Ja i ojczyzna to jedno


"Ja i ojczyzna - to jedno" - jak Twoim zdaniem bo-

haterowie romantyczni wypenili t misj?

Postpowanie bohaterów romantycznych byo

cile zwizane z sytuacj polityczn, w jakiej

znajdowaa si Polska w I po. XIX wieku. Ten okres

historii naszego kraju nie nalea do zbyt korzys-

tnych dla jego rozwoju: By on podzielony midzy

trzech zaborców, którzy za wszelk cen chcieli

zniszczy poczucie wiadomoci narodowej Polaków.

Najwicej w tym kierunku uczynili Rosjanie, którzy

poprzez wszelkiego rodzaju represje próbowali zru-

syfikowa zajte przez siebie ziemie. Wprowadzona

przez nich cenzura skutecznie uniemoliwiaa pisa-

nie wprost o sytuacji w zaborze rosyjskim oraz ha-

mowaa rozwój kultury polskiej, która podtrzymywaa

naród przy yciu. Dlatego te twórcy romantyzmu nie

pisali wprost o sytuacji w kraju, lecz umieszczali

czsto akcj swoich utworów w innym tle historycz-

nym.

Bohaterowie romantyczni dziaali przewanie w

pojedynk, gdy jakie wiksze grupy spiskowców

zwróciyby na siebie uwag policji carskiej. Bardzo

czsto utosamiali si z ojczyzn i narodem, uwaa-

jc si za wybraców. Taka ich postawa wynikaa te

z romantycznego indywidualizmu. Nie liczya si

grupa, lecz jednostka, która przypisywaa sobie po-

nadludzkie moliwoci. Najlepiej wiadczy o tym

fragment Wielkie Improwizacji z III czci

"Dziadów":

"Teraz dusz jam w moj ojczyzn wcielony,/ cia-

em poknem jej dusz,/ Ja i ojczyzna to jedno."

Bohaterowie romantyczni stawiali sobie jaki

cel, najczciej zwizany z walk o niepodlego

ukochanej ojczyzny, i za wszelk cen dyli do je-

go osignicia. Rezygnowali przy tym bardzo czsto

z normalnej egzystencji, mioci, a czsto take

powicali swe ycie.

Jednym z takich bohaterów jest Konrad Wallen-

rod, bohater powieci poetyckiej Adama Mickiewicza

o tym samym tytule. Dla zmylenia cenzury carskiej

akcja utworu zostaa umieszczona w czasach ekspan-

sji krzyackiej na tereny litewskie. Wallenrod by

Litwinem, porwanym przez Krzyaków i wychowywanym

na obcej ziemi. Nazwisko nadane mu przez Krzyaków

brzmiao Walter Alfa. O tym, kim jest naprawd, do-

wiedzia si z opowieci wajdeloty. Walter wielo-

krotnie chcia powróci do swej ojczyzny, lecz Hal-

ban odradza mu to, mówic, e nie nadesza jeszcze

odpowiednia pora. Poznawa w tym czasie kunszt wo-

jenny Krzyaków, aby go póniej wykorzysta przeciw

nim. Pozbawiony moliwoci otwartej walki musia

uy podstpu. Wbrew etyce rycerskiej przyj pos-

taw "wystygego wa, przebiegego, chytrego

lisa", który skutecznie atakuje z ukrycia w naj-

mniej oczekiwanym momencie. Zemsta Konrada bya

wielka, ale i wielkie poniós ofiary: zrezygnowa z

rodziny, odrzuci mio ukochanej kobiety. Konrad

nie znalaz szczcia w rodzinie, bo go nie byo w

ojczynie. Powici swe ycie, wierzc, e w ten

sposób wpynie na losy swego narodu. Bya to posta-

wa charakterystyczna dla wikszoci bohaterów ro-

mantycznych, którzy myleli, e umierajc za oj-

czyzn odmieni jej losy. Z tak nadziej ginli

take filomaci i zesacy.

Jak ju wspomniaem, cytat, który jest czci

tematu pracy, pochodzi z III czci "Dziadów". Wy-

powiada go zbuntowany przeciw caemu wiatu Konrad.

Jego protest wyrasta z przekonania o swej wielko-

ci:

"Ja czuj niemiertelno, niemiertelno two-

rz,/ Có ty wikszego moge zrobi, Boe?"

Konrad jest pewien swej wielkoci i wyjtko-

woci wasnego talentu. Uwaa si za równego Bogu,

gdy jest poet, wieszczem, i tak jak Bóg tworzy.

Chce wic zbawi wiat. Czuje si do tego uprawnio-

ny poprzez mio, nak day swój naród.

"Ja kocham cay naród - objem w ramiona/

wszystkie przesze i przysze pokolenia./ Przycis-

nem tu do ona,/ Jak przyjaciel, kochanek, mao-

nek, jak ojciec:/ Chc go dwign, uszczliwi,/

Chc nim cay wiat zadziwi"

Jego olbrzymia pycha pozwala mu utosamia si

z narodem:

"Ja i ojczyzna to jedno./ Nazywam si Milijon -

bo za miliony/ Kocham i cierpi katusze"

Wielko swojej mioci do ojczyzny Konrad

próbuje odda w serii bardzo osobistych porówna:

porównuje ból syna patrzcego na cierpienie ojca

"wplecionego" w koo (zwizki biologiczne) i matki

czujcej w onie bóle swego podu (zwizki atawis-

tyczne), do swojego cierpienia fizycznego i psy-

chicznego spowodowanego cierpieniem ukochanej oj-

czyzny. Konrad cierpi, gdy utosamia si z ojczyz-

n, gdy tak jak ona jest w niewoli, jest przela-

dowany:

"Ja i ojczyzna to jedno"

Mesjanizm Konrada byby zupeny, gdyby nie za-

wiera blunierstwa przeciwko Bogu. Zbuntowanego

Konrada mona porówna bardziej do Prometeusza ni

do Mesjasza, gdy jego umiowanie narodu graniczy z

obdem i stawia Bogu zarzuty, krzyczy:

"Kamca, kto Ciebie nazwa mioci,/ ty jeste

tylko mdroci"

da "rzdu dusz":

"Ja chc mie wadz, jak ty posiadasz,/ Ja

chc duszami wada, jak ty nimi wadasz"

W Wielkiej Improwizacji Konrad kreuje si na

kochanka, ale jego mioci nie jest kobieta, tylko

ojczyzna i bohater chce wycznie jej dobra.

Prób samodzielnej walki za kraj podejmuje

równie Kordian, ale on nie próbuje utosamia si

z narodem i nie uwaa si za wybraca. Szuka tylko

celu w yciu, modlc si:

"Boe zdejm z mego serca jaskóczy niepokój/ daj

yciu dusz i cel duszy wyprorokuj"

Istotn rol w yciu Kordiana odgrywa jego

suga, Grzegorz. Jego opowieci wzbudzaj w Kordia-

nie ch czynu, lecz s to tylko marzenia niemoli-

we do realizacji z powodu jego zmiennoci. Kordian

w swym monologu na szczycie Mount Blanc porywa si

na zabicie cara, lecz póniej brakuje mu do tego

odwagi (nie jest do koca przekonany co do sensu

swej misji).

Sowacki, w przeciwiestwie do Mickiewicza,

uwaa, e jednostka nie moe nic sama zrobi, a

indywidualizm jest utopi.

Cakowite powicenie i walka jednostki za oj-

czyzn przedoenie interesów kraju nad swoje was-

ne oraz skadanie ofiary ze swojego ycia jest ce-

ch charakterystyczn wikszoci bohaterów roman-

tycznych. Ich batalia bardzo czsto nie ma wiksze-

go sensu, gdy skazana jest na niepowodzenie. Jed-

nak sam fakt podjcia takiego wyzwania traktowany

jest jak wito, któr naley czci i przekazywa

z pokolenia na pokolenie. Bohaterowie uwaali, e

umierajc za ojczyzn co osign, jednak ich jed-

nostkowa mier nic nie zmieniaa. Potrzebny by

zbiorowy czym, jakie powstanie, które objoby ca-

y naród, a nie jedn czy dwie warstwy spoeczne.

Uwaam, e gdyby kierowali si rozumem, a nie

"mierzyli siy na zamiary", osignliby znacznie

wicej. Nie mona powiedzie, e bohaterowie roman-

tyczni nie wypenili swojej misji: zrobili to naj-

lepiej, jak potrafili. Jednak z naszego punktu wi-

dzenia ich ofiara bya bezcelowa i bezsensowna.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ojczyzna to wielki zbiorowy obowiÄ…zek, Motywy literackie
Uczenie się to jedno z podstawowych funkcji umysłu polegające na zdobywaniu wiedzy i w?ekcie informa
zbuduj to co ja, ZBUDUJ TO, CO JA
Gmina Naleczow to jedno z najbardziej znanych i rozpoznawalnych
Homeopatia to jedno wielkie hokus
BONES To nie możliwe Jak do tego mogło dojść Co ja teraz zrobię O Boże, i jak ja mu to powiem
Mięta to jedno z najstarszych ziół leczniczych na świecie
To jedno spojrzenie Milli Dorota
„Dlaczego Skołoci (Scyci), Słowianie i Wenedowie to jedno – dowody etymologiczne i mitologiczne” Ta
Wielkanoc to jedno z najpiękniejszych świąt chrześcijańskich
Szymon Wydra jak ja jej to powiem
Szymon Wydra jak ja jej to powiem (słowa)
Jak ja jej to powiem Szymon Wydra
Szymon Wydra Jak ja jej to powiem
To jedno proste pytanie ocaliło moje małżeństwo

więcej podobnych podstron