Wartości niematerialne i prawne oraz środki trwałe.

Wartości niematerialne i prawne

• składniki majątku, które nie mają postaci rzeczowej,

• możliwy do zdefiniowania niepieniężny składnik aktywów niemający postaci fizycznej.

MSR 38 (definicja) - Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

wydatki na wiedzę naukową, techniczną, projektowanie, wdrażanie nowych procesów, systemów oraz licencje, własność intelektualną, znaki towarowe, programy komputerowe, patenty, prawa autorskie i inne.

Jednocześnie muszą spełniać określone warunki:

• są identyfikowalne,

• są kontrolowane przez jednostkę

• jest prawdopodobne, że jednostka osiągnie przyszłe korzyści ekonomiczne,

• jest możliwe określenie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia.

„Poprawna wycena określonych składników majątku jest potrzebna do sporządzania sprawozdań finansowych”.

WNiP wg UoR (art. 3 ust. 1 pkt. 14)

nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

• prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,

• know-how.

Do wartości niematerialnych i prawnych zlicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

Ujęcie wartości niematerialne i prawne w bilansie

• wartość firmy

• koszt zakończonych prac rozwojowych

• inne wartości niematerialne i prawne

• zaliczki na wartości niematerialne i prawne

Wartość firmy

różnica pomiędzy ceną nabycia jednostki lub jej zorganizowane części, a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto (aktywa netto = aktywa - zobowiązania).

Wartość firmy = cen nabycia jednostki - aktywa netto

„Dodatnia wartość firmy stanowi - aktywa wartości niematerialne i prawne”

Przykład

Jednostka nabyła w drodze zakupu zakład produkcyjny za kwotę 500 000. Dane dotyczące aktywów i zobowiązań tej jednostki kształtowały się następująco:

Wartość godziwa aktywów trwałych	200 000
Wartość godziwa aktywów obrotowych	240 000
Kwota przejętych zobowiązań	90 000

Ustal na podstawie danych wartość firmy

• wartość firmy = 500 000 - (440 000 - 90 000) = 150 000

Wartość firmy

• dodatnia wartość firmy (goodwill) - zaliczna jest do WNiP (aktywa)

CENA NABYCIA JEDNOSTKI > WARTOŚĆ GODZIWA AKTYWÓW NETTO

• ujemna wartość firmy (bedwill) - zaliczana jest do rozliczeń m/o przychodów (pasywa)

CENA NABYCIA JEDNOSTKI < WARTOŚĆ GODZIWA AKTYWÓW NETTO

Koszt zakończonych prac rozwojowych

• Aktywowane i rozliczane w czasie nakłady na prace rozwojowe, czyli na proces praktycznego zastosowania odkryć badawczych lub też osiągnięć innej wiedzy.

- Projektowanie, wykonywanie testów prototypów i modeli,

- Projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form, matryc,

- Projektowanie, wykonywanie linii próbnej,

- Testowanie nowych udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów, usług.

Prace rozwojowe są zwykle poprzedzone pracami o charakterze badawczym, które nie odpowiadają definicji WNiP i nie podlegają aktywowaniu.

„Jeśli jednostka ma możliwość ustalenia nakładów na prace rozwojowe może je aktywować może je wykazywać w bilansie”.

Przykład prac badawczych i rozwojowych

Prace badawcze (nie stanowią WniP)	Prace rozwojowe (stanowią WniP)
1. Działania w zakresie zdobywania nowej wiedzy. 2. Poszukiwanie alternatywnych materiałów. 3. Poszukiwanie, ocena selekcja sposobu wykorzystani prac badawczych.	1. Projektowanie, wykonywanie, testowanie prototypów i modeli doświadczalnych. 2. Projektowanie narzędzi, przyrządów, matryc, form z wykorzystaniem nowej technologii. 3. Wykonanie, testy, nowych rozwiązań w zakresie nowych udoskonalonych materiałów, narzędzi, produktów, procesów systemów.

Inne wartości niematerialne. i prawne

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, prawa do projektów, patentów, znaków towarowych, wzorów zdobniczych,

• know-how.

Te składniki majątków są nabyte przez jednostkę gospodarczą w postaci aportu lub też otrzymane w postaci darowizny

Zaliczki na WniP

• środki pieniężne (lub ekwiwalenty) przekazane dostawcom na poczet przyszłych dostaw WniP.

Wycena WniP

1. Wartość firmy	Jest to różnica pomiędzy wartością godziwą przyjętych aktywów netto a zobowiązaniami przyjętej jednostki lub jej zorganizowanej części.
2. Koszt zakończonych prac rozwojowych	Wg rzeczywiście poniesionych kosztów związanych z wykonaniem prac rozwojowych pomniejszoną o odpisy z tytułu zużycia.
3. Inne wartości niematerialne i prawne	Wg ceny nabycia z uwzględnieniem odpisów z tytułu zużycia.
4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne	Wg wartości nominalnej przekazanych zaliczek.

„WniP może nastąpić ich trwała utrata wartości”.

Wycena na dzień bilansowy - UWAGA

Przy wycenie poszczególnych tyt. wartości niematerialnych i prawnych należy uwzględnić odpisy z tyt. trwałej utraty wartości.

Trwała utrata wartości

• Występuje gdy istnieje duże prawdopodobieństw, że kontrolowany przez jednostkę składnik w przyszłości nie przyniesie przewidywanych korzyści ekonomicznych.

• Odpis aktualizujący z tyt. utraty wartości jest nadwyżką wartości bilansowej nad jego wartością ekonomiczną.

• Odpis z tyt. utraty wartości zmniejsza wartość bilansową składnika aktywów.

Przesłanki trwałej utraty wartości

• zewnętrzne

* zmiany warunków rynkowych

* postęp techniczny

• wewnętrzne

* uszkodzenie

* rezygnacja z części produkcji

Wycena bilansowa WNiP

• wartość początkowa

• (-) odpisy z tyt. Zużycia

• (-) odpisy z tyt. Trwałej utraty wartości.

„Wartość firmy - dodatnia i ujemna

Prace rozwojowe poprzedzane są pracami badawczymi.

Wykazywanie informacji w bilansie jest przywilejem a nie obowiązkiem (inf. o pracach rozwojowych)”.

ŚRODKI TRWAŁE

Definicja (UoR art. 3 ust. 1 pkt. 15)

• Środki trwałe są to rzeczowe aktywa i zrównane z nimi, niezaliczane do inwestycji, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

„Prawo wieczystego użytkowania (nie ma postaci rzeczowej) jest zaliczane do środków trwałych.”

„Nowa linia technologiczna w momencie kupna nie jest kompletna i nie jest zaliczana do środków trwałych lecz do środków trwałych w budowie”.

Zgodnie z UoR do środków trwałych zalicza się w szczególności:

• nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkaniowego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.

• Maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

• ulepszenia w obcych środkach trwałych,

• inwentarz żywy.

Ujęcie środków trwałych w bilansie

2. Rzeczowe aktywa trwałe.

1. Środki trwałe

a) grunty (w tym prawo wieczystego użytkowania gruntu)

b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej

c) urządzenia techniczne i maszyny

d) środki transportu

e) inne środki trwałe

2. Środki trwałe w budowie

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie.

Kategorie określające wartość początkową środka trwałego

1. Cena nabycia	Kupno środka trwałego
2. Koszt wytworzenia	Wytworzenie środka trwałego we własnym zakresie.
3. Cena sprzedaży	Nieodpłatne otrzymanie lub otrzymania w formie aportu (cena sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu) - cena sprzedaży netto bez podatku VAT.
4. Wartość godziwa	Nabycie w drodze wymiany (w zamian za inną pozycję rzeczową aktywów trwałych lub inny składnik aktywów)

Cena nabycia środka trwałego

Cena zakupu składnika majątku

(bez podatku VAT podlegającemu odliczeniu oraz podatku akcyzowego/ w przypadku

importu powiększona o obciążenia publiczno-prawne)

+

Koszty bezpośrednio związane z zakupem

+

Koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zakupu środka trwałego

-

Przychody z tyt. obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu sfinansowania zakupu środka trwałego.

„Należy uwzględnić różnice kursowe (by poprawnie wycenić środek trwały).”

Przykład:

• Koszty poniesione przez jednostkę za okres budowy środka trwałego wyniósł 30 000

• Koszty obsługi kredytu bank. w walucie obcej na dzień bilansowy 4 000

• Przychody z odsetek z tyt. ulokowania wolnych środków na rach. bank. wyniosły 800

• Różnice kursowe (ujemne) na dzień bilansowy od kredytu bankowego 600

Wycena na dzień bilansowy 30 000 + 4 000 + 600 - 800 = 33 800

Wycena bilansowa środków trwałych

Wartość netto Wartość początkowa minus dotychczasowe odpisy z tyt.

umorzenia (amortyzacyjne) minus odpisy z tytułu

trwałej utraty wartości.

REZERWY WEDŁUG PRAWA BILANSOWEGO

Definicja rezerw wg UoR

Przez rezerwę rozumie się zobowiązanie, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. (UoR art. 3, ust. 1. pkt. 21.)

Jeśli obciążenie jest prawdopodobne, ale termin lub kwota nie są dokładnie znane, ale kwota może być oszacowana, wówczas należy utworzyć rezerwę na zobowiązania co potwierdza powyższa definicja.

Rezerwy na zobowiązania

Są tworzone gdy jednocześnie spełnione są trzy warunki

Zobowiązanie jednostki Istnieje prawdopodobieństwo Można wiarygodnie

wynikające z przeszłych że redukcja zobowiązań określić kwoty

zdarzeń spowoduje wykorzystanie zobowiązania

aktywów jednostki

Ujęcie rezerw w bilansie

Rezerwy na zobowiązania

z tytułu odroczonego podatku dochodowego

na świadczenia pracownicze

pozostałe rezerwy

Rezerwa z tyt. odroczonego podatku dochodowego

1. Jest rodzajem rezerw na zobowiązania - zobowiązania podatkowe (tzw. odroczone podatki).

2. Jest tworzona obligatoryjnie.

3. Stanowi przyszłe zobowiązanie jednostki z tyt. odroczonego podatku dochodowego.

4. Tworzy się ją jeśli podatek dochodowy obliczony zgodnie z zasadami rachunkowości jest większy od wysokości podatku obliczonego zgodnie z przepisami podatkowymi.

„Rezerwa na podatek dochodowy powstaje wtedy gdy istnieje różnica w wycenie wg prawa podatkowego i prawa bilansowego. Do zagadnienia amortyzacji inaczej podchodzi prawo bilansowe a inaczej prawo podatkowe”.

Rezerwa z tyt. odroczonego podatku dochodowego

Powodem powstania podatku odroczonego są tzw. Różnice przejściowe (dodatnie) pomiędzy wartością bilansową składników aktywów i pasywów oraz ich wartością podatkową.

Uwaga: Różnice przejściowe mogą być dodatnie lub ujemne.

Aktywa z odroczonego podatku (jest coś takiego w bilansie)

Różnice przejściowe = wartość bilansowa - wartość podatkowa

Różnice przejściowe

dodatnie ujemne

AKTYWA wartość bilansowa > wartość podatkowa

PASYWA wartość bilansowa < wartość podatkowa

Zdarzenia wpływające na powstanie rezerw na podatek odroczony

1. Zarachowanie przychodów z tyt. odsetek od udzielonych pożyczek.

2. Niezrealizowane dodatnie różnice kursowe, ustalone przy wycenie bilansowej środków pieniężnych.

3. Przyspieszenie amortyzacji podatkowej w stosunku do amortyzacji bilansowej.

Wartość bilansowa aktywów > wartość podatkowa aktywów

Ustalenie wielkości rezerwy

WZÓR Ropd = suma prd x sp

gdzie:

Ropd - wielkość rezerw na podatek odroczony

prd - przejścoiwe różnice dodatnie

sp - stopa podatku dochodowego

Przykład: odsetki na należności

Naliczono odsetki w wysokości 500, odsetki zwiększają należności wykazywane w bilansie. Odsetki będą opodatkowane w momencie realizacji (zasada kasowa).

Wniosek:

Powstaje różnica dodatnia pomiędzy wartością bilansową należności (500,-), ich wartością podatkową (0,-)

Wartość rezerwy:

500 x 19% = 95,-

Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne

• są to przyszłe szacowane zobowiązania jednostki gospodarczej z tyt. przysługujących pracownikom jednostki gospodarczej świadczeń pracowniczych.

• służą one m.in. zabezpieczeniu przyszłych emerytalnych roszczeń pracowników.

Rezerwy na świadczenia pracownicze tworzy się tylko wtedy, gdy z przepisów prawa, układu pracy lub umów o pracę jednoznacznie wynika, że na pracodawcy ciąży obowiązek ich wypłaty i ich wysokość jest istotna.

Najczęściej tworzone rezerwy z tyt. Świadczeń pracowniczych

• na odprawy emerytalne i rentowe oraz nagrody jublieuszowe (wynikają z przepisów prawa, układu zbiorowego lub umów o pracę),

• niewykorzystane urlopy (mogą być tworznoe na urlopy pracowników produkcyjnych, pobierających wynagrodzenie od efektów pracy).

Pozostałe rezerwy

Obejmują rezerwy na:

1. Straty z transakcji w toku (w tym: z tyt. udzielonych poręczeń, gwarancji, operacji kredytowych, skutków postępowania sądowego).

2. Zobowiązania spowodowane restrukturyzacją.

Restrukturyzacja

Jest zaplanowanym i kontrolowanym przez kierownictwo programem, który zmienia w sposób istotny:

a) zakres działalności prowadzonej przez jednostkę gospodarczą lub

b) sposób, w jaki działalność jest prowadzona.

Zdarzenia które powodują wystąpienie rezerwy na restrukturyzacje:

1. Sprzedaż lub zakończenie prowadzenia jednej z dziedzin działalności.

2. Zmiany w strukturze zarządzania.

3. Zasadnicza reorganizacja, która ma wpływ na charakter i cel działalności gospodarczej.

Przykład:

W listopadzie 200x r. zarząd jednostki postanowił zamknąć wydział produkcyjny. 11.12.200x r. uchwalono plan restrukturyzacji (zamknięcia wydziału) i poinformowano pracowników i odbiorców o podjetej decyzji.

Wniosek:

Na dzień 31.12. należy utworzyc rezerwę w wysokości najbardziej właściwego szacunku kosztów zamknięcia wydziału.

Rezerwy na przyszłe zobowiązania

Jednostki tworzą rezerwy na pewne lub prawdopodobne straty z operacji gospdoarczych w toku:

• z tyt. udzielonych gwarancji i poręczeń,

• operacji kredytowych,

• skutków toczącego się postępowania sądowego,

jeżeli informacja o nich wynika z właściwego dowodu lub zostanie wiarygodnie uzasadniona.

Rezerwy z tyt. rezerwy na straty z transakcji w toku

Przykład 1: Gwarancje

Jednostka produkcyjna udziela w momencie sprzedaży gwarnacji. Zgodnie z warunkami gwarancji producent zobowiązany jest do usunięcia wad fabrycznych (poprzez naprawę lub wymian) wykrytych w ciągu roku.

Dotychczasowe doświadczenie wykazuje, że prawodpodobne jest wystąpienie roszczenia dochodzone na mocy gwarancji.

Rozwiąznie:

• Istnieje obowiązek prawny - sprzedaż produktów z gwarancją

• Prawodpodoby jest wypływ środków pieniężnych jako wypełnienie obowiązku.

Wniosek:

Tworzy się rezerwę w wysokości najbardziej właściwego szacunku kosztów naprawy lub wymiany produktów.

Przykład: Udzielenie poręczenia

Przedsiębiorstwo A udzieliło poręczenia przedsiębiorstwu B na zaciagnietą pożyczkę na rok 200x. Kondycja finansowa przedsiębiorstwa B w roku, w którym udzielono poręczenia była dobra. W ciągu 200x roku kondycja finansowa przedsiebiostwa B znacznie sie pogorszyła i na dzień 31.200x roku postawiono jednostkę B w stan upadłości.

Rozwiązanie:

Na dzień 31.200x:

• Istnieje obowiązek prawny - udzielenie poręczenia.

• Wypływ środków jest prawdopodobny.

Wniosek:

Jednostka A tworzy sie rezerwę w wysokości najbardziej właściwego szacunku obowiązku.

Aktywa z tyt. odroczonego podatku dochodowego

Aktywa z tyt. odroczonego podatku dochodowego (MSR 12: Podatek dochodowy)

To kwoty podatku dochodowego podlegającego zwrotowi w przyszłych okresach ze względu na:

1. Ujemne różnice przejściowe.

2. Przeniesienie na kolejny okres nieroliczonych strat podatkowych.

3. Przeniesienie na kolejny okres niewykorzystnych ulg podatkowych.

Wartość bilansowa - wartość pdoatkowa = różnice przejściowe

Różnice przejściowe

dodatnie ujemne

AKTYWA wartość bilansowa < wartość podatkowa

PASYWA wartość bilansowa > wartość podatkowa

Przykład 2

Tworzenie aktywów z tyt. odroczonego podatku w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi.

• Jednostka posiada zapas towarów na dzień 31.12.200x r. o cenie nabycia 2 000 000 zł

• W ciągu następnego roku nastąpiło obniżenie wartości, cenę sprzedaży ustalono na dzień 31.12.200x + 1 r. na 1 500 000 zł

Przepisy podatkowe przewidują, że wartość nabytych towarów jest uznawana za koszty uzyskania przychodów w momencie ich zbycia, a odpisy aktualizujące watość towarów nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Wartość podatkowa zapasu towarów na dzień 31.12.200x r.	2 000 000
Wartość bilansowa zapasu towarów na dzień 31.12.200x + 1 r.	1 500 000
Różnica przejścowa (ujemna)	- 500 000

Ustawa - rachunek zysków i strat (wydrukować) - omówienie wszystkich pozycji

Sprawozdawczość finansowa wykład II, dn. 05.04.2009r.

10

---