Gromada: Gordiacea- nitnikowce |
Gromada: Acenthocephala- kolcogowy |
Entoprocta * |
Typ: Mollusca- mi臋czaki |
- Budowa cia艂a: - cia艂o walcowate i nitkowate - doros艂e podobne do ko艅skiego w艂osa, najcz臋艣ciej skr臋cone - kilka mm do 1,5 m - Jama cia艂a: - wype艂niona tkank膮 o charakterze cz臋艣ciowo mi膮偶szu, cz臋艣ciowo tkanki mi臋艣niowej - tkanka ta nie wype艂nia szczelnie jamy - mi膮偶sz utrzymuje turgoru - jama pierwotna bez nab艂onka - Przew贸d pokarmowy: - nierozga艂臋ziony przew贸d - gardziel - jelito 艣rodkowe (cewka z sze艣ciobocznych kom贸rek) - jelito ko艅cowe - cz臋sto przedni i tylni odcinek s膮 zmarnia艂e, pozbawione 艣wiat艂a - do jelita prostego otwieraj膮 si臋 przewody gruczo艂贸w p艂ciowych -Uk艂ad wydalniczy i kr膮偶enia brak - Uk艂ad nerwowy: - zwoje m贸zgowe ko艂o przedniego ko艅ca cia艂a - brzuszny pie艅 nerwowy ci膮gn膮cy si臋 wzd艂u偶 ca艂ej d艂ugo艣ci cia艂a - zw贸j m贸zgowy i pie艅 nerwowy umieszczone w nab艂onku i sk艂adaj膮 si臋 z przewa偶aj膮cej masy w艂贸kien nerwowych o sk膮pej ilo艣ci element贸w kom贸rkowych - Narz膮dy zmys艂贸w: - brodawki czuciowe - Uk艂ad rozrodczy: - s膮 rozdzielnop艂ciowe - gonady tworz膮 d艂ugie woreczki, ich 艣lepy koniec zaczyna si臋 ko艂o przedniego ko艅ca cia艂a - jajniki i j膮dra tworz膮 liczne wypukliny - nasieniowody samca otwieraj膮 si臋 do prostnicy oddzielnie - Rozmna偶anie: - 偶ywiciel- owady l膮dowe - jaja sk艂adane w wodzie w pobli偶u brzeg贸w lub w ka艂u偶ach * larwa: - kurczliwy ryjek i tu艂贸w - na ko艅cu ryjka 3 sztyleciki - nieco p贸藕niej 3 wie艅ce hak贸w - Fizjologia: - poruszaj膮 si臋 w r贸偶nych p艂aszczyznach - 艣wiat艂o pobudza je do ruch贸w - w czasie pobytu w wozie nie pobieraj膮 pokarm贸w - Filogeneza: - muskulatur膮, powstawaniem produkt贸w p艂ciowych i zewn臋trznie przypominaj膮 Nematoda - uk艂ad nerwowy przpomina pierwotne pier艣cienice
|
- robaki przewa偶nie kszta艂tu ob艂ego - wyra藕nie wyodr臋bniony ryjek pokryty rz臋dami hak贸w, w stanie spoczynku ryjek wci膮gni臋ty jest do pochewki - specjalna warstwa podosk贸rka zaopatrzona jest w liczne kana艂y i zatoki - brak przewodu pokarmowego - Budowa cia艂a: - od kilku mm do 60 cm - martwe- kszta艂t ob艂y, 偶ywe nieco sp艂aszczone - rzadko wyr贸偶niona strona brzuszna (po艂o偶enie otworu p艂ciowego) - ca艂e ich cia艂o podzielone na 2 cz臋艣ci: praesoma i po艂膮czony za pomoc膮 szyi tu艂贸w - praesoma: ryjek, szyja - ryjek: narz膮d wydr膮偶ony wewn膮trz, z hakami skierowanymi ku ty艂owi - haki to wytw贸r osk贸rka, umieszczone dzi臋ki rozszerzonej nasadzie - ryjek jest walcowaty= narz膮d czepny - szyja pozbawiona hak贸w oddziela ryjek od tu艂owia - tu艂贸w jest cz臋sto poprzecznie pr膮偶kowany - W贸r pow艂okowo-mi臋艣niowy: - delikatny osk贸rek - gruba warstwa syncycjalnej hipodermy - 2 warstwy mi臋艣ni - przez ca艂a warstw臋 syncycjum przebiegaj膮 kana艂y wype艂nione ziarnist膮 ciecz膮, nie maj膮ce w艂asnych 艣cianek - wzd艂u偶 tu艂owia biegn膮 2 g艂贸wne zatoki, nie maj膮 艂膮czno艣ci z jama cia艂a - lemniski- ta艣mowate, rozszerzone przy ko艅cu wychy艂ki hypodermy biegn膮ce po bokach cia艂a na kr贸tszym i d艂u偶szym odcinku - poprzeczna listewka umieszczona jest pomi臋dzy ryjkiem i tu艂owiem osk贸rka, nie dopuszcza do mieszania si臋 cieczy zatok obu cz臋艣ci cia艂a - do hipodermy przylega warstwa mi臋艣ni okr臋偶nych i pod艂u偶nych, kt贸re sk艂adaj膮 si臋 z kom贸rek przypominaj膮-cych kom贸rki mi臋艣niowe nicieni - wa偶ne mi臋艣nie: mi臋艣nie pochewki- tu wpukla si臋 ryjek, mi臋艣nie kt贸rych skurcz powoduje wpuklenie ryjka do pochewki, mi臋艣nie wci膮gaj膮ce aparat ryjkowy - Jama cia艂a: - jama pierwotna- pseudoceloma, pozbawiona wy艣cielaj膮cego j膮 艣r贸db艂onka - Uk艂ad pokarmowy:- brak - Uk艂ad wydalniczy: - tylko u rz臋du Archiacanthocephala - 2 krzaczasto rozga艂臋zione cewki, otwieraj膮c si臋 do nieparzystego przewodu macicznego, wzgl臋dnie przewodu wytryskowego Uk艂ad nerwowy: - budowa prosta - zw贸j m贸zgowy le偶y w pochewce ryjka - od zwoju m贸zgowego odchodz膮 ku ryjkowi cienkie odga艂臋zienia - drobne odga艂臋zienia unerwiaj膮 w贸r, wci膮gacze szyi, pochewki ryjkowe - Narz膮dy zmys艂贸w: - 3 drobne brodawki umieszczone u nasady ryjka, oraz rozsiane narz膮dy czuciowe wzd艂u偶 brzeg贸w torebki kopulacyjnej i pr膮cia - Cewki wi膮zad艂owe- ci膮gn膮 si臋 wzd艂u偶 jamy cia艂a, w kt贸rych zawarte s膮 gonady - cewki te s膮 przyczepione przednim ko艅cem do dna pochewki ryjka, a ko艅cem tylnym do przewod贸w narz膮d贸w rozrodczych - Uk艂ad rozrodczy: - rozdzielnop艂ciowe - samica ma wi臋ksze wymiary narz膮dy p艂ciowe zawarte w cewkach wi膮zad艂owych - 2 j膮dra- otoczone w艂asn膮 b艂on膮 i umieszczonych jedno pod drugim - 2 nasieniowody, 艂膮cz膮 si臋 w nieparzysty przew贸d wytryskowy - u niekt贸rych torebka kopulacyjna - narz膮dy rozrodcze 偶e艅skie maj膮 bardzo z艂o偶on膮 budow臋: jajniki 1-2, u m艂odych i larw wewn膮trz cewki wi膮zad艂owej - przewody p艂ciowe samicy: dzwon maciczny, 2 przewody maciczne, d艂uga macica, na ko艅cu wyr贸偶nia si臋 w pochw臋 - pochwa prowadzi do szpary sromowej, umieszczonej na ko艅cu cia艂a - Rozmna偶anie: - zap艂odnienie w jamie cia艂a - bruzdkowanie i pe艂ny rozw贸j larwy w ciele samicy - skorupka jaja sk艂ada si臋 z kilku warstw - Rozw贸j: - bruzdkowanie spiralne - larwa w skorupce jest lancetowata, pokryta licznymi, delikatnymi kolcami i zaopatrzona na przednim ko艅cu cia艂a w kilka wi臋kszych sztyletowatych kolc贸w - do dalszego rozwoju potrzebuj膮 przynajmniej 1 偶ywiciela po艣redniego (skorupiaki, owady) - kurczliwa larwa wykluwa si臋 w jelicie po艣redniego 偶ywiciela - przedostaje si臋 do jamy cia艂a - po pewnych przeobra偶eniach ulega otorbieniu - otorbiona larwa kszta艂tu robakowatego ma wykszta艂cony ryjek z hakami, oraz narz膮dy - po prze艂kni臋ciu przez 偶ywiciela ostatecznego larwa wychodzi z otorbienia i przyczepia si臋 ryjkiem do 艣luz贸wki jelita - Ruch: - widoczny ruch tylko u postaci larwalnych podczas przebijania si臋 przez 艣cianki jelita - Od偶ywianie: - pobieranie pokarmu na drodze osmotycznej, co jest u艂atwione przez cienki osk贸rek oraz liczne naczynia i zatoki w warstwie podosk贸rkowej - Wydalanie: - protonefrydia stwierdzono u niewielkiej liczby gatunk贸w - Ekologia: - paso偶yty kosmopolityczne - paso偶yty owad贸w, ryb, ptak贸w
|
- bardzo drobne zwierz臋ta, osiad艂e o ciele w postaci kielicha osadzonego na niekurczliwej 艂ody偶ce, jednoosobnicze lub kolonijne - licz膮 120 gatunk贸w - doros艂y osobnik- zooid ma posta膰 kielicha, na kraw臋dzi, kt贸rego wyst臋puj膮 liczne urz臋sione czu艂ki - jest on osadzony wprost na pod艂o偶u (bardzo rzadko) lub na 艂ody偶ce wprost na pod艂o偶u, b膮d藕 za pomoc膮 specjalnej stopki, na kt贸rej mo偶e by膰 osadzonych kilka pojedynczych osobnik贸w ka偶da na osobnej 艂ody偶ce i wreszcie p艂o偶膮cym si臋 stolenie wrastaj膮 liczne 艂ody偶ki - ca艂e cia艂o pokryte jednowarstwowym nab艂onkiem, pokrytym dobrze rozwini臋t膮 kutikul膮 - pierwotna jaj cia艂a wype艂niona s艂abo rozwini臋ta mezenchym膮 - kielich- w艂a艣ciwe cia艂o z narz膮dami - powierzchnia g贸rna tworzy mniej lub bardziej wydatne zag艂臋bienia- przedsionek- na jego dnie: otw贸r ustny i odbytowy le偶膮ce wew. wie艅ca czu艂k贸w - jelito o kszta艂cie „U”, tworzy 偶o艂膮dek - mi臋dzy otworami jelita zw贸j nerwowy - na dnie atrium: para protonefrydi贸w, gonady - z atrium zwi膮zana kiesze艅 l臋gowa - stopka - Narz膮d rozrodcze: - workowate gonady z boku jelita, z kt贸rych przewody uchodz膮 bezpo艣rednio do atrium - j膮dro wi臋ksze od jajnika - przew贸d wyprowadzaj膮cy j膮der zaopatrzony w kom贸rki gruczo艂owe - jajow贸d tak偶e z gruczo艂ami- wydzielaj膮 偶贸艂tko, od偶ywiaj膮ce kom贸rki jajowe - do narz膮d贸w tych mo偶na zaliczy膰 tak偶e komor臋 l臋gow膮- rozwijaj膮cy si臋 embrion usadza si臋 na embrioforze i za po艣rednictwem mikrokosmk贸w nie tylko przyczepia, ale i od偶ywia si臋 - u obojnak贸w budowa podobna- tylko j膮dro i jajnik le偶膮 obok siebie - do atrium prowadzi wsp贸lny gonodukt - uj艣cie przewodu j膮drowego le偶y nieco poni偶ej uj艣cia jajnika - Rozmna偶anie: - bezp艂ciowe drog膮 wytwarzania p膮k贸w jest zdecydowanie dominuj膮c膮 form膮 rozrodu - p膮czki mog膮 si臋 tworzy膰 w stolonach, 艂ody偶kach jak i kielichu - wewn臋trzne p膮czkowanie larwalne u Loxosomella vivipara: - p膮czek rozwija si臋 w larwie, gdy jest ona jeszcze we wn臋trzu macierzystego osobnika - p膮czek jest swobodnie ukszta艂towany, gdy larwa opuszcza cia艂o rodzicielskie - larwa p艂ywa w planktonie przez 1-3 dni, p膮czek powoduje jej 艣mier膰 przez rozdarcie jej g贸rnej cz臋艣ci - Rozmna偶anie p艂ciowe: - odgrywa du偶o mniejsz膮 rol臋 ni偶 bezp艂ciowe - dymorfizm p艂ciowy - s膮 i formy obojnakie - u jednych samce s膮wi臋ksze od samic i na odwr贸t - samozap艂odnienie nale偶y do rzadko艣ci - u obojnak贸w obserwujemy protandri臋 - zap艂odnienie wyst臋puje w jajniku lub jajowodzie - rozr贸d p艂ciowy mo偶e wyst臋powa膰 przez ca艂y rok - zap艂odnienie-> zygota-> zygota otoczona otoczk膮-> jaja zaopatrzone w 偶贸艂tko przyczepiane jest do embrioforu wyst臋puj膮cego u postawy atrium - Rozw贸j embrionalny: - spiralne bruzdkowanie ca艂kowite - stadium 8 blastomer贸w- kom贸rka trochoblastu (u larwy powstaje z nich wieniec rz臋sek)- kom贸rka 4d stanowi mezoblast, daje podatek mezodermie - stadium 90 kom贸rek- gastrulacja - powoli kszta艂tuje si臋 larwa - Regeneracja: - z 艂ody偶ki mo偶e powsta膰 ca艂y kielich - du偶a regeneracja = zdolno艣膰 do wytwarzania r贸偶nych cia艂 przetrwalnikowych jak cia艂ka rozrodcze - mieszka艅cy morza, strefy przybrze偶nej - 1 rodzina jest s艂odkowodna
|
- Budowa cia艂a: - cia艂o mi臋czak贸w niesegmentowa-ne, z regu艂y 2-bocznie symetryczne - sk贸ra mi臋kka bogata gruczo艂y 艣luzowe - p艂aszcz- gromadzi w swoich tkankach niekt贸re zw. organiczne i nieorganiczne (wydzielaj膮c je w odpowiedniej kolejno艣ci, tworzy szkielet zewn臋trzny) - typowo zbudowane cia艂o mi臋czaka sk艂ada si臋 z : - g艂owy - nogi - worka trzewiowego - wyr贸偶niamy tu 2 typy morfologiczne: - cia艂o silnie wyd艂u偶one wzd艂u偶 osi g艂贸wnej, o艣 grzbietowo- brzuszna jest kr贸tsza - g艂owa opatrzona otworem g臋bowym i wa偶nymi narz膮dami zmys艂owymi wewn膮trz centralna cz臋艣膰 uk艂adu nerwowego - g艂owa przechodzi w karkow膮 cz臋艣膰 grzbietu - mo偶e by膰 uwsteczniona lub zanikn膮膰 - brzuszna strona cia艂a tworzy nog臋 - silnie umi臋艣niona, r贸偶ne kszta艂ty - worek trzewiowy na grzbietowej stronie cia艂a - silnie wyd艂u偶ony, skr臋cony - w nim wi臋kszo艣膰 narz膮d贸w wewn臋trznych - ko艂nierz p艂aszczowy- pokrywa worka trzewiowego tworzy j膮 ku przodowi, zgrubia艂y fa艂d p艂aszcza - pod p艂aszczem rynienkowate zag艂臋bienie- jama p艂aszczowa - do jamy p艂aszczowej uchodzi odbyt, narz膮dy wydalnicze oraz p艂ciowe - narz膮dy oddechowe - Jama cia艂a: - pierwotna jama cia艂a - wt贸rna jama cia艂a s艂abo rozwini臋ta (woreczek osierdziowy i jama gruczo艂贸w wydalniczych i p艂ciowych) - Uk艂ad pokarmowy: - jelito przednie - j. 艣rodkowe - j. tylne - otw贸r g臋bowy- gardziel(j臋zyk z chitynow膮 tark膮) - ruch tarki umo偶liwiaj膮 specjalny uk艂ad mi臋艣ni, u ma艂偶贸w tarki brak - odbyt uchodzi do jamy p艂aszczowej - z przewodem pokarmowym 艂膮cza si臋 gruczo艂y np. w膮trobowo-trzustkowy (uchodzi do jelita 艣rodkowego), wytwarza enzymy trawienne i wch艂ania nadtrawiony pokarm - Uk艂ad kr膮偶enia: - serce po grzbietowej stronie - 1 komora i 1 lub 2 przedsionki - krew: serce - aorta - ku przodowi i ty艂owi - jama cia艂a - tylko cz臋艣ciowo zamkni臋ty uk艂ad - Uk艂ad oddechowy: - grzebykowate skrzela w jamie p艂aszczowej - gdy skrzela zanikaj膮 ich role pe艂ni膮 艣cianki jamy p艂aszczowej (tzw. p艂uco) - nagie 艣limaki maj膮 wt贸rne oddechowe wyrostki na powierzchni cia艂a - Uk艂ad nerwowy: - du偶e zr贸偶nicowanie: u obunerwc贸w drabinkowy, g艂owonogi koncentracja zwoj贸w - sk艂ad: - obr膮czka oko艂oprze艂ykowa i kilka par zwoj贸w po艂膮czonych spoid艂ami - g艂贸wne zwoje: * zwoje m贸zgowe- na grzbietowej stronie ze znajduj膮cymi si臋 na nie narz膮dami zmys艂贸w * zwoje no偶ne * zwoje boczne- od nich wybiegaj膮 zwoje nerwy do brzeg贸w p艂aszcza * zwoje cienieniowe * zwoje trzewiowe - Narz膮dy zmys艂贸w: - czu艂kowate narz膮dy dotyku - narz膮dy zmys艂u chemicznego w pobli偶u skrzeli albo na g艂owie - oczy na g艂owie albo na brzegach p艂aszcza - oczy u G艂owonog贸w dwuskrzelnych (Dibranchiata)- najdoskonalsze w艣r贸d bezkr臋gowc贸w - statocysty - narz膮d r贸wnowagi - Uk艂ad rozrodczy: - gonady pierwotnie parzyste, niekiedy ulegaj膮 jednostronnie zanikowi - u niekt贸rych produkty p艂ciowe przedostaj膮 si臋 do osierdzia a znie go na zewn膮trz przez narz膮dy wydalnicze - cz臋艣ciej gonady maj膮 w艂asne przewody - Rozmna偶anie: - wy艂膮cznie p艂ciowo - rozdzielnop艂ciowe lub obojnaki - w wyj膮tkowych przypadkach posta膰 m艂odociana po wyj艣ciu z jaja jest podobna do rodzic贸w (艣limaki, g艂owonogi) - mi臋czaki przechodz膮 przeobra偶enia - pelagiczna larwa podobna do trochfory (kszta艂t, pier艣cie艅 rz臋sek) - p贸藕niej larwy s膮 zr贸偶nicowane, reprezentuj膮c zwykle larw臋 veliger- p艂atowate, orz臋sione wyrostki oraz gruczo艂y skorupkowe - Liczebno艣膰, rozmiary, d艂ugo艣膰 偶ycia: - 130 tysi臋cy gatunk贸w 偶yj膮cych - najwi臋kszy ma艂偶- przydacznia olbrzymia (Tridacna gigas) d艂. do 1,5 m - MALAKOLOGIA- nauka o mi臋czakach
|