LOGISTYKA PRODUKCJI - ZAGADNIENA

1. Jak definiuje się proces gospodarczy?

• To proces zaspokajania potrzeb w sposób efektywny i ekonomiczny (w określonym czasie i przestrzeni).

• To podejmowanie takich decyzji związanych z gospodarowaniem, aby osiągnąć wyznaczone cele, np.: zdobycie nowych rynków, zwiększenie produkcji, dotarcie do nowych klientów, znalezienie bardziej wydajnych sposobów sprzedaży, produkcji itd. Każda jednostka prowadząca działalność gospodarczą podejmuje tego typu decyzje, a co za tym idzie uczestniczy w procesie gospodarczym.

2. Jak definiuje się proces produkcji?

• Jest on definiowany jako proces przekształcania przedmiotów produkcji za pomocą środków produkcji (narzędzia, człowiek) w dobra zaspokajające potrzeby społeczne w sposób efektywny ekonomicznie.

• To proces transformacji, czyli przekształcania wektora wejścia, (czyli zasobów będących na wejściu tego procesu), sektora produkcji w sektor wyjścia (wyroby gotowe, odpady)

3. Co to jest system produkcyjny?

To układ materialny, energetyczny i informacyjny, eksploatowany przez człowieka i służący produkowaniu określonych produktów (wyrobów, usług) w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb konsumentów.

4. Co to jest proces technologiczny?

To proces zmiany kształtu, właściwości fizykochemicznych, wyglądu zewnętrznego roztwarzanego materiału lub trwała zmiana wzajemnego położenia poszczególnych części wchodzących w skład produkowanego wyrobu, czyli montaż podzespołów i wyrobów.

5. Dokonaj klasyfikacji produkcji wg przyjętych kryteriów.

I Wg charakteru rynkowego produkcji

a. Towarowa - na rynek, na sprzedaż b. na potrzeby własne - nie na sprzedaż

II Wg zasięgu geograficznego: światowa, globalna, regionalna (np. UE), krajowa, miasta, zakładu

III Wg sektora: (gałęzi gospodarki narodowej):

a. wydobywcza (węgiel kamienny, ropa, gaz)

b. przetwórcza (przetwórstwo, np. art. spożywcze)

c. przemysłowa (przemysł maszynowy, stoczniowy itp.)

d. rolna III Wg sektora: (gałęzi gospodarki narodowej): (roślinna, trzody chlewnej)

IV Wg sposobu organizacji produkcji

2. warsztatowa

3. gniazdowa

4. taśmowa

5. masowa

6. seryjna

7. drobna

8. rzemieślnicza

9. jednostkowa

10. kankan

11. CIM

V Wg branży i przedmiotu produkcji: np. miedzi, stali, maszyn, narzędzi, kosmetyków itp.

VI Wg hierarchii procesów produkcji

1. produkcja podstawowa

2. uboczna

3. pomocnicza

VII Sposobu realizacji zamówienia:

1. Produkcja na magazyn (push-bo klient nie czeka)

2. Produkcja na zamówienie (D-to te na zamówienie, wg ABC + D)

6. Co to jest efektywność ekonomiczna?

EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA, rezultat działalności gosp. określany przez relację uzyskanego efektu do nakładu danego czynnika produkcji lub zespołu tych czynników; podstawowe relacje efektywnościowe to: wydajność pracy, produktywność majątku trwałego, efektywność inwestycji, materiałochłonność i energochłonność produkcji; wyrazem poprawy e.e. jest wzrost 3 pierwszych relacji i obniżenie się 2 pozostałych.

Efektywność ekonomiczna to stosunek efektu do nakładu, wyrażona w pieniądzu.
To maksymalizacja wskaźnika efektu do nakładu, czyli maksymalny efekt i minimalne nakłady. Efekt = E/N max

W momencie spotkania się potrzeb ludzkich (nieograniczonych) z ograniczonością dóbr, zachodzi konieczność ekonomizowania, zaspokajania tych potrzeb w sposób efektywny i ciągły.

Logistyka a efektywność - to racjonalność działań przedsiębiorstwa w obszarze zintegrowanych przepływów towarów i informacji, w której podstawową rolę odgrywa odpowiedni poziom i jakość świadczonych usług w ramach tych przepływów. To dostosowywania i tworzenie pożądanych związków i uwarunkowań pomiędzy czynnościami logistycznymi (nakłady) a osiąganymi celami (efekty). Na ten proces składają się działania synchronizujące i harmonizujące ze sobą poszczególne czynności logistyczne. To układ:

Efekt (przepływy informacji, czynności i zasoby) -> proces -> nakład

Proces kształtowania efektywności w systemie logistycznym to określona (efektywnościowa) orientacja zarządzania w skali przedsiębiorstwa, zmierzająca do podejmowania coraz bardziej racjonalnych decyzji, co do zaangażowanych środków i przedsięwzięć oraz sposobów osiągania celów logistycznych wkomponowanych w ogólną koncepcję rynkowej działalności przedsiębiorstwa. To ciągłe procesy zarządcze i transformacyjne, dostosowywanie nowych, uzasadnionych decyzji w zakresie nakładów do zmieniających się celów i efektów oraz warunków działalności przedsiębiorstwa.

7. Kiedy proces produkcji można nazwać procesem efektywnym ekonomicznie?

Proces produkcyjny efektywny ekonomicznie, to taki, którego stosunek efektu do nakładu jest większy od jedności.

Proces nieefektywny: efekt/nakład < 1

Proces obojętny: efekt/nakład = 1

8. Jakie są inne kryteria oceny procesów produkcji oprócz efektywności ekonomicznej?

Inne kryteria oceny produkcji to:

• Skuteczność, czyli stopień osiągnięcia celu

• Kożystność = efekt - nakład

Proces korzystny jest efektywny ekonomicznie.

9. Co to jest ekonomizacja procesu produkcji?

• To zaspokajanie potrzeb w sposób efektywny i ekonomiczny.

• To zbiór działań mający na celu zwiększenie efektywności ekonomicznej określonego procesu produkcji.

10. Jakie są trzy ogólne kierunki ekonomizacji (racjonalizacji) procesów produkcji?

• Oszczędnościowa Ep = E/N malejące const.

• Efektywnościowa Ef = E/N rosnące const.

• Efektywnościowo-oszczędnościowa Ef = E/N malejąco-rosnąca

11. O czym mówi koncepcja zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań procesu produkcji?

Mówi, że istnieje wiele metod, koncepcji, idei, sposobów i narzędzi ekonomizacji. Wszystkie je można opisać w koncepcji uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych procesów produkcji (otoczenia bliższego i dalszego), a w szczególności to:

• Racjonalizm - to rozumowe rozwiązanie problemu

• Społeczny podział pracy - prowadzi do specjalizacji

• Integracja i koordynacja podzielonych i wyspecjalizowanych komórek (np. pomiędzy dziełem transportu a księgowością) jako sposób na eliminowanie wad specjalizacji.

Pozostałe elementy procesu gospodarczego wpływające na ekonomizację firmy to:

• Otoczenie techniczne

• Klienci - poprzez potrzeby

• Pośrednicy - poprzez dostawy i ich terminowość

• Dostawcy - jw.

• Przepisy prawne - np. VAT i inne decyzje ekonomiczne

• Banki - opłaty, prowizje

• Polityka - jako otoczenie makroekonomiczne, np. rada polityki pieniężnej

• Otoczenie kulturowo-społeczno-ekonomiczne - np. liczba urodzeń, styl życia

• Konkurencja

Te czynniki ekonomizacji są niezależne od firmy, nie może ona na nie wpływać.

12. Gdzie należy szukać możliwości zwiększenia efektywności ekonomicznej realizowanych procesów produkcji w sytuacji, gdy zewnętrzne uwarunkowania gospodarowania są, lub powinny być, jednakowe dla wszystkich podmiotów?

Firma może ponosić efektywność ekonomiczną przez różne metody i techniki zarządzania (np. delegowanie uprawnień). Jest to zwiększenie efektywności ekonomicznej realizowanych procesów.

Aby poprawić efektywność procesów w przedsiębiorstwie, należy identyfikować koszty
(w tym w logistyczne) i w tym celu należy:

• Systematycznie identyfikować i wyodrębniać funkcje logistyczne w poszczególnych sferach procesu gospodarowania

• Przyporządkowywać funkcje logistyczne odpowiednim komórkom (działom) przedsiębiorstwa oraz przyporządkowywanie funkcjom odpowiednich czynności kosztotwórczych

• Wprowadzenie formalnych podstaw i metod rachunku kosztów zorientowanych na działalność logistyczną

13. Logistyka to:

• Sposób myślenia i działania ekonomicznego w kategorii czasu i przestrzeni.

• Jest jednym z wewnątrz organizacyjnych czynników zwiększania procesów ekonomicznych w firmie.

• To proces zarządzania wszelkimi procesami przepływu: dóbr, usług, informacji, osób, pieniędzy.

• Dzieli się na: sferę realną, czyli wykonawstwo i sferę regulacji. Logistyka to sfera realna!

• System wsparcia logistycznego - to zorganizowany podsystem dowolnej organizacji, wspierający jej podstawowy proces wytwarzania dóbr poprzez integrację wszystkich działań związanych ze skutecznym, efektywnym i korzystnym przepływem niezbędnych do wytworzenia dobra podstawowego zasobu.

14. Logistyka produkcji

• to proces (system, podsystem) wsparcia procesu produkcji we wszelkie niezbędne zasoby (materiały, informacje, zasoby ludzkie i pieniężne) drogą integracji czynności wspierających proces produkcji.

• obejmuje wszystkie czynności, które są związane z zaopatrzeniem procesu produkcji w surowce, półfabrykaty materiały pomocnicze (części zamienne) i eksploatacyjne (paliwa) oraz przekazywaniem półwyrobów i wyrobów gotowych do magazynu zbytu

• w ujęciu cybernetycznym jest procesem planowania, pomiaru, analizy istotności odchyleń, podjęciem decyzji korygujących (planowanie to podstawa działalności gospodarczej: planowanie -> realizacja -> pomiar)

15. Jakie podstawowe procesy tworzą proces logistyki produkcji?

I proces zarządzający

II proces podstawowy (czyli proces technologiczny)

III procesy wspierające proces podstawowy (wsparcie materiałowe + proces wsparcia informacyjnego + procesy wsparcia ludzkiego (kadry) + wsparcie pieniężne).

16. Jak logistyka produkcji wpływa na efektywność ekonomiczną gospodarowania?

Wpływa na efektywność ekonomiczną gospodarowania (zyskowność firmy) poprzez efekty i nakłady procesu produkcji oraz wspierającego go procesu logistycznego powodowane przez warianty decyzyjne logistyki produkcji.

17. Co jest podstawowym narzędziem decyzyjnym rozwiązywania problemów logistycznych typu trade off, make or buy?

Rachunek ekonomiczny w postaci rachunku globalnych kosztów logistycznych jest podstawowym narzędziem decyzyjnym w zakresie rozwiązywania problemów decyzyjnych typu trade off, make or buy.

18. Jak należy rozumieć koncepcję kaizen w odniesieniu do logistyki produkcji?

Kaizen - To presja na stałe dążenie do ulepszania systemu produkcji w przedsiębiorstwie. Jego rezultatem jest rozpowszechniona w przedsiębiorstwie świadomość roli kompleksowej jakości oraz udział poszczególnych pracowników w jej osiąganiu.

- To ciągłe usprawnianie, ulepszanie.

19. Jakie są metody i narzędzia logistyki produkcji?

1. W fazie programowania procesów produkcji - czytniki zdarzeń

2. W fazie identyfikacji odchyleń:

• Karty kontroli

• Raporty niezgodności

3. W fazie istotności:

• CPS - statystyczna kontrola procesu

• Six sigma - 6 odchyleń standardowych

• Testy istotności

• Estymacja przedziałowa i punktowa

4. W funkcji wyjaśniania przyczyn:

• Diagram Ishikava

5. W fazie podejmowania decyzji

• Drzewo decyzyjne

• Teoria gier

• Metoda scenariuszowa

• Intuicja

20. Podaj przykłady systemów logistyki produkcji?

• Warsztatowa - stanowiska robocze, które wykonują operacje obróbkowe tego samego rodzaju zostają przyporządkowane przestrzennie i organizacyjnie do tej samej jednostki - warsztatu, in. rozmieszczenie stanowisk roboczych wg wykonywanych zabiegów (ten sam zabieg oznacza to samo stanowisko), wady: duża liczba przebiegów transportowych, zalety: funkcjonalność, czyli w jednym miejscu

• Potokowa - rozmieszczenie systemów i stanowisk roboczych wg podobieństwa technologii obrabianych wyrobów, stosowana w produkcji seryjnej.

• Zasada Kanban - to tablica, na której są wieszane karty z informacjami
  o materiałach surowcach, etapie produkcji, dalszym przeznaczeniu tego półproduktu, zleceniach dla kolejnych etapów produkcji. Stosowany przy małych ilościach pozycji asortymentowych.

• Sterowana komputerowo (1 lub kilka komputerów + sterowniki) CIM

• Taśmowa

• Gniazdowa - pośrednie rozwiązanie pomiędzy potokową a warsztatową - przestrzenne grupowanie jednostek, aby umożliwić kompletną obróbkę określonej grupy podobnych do siebie lub technologicznie ze sobą spokrewnionych wyrobów.

21. Jakie znasz narzędzia modelowania systemów produkcji?

• Schemat przepływów materiałowych Sankeya - przedstawia rozmieszczenie obiektów na planie przedsiębiorstwa i powiązania transportowe między poszczególnymi jednostkami, a szerokość tych linii przepływu odpowiada wielkości przepływu. Są dodatkowo oznaczone opisem natężenia przepływu w jednostce czasu.

• Tablica krzyżowa - do rejestracji czynności dokonywanych w dłuższym okresie (wiersze - to obiekty początkowe przemieszczania, kolumny - to obiekty do których będzie się przemieszczać

Tablica krzyżowa i schemat Sankeya są podstawą do analizy:

• Właściwego usytuowania obiektów w przedsiębiorstwie

• Układów dróg i ciągów komunikacyjnych

• Przyjęcia odpowiedniego systemu organizacji

• Warunków BHP

To schematy mikrologistyczne (obejmuje jedną firmę)

22. Jak wygląda struktura rachunku globalnych kosztów logistycznych?

Koszty logistyczne są trudne do bieżącego określenia i są na ogół niedoszacowane i słabo rozpoznane.

K_L = Kzp + Ksp + Km + Kt + Kkz + Kpp + Kpi + Ko + Kns

Kzp koszty planowania, sterowania i kontroli przepływów materiałów i towarów (koszty zarządzania przepływami)

Ksp koszty logistycznego planowania i sterowania programem i strukturą produkcji (wytwarzania) oraz realizacją zamówień

Km koszty magazynowania

Kt koszty transportu

Kkz koszty kształtowania zapasów

Kpp koszty przygotowania produktów do wysyłki i sprzedaży (koszty pakowania, manipulacji, komisjonowania itp.)

Kpi koszty kształtowania przepływów informacji (systemów komunikacji)
i opracowywania zleceń.

Ko koszty serwisu, obsługi logistycznej

Kns koszty nie sprawności

Koszty logistyczne to koszty w ścisłym tego znaczeniu, czyli celowe nakłady zużyte przez przedsiębiorstwo w procesie działalności logistycznej oraz koszty alternatywne tj. koszty wynikające z działalności tych przedsiębiorstw, lecz ponoszone przez ich klientów (zewnętrzne koszty logistyczne).

Z ćwiczeń: koszty przewozu, zamrożenia kapitału, utrzymania zapasów, składowania, składania zamówień, eksploatacji magazynu, niedoboru.

26. Na czym polega rozwiązanie problemu transportowego w produkcji?

Czynniki wpływające na sposób kształtowania się polityki transportowej w przedsiębiorstwie:

• Rodzaj transportowanego materiału

• Intensywność transportu

• Trasa transportu

• Przepisy a zwłaszcza typ organizacji produkcji np. produkcja potokowa - środek transportu to przenośniki taśmowe do transportu ciągłego, produkcja warsztatowa - wózki widłowe, ręczne, dźwigi i suwnice.

Wybór środka transportu zależy od jego:

• Wydajności

• Nośności, wymiarów

• Kosztów transportu

Wysoki stopień automatyzacji i mechanizacji systemu transportowego, jest korzystny przy przepływach towarów wykazujących wysoką intensywność transportu i stabilizację czasową. Ważną role odgrywają procesy przeładunkowe, powinny być jak najbardziej zredukowane i uproszczone, bo stanowią znaczną część kosztów logistycznych. Powinny być one upraszczane przez odpowiednie projektowanie stanowisk logistycznych a nawet wyeliminowanie, jeżeli zapasy znajdujące się w magazynach produkcyjnych będą wyrównane zapasami w transporcie w systemie transportu. Jeżeli zastosujemy odpowiednie środki transportowe, o wystarczającej ładowności, można zrezygnować z magazynów stacjonarnych i unika się to procesów przeładunkowych.

KONIEC

---