Pieniądz realny to pieniądz gotówkowy lub bankowy, natomiast idealny jest miarą w rachunkowości , statystyce, planowaniu.
Funkcje pieniądza: rozliczeniowa, płatnicza, tezauryzacji, oszczędności.
Gospodarka finansowa obejmuje:
planowanie przepływów pieniężnych i operacji finansowych,
realizacja operacji pieniężnych,
ewidencja i analiza operacji firm.
Polityka fiskalna to wybór celów, sposobów i metod prowadzenia gosp. finansowej i kierowania przebiegiem zjawisk finansowych, dla gospodarki istotne znaczenie ma polityka finansowa państwa.
Planowanie finansowe to przewidywanie przebiegu zjawisk finansowych na podstawie analizy przeszłości, stanu istniejącego oraz przewidywanych przyszłych uwarunkowań .
Zjawiska finansowe to relacje występujące pomiędzy podmiotami o charakterze pieniężnym.
Funkcje finansów w otoczeniu makroekonomicznym:
alokacyjna- proces wykorzystania całości zasobów poprzez ich podział, przemieszczenie przy pomocy różnorodnych instrumentów finansowych i związanych z tym przepływów pieniężnych.
redystrybucyjna- realizowana jest przez budżet i polega na dostosowaniu podziału dochodu i bogactwa do poziomu akceptowanego przez społeczeństwo i uznanego za sprawiedliwe.
stabilizacyjna- będąca wyrazem interwencjonizmu państwowego tj. takiego oddziaływania na życie gospodarki instrumentami polityki finansowej, aby utrzymać pożądany poziom zatrudnienia, zapewnić stabilność cen, utrzymać właściwe tempo wzrostu gosp. oraz uzyskać zrównoważenie bilansu handlowego z zagranicą.
Funkcje finansów w otoczeniu mikroekonomicznym:
parametryczna- czyli taka konstrukcja systemu finansowego aby decyzje gosp. były poparte na rachunku ekonomicznym,
zasilania- polega na gromadzeniu środków pieniężnych w ramach różnych funduszy,
motywacyjna- polega na wpływaniu na zachowanie podmiotów uczestni. w procesach gosp.
Finanse państwa obejmują: budżet centralny, fundusze celowe, zakłady i jednostki budżetowe.
Dotacja jest to pokrycie w całości kosztów prowadzonej działalności.
Subwencja jest to dofinansowanie na zasadzie partnerstwa.
Operacje zastrzeżone przez banki: przyjmowanie wkładów oszcze. i lokat terminowych, udzielanie kredytów, udzielanie gwarancji bankowych.
Zadania NBP:
bank banków,
bank państwa,
utrzymuje rezerwy monetarne państwa(walutowe),
Instrumenty NBP oddziałujące na banki komercyjne:
rezerwy obowiązkowe,
limity kredytowe,
operacje otwartego rynku,
kredyty lombardowe,
stopa kredytu redyskontowego,
nadzór bankowy,
regulacje kursów walutowych.
Podaż pieniądza zależy :
bazy monetarnej(ilość pieniądza wyemitowanego przez NBP) ,
stopy rezerw(zależy odwrotnie proporcjonalnie od stopy rezerw got.)
koncepcje określające wielkość popytu na pieniądz w gosp:
ilościowa. Punktem wyjścia jest równanie Fishera,
M- ilość pieniądza w obiegu, P- poziom cen, Y- wielkość wolumen dóbr, V- szybkość krążenia pieniądza. M=P*Y/V . teoria ta nie uwzględnia stóp procentowych.
teoria preferencji płynności Keynsa. M=P( k*Y-h*p) p- poziom stóp proc. h- wrażliwość popytu na pieniądz, na stopę procentową
Rodzaje stóp procentowych:
stopa nominalna podawana w stosunku rocznym
stopa realna-uwzględniająca wpływ inflacji,
r=rn-i/1+i N%/ rr=rn-i/100+i *100
stopa efektywna uwzględniająca wpływ inflacji i stóp podatkowych
re=rn(1-t)
Bony skarbowe emituje minister finansów a emituje NBP, sprzedawane na przetargach z dyskontem, możliwy obrót wtórny.
Bony pieniężne emituje NBP w celu utrzymania płynności banków komerc. sprzed. z dyskont.
Bony komercyjne są to bony lokacyjne stanowiące źródło pozyskiwania kapitału przez banki i podmioty nie bankowe.
Rynek kapitałowy to rynek papierów wartościowych długoterminowych obejmujących:
akcje i udziały sp. kapitałowych,
obligacje skarbu państwa, samorządów lokalnych i przedsiębiorstw,
jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych i powierniczych.
Akcje to papier wartościowy stwierdzający udział jej właściciela w kapitale sp. akcyjnej, uprawniając m.in. do uczestnictwa w podziale zysku oraz majątku przy jej likwidacji.
Uprawnienia dzielimy na: majątkowe (prawo do dywidendy, prawo poboru akcji nowej emisji, prawo do podziału majątku przy likwidacji), organizacyjne(udział w walnych zgromadzeniach, prawo głosu, bierne prawo wyborcze do organów spółki)
Akcja ma wartość (cenę):
cenę nominalną, część kapitału akcyjnego Cn= kapitał K/N -liczba akcji
cena emisyjna Ce,
cena rynkowa Cr.
Typy zachowań inwestorów:
liczenie na korzyści długoterminowe w postaci dywidendy,
liczenie na korzyści krótkoterminowe związane z wahaniami kursu.
Szacowanie stopy zwrotu dywidendy EPS- zysk na 1 akcję
EPS = zysk netto ZN/Na ilość akcji
WD- stopa wypłat dywidendy
WI - stopa reinwestycji zysku WD+WI=1
D=WD*EPS
Wzór Gordona Co=D/r-q
Stała rentowność kapitału własnego ROE =ZN/KW*100%
ZN*WI=delta KW
q= WI*ROE
Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, którym emitent zobowiązuje się wobec posiadacza obligacji do jej wykupu wg wartości nominalnej wraz z odsetkami na warunkach podanych w subskrypcji.
Obligacja ma określone parametry:
N-wartość nominalna,
r- okres życia obligacji,
Ps- cenę emisyjną sprzedaży,
wartość bieżąca obligacji WBO= Σ K/(1+r)i + N/(1+r)n
D dochód z obligacji zależy od oprocentowania obligacjiP
Kupon odsetkowy K=P/100*N
Ze względu na dochód wyróżnia się obligacje:
zerokuponowe Ps<WBO=N/(1+r)n
kuponowe WBO= Σ K/(1+r)i + N/(1+r)n
obligacje perpetualne nie podlegają wykupieniu, dochodem są odsetki.
Rentowność obligacji
Ps=WBO= Σ K/(1+r)i + N/(1+r)n
Ps -cena sprzedaży
Finanse przedsiębiorstwa to ogół zjawisk i procesów pieniężnych zachodzących w przedsięb. polegających na gromadzeniu i wydatkowaniu zasobów pieniężnych na cele gospod.
System finansowy przeds. Jest pojęciem szerszym i obejmuje operacje pieniężne, ewidencję, analizę oraz planowanie i prognozowanie przepływów pieniężnych.
Zarządzanie finansami to proces decyzyjny podporządkowany maksymalizacji zysku czyli korzyściom właścicieli. Korzyści te objawiają się następująco:
bezpośrednio- poprzez wypłatę dywident
pośrednio- przez wzrost wartości rynkowej przedsięb.
Działalność gosp. przedsięb. obejmuje następujące sfery:
a) działalność operacyjno-podstawowa, dla której jednostka została stworzona
b) działalność inwestycyjna - ulepszanie majątku produkcyjnego oraz lokowanie nadwyżek kapitału
c) dział. Finansowa - obejmująca pozyskiwanie źródeł kapitału oraz bieżącą obsługę
Decyzje związane z zarządzaniem finansami obejmują:
Decyzje inwestycyjne dot. wykorzyst. kapitału i kształtujące strukturę aktywów
Decyzje finansowe związane z zarządzaniem, pozyskiwaniem źródeł finansowania i kształtujące strukturę pasywów
Podstawowe funkcje zarządz. finans.w przedsięb. to:
Kształtowanie poziomu i struktury majątku stosownie do wymogów działalności i kryteriów efektywnościowych
Określenie kierunków i form inwestowania w tym ocena i wybór projektów inwestycyjnych do realizacji
Optymalizacja struktury kapitałowej z uwzględnieniem kosztu uzyskania kapit i poziomu zadłużenia
Prognozowanie i ocena przychod oraz ryzyka działaln.
Bieżąca analiza kondycji finans-mająt. przedsiębiorstwa i zgodności wyników uzyskiwanych z zaplanowanymi
Analiza pozycji rynkowej przedsięb.z uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych
Formułowanie wniosków dla polityki dywidendy czyli podziału zysku
Analizy można podzielić według kryteriów:
1. Kryterium ekonomicznego
a) analizy mikroekonomiczne (podmiot)
b) analizy makroekonomiczne (branża)
2. Kryterium użytkownika
a) analizy zewnętrzne
b) analizy wewnętrzne potrzeby przedsiębiorstwa
3. Kryterium czasu
a) analizy retrospektywne (ex post) przeszły
b) analizy bieżące ( ) teraźniejszy
c) analizy prospektywne (ex ante) przyszły
4. Zakresu analizy
a) problemowe dot. danego zagadnienia
b) okresowe (roczne)
Analizując relację pomiędzy aktywami i pasywami można sformułować następ. wskaźn. określające równowagę majątkowo-finansową:
Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym FMTks=KS/MT>1 (złota reguła finansow)
Wsk. pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym 0,5<FMTkw=KW/MT<1,0 złota reguła bilansowa (bankowa)
Wsk. pokrycia M obr. z zobowiązań krótkoterminowych FMOzk=MO/ZK=2,0 miernik płynności bieżącej (1,5-2,0)
Ponadto często używa się wsk. podwyższonej płynności Mo-Z/ZK=1-1,5 (Z-zapasy)
Inne ważne wskaźniki
-ogólny poziom zadłużenia ZK+ZD/A=0,5+-0,15 (A-aktywa)
-wskaźnik rotacji aktywów S/A (S-sprzedaż) wska powinien rosnąć
-wskaźnik rentowności sprzedaży ROS=100x zysk netto/sprzedaż=ZN/S x100%
-wskaźnik rentowności aktywów ROA=ZN/A x100%
-wskaźnik rentowności kap. własnych ROE=ZN/KW x100%
Prog rentown. w ujęciu ilościowym ile trzeba sprzedać żeby nie ponosić strat ZO=0
PRq=Ks/p-k