T: Wielka siła małych cząsteczek - biologiczne znaczenie nukleotydów

NUKLEOTYDY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWE

1. POCHODZENIE:

• płytki krwi

• zakończenia nerwowe

• komórki śródbłonka

• erytrocyty

• limfocyty

• komórki mięśni gładkich

• fibroblasty

• hepatocyty

• mastaoyty

2. MECHANIZM UWALNIANA OSOCZA

Liza - rozciąganie (rozciąganie włókien mięśniowych -> masywne uwolnienie nukleotydów)

3. ROLA:

• aktywacja i agregacja płytek krwi

• neuroprzekaźnictwo

• aktywacja komórek śródbłonka

• cytotoksyczność

• napięcie ściany naczyń krwionośnych

• skurcz mięśni

• proliferacja komórek

• aktywacja kaspaz/apoptoza

• aktywacja czynników transkrypcyjnych

• regulacja ekspresji genów

receptory purynergiczne

4. METABOLIZM NUKLEOTYDÓW ZEWNĄTRZKOMÓRKOWYCH

Dwa mechanizmy prowadzące w komórkach śródbłonka do wzrostu stężenia Ca⁺
w odpowiedzi na nukleotydy

Wapń - przekaźnik sygnałów komórkowych

5. SKĄD BIERZE SIĘ WOLNY WAPŃ W KOMÓRCE

• Związanie się ATP z receptorem pełniącym funkcje kanału jonowego

• Aktyw receptorów, które są białkami przekazującymi impuls do siateczki śródplazmatycznej

+ BAPTA - substancja wnika do komórki i hamuje jony Ca

+ EGTA - silniej wiąże jony wapniowe od magnezowych (niż EDTA)

Blokowanie sygnału zachodzi wtedy, kiedy zablokujemy wapń w środku komórki.

Komórka może się zacząć ruszać, kiedy z naczynia krwionośnego zamierza wyrosnąć nowa (tzw. pączkowanie naczyń)

MIGRACJA KOMÓREK POD WPŁYWEM NUKLEOTYDÓW - metastaza (przerzut guzów nowotworowych)

Śródbłonkowe receptory BZY - nowa grupa receptorów uczestniczących w angiogenezie

Angiogeneza - jeden z procesów prowadzących do powstania nowych naczyń krwionośnych, w którym naczynia krwionośne powstają na bazie już istniejących, poprzez ich rozgałęzianie i wydłużanie

Zahamowanie powstawania naczyń krwionośnych - cukrzyca (prowadzi do defektu komórek śródbłonkowych)

Przewlekła cukrzyca - trudno gojące się rany a w efekcie zakrzepy i amputacje

6. ANDIOGENZA INDUKOWANA PRZEZ ZEWNĄTRZKOMÓRKOWE NUKLEOTYDY

• Angiogeneza nowotworowa

• Powstawanie naczyń krwionośnych w tkankach objętych procesem zapalnym np.: w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów

• Tworzenie się naczyń krwionośnych w blaszkach miażdżycowych

• Angiogeneza w tkankach poddanych niedokrwieniu

• Gojenie się ran

STENT - niewielka "sprężynka" umieszczana wewnątrz naczynia krwionośnego w celu przywrócenia drożności naczynia

CD39/NTPDaza - 1 hamuje powstawanie neointimy

BIOCHEMIA

Strona 1 z 3

---