Oznaczenie zawartości węgla organicznego w glebach i gruntach.

Zawartość węgla organicznego w glebie jest miarą ilości materii organicznej w glebach oraz jest wskaźnikiem stopnia jej humifikacji, czyli przekształcenia związków organicznych w próchnicę glebową. Od zawartości materii organicznej w glebie zależy szereg jej właściwości fizycznych, a zwłaszcza jej właściwości termicznych. Jest ona również czynnikiem warunkującym różnorodność i ilość mikroorganizmów występujących w wierzchniej warstwie gleb.

Próchnica glebowa powstaje w wyniku rozkładu i ponownej syntezy związków organicznych, przy udziale mechanizmów fizyko-chemicznych i oddziaływania elementów świata ożywionego. Zawartość próchnicy w glebie określa się na podstawie ilości węgla organicznego w glebie. Proces humifikacji zachodzi wyłącznie w warunkach tlenowych, dlatego warunki uprawne wpływają korzystnie na tworzenie się próchnicy glebowej, ponieważ wpływają one korzystnie na warunki tlenowe w glebie. W warunkach beztlenowych humifikacja zachodzi w mniejszym stopniu z powodu zachodzących procesów gnilnych.

Właściwości sorpcyjne próchnicy glebowej są około 15-36 razy mocniejsze niż właściwości sorpcyjne minerałów ilastych, ale jest ona mniej trwała niż w przypadku minerałów ilastych.

Skład próchnicy glebowej:

• Kwasy humusowe:

  • Fulwokwasy

  • Kwasy huminowe brunatne

  • Kwasy huminowe właściwe

• Huminy

• Ulminy

• Kompleksowe związki próchniczo-mineralne

Dla jakości próchnicy duże znaczenie ma wysycenie kationami, które wynika z ujemnego potencjału próchnicy. Gdy w próchnicy przewagę w składzie mają kationy H⁺ i Al³⁺, próchnicę nazywa się próchnicą kwaśną. Jeżeli natomiast jest przewagę mają kationy K⁺ i Na⁺ próchnica nazywana jest słoną. Ostatni rodzaj próchnicy wysycony jest kationami Ca²⁺ i Mg²⁺ i jest ona szczególnie pożądana ze względu na szczególne właściwości strukturotwórcze i liczne składniki pokarmowe roślin.
Obieg materii organicznej w przyrodzie wg Brady’ego

Literatura:

Andrzej Greinert, „Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i ochrony gleb” Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra 1992