprawdę piękną i niezwykle miłą damą.

Elisabet, której od czasu do czasu zdarzały się rzeczy-

wiście inteligentne odezwania, powiedziała:

- Bardzo wiele kobiet mówi dokładnie to samo, co ty,

Karin: "Co się stało z moim życiem? Co ja z nim

zrobiłam?" I to mimo że żyły przez cały czas świadomie

i miały wszelkie możliwości, by uczynić swoją egzystencję

wartościową. Ty zaś masz wiele na swoje usprawied-

liwienie. Ty byłaś poważnie chora, wiesz o tym, prawda?

Cieszymy się teraz, bo wracasz do zdrowia!

Vemund zadrżał. Najbardziej bał się tego, że Karin

mogłaby wrócić do zdrowia.

- Ale ja się tak zestarzałam - skarżyła się Karin.

Vemund opanował się i próbował pomagać.

- Czterdzieści pięć lat. Połowa życia przed tobą. Razem

z Sofią Magdaleną.

- I z nami - dodała Elisabet. - My na zawsze

zostaniemy twoimi przyjaciółmi i będziemy cię wspierać,

gdybyś nas potrzebowała.

Wszyscy podzielali jej zdanie. Nawet pani Akerstrom,

która dotyczas traktowała Karin dosyć chłodno, wy-

glądała na zdecydowaną jej pomagać, gdyby zaszła po-

trzeba.

- Ale ja się tak boję!

Doktor Hansen ujął jej niemal przezroczystą dłoń

i pogładził uspokajająco jak lekarz.

- Wszyscy jesteście tacy mili! Tacy przyjaźni - szlocha-

ła. - A mimo to czuję się taka bezradna, taka... samotna!

To głupio z mojej strony, ale nic nie mogę na to poradzić.

- Nie możemy mieć do ciebie o to pretensji - powie-

działa Elisabet. - Takie poczucie samotności może tkwić

w człowieku nawet wówczas, gdy ma wokół siebie wielu

przyjaciół. Ale potrafimy też zrozumieć, jak to jest, kiedy

człowiek nie czuje gruntu pod stopami.

- Tak, właśnie tak się czuję - powiedziała Karin

pociągając nosem i wycierając oczy koronkową chustecz-

ką, równie delikatną i równie przezroczystą jak ona sama.

- I wydaje mi się, że jest ktoś czy coś, co powinnam

pamiętać. Ale ja nie chcę sobie tego przypomnieć.

- Teraz powinnaś myśleć tylko o Sofii Magdalenie

- powiedział Vemund. - I o nas. O swoim nowym życiu.

Dawne życie powinniśmy ukryć pod korcem.

Karin słuchała i jej twarz wypogadzała się powoli. Ale

Elisabet nie bardzo się podobało porównanie. Sprawy

chowane pospiesznie pod korcem mają dziwną skłonność

do nieoczekiwanego ujawniania się.

Nagle pani Vagen krzyknęła:

- Widziałam kogoś za oknem!

Mężczyźni oraz Elisabet, która nigdy nie nauczyła się

zachowywać jak mała słaba, kobietka, skoczyli na równe

nogi.

Ciężkie zasłony były od dawna zaciągnięte, ale zo-

stawiono między nimi wąską szparę. Pani Vagen zaciąg-

nęła je teraz szczelnie, chwyciła kołyskę i pobiegła na

piętro, a pozostałe panie za nią.

Doktor, Vemund i Elisabet byli już w ogródku.

Na dworze ciemności panowały choć oko wykol, a za

domami z tej strony ciągnęły się ogrody; słyszeli, że ktoś

biegnie, że chce się przedostać przez ogrodzenie i klnie

siarczyście. Vemund wyprzedził doktora i Elisabet. Już

mu się wydawało, że zdoła pochwycić intruza, który

mimo wszystko miał nad nim sporą przewagę.

Tamten uciekał jednak pod osłoną ciemności. Nagle

zaległa zupełna cisza.

Vemund zawrócił.

- Albo znalazł jakąś dziurę w płocie i uciekł, albo

przyczaił się gdzieś pod drzewem. Nic nie mogę zrobić

w tyeh ciemnościach.

- Ja wracam, żeby uspokić panie - oświadczył doktor

Hansen.

- Tak, niech pan idzie! Elisabet, zobacz! Znalazłem to na

jakiejś pochylonej gałęzi. Słyszałem trzask dartej tkaniny.

Ty też nie możesz zostawać na dworze, to niebezpieczne!

Chyba rozumiesz, że nie chciałbym, żeby ci się coś stało!

- Oczywiście - odparła ze złością. - Musisz mnie

w całości przekazać swojemu bratu.

- Nie to miałem na myśli. I bardzo dobrze o tym wiesz

- syknął, odprowadzając ją do domu. - Ale skoro tak

chcesz to określić, to, oczywiście, niech i tak będzie. O to

też mi chodzi.

Stali w hallu i przyglądali się szmacie, którą znalazł

Vemund. Był to kawałek złotej lamy.

- Gdzie ja widziałam niedawno taki materiał? - za-

stanawiała się Elisabet.

- Ja ci mogę powiedzieć - rzekł Vemund. - To jest

wytworna kamizelka mojego kuzyna, Mandrupa Svend-

sena.

- Tak! Masz rację! Co on tu robił?

- Ważniejsze jest co innego: Jak on odnalazł ten dom?

Wtedy Elisabet powtórzyła mu, co powiedział doktor

Hansen. O spacerze z panną Karin aż do Lekenes.

I o powozie, który jechał za nimi aż do miasta.

Vemund zbladł.

- W żadnym razie nie wolno dopuścić do tego, żeby

Karin tam poszła! To nasza wina, bo nie pilnowaliśmy jej,

nie powiedzieliśmy wyraźnie, że tam nie wolno! Ale skoro

wysiedli z powozu tam, gdzie mówi doktor, to niemoż-

liwe, żeby ich ktoś zobaczył z domu. I jak ktoś mógłby

Karin rozpoznać po tylu latach, i to z takiej odległości?

Możliwe, że Mandrup Svendsen obserwował powóz

doktora, by stwierdzić, kto to zatrzymał się przed bramą,

ale nic pewnego nie wiemy. Myślę jednak, że wieczorem

śledził mnie. O istnieniu Karin on nie ma pojęcia.

- Ciebie? A to dlaczego? - zapytała Elisabet gwałtow-

nie.

Vemund spojrzał na nią znad gałganka, a jej serce

zaczęło mocniej uderzać. Wyłącznie pod wpływem świa-

domości, że on na nią patrzy!

Ależ ja jestem głupia, pomyślała. Czy to tak człowiek

się zachowuje, kiedy jest zakochany?

Vemund wyjaśniał. Wyglądało na to, że nie zwrócił

uwagi na jej bezkrytyczny zachwyt.

- Tak, ponieważ bardzo by chciał trafić na coś

skandalicznego, co by rzucało cień na moją moralność. On

teraz walczy o życie.

- Co to znaczy?

- Podczas twojej nieobecności przejrzałem księgi

przedsiębiorstwa. I nie chciałbym teraz mówić, co tam

znalazłem. Zbyt obojętnie traktowałem dotychczas to, co

się tam dzieje. Dzisiaj jednak doniosłem o jego praktykach

władzom.

- I on teraz szuka jakichś pikantnych szczegółów, na

przykład o twojej utrzymance? By zakwestionować twoją

wiarygodność?

- Prawdopodobnie.

- A przynajmniej... Vemund, on chyba nie zamierza

zrobić nic bardziej drastycznego?

Słyszał lęk w jej głosie.

- Chodzi ci o to, czy nie przyjdzie z jakimś bardziej

kłopotliwym towarzystwem? Możliwe, że będzie chciał

czegoś takiego spróbować. Ale ja się nie dam, dopóki

Karin i Braciszek nie będą bezpieczni.

Elisabet rzuciła się na niego z pięściami i zaezęła go tłuc

po piersiach.

- Nie masz prawa tak mówić! Już ci powiedziałam! Czy

naprawdę moje uczucia nie mają dla ciebie żadnego

znaczenia? Tylko tych dwoje cię obchodzi?

Vemund chwycił ją za ręce. Był bardzo poważny, oczy

miał smutne. Pełne tęsknoty.

Nic jednak nie zdążył powiedzieć, bo zawołano ich

z góry. Pobiegli do zdenerwowanych kobiet, które doktor

Hansen starał się uspokajać.

- Pani Vagen - zapytał Vemund. - Czy widziała pani

tego mężczyznę?

- Widziałam tylko patę wytrzeszczonych oczu. I dużą,

okrągłą twarz.

- Ilu z nas przy stole on mógł widzieć?

- Szpara była dosyć wąska - powiedziała z wahaniem.

- Pewnie nie widział nikogo oprócz mnie. No i może

panią Akerstrom.

Doktor Hansen kiwał głową.

- To się zgadza. Panna Karin i pan Vemund siedzieli

tyłem do okna. Panna Elisabet i ja na końcach stołu.

- A czy mógł słyszeć nasze głosy? - zapytała Elisabet.

- Nie, ten dom ma solidne ściany i podwójne okna

- odparł Vemund.

- Ale ja się teraz nie odważę iść do domu - powiedziała

pani Akerstrom.

Postanowiono, że doktor Hansen ją odwiezie. Ve-

mund miał zostać z resztą pań na noc. Pani Vagen

pościeliła mu na kanapie w salonie. Wszyscy mogli czuć

się bezpiecznie.

Elisabet zabroniła Vemundowi wracać do domu w lesie.

Ze względu na jego dobro. Jej troskliwość wzruszyła go.

Cudownie było wiedzieć, że Vemund jest tuż obok,

w salonie. Elisabet nie mogła z tego powodu zasnąć.

Gdyby nie to, że w domu byli jeszcze inni, poszłaby do

niego i usiadła na brzegu łóżka.

Wyłącznie po to, by porozmawiać, naturalnie!

Vemund czuł się znacznie gorzej. Rzucał się na zbyt

krótkiej kanapie i żałował, że nie ma przy sobie odrobiny

alkoholu. Nie pił jednak od chwili, gdy Elisabet widziała

go kompletnie pijanym, i uroczyście postanowił nigdy

więcej tego nie robić. Koniec z tym przyzwyczajeniem!

Zmartwień nie utopi się w wódce, są równie dojmujące

rano, jak były wieczorem, tyle że na dodatek człowiek

czuje się nędznie.

Żeby go tylko ta jego mara nie dręczyła tak strasznie

dzisiejszej nocy!

Co ja mam robić? powtarzał nieustannie, wpatrując się

w ciemny sufit. Przecież jeszcze niedawno dobrze wiedzia-

łem, jak postępować. Miałem zapewnić Braciszkowi i Karin

spokojne życie, a potem skończyć z własnym. Uwolnić się

od tej obrzydliwości, która ninie dławi. Ale teraz...

Przewracał się udręczony z boku na bok i jęczał cicho.

Braciszek... Elisabet jest odpowiednią żoną dla Braci-

szka. On potrzebuje silnej i zdecydowanej kobiety u swe-

go boku. To dla niego niezbędne. Musi stąd wyjechać.

Elisabet zrobi z niego człowieka, jakiego ja nigdy nie

zdołałem uczynić, silnego, dominującego nad innymi

mężczyznę.

Braciszek... którym się opiekowałem, kiedy byliśmy

mali, pomagałem mu dbać o siebie, kryłem jego bezmyśl-

ne postępki. Byliśmy zgranymi braćmi, on i ja. Ileż to razy

szliśmy obok siebie, ja trzymałem go za rękę, on wciąż

mówił i zadawał tyle pytań. Zawsze musiałem ponosić

konsekwencje, kiedy on zawinił. Ja próbowałem przemie-

nić tego potwornie rozpieszczonego chłopca w silną,

pewną siebie osobowość.

Często bywaliśmy rozpieszczani. I równie często po-

rzucani.

Braciszek, który płakał, bo nie zabrano go na wyciecz-

kę łodzią. Braciszek, który kłamał w szkole. Braciszek,

który uwodził służące, kiedy jeszcze był dzieckiem.

Wszystko trzeba było potem ukryć i załatwić.

Teraz muszę mu pomóc jeszcze raz. Pomóc mu cało

wyjść z największego dramatu naszego życia. I on nie

może o tym wiedzieć.

O Boże, co ja mam zrobić? Jeszcze kilka dni temu

śmierć wydawała mi się najlepszym wyjściem. Starałem się

zaręczyć Braciszka... O, nie! Nie wytrzymam tego!

Chcę dla niego tylko dobra! Ale on nie może mi

odebrać tego jednego, co kiedykolwiek chciałem mieć!

Przecież ja nie chcę umierać! Nie teraz! Ale muszę! Bo nie

będę mógł nigdy wydrzeć z siebie myśli o tym, co się stało

z mojej winy.

A jeśli Karin wyzdrowieje?

Wtedy rozpęta się prawdziwe piekło!

Vemund zeskoczył z posłania i szybkim krokiem

poszedł do drzwi pokoju Elisabet. Niech chociaż raz

w życiu dostanę to, czego pragnę najbardziej, pomyślał.

Ona jest jak moja bliźniacza siostra, tacy jesteśmy do

siebie podobni charakterami. Jeden jedyny raz, a potem

mogę umrzeć!

Zatrzymał się z ręką na klamce.

Nie, takiego bólu nie mogę im sprawić, tym dwojgu,

któryeh kocham najbardziej! Muszę się trzymać z boku.

Muszę odejść. Ze względu na nich i ze względu na siebie

samego.

Ale mam jeszcze jedną rzecz do załatwienia. Chodzi

o Mandrupa i jego nikczemne manipulacje z kasą przedsię-

biorstwa. Zawiadomiłem już władze. Jeszcze nie mogę

zniknąć.

Szwindle kuzyna posłużyły mu za wymówkę, żeby

jeszcze trochę zostać przy Elisabet. Patrzeć na nią. Słyszeć

jej głos, czuć jej zapach. Tęsknić za nią.

Następnego ranka Elisabet uparła się, że będzie towa-

rzyszyć Vemundowi do jego domu. Żeby mieć pewność,

że żadne opryszki nie czają się gdzieś w zaroślach, jak

powiedziała.

Vemund szedł obok niej, milczący, pogrążony w roz-

paczy. Nie był w stanie nawet na nią spojrzeć, tak bardzo

jej pragnął. Z każdą minutą tęsknota narastała, stawała się

coraz bardziej paląca.

Dobry Boże, jak to się skończy? myślał.

Już z daleka zobaczyli, że przed domem ktoś czeka.

- Braciszek - powiedział Vemund.

- Ech! - wymknęło się Elisabet, a Vemund spojrzał na

nią karcąco.

Niech on sobie kocha swojego brata, jak chce, pomyś-

lała ze złością. Ale o sobie będę decydować sama.

- Vemund, co to znaczy? - usłyszeli głos Braciszka.

- Chyba nie spędziłeś nocy w domu mojej przyszłej żony?

Bo w takim razie...

- Nie gadaj głupstw - uciął Vemund. - Czego chcesz

ode mnie?

Nie chciał, by jego głos brzmiał szorstko.

Ale Braciszek nie tracił humoru.

- Gdybym mógł pożyczyć własną narzeczoną, to nasza

droga mama chętnie zamieniłaby z Elisabet kilka słów na

temat sobotniego przyjęcia. Szykujemy bal kostiumowy

w stylu dworskim.

- Z maskami? - zapytał Vemund. - To może być

niebezpieczne!

- Nie, masek mama nie chce. Od tego czasu kiedy

razem z gośćmi zakradli się złodzieje, mama nie organizuje

maskarad. Ale chciałaby, żeby Elisabet miała jakiś wyjąt-

kowo piękny kostium. Pójdziesz ze mną? - zwrócił się do

niej.

Elisabet poczuła się niepewnie, szukała wsparcia u Ve-

munda, ale on pogrążył się znowu w tym ponurym

nastroju, z którym obnosił się od wczesnego rana. Przez

całą drogę nie wydobyła z niego ani jednego rozsądnego

słowa. Zatem westchnęła ledwo dosłyszalnie i skinęła

Braciszkowi głową. Pójdzie, ale żadnego idiotycznego

kostiumu na siebie nie włoży, pomyślała. Tym razem pani

Tark połamie sobie pazury w starciu z inną silną osobo-

wością. Z Elisabet Paladin z Ludzi Lodu!

Po drodze przez zagajnik, przez las i park rozmawiali

z Braciszkiem o sprawach, które Elisabet chętnie by

dokładniej zbadała.

- Ach, ten Vemund - westchnął Braciszek. - Jak on się

ostatnio zmienił! Pamiętam go jako wspaniałego, najlep-

szego starszego brata, do którego zawsze mogłem przyjść

z każdym zmartwieniem. Mieliśmy niezwykłe dzieciń-

stwo, wierz mi. Ubóstwialiśmy matkę, jakby ją nam samo

niebo zesłało. Ojciec też był zawsze bardzo wyrozumiały

i poświęcał nam wiele czasu. I nagle Vemund się odmienił.

Wyprowadził się z domu. Biedna mama niczego nie

pojmuje, jest taka nieszczęśliwa, powiadam ci. To takie

niesprawiedliwe ze strony Vemunda, że wyprowadził się

ni stąd, ni zowąd, bez słowa wyjaśnienia, chociaż wie, ile

mama musiała w życiu wycierpieć...

- Ach, tak? - powiedziała Elisabet obserwująca go

czujnie.

- Jej pierwsze małżeństwo, wiesz.

- Nie, nie wiem. Vemund nic mi nie mówił.

- Nie mówił? Powinien był to zrobić. O tym, przez

jakie piekło mama przeszła ze swoim pierwszyrn mężem.

O ile dobrze rozumiem, był to człowiek chory psychicz-

nie. Takie sprawy są dziedziczne, wiesz...

Serce Elisabet zaczęło bić mocniej.

- Dziedziczne? Co chcesz przez to powiedzieć?

- No, ich jedyne dziecko pewnego dnia kompletnie się

załamało. Podpaliło dwór, w którym mieszkali. Ale w tym

czasie pierwszy mąż mamy już nie żył.

Elisabet poczuła, że ma sucho w ustach, język lepi się

jej do podniebienia.

- Powiedz mi... jak się nazywała twoja matka...

z pierwszego małżeństwa, mam na myśli?

- Ulriksby. Dlaczego pytasz?

Elisabet zatrzymała się. Wzruszyła jedynie ramionami.

Nie była w stanie odpowiedzieć.

Żeby Braciszek niczego nie zauważył, znowu ruszyła

przed siebie. On mówił dalej, teraz o zbliżającym się balu,

a Elisabet kiwała głową i bąkała coś niewyraźnie.

A więc to był powód tej wielkiej troski Vemunda

o Karin!

Karin jest przyrodnią siostrą młodych Tarków!

ROZDZIAŁ XII

Tego dnia Elisabet miała jednak przeżyć więcej nie-

spodzianek.

Pani Tark przyjęła ich z wylewną serdecznością.

Braciszek ucałował rękę matki z tym samym przeklętym

psim oddaniem co zawsze, ona zaś przyjmowała to

z łaskawością. Potem poprosiła Elisabet, by jej towarzy-

szyła na górę.

- Braciszek mówił ci chyba, że urządzamy bal kostiumo-

wy? - zapytała kładąc Elisabet poufale rękę na ramieniu,

gdy wchodziły po szerokich schodach. - Zastanawiałam się,

jak powinniśrny zaprezenrować ciebie. Przyjdzie mnóstwo

prominentnych osób z najlepszych kręgów Christianii, jest

więc bardzo ważne, byś zrobiła jak najlepsze wrażenie.

Elisabet starała się uwolnić od tej wymuszonej poufa-

łości. Mieć tak blisko siebie twarz Emilii Tark i jej

oktopnie upudrowane włosy, to była prawdziwa męka.

Z całych sil powstrzymywała się, żeby nie kichnąć.

Pani Tark zawsze trafnie odgadywała jej nastroje.

Cofnęła rękę i mówiła dalej:

- Ty jesteś przecież osobą książęcego pochodzenia,

kochana Elisabet, wobec tego musimy ubrać cię od-

powiednio. Myślę, że powinno to być coś w wielkim

stylu. Imponujące, jeśli mnie dobrze rozumiesz. I znalaz-

łam wspaniały kostium, który na pewno będzie znakomi-

cie na ciebie pasował. Czy nie uważasz, że walkiria to by

było właśnie to?

Przeszły przez duży hall na piętrze i Elisabet została

zaproszona do buduaru pani Tark, równie eleganckiego

i stylowego jak wszystko w tym domu. Zapach pudru był

męczący i jak zawsze Elisabet czuła kręcenie w nosie.

Przyjazny szczebiot nie ustawat:

- Uważam, że przy takim kostiumie mogłabyś też

zachować swoje ciemne włosy.

- A w jaki kostium pani się ubierze, pani Emilio?

- zapytała Elisabet z nadzieją, że irytacja w jej głosie nie

będzie zbyt wyraźna.

- W kostium pasterki, moje dziecko. Dosyć pospolicie.

O, tak! Ona będzie pełna wdzięku, urodziwa, kobieca,

a Elisabet ma się pokazywać jako ciężka, niezdarna,

muskularna walkiria!

Jakby nigdy nic Elisabet zapytała słodziutkim głosem:

- A kim będzie Braciszek?

- Pasterzem. On ma taki wspaniały płaszcz i kapelusz

z szerokim rondem. I pasterską laskę. Wygląda w tym

naprawdę uroczo.

Przeklęta diablico, pomyślała Elisabet. Tym razem

przesadziłaś. Ty pajęczyco, udająca wzór macierzyńskich

cnót. Chciałabyś syna zachować dla siebie, a ja jak cielę

będę stać w ciężkiej kolczudze i z tarczą? O, nie,

niedoczekanie twoje!

Możesz sobie wziąć tego swojego synusia, tego lizusa

i pocałujcie mnie oboje w..., miotała w myśli przekleń-

stwa, od których jej matka na pewno by zemdlała. Ja

pragnę mieć twojego drugiego syna, tego zagubionego,

który już nie chce siedzieć u twoich stóp i wychwalać

swojej najwspanialszej mamusi!

Tego, który ma dość serca, by się zająć twoją nieszczęs-

ną córką, którą ty odrzuciłaś i udajesz, że jej nigdy nie

było!

Elisabet była tak wzburzona, że płacz dławił ją w gar-

dle. Od teraz będzie niezłomnie stała po stronie Vemunda

i Karin. Jakim trzeba być podłym, żeby udawać, że

nieszczęśliwa córka nie istnieje? Czyż miejsce matki nie

jest przede wszystkim przy chorym dziecku? Czy to nie

ona powinna starać się przeprowadzić je przez chorobę?

Jak można umieścić córkę w domu wariatów i żyć dalej

jakby nic się nie stało?

Nieszczęśliwa, powiedział Braciszek. Biedna mama, jej

córka odziedziczyła umysłową chorobę po ojcu i spaliła

dom tej wrażliwej mamusi!

Odziedziczyła? Czy Karin naprawdę ma jakieś dziedzi-

czne obciążenia? Zgodnie z tym, co mówi Vemund, chyba

nie. Zgodnie z tym, co mówi Vemund, załamanie ner-

wowe Karin było skutkiem szoku. A Vemundowi Elisa-

bet wierzyła. Bezgranicznie!

Powróciła do czarującej pani Tark.

- Ja już pomyślałam o kostiumie dla siebie - oświad-

czyła swobodnie. - Mam sukienkę, która po niewielkich

przeróbkach będzie mogła mi posłużyć jako kostium

Tytanii, królowej elfów.

W oczach pani Tark pojawiły się skry. Nie była

przyzwyczajona do sprzeciwu.

- Moje drogie dziecko, na ostatnim balu ja byłam

elfem. Nie możemy tego powtarzać. A nikt nie był

walkirią poprzednim razem.

I teraz też nikt nie będzie!

- Pani Tark, ja chyba nie jestem typem, nadającym się

na walkirię. Przy moich szybkich ruchach i prostym

zachowaniu będę wyglądać jak mężczyzna. Ja powinnam

mieć delikatniejszą oprawę, w przeciwnym razie wszystko

będzie źle.

Słodziutki uśmiech.

- Kochane, drogie dziecko, nauczę cię, jak poprawić

maniery. Braciszek jest bardzo czuły na tym punkcie.

Chyba za bardzo rozpieszczony przez matkę, tak mi się

zdaje.

Przepraszający, ale wyrażający zadowolenie z siebie

śmiech.

Potem ciągnęła dalej:

- Braciszek uwielbia łagodną kobiecość. Ale postara-

my się obie, żeby to u ciebie znalazł...

Stała z bezradnie opuszczonymi rękami.

- Jeżeli chcesz być elfem, droga Elisabet, to musisz

upudrować włosy.

- Moim zdaniem to zbędne. Mam ze sobą białą perukę,

do której nie używa się pudru. Nie żebym dobrze znosiła

perukę, ale przez jeden wieczór jakoś wytrzymam.

Pani Tark nadal odnosiła się sceptycznie do pomysłu

Elisabet. Spróbowała znowu:

- Ale elf jest... eteryczny, moja droga! A ty chyba nie

bardzo...

Nie dokończyła zdania.

- Wobec tego wystąpię w zwyczajnej wizytowej sukni

- zdecydowała Elisabet. - Kostiumu walkirii nie włożę

w żadnym razie.

Emilia Tark roześmiała się dźwięcznie.

- No to niech już będzie ta królowa elfów. Ale co ty

poczniesz z tą swoją ogorzałą cerą? I z tymi rumieńcami?

Tu by się naprawdę przydał puder.

- Mowy nie ma - oświadczyła Elisabet, która bardzo

dobrze wyczuwała niezadowolenie tamtej. - Żadnego

pudru! Nigdy nie słyszałam o elfie, który z trudem łapie

oddech.

- Ty masz rzeczywiście poczucie humoru, Elisabet

- roześmiała się Emilia Tark i z każdym słowem, które

wymawiała, oddalała się coraz bardziej od nieznośnej

Elisabet. - Ale poczekaj tu chwilę, to znajdę wspaniałe

dodatki do stroju Tytanii. Welon pełen migotliwych

gwiazd...

Wyszła z buduaru i zeszła po schodach. Elisabet nie

chciała zostać sama w jej prywatnym pokoju, więc i ona

przeszła do hallu.

Emilia Tark zabawiła na dole przez jakiś czas. I nagle

Elisabet usłyszała jej głos dobiegający z dalszych pomieszczeń:

- Bubi, Bubi, mój drogi, chodź tu na chwilę! Czy nie

widziałeś gdzieś kuferka z moimi maskaradowymi kos-

tiumami?

Elisabet zamarła.

Bubi?

Bubi tutaj, w Lekenes?

Jakiś głos odpowiedział:

- Co ty mówisz, Emilio?

Kroki na dole. Męskie kroki wychodzące z hallu.

Elisabet podeszła do poręczy schodów. Miała stąd

widok na cały hall.

Widziała go z góry, jak idzie w stronę, skąd dobiegał

głos Emilii. Był trochę łysy, widocznie zdjął perukę.

Z góry wyglądał jak beczka.

Po czym zniknął.

Elisabet głęboko wciągnęła powietrze. Nietrudno go

było poznać. Gruby korpus, ciemnoczerwona skóra.

Bubi to Mandrup Svendsen!

Ale co się takiego strasznego wtedy wydarzyło? Kiedy

Vemund zranił Karin tak, że o mało nie umarła? Bubi,

który nigdy nie przyszedł... Spalony majątek.

I kiedy to się stało?

Nadeszła sobota, dzień balu. I jakby diabeł siedział

gdzieś pod sceną i pociągał za sznurki, wszystko skupiło

się tego dnia w Lekenes.

Zaczęło się od doktora Hansena, który przypadkiem,

wracając z wizyty u chorego, zderzył się z panną Spitze.

Już miał ją wyminąć na ulicy, kiedy przypomniał sobie

prośbę Elisabet.

- Proszę mi wybaczyć - powiedział uprzejmie. - Ale

czy to nie mademoiselle Spitze?

Przestrach, który w pierwszej chwili odmalował się na

twarzy nieznajomej, zniknął. Ten pan nie miał chyba

żadnych ukrytych zamiarów.

- Owszem - odparła powściągliwie.

Doktor Hansen przyjrzał się drobnej, podobnej do

ptaka kobiecie, która musiała być chyba w jego wieku.

Przedstawił się i niemal jednym tchem powiedział:

- Pewna młoda dama, którą znam, pragnie nawiązać

z panią kontakt.

W głosie tamtej znowu pojawiła się rezerwa.

- Ach, tak?

- I zdaje się, że to dla niej dosyć ważne. Ona się nazywa

Elisabet Paladin z Ludzi Lodu.

Panna Spitze sprawiała wrażenie zdezorientowanej.

- Nie mogę powiedzieć, żebym znała to nazwisko...

- Nie, nie sądzę.

- Czy ona jest chora? Czy ma może jakieś zmartwienia?

- Nie, chyba nie. Ja nie wiem, o co tu chodzi, ale zdaje

się, że to pilne. Jeśli można, to dałbym pani jej adres,

wtedy sama się pani przekona.

Panna Spitze kiwała głową. Przypominała dzięcioła,

który znalazł coś interesującego w pniu drzewa.

- Jestem wolna dziś po południu, to się tam przejdę.

Zawsze jestem gotowa pomagać, kiedy ktoś potrzebuje

miłosierdzia.

Doktor Hansen podziękował serdecznie i dał jej adres.

Potem się pożegnali.

Doktor Hansen był lekarzem niezbyt lubianym przez

kolegów. Ich zdaniem był zbyt ludzki w stosunku do

pacjentów. Lekarz powinien znać swoje miejsce, swoją

wysoką pozycję w społeczeństwie. Powinien rozmawiać

z ludźmi z godnością i niezrozumiale i tylko czasem

poklepywać ich łaskawie, dodając im w ten sposób

otuchy. Doktor Hansen zaś był zanadto jowialny i zbyt

wiele okazywał ludziom zainteresowania. Pewnie dlatego

pacjenci go ubóstwiali. To okropne.

Ale krytyka ze strony kolegów nie martwiła dobrego

doktora. Teraz znowu podał rękę przyjacielowi w po-

trzebie. Panienka Elisabet będzie chyba zadowolona. Ma

temperament ta dziewczyna!

I co to za sympatyczny dom! A jaka interesująca

pacjentka! Znajdzie chyba jakiś powód, by także pójść tam

po południu. Nie był już od kilku dni. Karin Ulriksby

potrzebuje pewnie jego rady...

Elisabet nie widziała Vemunda od chwili, gdy Braci-

szek zabrał ją sprzed jego domu na skraju lasu. Przed-

wczoraj... Czy to naprawdę tylko dwa dni? Miała wraże-

nie, że co najmniej dwa tygodnie.

Pani Akerstrom, którą Elisabet bez skrupułów wypy-

tała, wyjaśniła, że Vemund spędził te dwa dni w swoim

biurze w Christianii. Przeglądał księgi, powiedziała.

Czy musi się tyrn zajmować akurat teraz?

Elisabet była w okropnym humorze. Poirytowana, nie

miała pojęcia, co robić. Wiedziała, że Tarkowie zamierzają

dziś wieczorem ogłosić jej zaręczyny z Braciszkiem

w obecności tych wszystkich wspaniałych gości. Margra-

bianka Elisabet Paladin z Ludzi Lodu, księżniczka krwi.

A zabierajcie się tam, gdzie pieprz rośnie!

Musi porozmawiać z Braciszkiem i jego rodzicami,

zanim rozpocznie się bal. Musi im powiedzieć, że się

rozmyśliła, że nie chce. Że tak naprawdę to chce Vemun-

da. Im to chyba wszgstko jedno, który z synów ożeni się

z tak zwaną książęcą córką - rany boskie, co za tytuł! - ale

Vemundowi to nie wszystko jedno! Dlatego powinna

przede wszystkim porozmawiać z nim.

Powiadomić, że odstępuje od umowy. Jemu nie musi

mówić, że to za niego chciałaby wyjść za mąż, to już niech

raczej on prosi o jej rękę. Przynajmniej tyle jest jej winien.

Istniało jednak ryzyko, że on nie poprosi. Że wybierze

pistolet, sznur czy co tam jeszcze.

Przeklęty uparciuch!

Z niesmakiem przyglądała się swojemu maskaradowe-

mu kostiumowi, który leżał zwinięty na łóżku. Przebierać

się! Akurat teraz, kiedy znajduje się w stanie takiego

wzburzenia!

Wyrzutów sumienia wobec Braciszka nie miała. Nie-

wątpliwie podobała mu się przez jakiś czas, ale jemu jest

naprawdę obojętne, z kim się ożeni. I tak nadal będzie się

zakochiwał w młodych paniach i prawdopodobnie będzie

nawiązywał z nimi bliższe stosunki, żonaty czy nie. Na tyle

poznała już Braciszka, by wiedzieć, że on nie będzie się

przejmował małżeńską wiernością.

Elisabet zaś nie mogłaby żyć ze świadomością, że jej

mąż trwoni gdzieś uczucia należne rodzinie.

Musi z nim zerwać! Teraz, dzisiaj. Im szybciej, tym

lepiej !

Tak, bo przecież jedzie na tym samym wozie co on!

Jej sytuacja jest nawet jeszcze gorsza. Ona przecież

weszłaby do tego małżeństwa z miłością do własnego

szwagra.

To nie leżało w zwyczajach Elisabet. To by była

zdrada, od początku do końca.

Karin zawołała ją ze swego pokoju na piętrze, zatem

Elisabet zmusiła się, by myśleć o czym innym.

W całym tym zamieszaniu, w tym uczuciowym napię-

ciu ani ona, ani Vemund nie zdążyli powiedzieć drogiemu

doktorowi Hansenowi, który zresztą nie pokazywał się

już jakiś czas, że Karin w żadnym razie nie powinna się

zbliżać do Lekenes.

Nie wiedzieli, że ona z największą niecierpliwością

oczekuje, by się tam wybrać, i że zamierza prosić

doktora, by ją tam zawiózł. Tak chciała jeszcze raz

zobaczyć tę baśniową posiadłość! Może nawet odwie-

dzić ludzi, którzy mieszkają w tym pięknym domu,

z którego dotychczas widziała tylko fasadę. Karin tak

strasznie chciała się dowiedzieć, jak jest za tą wspaniałą

fasadą.

Ach...

Emilia Tark zadowolona przejrzała się w lustrze,

jeszcze bardziej przypudrowała włosy i zwróciła się ku

swemu mężowi.

- Naprawdę uważam, że Vemund powinien się dzisiaj

pokazać. Dostał przecież zaproszenie. Do ciebie też się nie

odzywał?

Piękny Arnold Tark starał się ułożyć koronkowy

żabot. Na jego twarzy malowało się zmęczenie.

- Vemund spędził wiele dni w biurze. W towarzystwie

kilku urzędników podatkowych czy kogoś takiego.

Ręce mu drżały i nie mógł sobie poradzić z tym

żabotem.

- To naprawdę nieznośne ze strony Vemunda - oświa-

dczyła pani Tark z niechęcią. - Żeby tak dręczyć Mand-

rupa! Jakby mój kuzyn dopuścił się oszustwa!

- Sprawy mają się chyba znacznie gorzej, kochana

Emilio!

- Co to znaczy, gorzej? - zapytała ostro.

- My też nie jesteśmy bez winy, i Vemund, i ja.

Zanadto popuściliśmy Mandrupowi cugli.

- Nonsens! A jeżeli popełnił jakiś drobny błąd w ra-

chunkach, to się to szybko naprawi. Nie powinieneś był

jeszcze przekazywać zarządzania Vemundowi. Jego tu

przecież w ogóle nie ma. Włóczy się po lasach i nad

rzekami. Od dawna mówię, że to nie uchodzi. Biedny

Mandrup, tak harował w biurze dla Vemunda!

- No, harówka to może nie najbardziej odpowiednie

słowo - mruknął Arnold Tark, ale nie odważył się

wypowiedzieć tego na tyle głośno, by żona usłyszała.

Emilia narzekała.

- Ja naprawdę nie rozumiem, co się dzieje z Vemun-

dem. Zawsze był takim kochanym i uległym chłopcem.

Czy myślisz, że ja go zaniedbywałam na korzyść Braciszka,

kiedy byli mali?

Arnold nie odważył się odpowiedzieć. Uważał, że obaj

synowie byli zaniedbywani. Ich matka była z nimi niemal

zawsze, ale miłości, której potrzebowali, brakło. Ona

miała tylko wymagania. By chłopcy ją uwielbiali, byli jej

we wszystkim podporządkowani.

A może jest teraz niesprawiedllwy wobec żony? On

który tak rzadko wtedy bywał w domu, zajęty interesami.

I nie ma najmniejszej wątpliwości, że Braciszek uwielbia

swoją matkę. Musiała mu zatem coś z siebie dać! Braciszek

uważa, że matka go kocha.

Ale Vemund?

Co się w tym chłopcu dzieje przez ostatnie lata?

Dlaczego opuścił rodzicielski dom? Braciszek twierdzi, że

Vemund popełnił tak straszne przestępstwo, że nie jest

w stanie spojrzeć rodzicom w oczy.

Ale on przecież wie, że ojciec wybaczyłby mu wszyst-

ko! I matka także! Ona tak lubiła się chwalić swoimi

synami. Czy on nie rozumie, jaki ból jej sprawia? Nie

mogła już teraz opowiadać innym o swoich synach z taką

dumą...

Arnold poczuł niesmak. Nie chciał się już dłużej nad

tym zastanawiać. Prościej było myśleć o tym, co Vemund

robi teraz. O kontroli finansów przedsiębiorstwa, którą

podjął.

Arnold zadrżał.

Przede wszystkim dlatego, że naprawdę nie wiedział,

jak ma powiadomić Emilię o tym, co się stało. Najpierw

niech się odbędzie ten bal. Nie chciał psuć jej radości.

Całe życie Arnolda upływało na chronieniu ukochanej

Emili. Najpierw z miłości, potem z przyzwyczajenia.

A teraz ze strachu.

Weszła pokojówka.

- Przyszedł pan Mandrup Svendsen - zaanonsowała.

- O, Mandrup! - ucieszyła się Emilia. - Niech tu

wejdzie!

Ognistoczerwone oblicze Mandrupa Svendsena było

dzisiaj jeszcze ciemniejsze niż zwykle. Skóra błyszczała od

potu, a oczy wskazywały wyraźnie, że pił tęgo przez cały

dzień. Ale okazji wzięcia udziału w balu nigdy by nie

przepuścił niezależnie od tego, jak przykre byly sprawy

w biurze przedsiębiorstwa. Już wszystko dokładnie za-

planował.

Powóz, zamówiony na jutro rano, zawiezie go do

portu. Stamtąd kutrem do Danii, a potem do Niemiec.

Tam miał odłożone trochę gotówki...

Ale tutaj na balu był bezpieczny. Znacznie bezpiecz-

niejszy niż we własnym domu.

- Emilio, chodzi o to, że nie mogę już używać mojego

kostiumu Robin Hooda, tak okropnie się skurczył

- oświadczył Mandrup. - Nie masz jakiejś rzymskiej togi,

w którą mógłbym się owinąć? Do tego wieniec laurowy

i para sandałów. Czy nie mógłbym się przebrać za Cezara?

- Raczej już za Nerona - mruknął Arnold Tark.

- Tak, zaraz coś dla ciebie znajdę, mój drogi - powie-

działa Emilia i wstała.

W drzwiach znowu stanęła pokojówka.

- Panna Elisabet Paladin przyszła, proszę pani.

- No, nareszcie! Czas najwyższy! I Marto! Od tej chwili

należy ją tytułować hrabianką. Właściwie powinniśmy się

do niej zwracać per margrabianko, ale w tym domu

zachowujemy się bezpretensjonalnie.

Arnold już wyszedł, by powitać Elisabet, którą lubił

i dla której żywił respekt. Miał złe przeczucia co do tego,

jak ułożą się stosunki pomiędzy Emilią a nią. Jego

przyszła synowa obdarzona jest chyba znaczną siłą woli.

A coś takiego Emilia będzie się starała złamać.

O Boże, jaka ta Elisabet zdecydowana, pomyślał

widząc ją wchodzącą po schodach. To nie zwiastuje

niczego dobrego!

Stoły w jadalni zostały pięknie nakryte, wszystko było

gotowe. Służba wykonała nadzwyczajną pracę, wszyscy

harowali jak niewolnicy pod rozkazami anielsko łagodnej

pani Emilii.

Powozy zaczynały nadjeżdżać, jedni prominentni goś-

cie za drugimi pojawiali się w pałacu. Zaproszenia na bal

kostiumowy w Lekenes nikt nie odrzuca.

Ku przerażeniu Mandrupa Svendsena zaprosili także

komisarza policji. Ile ten człowiek wie? Nie, chyba jeszcze

wieść o skandalu z przedsiębiorstwem Tarków nie dotarła

do jego uszu. A drobnych funkcjonariuszy tutaj nikt by

nie zapraszał. Może się z pewnością czuć bezpiecznie.

Może... Toga oblepiała spocone ciało.

W domu pod miastem Karin miała wizytę. Doktor

Hansen zapytywał, czy nie miałaby ochoty na małą

przejażdżkę przy tej pięknej pogodzie? Oczywiście, jak

najchętniej. Natychmiast pobiegła, żeby się przebrać.

Może mogliby zwiedzić ten piękny majątek?

Doktor zawahał się na moment, ale w końcu przystał

na propozycję. O ile się nie myli, to zna jedną z tamtej-

szych kucharek, która przyszła kiedyś do niego po poradę.

Dzięki temu panna Karin będzie chyba mogła wejść do

domu, w każdym razie do jego części. Tym sposobem nie

muszą się spotykać z właścicielami, którzy zdaniem

Elisabet i Vemunda mogliby zadawać niepotrzebne pyta-

nia. Wygląda to zresztą na przesadną ostrożność ze strony

Vemunda.

Doktor nie miał przecież pojęcia, jakie niebezpieczne

jest Lekenes.

Zachwycona Karin klasnęła w dłonie, wydała pani

Vagen polecenia co do Sofii Magdaleny, ucałowała

ukochane maleństwo i poszli.

Najpierw zrobili niewielką przejażdżkę po okolicy.

Tymczasem do domu przyszła panna Spitze.

Otworzyła pani Vagen. Nie, panny Paladin nie ma

w tej chwili w domu. "O, mój Boże, mówiono mi, że to

pilne! A przez resztę tygodnia będę zajęta..." No, skoro to

takie pilne, to... Ja wiem, gdzie ona poszła...

Czy panna Spitze mogłaby dostać adres?

Tak więc panna Spitze dostała adres do Lekenes. Nie

znała jednak nazwiska mieszkających tam ludzi.

A chyba powinna była co wiedzieć.

Może zresztą nie? Może lepiej, że stało się to, co się

stało?

Długo po jej wizycie do domu Karin przyszedł

Vemund. Zmęczony i wyczerpany po wielu dniach

sprawdzania ksiąg rachunkowych w towarzystwie polic-

jantów.

Zastał jedynie panią Vagen.

- A gdzie jest Elisabet?

Vemund nie widział jej od dwóch dni, cieszył się, że

zaraz ją spotka.

- Panna Elisabet jest na balu w Lekenes.

- Ach, rzeczywiście. Ten przeklęty bal. A panna Karin?

- Doktor Hansen zabrał ją na przejażdżkę powozem.

- O, to będzie dla niej wielka przyjemność. A co

z małą? Wyszła z tego przeziębienia? Przecież jutro

chrzest!

- Dziecko jest zupełnie zdrowe, panie Vemundzie. Śpi

teraz, czy chciałby pan...?

- Nie, nie będę jej przeszkadzał. Czy doktor Hansen

powiedział może, dokąd zamierza jechać?

- Słyszałam, jak rozmawiali, że pojadą odwiedzić jakąś

starą pacjentkę w tym pięknym majątku. To się nazywa

Lekenes, prawda?

Vemundowi zrobiło się zimno i gorąco jednocześnie.

- Co? Ale czy ja nie powiedziałem...

Nie, nie powiedział. I Elisabet najwyraźniej także

nie. Pani Vagen była niewinna w tej całej katastrofie.

Doktor Hansen także. Nawet Elisabet nie wiedziała,

dlaczego Karin nie wolno się pokazywać koło tego

domu, cała wina spada na niego! On zpomniał powie-

dzieć doktorowi Hansenowi, żeby nigdy więcej tam

z Karin nie jeździł.

Jęknął cicho.

- Pani Vagen, muszę jak najszybciej tam pójść! Bóg mi

świadkiem, jak niechętnie odwiedzam ten dom, ale muszę.

Czy oni dawno wyjechali?

- No, już dość dawno. Zresztą potem była tu jeszcze

jakaś pani i pytała o pannę Elisabet. Okropnie jej się

spieszyło, więc posłałam ją do Lekenes.

- Jakaś pani pytała o Elisabeth? Czy to była jej matka?

- Nie, skąd! Taka drobniutka jak wróbelek. I mówiła

jakoś z cudzoziemska. Mówiła,jak się nazywa... żebym to

pamiętała...Panna Spitze?

Vemund zrobił się biały niczym kreda.

- Co pani mówi?

- Czy ja zrobiłam coś złego?

- Nie, to nie pani. Ale wydaje mi się, że dzisiaj

wszystkie diabły opuściły piekielne otchłanie! Niech Bóg

ma w swojej opiece Karin Ulriksby!

Potem wypadł z domu, by zdążyć do Lekenes, zanim

nie będzie za późno. Biegł do domu, w którym nie był od

blisko trzech lat.

ROZDZIAŁ XIII

Była to niezwykle wytworna kolacja. Pod każdym

względem.

Do stołu zasiedli najznakomitsi obywatele miasta,

śmiali się i rozmawiali coraz głośniej, w miarę jak

szlachetne wina rozgrzewały im krew. Bogaci kupcy

flirtowali z damami i pannami w fantastycznych kos-

tiumach. Wszyscy komplementowali panią domu, która

odpowiadała łaskawymi uśmiechami.

Pani Emilia była jednak wściekła. I to nie tylko

dlatego, że na sali znajdowało się zbyt wiele wdzięcznych

pasterek. Wszystko tego dnia przybierało zły obrót.

Najpierw to głupie gadanie, że jej kuzyn Mandrup

naruszył kasę przedsiębiorstwa.

A nawet jeśli, to co z tego? Dom Tarków to zniesie.

Tarkowie posiadają niezmierzone bogactwa. Mogą zafun-

dować Mandrupowi trochę przyjemności w tym życiu.

Taki był zawsze wierny.

Emilia Tark świadomie nie pomyślała: "taki był zawsze

wierny wobec mnie", chociaż o to właśnie jej chodziło.

A potem ta uparta, niemożliwa Elisabet Paladin

z Ludzi Lodu. Po co chłopcy chcą ją wprowadzić do

rodziny? Byłoby oczywiście fantastyczne móc przedstawić

dziś wieczorem magrabiankę, spokrewnioną z kiążęcym

domem, jako przyszłą synową, ale nic z tego! Pani Emilia

już od jakiegoś czasu się zastanawiała nad tą sprawą.

Dziewczyna nie okazywała najmniejszej uiegłości, nie

miała wcale szacunku dla przyszłych teściów, za to

w każdej sprawie prezentowała upór i własną wolę, a teraz

po prostu zniweczyła wszystkie ich plany.

Ośmieliła się odrzucić Braciszka! Ona, takie zero

w porównaniu z panią Emilią Tark, odrzuca ten klejnot,

ten skarb, jakim jest jej ukochany syn!

Inne młode kobiety padłyby na kolana i dziękowały

Emilii za takie niepojęte szczęście, jak małżeństwo z Braci-

szkiem. A to byle co mówi nie!

Odrzuca syna Emilii!

Co prawda chce wyjść za jej drugiego syna, ale

Vemund zrobił się taki niemożliwy, że Emilia machnęła na

niego ręką.

I niech mu będzie jak najlepiej!

Rzuciła czułe spojrzenie w stronę Braciszka. On

uosabiał wszystko, czego oczekiwała od wzotowego syna:

Był jej oddany, chętny do współpracy, wychodzący

naprzeciw jej życzeniom, łatwy do kierowania, uległy

i miły, a ponadto był wiernym wielbicielem swojej matki!

Burmistrz uniósł kielich i uśmiechając się do niej,

zawołał:

- Zdrowie najpiękniejszej kobiety balu!

Odpowiedziała mu uśmiechem, ale myślami była gdzie

indziej.

Vemund naruszył ich niezwykłą rodzinną idyllę.

Zresztą nie było też żadnej umowy między nim a tą

impenynencką dziewczyną. Ona sama jest taka bezczel-

na, żeby oświadczyć, iż chce tylko jego. Nie pytając go

w ogóle o zdanie. "Jeśli nie dostanę Vemunda, to

żadne małżeństwo nic mnie nie obchodzi", powiedzia-

ła.

Co za bezwstydna dziewucha!

A teraz siedzi tam obok Braciszka, ale on na szczęście

zupełnie ją ignoruje. Bardzo dobrze, mój synu!

Ona zaś sprawia wrażenie, że pochłania ją ożywiona

rozmowa z profesorem. Rozmawiali przez całą kolację.

Czy to tak wypada, żeby młoda dziewczyna, zaproszo-

na na przyjęcie...? Powinna okazać dobre wychowanie

i wdzięczność...

O, zgrozo! Emilia Tark nie zdążyła przedstawić mar-

grabianki spokrewnionej z książęcym domem jako swojej

przyszłej synowej! A Mandrup planował podróż do Danii,

żeby w imieniu Elisabet odkupić Gabrielshus! Teraz

pewnie nic z tej podróży nie będzie. Arnold powiedział, że

to Gabrielshus mogłoby im być potrzebne...

Dziwne. Rodzina Tarków nigdy niczego nie potrzebo-

wała. Ale zamek w Danii to nie byłoby takie głupie!

Rozmyślania przerwał kamerdyner, który podszedł

dyskretnie i szepnął jej ćoś do ucha.

- Kto przyszedł? Ktoś, kto chce rozmawiać z mar-

grabianką Paladin? Ale teraz nie można. Jak ona się

nazywa?

- Panna Spitze, łaskawa pani.

Emilia miała po jednej stronie swego męża, a przed

sobą Mandrupa. Obaj podnieśli głowy i wpatrywali się

w nią. Ona wpatrywała się w nich.

Przez moment wydawało się, jakby ta trójka stanowiła

wyspę na wzburzonym morzu. Wyspę ciszy pokrywającej

panikę.

Potem Arnold powiedział:

- Rozmawiać z Elisabet? O czym?

- Może o czymś obojętnym - mruknął Mandrup.

- Ale ona nie może tutaj wejść!

Emilia odetchnęła.

- Arnold, Mandrup! Prędko! Do piwnicy!

Wyszli bardzo szybko, lecz spokojnie, i zniknęli

w hallu, Emilia tymczasem wstała na znak, że ta część

uroczystości dobiegła końca. Uczyniła ruch ręką w kie-

runku przeciwnym do tego, w którym zniknęli panowie.

- Może przejdziemy teraz do salonu?

Ale Elisabet nie spuszczała z nich oczu. Siedziała tak

blisko, że ponad szumem rozmów usłyszała, że ktoś jej

szuka. I nie tak trudno było się zorientować, że usta

kamerdynera układają sie w charakterystyczne słowa:

Panna Spitze.

Dobry Boże! Ona tutaj? myślała Elisabet, gdy co

najmniej sto krzeseł przesuwało się po podłodze. Wszyscy

kierowali się do salonu, a ona usiłowała przedrzeć się do

hallu, ale ściana ludzi pchała ją w odwrotnym kierunku.

I nagle... W niewielkim prześwicie między tłoczącymi

się ludźmi zobaczyła coś, w co nie mogła uwierzyć.

W hallu cesarz rzymski i pewien bardzo elegancki kapitan

piratów ciągnęli za sobą opierającą się kobietę. Walczyła

zaciekle, bliska utraty zmysłów ze zdumienia i przeraże-

nia, rozpaczliwie starając się uwolnić od ręki zaciskającej

jej usta.

To nie mogła być prawda. Choć Elisabet wiedziała, że

Arnold Tark jest przebrany za pirata, to...

Tłum spychał ją do drzwi salonu, ale Elisabet wściekła

się teraz naprawdę i jak kozioł parła w stronę hallu.

Gdy jednak w końcu się tam znalazła, hall był pusty,

wszyscy zebrali się w salonie.

Dokąd oni poszli?

Niepewnie ruszyła w stronę, gdzie widziała ich po raz

ostatni. Pod łukowatym sklepieniem zobaczyła drzwi

ukryte pod ciemną boazerią. To mogły być drzwi do

piwnicy.

Drgnęła, gdy delikatna ręka spoczęła jej na ramieniu.

Ciężki zapach perfum mieszał się z zapachem pudru, który

otoczył ją niczym obłok.

- Elisabet, dziecko drogie - powiedział słodziutki

głosik. - Czekamy na ciebie, chodź!

Dominująca osobowość Emilii Tark na chwilę spara-

liżowała jej wolę, w następnym momencie Elizabet

znalazła się znowu w tłumie. Nawet nie zdążyła otworzyć

ust, żeby zaprotestować. A zresztą co miałaby powiedzieć:

"Mąż i kuzyn pani uprowadzili pannę Spitze?" Kto by jej

uwierzył? Tutaj, we własnym domu, pani Tark panowała

niepodzielnie.

Jeden bardzo wysoko postawiony pan, chociaż Elisa-

bet nie wiedziała, kto to jest, poprosił o ciszę i wygłosił

zaimprowizowaną mowę pochwalną na cześć państwa

Tark, a zwłaszcza pani Emilii, która w oczach wszystkich

zebranych jest symbolem Kobiety i Matki i wszelkich

możliwych cnót. Wspaniała gospodyni, ozdoba stanu

kupieckiego i całej Christianii.

Emilia Tark słuchała, prześlicznie skrępowana.

Arnold i Mandrup wrócili, bezgłośnie zajęli swoje

miejsca obok Emilii, jakby zawsze tam byli.

Elisabet stała jak na szpilkach. Co robić? Do kogo

zwrócić się o pomoc dla panny Spitze? Do Braciszka? Ten

stał jak cielę i wchłaniał zachwyty kierowane pod adresem

matki. Nie, on nie! Słyszała, że na przyjęciu był komisarz

policji, nie wiedziała jednak, który to. Musi kogoś

zapytać. Ale czy on zechee wysłuchać? Czy jej uwierzy?

Wątpliwe!

Pomoc trzeba jednak koniecznie znaleźć!

Mowa dobiegła końca, szum głosów znowu się

wzmógł. Nagle zobaczyła, że jakiś pan zabiera oboje

Tarków i Mandrupa do innego pokoju. Zamknęli za sobą

drzwi.

Odważyła się zapytać kogoś stojącego najbliżej:

- Kim jest ten mężczyzna, który właśnie wyszedł

w towarzystwie państwa Tarków?

- A, ten? To komisarz policji.

No, to wie przynajmniej tyle! Ale teraz nie mogła pójść

za nimi. Weszli przecież do prywatnego pokoju, a ona nie

miała poważnego powodu, żeby się tam wedrzeć.

Zniknięcie panny Spitze nie było tutaj dostateeznie

poważnym powodem!

Zdesperowana, już poważnie zastanawiała się nad tym,

czy nie wykrzyczeć wszystkiego głośno wobec tego tłumu.

Ale natychmiast przyszło jej do głowy, że przecież teraz

może swobodnie poszukać uprowadzonej na własną rękę.

Ledwo zdążyła to pomyśleć, gdy drzwi do pokoju

ponownie się otworzyły i pani Tark podeszła do niej

zdecydowanym krokiem. Widocznie obie myślały to

samo! Ręka Emilii zacisnęła się na nadgarstku Elisabet

z siłą, która ostro kontrastowała ze słodkim uśmiechem na

twarzy gospodyni.

- Moja kochana Elisabet, ty należysz prawie do

rodziny - powiedział aksamitny głos i Elisabet została

niemal wciągnięta do pokoju obok.

Nie była tam pożądana. Świadczyły o tym dobitnie

pełne rezerwy miny Tarka i Svendsena, nie mówiąc już

o gwałtownie stygnącym uśmiechu pani Tark. Komisarz

był nieco bardziej neutralny, ale i on zastanawiał się, co ta

młoda panna tu robi.

Czy powiedzieć mu teraz? "Oni muszą na mnie uważać,

wie pan, bo wiem więcej, niżby sobie życzyli?

Ale nie miała na to czasu! Pani Emilia, która zdawała

się czytać w jej myślach, natychmiast zabrała głos i zwróci-

ła się do komisarza:

- O czym to chciał pan z nami rozmawiać?

Panna Karin i doktor Hansen dość długo krążyli po

okolicy, nie zauważając upływu czasu, tak dobrze czuli się

razem.

Doktor przyglądał się Karin ukradkiem. Nie ulegało

wątpliwości, że w ostatnich czasach po prostu rozkwitła.

Wyglądała znacznie młodziej niż wtedy, gdy spotkał ją po

raz pierwszy. Wciąż ubierała się bardzo starannie, ale już

nie w tym wyszukanym dziewczęcym stylu. W oczach

pojawił się normalny blask i rozmawiała też prawie

normalnie.

Prawie...

Bo lęk, zdumienie i niepewność wciąż się pojawiały.

Doktor Hansen nie miał odwagi przedzierać się przez

tę blokadę jej pamięci. Zagadka Karin była zbyt trudna,

a ona sama zbyt była na tym punkcie wrażliwa. Gdyby

tylko potrafił lepiej współpracować z Vemundem i Elisa-

bet, wszystko stałoby się łatwiejsze. Vemund jednak

zamyka się jak ostryga, kiedy chodzi o Karin, a Elisabet

ma zdecydowanie niepełne wiadomości, tego był pewien.

Tylko że ona walczy przede wszystkim o Vemunda Tarka.

Dla niej Karin jest na drugim planie.

- Och, zaczyna już zmierzchać! - zawołała Karin.

Zmierzchać? Jest już prawie całkiem ciemno.

- Powinniśmy chyba zrezygnować dzisiaj z wizyty

w majątku - powiedział doktor.

- Ale jesteśmy już bardzo blisko, prawda? Moglibyśmy

chociaż popatrzeć - poprosiła Karin.

Doktor Hansen ustąpił. Kilka minut później zatrzyma-

li się przed bramą Lekenes.

- Tu się odbywa przyjęcie - stwierdził doktor.

- Tak. O, tyle pojazdów! I światła we wszystkich ,'ll?

oknach! Cóż za fantastyczny widok! Na pewno jest tam

mnóstwo gości!

Oszołomiona Karin zmarszczyła brwi.

Ona sobie coś przypomina, myślał doktor Hansen.

Niejasno pamięta swoje dawne życie w...Bode? Tak to

chyba nazywała, kiedy jeszcze o tym mówiła? Teraz już od

dawna o tym nie wspomina.

Zdumiewająca przemiana psychiczna! Przedtem żyła

tylko przyszłością - oczekiwaniem chwili, kiedy jej

narzeczony przyjdzie z konwaliami. A potem w jej życiu

pojawiła się mała Sofia Magdalena, za którą Karin czuje

się odpowiedzialna, ma kogoś, komu jest potrzebna,

i wspomnienia o tym jakimś Bubim zniknęły.

Inne sprawy ją interesują. Może i moja skromna osoba

też odegrała pewną rolę w poprawie jej stanu? A także

życzliwość Elisabet i wszystkich innych. Karin żyje teraz

w niezwykle serdecznym otoczeniu, jej egzystencja zys-

kała nowy wymiar.

Bolesne wspomnienia kryją się jednak nadal w głębi

duszy i uwierają. Wspomnienia o tym, co się stało z jej

Bubim. Elisabet powiada, że Karin pamięta teraz zupełnie

inne sprawy, które przedtem nie były istotne.

Doktor został wyrwany z zamyślenia, bo Karin wysia-

dła z powozu.

- Czy nie zamierza pan odwiedzić dawnej pacjentki?

- To chyba nie jest najodpowiedniejszy moment.

Chociaż to jest służąca, więc możemy chyba wejść od

strony kuchni.

Karin zachichotała.

- Nigdy przedtem nie wchodziłam nigdzie kuchen-

nymi drzwiami. Chodźmy, naprawdę jestem w nad-

zwyczajnym humorze!

Nie bez oporów wysiadł za Karin z powozu i poprowa-

dził ją wokół domu. Zakładali, że wejście kuchenne jest od

tyłu, i nie pomylili się. Trochę zaskoczeni widokiem

policjanta przed drzwiami zostali wpuszczeni do środka.

W kuchni panował akurat nieco spokojniejszy nastrój,

bo kolacja w jadalni już się skończyła. Wielu ze służby

pozwoliło więc sobie na chwilę odpoczynku, teraz oni

posilali się resztkami z pańskiego stołu, zanim trzeba

będzie się zabrać do sprzątania.

Doktor Hansen odnalazł swoją pacjentkę i zamienił

z nią kilka słów. Karin została sama przy drzwiach do

kredensowego pokoju. Stała tam i wodziła palcem po

grawerowanej srebrnej tacy. Miała wrażenie, że poznaje tę

tacę, że już kiedyś wyczuwała pod palcami linie jej wzoru.

Kiedyś dawno, dawno temu...

To niejasne wspomnienie wprawiało ją w dziwne

oszołomienie. Kuchnia zniknęła, z oddali dochodził szum

głosów...

Nikt nie zauważył, że Karin, jakby półprzytomna,

weszła do pokoju kredensowego, a stamtąd do pustej już

jadalni. W tym domu nigdy nie była, to wiedziała na

pewno, ale wszystko tu budziło w niej wspomnienia.

Wspomnienia, które paliły w piersi jak wielka, otwarta

rana.

Słyszała głosy, mnóstwo głosów i nieświadomie posu-

wała się w tamtym kierunku.

Elisabet nie bardzo wiedziała, jak się zachować.

Wszyscy z pozostałej czwórki, pan i pani Tark, Mand-

rup i komisarz policji, stali pośrodku pokoju niczym

posągi i spoglądali na siebie nawzajem. Pani Emilia

poza tym nie spuszczała oczu z Elisabet, nie miała

wątpliwości, że dziewczyna nie zrezygnuje z poszukiwa-

nia panny Spitze.

Co się tu właściwie dzieje? zastanawiała się Elisabet.

Komisarz nie robił ceregieli.

- Przykro mi, że musiałem w ten sposób przerwać

przyjęcie, ale doszło do moich uszu, że obecny tu pan

Mandrup Svendsen zamierza jutro rano opuścić kraj.

Mandrup drgnął gwałtownie i rozejrzał się wokół,

jakby szukał możliwości ucieczki, ale zrezygnował.

- Jutro, Mandrup? - zapytała pani Tark ze szczerym

zdziwieniem. - Przecież miałeś jechać dopiero w przy-

szłym tygodniu, żeby zbadać sprawę Gabrielshus!

- Dostałem miejsce na statku na jutro - odparł

opryskliwie. - Dowiedziałem się o tym niedawno i nie

miałem czasu was zawiadomić. - Ale co ta sprawa pana

obchodzi, panie komisarzu?

Pot spływał strumieniami po twarzy Mandrupa. Ar-

nold Tark był blady i udręczony.

Komisarz odpowiedział:

- Syn państwa, Vemund Tark, zwrócił się do władz

o sprawdzenie ksiąg rachunkowych rodzinnego przedsię-

biorstwa. Okazało się, że pan Svendsen dopuścił się

grubych nadużyć. Jego przestępstwa są tak poważne, że

będą państwo musieli spojrzeć prawdzie w oczy i przyjąć

do wiadomości, że przedsiębiorstwo Tarków już nie

istnieje.

Emilia przyglądała mu się z niedowierzaniem.

- Cóż to za głupstwa! - zaśmiała się krótko.

- Obawiam się, że to prawda, droga Emilio - powie-

dział jej mąż. - Od dłuższego czasu próbowałem ci

zwrócie uwagę na nadużycia twojego kuzyna, ale nie

chciałaś słuchać.

- To dlaezego nie podjąłeś żadnych kroków? - syknęła.

- Zawsze pozwalałeś Vemundowi robić, co chciał. Ve-

mund był zawsze twoim pupilem. Obaj jesteście tacy sami,

nie potraficie myśleć o przyszłości! A teraz on napada na

mojego krewnego, na Mandrupa, który tyle poświęcił dla

przedsiębiorstwa! On zawsze pracował, kiedy twój syn

bawił się we flisaka lub robotnika. Mandrup, powiedz, że

to wszystko tylko złośliwe plotki!

- Naturalnie, Emilio! To tylko Vemund robi krzyk.

Prawdopodobnie z zawiści.

Emilia działała szybko.

- Panie komisarzu, to możliwe, że mój kuzyn popełnił

kilka głupstw. Ale nie stało się nic strasznego. Naprawdę

nic strasznego. Nasz syn żeni się z obecną tu Elisabet

margrabianką Paladin, która jest dziedziczką trzech dwo-

rów tutaj w Norwegii i fantastycznego zamku Gabriels-

hus w Danii.

- To nieprawda! - zawołała Elisabet. - Ja nie chcę

wychodzić za Braciszka. A poza tym tutaj jedna kobieta

zniknę...

- Wcale nie powiedziałam, że masz wychodzić za

Braciszka. - Emilia Tark starała się ją zagłuszyć, mówiła

głosem łagodnym, ale tak silnym, że słowa Elisabet

całkowicie ginęły. - Moja droga, ja mam na myśli

Vemunda, naszego starszego syna.

Melodyjny głos lekko chrypiał i pani Emilia wbiła

w Elisabet wzrok tresera dzikich zwierząt.

Tu jednak napotkała zdecydowany opór.

- Wątpię w to - powiedziała Elisabet. - A w każdym

razie powinniście zapomnieć o Gabrielshus.

- O tym porozmawiamy później - ucięła Emilia. - Jak

poważna jest sytuacja? Czy niewielka pożyczka ban-

kowa...

- Sytuacja jest katastrofalna - odparł jej mąż zdławio-

nym głosem. - Właśnie dzisiaj dowiedziałem się, że

straciliśmy wszystko. Lekenes także.

Nareszcie pewność siebie pani Emilii została zachwia-

na.

- Mandrup! - jęknęła.

- Tto się dda urratować, Emilio! - wyjąkał. - Nie

popadajmy w panikę. Ja mam trochę środków w gotówce.

To tylko chwilowe załamanie wpływów. Ludzie są

niewypłacalni, trzeba długo czekać. Dajcie mi tylko trochę

czasu!

Zapukano do drzwi i wszedł kamerdyner.

- Goście pytają o państwa. Pan gubernator chce

wręczyć odznaczenie.

- Dobrze, chodźmy do nich - zdecydował komisarz.

- Nie będziemy już o tych sprawach rozmawiać dziś

wieczorem. Mam nadzieję, że problemy ekonomiczne

jakoś się ułożą. Ale panu radzę się nie oddalać, panie

Svendsen. Moi ludzie strzegą wszystkich bram.

Po tym otrzeżeniu pozwolił im wyjść. Emilia Tark

musiała się na chwilę zatrzymać i kilkakrotnie wciągnąć

głęboko powietrze, by odzyskać zwykłą godność w ru-

chach i niewzruszony wyraz twarzy.

Elisabet podbiegła do komisarza.

- Czy mogę z panem chwilę poroz...

- To może zaczekać, Elisabet - przerwała Emilia Tark

i chwyciła ją mocno za ramię. Zdecydowanie poprowadzi-

ła dziewczynę jak najdalej od tego wysokiego funkc-

jonariusza policji, do dużego salonu, gdzie czekali wszys-

cy goście.

Znajdowało się tam coś w rodzaju sceny, jakieś dwie

stopy wyższej niż reszta podłogi. Gubernator wszedł na

owo podwyższenie i zaprosił do siebie pana i panią

Tark.

Jak ona może się zdobyć na ten nieśmiały uśmiech po

takim wstrząsie? zastanawiała się Elisabet. Ale mnie przez

cały czas nie spuszcza z oczu, wciąż mnie pilnuje.

Podziw Braciszka dla matki był bezgraniczny. Po raz

pierwszy Elisabet było go żal. On się nawet niczego nie

domyśla! Niczego się nie domyśla, to prawda. Ale przecież

nie jest naiwny! To niepoprawny uwodziciel. Przykłady

tego widziała nawet dzisiejszego wieczora.

Tylko jaka kobieta o zdrowych zmysłach podjęłaby

walkę z taką teściową? W sercu Braciszka najważniejsze

miejsce zawsze zajmowae będzie matka, co do tego nie

mogło być wątpliwości.

Emilia bez zarzutu nosiła swoją maskę. Niczego nie

można było po niej poznać. Arnold Tark natomiast jakby

się skulił, nieoczekiwanie stał się starszym człowiekiem.

Twarz miał ściągniętą, malował się na niej wyraz goryczy,

piękne słowa gubernatora nie miały dla niego żadnego

znaczenia.

No właśnie, Vemund mówił, że majątek pochodzi ze

strony Tarków, nie od rodziny pani Emilii. A teraz jej

kuzyn zaprzepaścił wszystko.

Emilia uśmiechała się promiennie na widok odznacze-

nia, które gubemator trzymał w ręce.

I wtedy...

Pani Emilia popatrzyła w górę, ponad pełną podziwu

publicznością, i jej oczy zaczęły się powoli rozszerzać ze

zgrozy.

Spojrzenia wszystkich zwróciły się w tamtą stronę.

Nikt nie słuchał gubernatora.

Przez salon szła spłoszona, chudziutka kobieta ubrana

jak do wyjścia. Rozbieganymi oczyma przyglądała się

wszystkim wspaniałościom.

Karin Ulriksby.

Arnold Tark jęknął:

- O Boże, nie!

Mandrup Svendsen głęboko wciągnął powietrze.

- Nie, czy piekło się dzisiaj otworzyło? Nie, mnie tu nie

ma. Mnie tu nie ma, znikam!

I wtedy pani Emilia zaczęła krzyczeć. Jakby zobaczyła

ducha. Wydawała z siebie przećiągłe, okropne krzyki

starej kobiety. Elisabet przypomniała sobie, że tak, stoi

tam przecież osoba sześćdziesięciotrzyletnia! Nigdy się

o tym nie myślało, ale teraz każdy rok był widoczny na jej

twarzy.

Wszystko się wokół Emilii Tark załamało. Cały ten

dzień był jak zaczarowany. Ostatnie wydarzenie stało się

kroplą, która przepełniła czarę.

Ciekawe, na kogo będzie próbowała zrzucić winę?

zastanawiała się Elisabet. Czy znowu na Vemunda? Może.

Albo na mnie? Nie, ona nie zna związku pomiędzy mną

a Karin. Chyba że się teraz domyśli, kto jest moim

pracodawcą.

Mandrup Svendsen próbował uspokoić zebranych,

machał rękami i wołał:

- Spokojnie, spokojnie, to tylko taki kłopotliwy gość...

Nieproszony gość.

W końcu udało się Elisabet wyrwać z tłumu otaczają-

cych ją ludzi i podbiegła do Karin.

- Nie powinnaś była tu przychodzić...

- Elisabet, ty tutaj...?

I wtedy przyszedł Vemund. Dopadł do nich nie-

przytomny ze zdenerwowania.

- Dobry Boże! - krzyczał, zagłuszany wyciem pani

Emilii. - Elisabet, natychmiast zabierz stąd Karin!

Karin jednak tymczasem zobaczyła ludzi stojących na

podium.

Gubernator zdążył zejść na dół i zmieszał się z tłumem,

Mandrup Svednsem próbował sprowadzić z podium

Arnolda Tarka. Ten jednak stał jak sparaliżowany i wpat-

rywał się w Karin. Rozhisteryzowana Emilia starała się

ukryć za jego plecami, ale bez rezultatu, bo on padł na

kolana i ukrył twarz w dłoniach. Pani Emilia schowała się

wobec tego za grubym Mandrupem.

- Bubi? - szeptała Karin zdumiona, jakby odzyskiwała

pamięć.

- Chodź z nami - prosił Vemund, ale odsunęła go na

bok.

Jeden Mandrup starał się jakoś opanować sytuację.

- Moi Państwo! - wołał do zebranych. - Muszę

państwa prosić o opuszczenie domu w spokoju. Pojawiła

się tu osoba chora psychicznie, człowiek śmiertelnie

niebezpieczny. Bądźcie tak dobrzy i wyjdźcie z salonu.

Panie komisarzu, czy może ją pan stąd zabrać?

Wśród gości zaczęły się rozlegać okrzyki przerażenia.

Niektórzy ze strachu usłuchali polecenia i wychodzili,

reszta jednak została na miejscu.

- Vemund, panna Spitze została zamknięta gdzieś

w tym domu - zdążyła mu powiedzieć Elisabet.

- Musimy ją odnaleźć - odparł. Na nic więcej nie było

już czasu. Vemund przywołał komisarza, który się właśnie

do nich zbliżał. - Ona już zobaczyła tych tam na podium.

Najlepiej teraz zostawić sprawy własnemu biegowi. To

nie ona jest tu największą winowajczynią, powinien pan

wiedzieć.

Braciszek stał oszołomiony i przyglądał się niepojęte-

mu spektaklowi, jaki rozgrywał się przed jego oczyma.

Nie rozumiał niczego, ale też nie rzucił się na podium, by

pomóc swojej ubóstwianej matce.

Krzyk Karin wydobywał się z jakiejś zamkniętej

dotychczas głębi jej duszy.

- Bubi! Bubi, nie, nie, nie!

Krzyczała i krzyczała w rozrywającej serce, straszliwej

rozpaczy. Elisabet zobaczyła, że oczy Vemunda napełniają

się łzami, i uświadomiła sobie, że to właśnie tego tak się

bał. Teraz Karin do reszty straci zmysły albo odbierze

sobie życie.

- Karin! - zawołała Elisabet bezradnie. - Pomyśl

o małej Sofii Magdalenie!

Ale Karin nie słuchała. Nie przestając krzyczeć wbiegła

na podwyższenie. Emilia zasłoniła się rękami. Nim Karin

ich dopadła, Mandrup zdołał pociągnąć oboje kuzynów za

sobą do drzwi.

- Zajmij się Karin! - zawołała Elisabet do Vemunda

i pobiegła za tamtymi. Zderzyła się z doktorem Han-

senem, który pędził na ratunek Karin.

Teraz jest w dobrych rękach, pomyślała Elisabet,

goniąc uciekinierów. Kiedy drzwi się za nią zatrzaskiwały,

przycięły ten śmieszny welon w gwiazdy, który rozdarł się

z trzaskiem. Nie zastanawiając się nad szkodą ani nad tym,

co jedna dziewczyna może zdziałać przeciwko trojgu

zdesperowanym ludziom, biegła dalej.

Emilia Tark nie może się wymknąć, to była jej jedyna

myśl. Ta dama naprawdę ściągnęła na siebie święty gniew

Elisabet.

Tamci biegli schodami na górę, a ona za nimi. Wpadli

do sypialni pani Emilii i zanim zdążyli zamknąć drzwi na

klucz, Elisabet wdarła się za nimi.

- Bydlaki, co wyście zrobili tej nieszczęsnej Karin?

- krzyczała. - To pan, Mandrupie Svendsen, jest jej...

Chciała powiedzieć: "jej Bubim", ale nie zdążyła. Bo

pani Emilia złapała duży pojemnik z pudrem i w następ-

nym momencie Elisabet utonęła w gęstej chmurze nie-

znośnego, dławiącego pyłu; tamta wiedziała, że to dla

Ełisabet śmiertelnie niebezpieczne.

Na w pół uduszona, krztusząca się dziewczyna słyszała

jeszcze głos Emilii niby daleki szum:

- Szybko, Mandrup! W to samo miejsce!

Elisabet została uniesiona w górę. Walczyła jak szalona

o odrobinę powietrza, ale po chwili straciła przytomność.

Na dole w salonie kamerdyner zdołał wyprowadzić

większość gości. Usunął też śłużbę, która tłoczyła się przy

drzwiach.

Vemund i doktor Hansen bez powodzenia starali się

uspokoić Karin. Przeżyła wstrząs, nie wiedziała, gdzie jest,

nie była w stanie saę opanować, rzucała się na wszystkie

strony i krzyczała, że zaraz spali Bode, to siedlisko grzechu.

Doktor Hansen zdołał zapytać Vemunda:

- Co się tam wtedy stało?

- To nigdy nie przejdzie mi przez usta. To zbyt wielki

wstyd.

- Ale my powinniśmy wiedzieć!

- Nie! - Vemund uciął wszelką dyskusję. - Czy nie ma

pan jakiegoś środka, żeby ją uspokoić?

- Przy sobie nie mam.

- A czy alkohol by nie pomógł?

Skinął na kamerdynera i po chwili dostali dużą szklan-

kę koniaku. Zmusili rozhisteryzowaną Karin do wypicia.

Podszedł do nich przerażony Braciszek.

- Kto to Test?

- Twoja siostra - odpowiedział Vemund krótko.

- Moja siostra? Ta starucha? Nie wygłupiaj się - skrzy-

wił się Braciszek z niesmakiem.

- Och, zamknij się! - zawołał udręczany Vemund. Nie

miał czasu na bezsensowne rozmowy. - Gdzie jest

Elisabet?

- Pobiegła za gospodarzami - wyjaśnił doktor Hansen.

- Nie, ale...

Vemund rozejrzał się i zobaczył komisarza, który

obserwował ich z bliska, nie bardzo wiedząc, o co chodzi.

Rozdzierające krzyki Karin zaczęły powoli przechadzić

w chrypliwe zawodzenie.

- Doktorze Hansen, pan się nią zaopiekuje, prawda?

Komisarzu, chodźmy, to pilne!

Pobiegli szybko za ludźmi, którzy powoli opuszczali

salon. Po drodze komisarz powiedział:

- Panna Paladin próbowała kilkakrotnie coś mi powie-

dzieć, ale pani Tark zawsze jej przerywała. Coś o jakiejś

kobiecie, która zniknęła.

- Panna Spitze, tak. Tym zajmiemy się później. Teraz

chodzi o Elisabet. I o pozostałych.

- Na zewnątrz nie wyjdą, bo moi podwładni pilnują

wszystkich drzwi.

Rozmawiali przeszukując pokoje na parterze.

- Ale tyle ludzi wychodziło jednocześnie - powiedział

Vemund.

- Tak, ma pan rację. Naprawdę to mieli pilnować tylko

Mandrupa Svendsena. A jego łatwo rozpoznać.

Znaleźli się na górze. Vemund wszedł do sypialni

Emilii. Podejrzewał, że tam właśnie może być kryjówka.

W pokoju wisiała chmura pyłu. Komisarz zaczął machać

ręką, żeby ją choć trochę rozproszyć. Kaszlał.

- Ten puder to moje przekleństwo!

Vemunda przeniknął strach: Puder?

Coś się rnieniło na podłodze. To ten wolan, który

Elisabet miała przy swoim płaszczu królowej elfów.

Musiała być w tym pokoju.

Ale teraz pokój był pusty.

- O, mój Boże, oni ją uprowadzili - szepnął. - Za-

stosowali najbardziej skuteczny środek, żeby ją oszoło-

mić: ten przeklęty puder!

ROZDZiAŁ XIV

Elisabet słyszała o zmorach, tych ponurych zja-

wach, które siadają śpiącemu człowiekowi na piersi

i dławią go. Teraz ocknęła się z uczuciem przerażenia,

że zaraz się udusi. To mogła spowodować tylko

zmora.

Dysząc ciężko starała się wprowadzić do płuc trochę

powietrza, ale gardło i nos miała kompletnie zatkane, oczy

ją piekły, łzy płynęły strumieniami, co chwila zanosiła się

suchym, gwałtownym kaszlem...

To już nie było piekło. To była rozpaczliwa walka

o przeżycie.

Gdzieś w pobliżu rozległ się głos:

- Ach, mein lieber Gott, was soll ich tun?

Wokół panowały nieprzeniknione ciemności. Ale ten

głos kobiecy był niewątpliwie przyjazny.

Świadomość tego, co się stało, dotarła do Elisabet.

- Puder - wykrztusiła i dostała nowego ataku kaszlu.

- Oni obsypali mnie pudrem. A wiedzieli, że ja tego nie

znoszę.

Panna Spitze, bo to przecież musiała być ona, przeszła

na norweski:

- Co za potworni ludzie! Oni są źli, źli, zawsze o tym

wiedziałam! Miałam nadzieję, że ich już więcej nie

spotkam.

Mówiła, próbując jednocześnie oczyścić włosy i ubra-

nie Elisabet z pudru. Ale w rezultacie nowe tumany pyłu

wzbijały się w powietrze, a biedna dziewczyna znowu

zaczynała się dusić.

- Nie ma rady, musimy to usunąć - powiedziała panna

Spitze. - A potem przeniesiemy się w inne miejsce.

Pomysł wydawał się rozsądny, ale akurat w tym

momencie Elisabet bała się, że umrze. Głos panny Spitze

dochodził do niej z bardzo daleka i był urywany, płucami

Elisabet wstrząsały kolejne ataki kaszlu.

Poczuła, że panna Spitze ciągnie ją po kamiennej

podłodze, starała się jej to ułatwić, czołgała się jak najdalej

od niebezpiecznego pudru. Wkrótce mogła już oddychać

bez takiego wysiłku.

- Znajdujemy się w podziemiach - wyjaśniła panna

Spitze. - Odciągnęłam panią w głąb i zamknęłam drzwi do

tamtego pomieszczenia. Trudniej nas tu będzie znaleźć,

jeżeli ktoś się w ogóle przejmuje naszym losem, ale ze

względu na panią było to niezbędne.

- Dziękuję bardzo. Uratowała mi pani życie - wy-

krztusiła Elisabet. - Wprawdzie wciąż jeszcze mnie dusi,

ale nie jest to już takie nieznośne. Pani jest panną Spitze,

prawda? A ja nazywam się Elisabet Paladin z Ludzi Lodu

i bardzo mi przykro, że wciągnęłam panią w to wszystko.

- To o tym chciała pani ze mną rozmawiać? - zapytała

Niemka cicho. - O tych okropnych ludziach?

- Tak. Vemund Tark i ja chcieliśmy pomóc Karin

Ulriksby. Ja starałam się, żeby odzyskała pamięć. Ale

wszystko się jeszcze pogorszyło.

Znowu przez chwilę ciężko łapała powietrze, a potem

opowiedziała pannie Spitze, co się stało i co wiedziała

o przeszłości.

- Ale jeżeli mam jej naprawdę pomóc, to muszę

wiedzieć wszystko. A Vemund nie chce o tym rozmawiać.

- To nietrudno zrozumieć - powiedziała panna Spitze.

- Ja sama nie bardzo mogę o tym mówić. A ja byłam

jedynym świadkiem, trzeba pani wiedzieć. Kiedyś, blisko

trzy lata temu, spotkałam przypadkowo Vemunda. Wi-

dział, że gwałtownie zareagowałam na jego nazwisko, i nie

ustąpił, dopóki mu nie opowiedziałam całej historii.

Zrobiłam to, bo wiedziałam, że on nie ma pojęcia o losie

Karin Ulriksby. Owszem, on i młodszy brat orientowali

się, że ich matka była już wcześniej mężatką i że mieli

starszą siostrę, ale ona zwariowała i podpaliła dom

w Bode. Nie wolno było o tym wspominać w domu.

A moje serce zawsze krwawiło z powodu tej nieszczęsnej

dziewczyny, chciałam wiedzieć, co się z nią stało, i dlatego

powiedziałam Vemundowi o wszystkim. To wspaniały

chłopiec, przeżył to bardzo głęboko.

- Tak, on rzeczywiście jest wspaniały - potwierdziła

Elisabet z czułością w głosie. - Ale jest w tym coś, czego

nie rozumiem. On twierdzi mianowicie z uporem, że

ponosi całą winę za straszny los Karin.

- Ach, on jest po prostu nadwrażliwy! Ale w jakimś

sensie ma rację...

- Uważam, że i mnie będzie pani musiała opowiedzieć

całą historię. Jestem w to zamieszana, zaprzyjaźniłam się

z Karin, wie pani, i chciałabym uczynić jej życie ludzkim,

a poza tym zamierzam wyjść za mąż za Vemunda, jeżeli

tylko zdołam go nakłonić, by porzucił tę swoją idee fixe,

że musi za wszystko zapłacić życiem. Ponieważ nie może

żyć ze świadomością, że Karin zachorowała z jego

powodu.

Panna Spitze westchnęła.

- Rozumiem, że będę musiała wyjaśniać od początku

Chociaż to wszystko jest takie wstrętne, że robię się chora

na samą myśl. Ale pani jest kobietą i, o ile dobrze

rozumiem, bardzo dzielną osobą. Opowiem pani ze

wszystkimi szczegółami, o których Vemundowi nawet nie

wspomniałam. Żeby pani lepiej zrozumiała reakcję nie-

szczęsnej Karin.

Elisabet kiwała głową, choć panna Spitze nie mogła

tego widzieć.

- Ja zdołałam się domyślić tego i owego - powiedziała.

- Proszę mi opowiedzieć, do czego pani doszła.

- Uważam, że ludzie, którzy tu mieszkają, to nie są

prawdziwi Tarkowie. Wydaje mi się, że Karin była

świadkiem, jak oni wymordowali prawdziwych Tarków,

bo byli to ludzie zamożni. Arnold i Emilia oraz Mandrup

Svendsen podszywają się pod nich, bo w rzeczywistości

nazywają się zupełnie inaczej. I wiem jeszcze, że Mandrup

jest tym Bubim, z którym Karin była zaręczona. Ale jakoś

nie mogę tego wszystkiego powiązać w całość, brakuje mi

kilku fragmentów w tej układance.

- Ach, panno Elisabet, myli się pani pod każdym

względem! Te potwory są prawdziwymi Tarkami, a Man-

drup Svendsen także jest tym, za kogo się podaje.

Elisabet była zaskoczona.

- No, to nie ma wyjścia. Musi mi pani opowiedzieć!

- Tak - zgodziła się panna Spitze, biorąc głęboki

oddech. - Czasu, jak myślę, mamy pod dostatkiem. Długo

waliłam w drzwi, ale nikt mnie nie słyszał. Albo nie chciał

słyszeć.

I zaczęła swoją opowieść:

- Mein Gott, jak ja nie cierpię rozmów na ten temat!

No, dobrze. Panienka Karin była osobą bardzo samotną.

Gorąco kochała swoje Bode, które było siedzibą rodziny

Ulriksby. Jej ojciec zmarł, a wkrótce potem pojawił się

konkurent do ręki Karin; nazywano go Bubi. Był to

przystojny młody mężczyzna o znakomitej przyszłości.

Odbyły się zaręczyny, a Karin była ekstatycznie zakocha-

na. Nareszcie ta samotna dziewczyna znalazła przyjaciela!

Wszystko widziała w różowych kolorach i w tamtym

czasie mówiła wyłącznie o Bubim i sprawach go dotyczą-

cych. Ja byłam wtedy czymś w rodzaju jej guwernantki.

- A matka, pani Emilia, była dla niej dobra?

- Pani Emilia dla nikogo nie była nigdy dobrą matką.

Okazywała dzieciom zawsze tylko przesadną, przesłodzo-

ną życzliwość. Karin ją uwielbiała niczym bóstwo. Jak

inni z otoczenia Emilii żebrała o odrobinę jej

czułości, odrobinę zainteresowania. Z Emilią zawsze tak

było. Zimna, niedostępna, ale z promiennym uśmiechem,

na który wszyscy za wszelką cenę starali się zasłużyć.

- Tak - potwierdziła Elisabet. - To jest suka.

- Obie, Emilia i Karin, mieszkały w Bode, z liczną

służbą, oczywiście, i wizyty Bubiego były dla Karin jedyną

rozrywką. Wyczekiwała ich z niemal przerażającą inten-

sywnością. Była taka młoda, tak zupełnie nic nie wiedziała

o życiu, o mężczyznach ani o ich miłości. Wierzyła

w całkowicie romantyczne małżeństwo. Słyszała coś

o związkach, łączących małżonków, ale o miłości fizycznej

w ogóle nie miała pojęcia. Pamiętam, jak kiedyś zapytała

mnie z rozszerzonymi z przerażenia oczyma, czy to

prawda, że małżonkowie muszą spać w jednym łóżku,

żeby mieć dzieci. Ja nie byłam akurat najbardziej od-

powiednią osobą do wyjaśniania jej tajemnic życia, bo

sama byłam bardzo niedoświadczona, ale do matki iść

z tym nie mogła. Pani Emilia nie rozmawiała o "takich

sprawach".

- Czy panna Karin była wtedy ładna?

- To była najpiękniejsza istota, jaką kiedykolwiek

widziałam. Ale muszę skorygować jedną sprawę... Bode

to był majątek należący do rodziny Emilii, dostała go

w posagu, kiedy wyszła za ojca Karin. Kiedyś należało do

jej dziadka. Miał on dwóch synów. Jeden miał na imię

Svend. To dlatego Mandrup nazywa się Svendsen.

- Więc Bode było również domem Mandrupa?

- Nie, ono należało do starszego brata, ojca Emilii.

- Ale Mandrup przyjeżdżał tam często w odwiedziny

- skonstatowała Elisabet.

- Tak rzeczywiście było. No więc zbliżał się ślub Karin.

Jaka ona była egzaltowana! Bubi musiał wyjechać...

- Po konwalie do ślubnego bukietu? - roześmiała się

Elisabet.

- Może tak jej powiedzieli, nie pamiętam już. Miało go

nie być przez dłuższy czas. I oto nadszedł taki wieczór...

- Pannie Spitze trudno było mówić. - Karin i ja

dyskutowałyśmy o czymś, nie wiem już o czym. "Chodź,

zapytamy mamę, powiedzała Karin. Mama wie wszyst-

ko". Pobiegłyśmy do sypialni pani Emilii, Karin była taka

przejęta, że wpadła do środka bez pukania. Tego widoku

nie zapomnę do końca życia.

Panna Spitze musiała chwilę odpocząć, zanim była

w stanie mówić dalej. Słychać było tylko ciężki oddech

Elisabet. Kaszel już niemal całkiem ustał.

- Pani Emilia... przyjmowała u siebie kochanka. Była

całkiem naga, a on miał na sobie tylko krótką koszulę.

Może sobie pani wyobrazić reakcję Karin, kiedy zobaczyła

białe uda ukochanej, wyniosłej matki i mężczyznę, leżące-

go pomiędzy nimi. Twarzą był zwrócony w naszą stronę,

ale zerwał się natychmiast, kiedy nas dostrzegł, tak że

Karin nie mogła poznać, kto to. Łoże miało baldachim,

stojąc mężczyzna mógł ukryć pod nim twarz, poza tym

w pokoju paliła się tylko jedna świeca. Ale koszulę miał

ów mężczyzna zbyt krótką. Wszystko zaś, co Karin do tej

pory wiedziała o męskim ciele, pochodziło stąd, że

w kościele widywała nagie cherubinki. To, co teraz

zobaczyła, nie miało oczywiście z cherubinkami nic

wspólnego. Najwyraźniej wkroczyłyśmy w krytycznym

momencie, bowiem pani Emilia leżała nadal, wstrząsana

gwałtownymi spazmami. Och, to wszystko było takie

odpychające, takie intymne, że złapałam Karin i wyciąg-

nęłam ją z pokoju. Musiałam wyjść z nią na dwór, targały

nią okropne wymioty.

- Uff - bąknęła Elisabet. - Biedna dziewczyna!

- Tak, ale to jeszcze nie koniec! Po tym wydarzeniu

konsekwentnie unikała swojej matki, a nie sądzę, by pani

Emilia miała ochotę ją widywać. W domu panował

okropny nastrój. "Żeby już Bubi jak najszybciej wrócił,

powtarzała wciąż Karin. On mnie zabierze z tego domu!"

No i w końcu Bubi wrócił! Karin nie było akurat w domu,

a gdy przyszła ze spaceru, to ja jej powiedziałam, że

przyjechał i że czeka w salonie. Rozpromieniła się niczym

słońce, biedna mała dziewczynka, po tych dniach przy-

gnębienia, kiedy nie mogła rozmawiać, nie mogła się

śmiać, chodziła po domu z martwą twarzą, jak obca. Teraz

jej ukochany, szlachetny Bubi zabierze ją daleko od tego

potwora, którym okazała się jej własna matka. I będą żyli

razem, w pięknym małżeństwie, nigdy nawet się nie

dotkną w ten obrzydliwy sposób, będą spacerować po

różanym ogrodzie, mówić sobie czułe słówka i co naj-

wyżej całować się całkiem niewinnie.

Panna Spitze znowu musiała zrobić przerwę.

- Pani Emilia także była w salonie. To powstrzymało

Karin w progu. Pani Emilia podeszła do niej z wyrazem

oczu, którego nigdy przedtem u niej nie zauważyłam,

choć widywałam wiele odmian jej złej twarzy. Teraz

dostrzegałam w jej oczach triumf, panno Elisabet, choć

słowa, które wypowiadała, miały zawierać przeprosiny.

Bubi stał w głębi pokoju, przypominał psa, który spodzie-

wa się, że zostanie zbesztany, bo chodził po deszczu i jest

mokry. "Moje drogie dziecko", powiedziała pani Emilia

i uniosła ręce niczym bogini słońca. W głosie słychać było

współczucie, ale oczy! O, jakie to były złe oczy! "Moje

drogie dziecko, to, co powiem, musisz przyjąć ze spoko-

jem! Bubi i ja uznaliśmy, że powinnaś mieć jeszcze kilka lat

na zabawę. Najlepiej dla ciebie będzie, jeżeli my, Bubi i ja,

się pobierzemy. Lubimy się oboje w taki sposób, którego

ty nie rozumiesz, bo jesteś jeszcze na to za młoda..."

- Proszę mi powiedzieć - jęknęła Elisabet wstrząśnięta.

- Wydaje mi się, że Bubi jest młodszy od Karin?

- Tak, to prawda! Tak, byłam z Karin także i wtedy,

więc słyszałam wszystko, co zostało powiedziane. "I

mam ci jeszcze coś bardzo miłego do zakomunikowa-

nia, Karin", mówiła dalej pani Emilia. "Będziesz miała

małego braciszka lub siostrzyczkę! Czy to nie wspania-

łe?"

- Vemund! - podskoczyła Elisabet. - Tym dzieckiem

był Vemund! Dlatego czuje się winny!

- No właśnie! Pani Emilia podeszła do Bubiego

i wsparła się na jego ramieniu. Wyglądali jak piękna para

upozowana do portretu! Ale biedna Karin wcale nie

poczuła się uszczęśliwiona tymi nowinami! Nigdy tego nie

zapomnę, panno Elisabet! Nie zapomnę jej oddechu,

który przypominał oddech pani sprzed pół godziny.

Jakby się dusiła. I tego przeciągłego, strasznego krzyku.

Rzuciła się na matkę i chciała wydrapać jej oczy... Tak, bo

Karin musiała sobie uświadomić to, co ja: obraz tej pary

w łóżku! Przybiegła służba i odciągnęła Karin, ale ona się

wyrwała. W chwilę potem Bode stanęło w płomieniach.

A kiedy odnaleziono Karin, było jasne, że postradała

zmysły. Została zamknięta, ale jakby tego nie zauważała,

mówiła wciąż, że Bubi zaraz przyjedzie, że zdąży na ślub.

Widocznie jej pamięć zatrzymała się na chwilę przed tym,

zanim ich spotkała.

- A Bubi? To nie był Mandrup?

- Nie, skąd! To był oczywiście Arnold Tark! Bogaty

narzeczony Karin, którego zapragnęła Emilia. Co on sam

miał do powiedzenia na ten temat, nie wiem, ale był

zapewne zafascynowany Emilią jak większość ludzi.

Zauroezony, zahipnotyzowany! Myślę, że żałował tego

wielokrotnie.

Elisabet zaczęła się zastanawiać. Słyszała, że Emilia

woła Bubiego. Zobaczyła Mandrupa. "Co mówisz, Emi-

lio?" Nie, oczywiście, że nie musiał to być Bubi. Przypo-

mniała sobie zmęczoną twarz Amolda Tarka.

- I ja myślę, że żałował - powiedziała. - Och,

Vemund, Vemund, nieszczęsny chłopcze, co my z tobą

zrobimy?

Istniała tylko jedna odpowiedź: Trzeba zrobić wszyst-

ko, żeby Karin wyzdrowiała i żeby była szczęśliwa, bo

tylko wtedy Vemund może się uwolnić od przeświad-

czenia, że stał się przyczyną jej tragedii.

Ale co się dzisiaj działo z Karin? Jak się to wszystko

tam, na górze, skończyło? Czy nikt nie przyjdzie, żeby je

uwolnić? A może wszyscy opuścili dom i została tylko

rodzina Tarków? Wtedy mogłoby być niewesoło, i z nią,

i z panną Spitze!

Mandrup Svendsen został schwytany, kiedy zamierzał

bocznym wyjściem opuścić dom. Policjanci zatrzymali go

i tak oto nastąpił koniec jego świetności. Będzie się musiał

na długo pożegnać z wolnością.

Pani Emilia jednak była bardziej przebiegła. Wiedziała,

że drzwi są strzeżone, więc nie podejmowałaby podob-

nego ryzyka. Zresztą ona i Arnold Tark nie mieli się czego

obawiać ze strony policji. Ją niepokoił skandal, to, że

stracili dobrą opinię, dlatego miotała się w panice.

- Schowajmy się, Bubi! W tym schowku, który

odkryliśmy za twoją garderobą. Nigdy nas tam nie znajdą,

a kiedy się wszystko uspokoi, wymkniemy się i uciek-

niemy do Danii! Chodź!

Z przyzwyczajenia Arnold poszedł za nią. Biegli do

jego pokoju.

- Ale te dwie w podziemiach - powiedział po drodze.

- Nikt nie wie, że one tam są.

- No to co? - syknęła Emilia. - One obie jeszcze mogą

nam narobić kłopotów. Lepiej będzie, jeśli się ich po-

zbędziemy raz na zawsze.

Byli już w jego sypialni.

- Proszę, weź swój pistolet! Jest nabity, może się

przydać! Zresztą nie, weź oba. Na wypadek, gdyby nas

znaleźli, wiesz!

Arnold Tark wziął oba pistolety, ale się wahał.

- Nie, Emilio, ja się z tobą zgadzam, że powinniśmy się

ukryć, ale najpierw je wypuszczę.

- Czyś ty oszalał? Tamci zaraz nas tu znajdą!

- Trudno, mów sobie, co chcesz. Ja idę.

Zawrócił i zbiegł po schodach. Jego twarz, która od

momentu pojawienia się Karin była szara i udręczona,

teraz wyglądała po prostu jak martwa. Jakby nagle

opadły mu z oczu klapki, które nosił przez tyle lat.

Widział teraz Emilię taką, jaką zawsze w głębi duszy

wiedział, że jest, ale nie chciał się do tego przyznać.

Widział też wyraźnie samego siebie i to było jeszcze

trudniejsze do zniesienia.

Słyszał za sobą na schodach jej kroki.

- Arnold - syczała. - Natychmiast wracaj!

Ale on był głuchy na jej kategoryczne nakazy. Łzy

spływały mu po twarzy w nieutulonym płaczu. Wszystko

skończone, wszystko! Ale stać go jeszcze na jeden

przyzwoity postępek: wypuści te dwie kobiety!

Z daleka dochodził do niego rozpaczliwy krzyk Karin.

Brzmiał teraz jakoś bardziej matowo. I kroki mężczyzn

w sąsiednim pokoju, którzy szukali... Vemund, który

odwrócił się od swoich rodziców. Dobry Boże, jak to boli!

Więc to dlatego? Bo poznał prawdę o Karin?

Karin... Przez wiele lat udawala się Arnoldowi Tar-

kowi tłumić wspomnienie o niej. Jej imienia nie wymie-

niono nigdy. Kiedyś, kiedy chłapcy byli mali, postanawił

opowiedzieć im o szalonej przyradniej siostrze, która

podpaliła dom. Emilia była na niego wśćiekła z tego

powodu, przez długie tygodnie karała go lodowatym

chłodem i milczeniem. To było okropne! Jakby został

zepchnięty w głęboką ciemność. Ale w głębi jego duszy ta

myśl tkwiła zawsze i boleśnie uwierała: Czy nie powinni

odwiedzić Karin? A przynajmniej dowiedzieć się, jaki jest

jej stan? Czy w ogóle jeszcze żyje? Emilia jednak za-

braniała. Nazywała go zdrajcą, który chce ściągnąć nie-

szczęście, a przecież tacy byli szczęśliwi! Mieli takich

wspaniałych synów, których można było pokazywać

światu. Karin nie można było pokazywać!

Vemund to zrobił. Odnalazł Karin. Vemund to dobry

chłopiec. Zerwanie z nim sprawiło ojcu wielki ból.

Znalazł się w piwnicy. Emilia biegła za nim niczym

furia. Przy schodach paliła się mała lampka. Zobaczył

wściekłą twarz żony. Uczepiła się go mocno i wysyczała:

- Natychmiast wracaj i żadnych więcej głupstw! Co

chcesz zrobić z tymi dwiema? One sprowadzą na nas

nieszczęście. Elisabet nigdy nie znosiłam, a ta druga

głupia... Arnold, Arnold, co ty chcesz zrobić?

Arnold nigdy nie umiał się złościć. To była jego

słabość. Teraz łzy płynęły mu z oczu, gdy odwrócił się

i wykrztusił:

- Jesteś stara! Zniszczyłaś mi życie!

Huk wystrzału dudnił pod sklepieniem, niósł się coraz

dalej i dalej, odbijał echem od grubych murów. Arnold

patrzył na skuloną postać u swoich stóp, odłoźył pistolet,

by otworzyć piwnicę, w której siedziały zamknięte obie

kobiety. Przekręcił tylko klucz i bez sława uchylił drzwi.

Elisabet i panna Spitze oszołomione wyszły na zewnątrz,

bąkając jakieś podziękowania.

Elisabet spostrzegła martwe ciało na schodach i przy-

stanęła.

- Potwór - szepnęła. - Pajęczyca zakończyła życie.

- Dlaczego nikt tak jej nie nazwał dwadzieścia pięć lat

temu? - szlochał Arnold. - Moźe by mi to otworzyło oczy.

Tak, zastrzeliłem ją. Ją, którą kochałem do utraty zmys-

łów.

Zaczął wchodzić po schodach na górę, a one szły za

nim wstrząśnięte. Zostały na parterze, a on skierował się

dalej, na piętro. Chciały zobaczyć, co z Karin, poroz-

mawiać z innymi.

Arnold przez nikogo nie zatrzymywany poszedł do

swego pokoju. Słyszał głosy biegających po domu ludzi,

ale jego to już nie dotyczyło. Jak mechaniczna lalka wziął

świecę i pistolet, a potem wszedł do garderoby. Przez

chwilę patrzył na te wszystkie piękne i kosztowne ubrania,

które Emilia dla niego wybrała.

Potem przytknął zapaloną świecę do jedwabnego

fraka. Zajął się natychmiast, a po chwili wszystkie ubrania

stały w ogniu. W tym czasie Arnold Tark, ukochany Bubi

Karin, przeszedł już do tajnego pokoju obok. Przyłożył

pistolet do skroni i pociągnął za spust.

Jedyne, co można było zrobić, to starać się uratować

jak najwięcej z płonącego domu. Ogień rozprzestrzeniał

się błyskawicznie, Lekenes było skazane. Zgłosiło się

jednak tak wielu ochotników, że większość rzeczy z par-

teru udało się wynieść.

Vemund i Elisabet spotkali raz Braciszka na dziedzińcu

pośród największego rozgardiaszu.

- Ja wiem, kto to na nas sprowadził! - zawołał

Braciszek z rozpaczą. - To ta wiedźma, która była tu

w ubiegłym tygodniu.

- Co za wiedźma? - zapytał Vemund.

- Ta o żółtych oczach. Chciała rozmawiać z mamą, ale

mamy nie było. Wtedy ona weszła do pokoju mamy i coś

stamtąd zabrała. Ojciec poszedł za nią, ale ona wzięła tylko

kilka włosów z grzebienia mamy. To zła, zła kobieta!

Elisabet nie powiedziała nic, ale mogła się domyślić,

kto tutaj przychodził...

Vemund uciął jednak ostro:

- Nie próbuj przerzucać winy na jakąś obcą kobietę,

nieważne, czy to wiedźma, czy nie! Ich zabiło zło tkwiące

w nich samych!

- Ale ojciec zastrzelił mamę! Moją ukochaną mamę!

- Kiedyś poznasz prawdę, Braciszku - westchnął

Vemund. - Kiedyś, kiedy będę w stanie ci o tym

opowiedzieć. Pomogę ci znaleźć odpowiednie miejsce

w społeczeństwie, ale potem będziesz musiał radzić sobie

sam! Będzie to trudne, ale może zdołasz stać się mężczyz-

ną.

A potem znowu zabrał się do wynoszenia ostatnich

rzeczy, które dało się jeszcze uratować z pięknego Lekenes.

Ingrid i Ulvhedin w Grastensholm śmiali się serdecznie

ze swojej sztuczki. Przyglądali się zwęglonym resztkom

kukiełki, którą zrobili. Kiedyś kukiełka przypominała

Emilię Tark, a w śrndku zostały zaszyte włosy tamtej.

Najpierw kukiełkę "zamordowali", a potem spalili.

- Uważasz, że dostatecznie pomogliśmy Elisabet?

- zapytał Ulvhedin. - Naszymi zaklęciami, żeby całe

dawne zło zebrało się w Lekenes i żeby pewnego dnia się

ujawniło?

Ingrid była bardziej sceptyczna.

- Na pewno oddaliliśmy złego ducha. Ale co do

reszty... Zdobyć miłość musi Elisabet sama. Wyczytałam

w jej dłoni, że będzie musiała zaciekle walczyć o swoje

szczęście. Ale teraz, kiedy, że tak powiem, usunęliśmy

najgorsze przeszkody z jej drogi, wszystko powinno być

chyba dobrze. Nie sądzisz, mój stary kompanie i mistrzu

czarownic?

- Owszem, Ingrid - śmiał się Ulvhedin.

Poszli więc przygotować sobie kolację, taką jak lubią.

Bo teraz przed nikim już nie musieli się kryć, dwoje dość

niebezpiecznych dla otoczenia, przebiegłych starców.

Chrzest małej Sofii Magdaleny trzeba było odłożyć.

Karin bowiem nie byłaby w stanie w nim uczestniczyć,

nikt poza tym nie umiałby się cieszyć.

Pogrzeb odbył się w krótkim czasie. Obaj synowie byli

obecni, Elisabet także, ze względu na Vemunda, ale

Karin, rzecz jasna, nie mogła pójść. Doktor Hansen

czuwał przy niej dzień i noc.

Braciszek w kościele ledwie trzymał się na nogach.

Jaka niebezpieczna jest wiara w idole, myślała Elisabet.

Jakie groźne są silne osobowości, ideały, wielcy mężczy-

źni i potężne kobiety. Powinno się ich podziwiać na

odległość, ale nigdy nie wiązać z nimi życia. Żeby

potem nie patrzeć, jak się kurczą i przemieniają w zwy-

czajnych śmiertelników. Traci się wtedy wiarę we

wszystko, co piękne i wzniosłe na tym świecie. Wielu

ludzi odczuwa jednak potrzebę podziwiania i brania

przykładu z ideałów, daje im to szczęście i siłę, a to nie

jest do pogardzenia.

Braciszek był tak rozżalony na wszystkich po śmie-

rci matki, że panna Spitze musiała po raz trzeci

opowiedzieć tę okropną historię, choć nieco ogładzoną

w szczegółach. Po tym Braciszek zniknął na cały dzień.

Vemund i Elisabet nie wiedzieli, co przeżył najboleś-

niej: Utratę wiary w niepokalaną szlachetność matki,

czy też, tak jak oni, uważał, że można by jeszcze

zrozumieć wzajemne uczucie rodziców, które znisz-

czyło szczęście Karin, ale nie to, co zrobili potem...

Udawali, że Karin w ogóle nie istnieje. Tego ani

Vemund, ani Elisabet nie mogli im wybaczyć.

Karin pogrążyła się w apatii. Nie była w stanie

o niczym rozmawiać, nie interesowała się też Sofią

Magdaleną. Często jednak szukała ręki doktora Hansena

i zamykała ją w swojej i to dawało wszystkim odrobinę

nadziei.

Najgorzej było jednak z Vemundem. Elisabet nie

umiała już nawiązać z nim kontaktu. Czuła, wiedziała

o tym, że nie porzucił zamiaru odebrania sobie życia, i to

doprowadzało ją do rozpaczy. Kochała go bowiem teraz

bardziej niż kiedykolwiek.

Następnego dnia po pogrzebie Elisabet poszła do

domu Vemunda, ale go nie zastała. Pani Akerstrom

powiedziała, że widziała, jak szedł w górę skrajem lasu.

Elisabet niepewnie ruszyła za nim. Może jest na nią zły?

Nie mogła jednak zostawić go samego na odludziu,

pogrążonego w ponurych myślach, wiedziała, że niedale-

ko stąd znajduje się duży skalny występ.

I rzeczywiście, Vemund siedział na wysokiej skalnej

półce. Elisabet kaszlnęła dyskretnie, żeby go nie prze-

straszyć. Vemund ledwie na nią spojrzał, kiedy usiadła

obok, ale wziął jej rękę i uścisnął, jakby szukał pomocy.

Długo siedzieli bez słowa.

- Wszystko poszło źle, Elisabet - powiedział. - Karin

znowu się pogorszyło. Braciszek nie znalazł we mnie

oparcia. Jesteśmy znowu w punkcie wyjścia. A ja już nie

mam sił na dalszą walkę.

Elisabet stłumiła wstyd i zapytała:

- I, oczywiście, nie ma dla ciebie żadnego znaczenia, że

ja tak bardzo jestem do ciebie przywiązana?

Uścisk dłoni stał się jeszcze mocniejszy, ale Vemund

nadal na nią nie patrzył.

- Kiedy usłyszałem wystrzały oraz krzyki, że się pali,

a nie mogłem cię odnaleźć, myślałem, że umrę, Elisabet.

Byłbym jednak nędznikiem, gdybym wykorzystywał two-

ją słabość do mnie.

To nie jest słabość, pomyślała Elisabet. To miłość,

nawet nie wiesz jak wielka. Ale nie odważę się powiedzieć

tego głośno.

- No, a wobec tego twoje własne uczucia? Co z nimi?

Pominąwszy to, że nie chciałeś mojej śmierci, co oczywiś-

cie bardzo pięknie o tobie świadczy. Co ty właściwie do

mnie czujesz?

- Przecież wiesz.

Typowo męska odpowiedź! Kobiety powinny wie-

dzieć. Domyślać się odpowiedzi. Są zostawiane same

sobie z własną niepewnością.

Myślała głośno:

- Czy więc nie istnieje na tym świecie nic pięknego?

Wtedy nareszcie się do niej odwrócił. Spojrzenie miał

łagodne.

- Owszem, istnieje. Ty, Elisabet, i twoje myśli.

Naprawdę czyste i szlachetne.

Ale jego oczy wciąż pozostawały bezdennie smutne.

I Elisabet miała świadomość, że widział przed sobą już

tylko jedną drogę.

- Obiecaj mi jedno, Vemundzie! Tylko to jedno!

Czekaj tu, dopóki nie wrócę! To nie potrwa długo.

Wytrzymasz tyle. Potem, kiedy już będziesz martwy,

będziesz miał bardzo dużo czasu, będziesz sobie mógł

leżeć i leżeć, więc teraz możesz mi chyba ofiarować tę

chwilę, co?

Przyglądał jej się pytająco.

- Obiecuję.

Żeby to wszystko choć trochę złagodzić, pochyliła się

i leciutko musnęła wargami jego policzek. Potem pobiegła

co tchu na dół, do domu Karin.

- Jak ona się czuje? - zapytała doktora Hansena

zdyszana.

- Bez zmian. Żadnego zainteresowania dla niczego.

Jest na najlepszej drodze do tego, by zamknąć się znowu

we własnym świecie.

Elisabet dała mu znak ręką, żeby przeszedł w drugi

koniec pokoju. Zrobił, jak prosiła. Elisabet przez chwi-

lę starała się skupić, a potem usiadła na łóżku przy

Karin.

- Karin, to ja, Elisabet, twoja przyjaciółka, pamiętasz

mnie?

Mina Karin wskazywała, że życzy sobie, by zostawiono

ją w spokoju.

- Posłuchaj mnie - nastawała Elisabet uparcie. - Teraz

już wiesz, kim jest Vemund, prawda? To twój przyrodni

brat. On nie chce żyć, ponieważ uważa, że to on uczynił cię

nieszczęśliwą. To on był tym dzieckiem, którego wtedy

oczekiwała twoja matka. I on nie może tego znieść. Od

trzech lat robi dla ciebie, co może, wiesz o tym. I chciał też

zapewnić przyszłość waszemu najmłodszemu bratu.

Kąciki ust Karin zaczęły drgać, ale oczy weiąż pozo-

stawały martwe.

- Vemund nie jest w stanie żyć ze świadomością, kim

jest, a teraz, kiedy tobie się pogorszyło, wszystko wydaje

mu się całkiem beznadziejne. Chce odebrać sobie życie,

skoro nie może już nic więcej dla ciebie zrobić. Ale ja go

kocham, Karin! Żebyś wiedziała, jakiego ty masz wspa-

niałego brata. On jest moją pierwszą i największą miłością,

ale nie mogę nic dla niego zrobić. On mnie nie słucha.

Pomóż mi, Karin! Tylko ty możesz go teraz uratować od

śmierci, a mnie od rozpaczy do końca moich dni!

Nareszcie Karin zwróciła na nią oczy, ale nie powie-

działa nic.

- Zastanawiasz się, co powinnaś zrobić? - zapytała

Elisabet. - Błagam cię, chodź ze mną teraz, prosiłam go,

by czekał na mnie w lesie. Chciałabym, żebyś ty mu

powiedziała, że nie wolno mu umierać...

Z oczu Elisabet popłynęły łzy.

- Jeśli on umrze, ja tego nie przeżyję, Karin. Proszę cię,

zastanów się, Karin. Czy chcesz przez resztę życia karmić

się wspomnieniami o narzeczonym, który nie był ciebie

godzien, o matce, która cię zdradziła? Czy chcesz żyć

teraźniejszością pośród ludzi, którzy cię kochają i pragną

dla ciebie dobra? Takich jak Vemund, ja, pani Akerstrom,

pani Vagen, doktor Hansen! A mała Sofia Magdalena!

Ona ciebie potrzebuje! Zostanie pa raz drugi sierotą, jeżeli

ty się znowu zamkniesz w swoim świecie wspomnień.

- Ja także ciebie potrzebuję, Karin - powiedział doktor

Hansen z drugiego końca pokoju.

Karin odwróciła głowę i popatrzyła na niego. Potem

znowu spojrzała na Elisabet.

- Karin, ty wiesz, co to znaczy srtracić ukochanego

człowieka - szepnęła Elisabet, ocierając łzy. - Tylko ty

możesz uratować swojego brata. Poprzez to, że sama

będziesz chciała żyć! Przekonaj go, że Popełnia błąd,

wybierając śmierć!

Karin nie odpowiadała.

Elisabet mówiła dalej:

- Sofia Magdalena wciąż jest nie ochrzczona. Czekamy,

aż ty, jej matka, będziesz mogła przy tym być. Ona ciebie

potrzebuje. Nikt lepiej niż ty sama nie wie, co to znaczy

utracić miłość własnej matki.

Kobieta na łóżku znowu spojrzała na doktora Han-

sena.

- Jak się czuje Sofia Magdalena?

Pani Vagen, która czekała w pokoju obok, natychmiast

wzięła dziecko i podeszła z nim do łóżka.

- Jak ona się rozgląda! Jakby rozumiała - powiedziała

Karin i wyciągnęła palec w stronę rączki dziecka. - Moja

dziecinka, moja dziecinka! Czy możecie mi pomóc się

ubrać? Doktorze Hansen, proszę... proszę poczekać w są-

siednim pokoju. Chciałabym, żeby pan pojechał z nami do

lasu!

Kiedy Vemund zobaczył nadchodzącą Karin, pospie-

sznae wstał.

- Karin! Ty chodzisz?

Elisabet i doktor czekali wśród drzew, w odpo-

wiedniej odległości, by spieszyć z pomocą w razie po-

trzeby.

- Co ja słyszę? - rzekła Karin, kładąc mu ręce na

ramionach. - Czy ty wiesz, jak to jest, kiedy się na zawsze

traci swoją młodzieńczą miłość? Czy jesteś w stanie

wyobrazbć sobie tę pustkę, jaka człowieka ogarnia?

- Bardzo dobrze rozumiem, ca czujesz, Karin - od-

powiedział ciepłym głosem.

- Ja teraz nie mówię o sobie. Przemyślałam wszystko

i doszłam do wniosku, że jest mnóstwo spraw, dla których

powinnam żyć, że mam wńele pożytecznych rzeczy do

zrobienia na świecie. Nie mam czasu być obciążeniem dla

innych, na leżenie w szpitalu czy u kogoś w domu. Ja chcę

żyć! Ale teraz mówię o Elisabet!

Vemund zesztywniał.

- O Elisabet?

- Tak. Jesteś na najlepszej drodze do tego, by skazać ją

na tę samą pustkę, z powodu której ja cierpiałam przez tyle

lat. Czy chcesz, żeby utraciła słońce swego życia, przy-

szłość, nadzieje, marzenia?

- Chcesz powiedzieć...?

- Ja nie wierzę, Vemundzie, że ty ją kochasz.

- Ja? Ależ ona jest jedyną osobą, której pragnę! Ale czy

myślisz, że mogę ją mieć, ja, który zraniłem cię tak

boleśnie? Jak będę mógł żyć z niesmakiem na wspo-

mnienie, w jak odpychający sposób zostałem poczęty?

- Vemundzie, Vemundzie, mój dzielny, mały bracisz-

ku! Czy to już nie najwyższy czas, byśmy pogrzebali te

stare wspomnienia? Co my z tego mamy? Nic. Ty, mój

nadroższy przyjacielu, stworzyłeś mi możliwość normal-

nego życia! Czyż miałabym z niej nie skorzystać? Czy

tamtych dwoje ludzi naprawdę zasługuje, byśmy się na

zawsze pogrążyli w rozpaczy? Człowiek nie ma obowiąz-

ku kochania swoich rodziców, to nie są moje słowa.

Doktor Hansen mi to wytłumaczył po drodze tutaj.

Zapomnijmy więc o nich, Vemundzie! Spróbujmy do-

prowadzić do tego, by Braciszek też o nich zapomniał.

Wtedy Vemund objął ją mocno i nie robił nic, by

powstrzymać łzy. Po chwili Elisabet i doktor Hansen

podeszli do nich.

- No, Vemund - powiedziała Elisabet i nagle znowu

ogarnęła ją jej dawna nieśmiałość. - No i co, nadal chcesz

uciekać?

Uśmiechnął się do niej.

- Nie, Elisabet! Zamierzałem właśnie zapytać, czy nie

przydałby ci się w Elistrand biedny jak mysz kościelna,

sentymentalny flisak.

- Zastanowię się nad tym - obiecała łaskawie.

Sofia Magdalena została ochrzczona z przepychem,

niezwykle uroczyście. Elisabet zaprosiła całą rodzinę,

także dwoje starych trolli z Grastensholm. Po wszystkim

odbyło się przyjęcie w domu Karin.

Vemund został na chwilę sam na sam z Elisabet

w kuchni. Przyciągnął ją wtedy do siebie i przytulił czule.

Oboje zdawali sobie sprawę z tego, że w życiu małżeńskim

czekają ich kłopoty. Długo nie zapomną tej sceny, której

świadkami były Karin i panna Spitze. To wspomnienie

miało na długo odebrać Vemundowi i Elisabet wiele

z urody miłosnego aktu. Z czasem jednak pamięć o tym

powinna zblednąć, Elisabet i Vemund będą mieli do

wspominania własne miłosne uniesienia.

Do kuchni przyszła Ingrid z Ulvhedinem.

- Kochana Elisabet - powiedziała Ingrid z promien-

nym uśmiechem. - Lepiej wybrać nie mogłaś. Pamiętasz,

jak cię ostrzegałam?

- Wybór nie był taki trudny.

Oboje starsi państwo wyglądali na niebywale zadowo-

lonych.

- Ingrid - rzekła Elisabet karcącym tonem. - Ty

byłaś w Lekenes. Tak, powiedziałam Vemundowi, że to

ty.

Stara piękna czarownica zrobiła niewinną minę. Nie

bardzo jej się to udawało.

Vemund uśmiechał się smutno.

- Sam się przez jakiś czas zastanawiałem, czy to jakiś

diabeł nie pociągał za sznurki, że się tego dnia wszyscy,

którzy mieli cokolwiek z tą sprawą wspólnego, zebrali

w Lekenes. Nie wiedziałem, jak bliski jestem prawdy!

Dwa "diabły" z przeklętego rodu Ludzi Lodu uśmie-

chały się do siebie wzruszone. Przyjęli słowa Vemunda

jako komplement!

- Bardzośmy się dobrze bawili, kiedy przygotowywali-

śmy napój - powiedziała Ingrid. - A wszystkie kło...

- Chyba już dość o tym - przerwał Ulvhedin surowo,

choć nie mogło być wątpliwości, że on także bawił się

znakomicie.

- Naprawdę, to bardzo dobrze, że nie będzie już

w rodzinie więcej takich jak wy - oświadczyła Elisabet.

Ulvhedin spoważniał

- A jednak zęby smoka... smocze nasienie już zostało

posiane - powiedział cicho.

- Zamilcz, ty stary, przesądny dziadu! - skarciła go

Ingrid. - Syn Orjana w Skanii jest wzorem wszelkich

cnót. Moje wnuki, Solve i Ingela, przyjadą tu na lato. Sami

zobaczycie, oboje są tak układni i grzeczni, że wprost słów

brak. Same wzory cnót w pokoleniu Elisabet!

- No, skoro tak myślisz... - mruknął Ulvhedin, ale

słyszał go tylko Vemund.

---