Ocena efektywności działalności firmy

Różnego rodzaju raporty są źródłem wiadomości o efektywności działalności firmy. Są one bardzo użyteczne dla potencjalnych inwestorów, dla banków kredytujących firmy, dla urzędów państwowych ustalających podatki, dla pracobiorców zgłaszających określone żądania płacowe, a także dla konkurentów, którzy mogą porównać swoje efekty z efektami innych firm. Narzędzia stosowane do oceny efektów działania:

Bilans

odzwierciedla majątek przedsiębiorstwa oraz źródła jego finansowania. Po stronie aktywów wartości uszeregowane są wg płynności od najmniej do najbardziej płynnych, po stronie pasywów wartości uszeregowane są wg wymagalności spłaty.

Dane zawarte w bilansie są podstawa do obliczania różnych wskaźników, charakteryzujących stopień płynności, wspomagania, aktywności i rentowności

Badanie bilansu odbywa się w dwóch formach:

• poziome badanie polegające na ustaleniu relacji pomiędzy poszczególnymi składnikami aktywów i pasywów, polega na sprawdzeniu jak majątek jest finansowany czy prawidłowo czy nie, najlepiej jeśli maj.trwały jest w całości finansowany z kapitałów stałych (złota reguła bilansowa)

• pionowe badanie dotyczy struktury aktywów i pasywów i może polegać na porównywaniu zmian poszczególnych składników bilansu w czasie

Po strukturze bilansu można określić z przedsiębiorstwie o jakim charakterze działalności mamy do czynienia.

• przedsiębiorstwa produkcyjne: duży udział środków trwałych

• przedsiębiorstwa handlowe: duży udział majątku obrotowego

• przedsiębiorstwa usługowe: duży udział należności

Ważne jest też zachowanie wypłacalności czyli zdolności firmy do spłaty zobowiązań w terminie a w długim okresie jest związana z zyskownością firmy.

Jak również określenie płynności ( w dwóch znaczeniach)

1. określenie charakteru utrzymywanych przed przedsiębiorstwo aktywów

gotówka → papiery wartościowe → należności → majątek trwały

2. określenie relacji między niektórymi aktywami a pasywami

płynność bieżąca = aktywa bieżące / zobowiązania bieżące < 1,5 ~ 2,0 >

wskaźnik informuje o zdolności firmy do regulowanie zobowiązań krótkoterminowych (jeżeli wskaźnik jest zbyt niski, oznacza to problemy z regulowaniem zobowiązań bieżących)

płynność szybka = aktywa bieżące - zapasy / zobowiązania bieżące < 0,9 ~ 1,0 >

wskaźnik ten informuje jaka część zobowiązań krótkoterminowych może być regulowana bieżącymi płynnymi aktywami

Majątek obrotowy przedsiębiorstwa obejmuje:

• zapasy (materiałów, półproduktów, wyrobów gotowych, towarów)

• należności (krótkoterminowe wobec US, ZUS, dostawców)

• środki pieniężne ( środki na rachunku bieżącym, papiery wartościowe, gotówka w kasie)

Największe znaczenie ma polityka zarządzania należnościami i wyliczanie wartości pieniądza w czasie (określenie co się bardziej opłaca kredyt kupiecki na 90 dni czy może udzielenie upustu i spłata należności po 10 dniach)

W zarządzaniu należnościami należy połączyć trzy elementy: identyfikację i weryfikację z windykacja (ściąganiem) zobowiązań

Bardzo ważne jest minimalizowanie czasu dostarczania faktur - najlepiej zrobić to od razu lub wystawić fakturę zbiorczą z określaniem terminu płatności i z ustaleniem kar umownych za nieterminowe regulowanie należności

Zarządzanie zapasami powinno odbywać się zgodnie z regułą just in time, ustalenie minimalnej wielkości zapasów z uwzględnieniem kosztów utrzymania zapasów, kosztów zamówień, transportu jak również opłacalności jednego zamówienia.

Zarządzanie gotówką sprowadza się głównie do umiejętności oceny co zrobić z gotówką ? czy ulokować ją w banku na koncie czy może zainwestować w papiery wartościowe a może przeznaczyć jej cześć na rozwój firmy ? różnice między zyskami z poszczególnych źródeł przy jednym wybranym nazywa się kosztem utraconych możliwości; przykład kosztem utraconych możliwości gotówki zdeponowanej banku będzie oprocentowanie obligacji w które można by tę gotówkę zainwestować (trzeba ocenić czy otrzymam y większy procent w banku czy od obligacji)

Należy też zwrócić uwagę na średni cykl obrotu pieniądza (cykl inkasa) =

obrót należnościami + obrót zapasami - obrót zobowiązaniami

Wskaźniki rotacji są nie mniej ważne i można ustalić na podstawie trzech wzorów biorąc pod uwagę różne wielkości

Wsk = sprzedaż netto /średni stan zapasów

Wsk = sprzedaż netto / średni stan należności

Wsk = koszt własny sprzedanych wyrobów / średni stan zapasów

Rachunek wyników (zysków i strat)

Analiza tego sprawozdania może być przeprowadzana w układzie kalkulacyjnym lub w układzie porównawczym, ma na celu ustalenie wyników na poszczególnych poziomach działalności

operacyjny koszty przychody ze sprzedaży

+przychody ze sprzedaży maj. likwidowanego

zysk strata

finansowy koszty finansowe przychody finansowe

zysk strata

nadzwyczajny straty nadzwycz. zyski nadzwyczajne

zysk brutto strata brutto

Istnieją cztery grupy wskaźników informujących o funkcjonowaniu przedsiębiorstwa

1. rentowności

2. płynności

3. sprawności działania

4. wskaźniki giełdowe

Wskaźniki rentowności

marża na sprzedaży (MPN)

M = zysk netto x 100% / sprzedaż

Wskaźnik rentowności majątku (zwrot z aktywów)

ROA = zysk netto x 100% / aktywa

Wskaźnik rentowności kapitałów własnych (zwrot z kapitału własnego)

ROE = zysk netto x 100% / kapitały własne

Wskaźnik zwrotu z inwestycji

ROI = zysk netto x 100% / inwestycje

Wskaźniki płynności

wskaźnik płynności bieżącej

WSK = aktywa bieżące / zobowiązania bieżące < 1,5 ~ 2,0 >

jeżeli wskaźnik ma wartość mniejszą od 1,5 oznacza to kłopoty z płynnością

jeżeli wskaźnik ma wartość większą niż 2,0 oznacza to nadpłynność finansową, co wskazuje na to, że zbyt dużo gotówki nie jest właściwie inwestowane lub obracane.

wskaźnik płynności szybkiej

WSK = aktywa bieżące - zapasy / zobowiązania bieżące < 0,9 ~ 1,0 >

Wskaźniki rotacji:

Wsk = sprzedaż netto /średni stan zapasów

Wsk = sprzedaż netto / średni stan należności

Wsk = koszt własny sprzedanych wyrobów / średni stan zapasów

Wskaźniki giełdowe to wskaźniki mówiące o wartości rynkowej firmy

Zysk na 1 akcję

EPS = zyska netto / kapitał akcyjny

Dywidenda na 1 akcję

= dywidenda / kapitał akcyjny

Wskaźniki te mówią czy przedsiębiorstwo będzie mogło wypłacić

Cash flow to sprawozdanie o gospodarce środkami pieniężnymi odzwierciedlające obraz przepływu środków pieniężnych i kierunku ich zagospodarowania

to sprawozdanie składające się z trzech poziomów:

1. Działalność podstawowa

wynik finansowy netto (zysk lub strata) skorygowany o :

+ amortyzacja

- zyski z tytułu różnic kursowych

+ strata z tytułu różnic kursowych

+ rezerwy należności

+ spadek stanu zapasów

- wzrost stanu zapasów

uwaga: pozycja te ujmowane są ze znakiem odwrotnym niż w rzeczywistości, ponieważ już zostały zawarte w wyniku finansowym

2. Działalność inwestycyjna (działanie na aktywach)

- nabycie wartości niematerialnych i prawnych (akcje również)

+ sprzedaż wartości niematerialnych i prawnych (bo wpływa do kasy podm.gosp.)

- nabycie majątku

+ sprzedaż majątku

3. Działalność finansowa (działanie na pasywach)

- udzielone dywidendy

+ zaciągnięcie kredytów

+ spłata kredytów

+ otrzymane dywidendy

Próg rentowności

informuje o wielkości produkcji przedsiębiorstwa, przy której przychód ze sprzedaży wyrobów jest równy kosztom poniesionym na ich wytworzenie

BEP = sprzedaż - koszty =0 (koszty obejmują koszy stałe i zmienne)

występuje w dwóch ujęciach:

ilościowym obliczanym dla produkcji jednorodnej, informujący o tym, ile trzeba sprzedać wyrobów aby pokryć koszty stałe

BEPi = koszty stałe / cena-koszt zmienny jednostkowy

wartościowym obliczany dla produkcji niejednorodnej, informujący o tym jaką wartość musi osiągnąć sprzedaż, aby pokryć koszty stałe

BEPw = koszty stałe / 1 - koszty zmnienne/cena = cena x BEPi

Wskaxniki DU PONTA

informują o tym jak marża zysku netto i rotacja aktywów współdziałają w kształtowaniu wskaźnika ROA (rentowności majątku)i jak stopa rentowności majątku ze stosowana polityką długu wpływają na kształtowanie stopy ROE (rentowności kapitałów własnych)

ROA = zysk netto / aktywa

ROA = zysk netto/sprzedaż x sprzedaż/aktywa

marża na sprzedaży szybkość zamiany majątku na przychody ze sprzedaży

ROE = zysk netto / koszty własne

ROE = zysk netto/aktywa x aktywa/koszty własne

udział zysku netto w aktywach jak z kapitałów własnych finansujemy aktywa

Z analizy wskaźników DU PONTA wynika, że na rentowność kapitałów własnych wpływ ma zysk netto ale również struktura kapitału finansującego majątek; ten wskaźnik uwydatnia znaczenie rotacji jako klucza do osiągania zysku z zainwestowanego kapitału

Rotacja aktywów jest równie ważna dla ogólnej kwoty zysku jak marża zysku netto

Bardzo istotnym wskaźnikiem jest wysokość sprzedaży odniesiona do majątku jakim dysponuje firma.

Na podstawie tych wskaźników można stwierdzić w czym tkwi słabości przedsiębiorstwa

• czy w marży zysku

• czy w rotacji

• czy w obu tych czynnościach

Aby poprawić funkcjonowanie przedsiębiorstwa można:

• zmniejszyć wydatki poprawiając produktywność i automatyzację całego procesu gospodarczego, redukując również wydatki nieistotne w skutek czego powinien wzrosnąć poziom zysku netto

• zmniejszyć aktywa tak aby lepiej kontrolować wielkość zapasów i przyspieszyć incaso należności

• zwiększyć sprzedaż z zachowaniem tej samej marży

---