Nadajnik radiowy FM

Prezentowany tutaj nadajnik cechuje się dobrymi parametrami i względnie dużym zasięgiem (ponad 300m) jak na nielicencjonowany użytek. Nadajnik nadaje na częstotliwościach starego i nowego pasma UKF, czyli ok. 60-110MHz (w zależności od użytego trymera). Oprócz dobrych parametrów i nienajgorszego zasięgu nadajnik cechuje się łatwością dostrajania i prostotą konstrukcji. 

Uwagi konstrukcyjne 

Rezonator składa się z trymera 5-15pF oraz cewki o 6 zwojach z odczepami na 2 i 4 zwoju. Długość cewki to 12mm, a średnica 10mm. Cewka wykonana jest z drutu srebrzonego (ewentualnie miedzianego) o średnicy 1mm. Po zamontowaniu na płytce cewkę należy zalać woskiem aby zapobiec jej odkształceniom (a tym samym zmianie częstotliwości). Częstotliwość nadawania regulowana jest wyłącznie trymerem przy uzyciu niemagnetycznego śrubokręta. Do przetwarzania głosu zastowoano standardowy mikrofon elekretowy. Niezorientowanym przypominam, że jest to mikrofon wyglądem przypominający walec o średnicy 8mm i wysokości 6mm. Mikrofony tego typu stosowane są w radiomagnetofonach, są dostepne w większości sklepów elektronicznych. Problemów nie bedzie sprawiać również antena. Może być to kawałek przewodu o dłuści ok. 0,25-1m. Można użyć gotową antenę lub wysuwaną (teleskopową) antenę od radia. Czułość mikrofonu reguluje się potencjometrem, zmniejszając jego opór zwiększa się czułość mikrofonu, ale spada zasięg nadawania. Do zasilania tego układu należy używać wyłącznie baterii lub akumulatora. Zasilanie zasilaczem (nawet dobrze stabilizowanym) spowoduje wysyłanie w eter oprócz głosu również falę o częstotliwości sieciowej (tzw. bzyczenie w tle). Nie jest to zjawisko bardzo szkodliwe, ale zmniejsza komfort słuchania. Zasięg nadawania jest większy na świeżym powietrzu, oraz gdy antena jest wyżej. 

Dostrajanie 

Aby dostroić nadajnik do konkrentej częstotliwości należy nastawić odbiornik radiowy na daną częstotliwość i podgłośnić. Nadajnik powinien być umiejscowiony niedaleko odbiornika, ale nie bezpośrednio przy nim. Potencjometr należy ustawić na 2/3 skali (w prawo na schemacie). Najlepiej niemagnetycznym śrubokrętem ostrożnie i bardzo powoli trzeba pokręcać trymerem, aż do usłyszenia w radioodbiorniku przenikliwego pisku. Pisk powstaje na wskutek sprzężenia zwrotnego mikrofonu nadajnika i głośnika odbiornika. Jeżeli pisk wystąpi, to nadajnik jest dostrojony, jeśli nie, a układ został wykonany poprawnie, to trzeba znacznie pogłośnić radio i spróbować jeszcze raz. Jeśli to nie poskutkuje, to można nastawić radio na inną częstotliwość lub wymienić trymer na inny o innym zakresie pojemności. Jeżeli te wszystkie zabiegi nie pomogą to znaczy że układ został wykonany niepoprawnie lub coś nie kontaktuje (najczęściej mikrofon lub któryś z odczepów cewki). W celu zwiększenia zasięgu trzeba zmiejszyć czyłość mikrofonu zmieniając opór potencjometrem. Takie działenie może nieznacznie zmienić częstotliwość i trzeba będzie dostroić nadajnik ponownie. 

Uwagi do schematu 

Mniej lub bardziej doświadczeni elektronicy z pewnością zauważyli na schemacie, że jest to układ nieco podrasowany w celu zwiększenia mocy i zasięgu. W stosunku do oryginalnego schamatu, dodano drugi tranzystor i bocznki oraz zmniejszono wartość jednego opornika ze 100R na 22R i zwiększono jego moc z 0.25 do 2W. Opór można jeszcze zmiejszyć do 10 omów. Zwiększono również napięcie zasilania z 9 do 12V. Teoretyczne można jeszcze zwiększyć, ale może to spowodować przepalenie któregoś z elementów (m.in. tranzystorów). 

Prawo i kultura 

Pamiętaj, że dopuszczalna legalna moc nadajnika (bez posiadania licencji) to 150mW. Kultura wymaga, aby nie nadawać na częstotliwościach, na których nadają stacje radiowe, szczególnie na paśmie górnym (88-108MHz). Zagłuszanie stacji radiowych może spowodować złość sąsiadów i ewentualne kłopoty z tym związane. Zbytnie zwiększanie mocy może powodować przekroczenie prawa i kłopoty z wymiarem sprawiedliwości. 

Wykonanie kilku nadajników dostrojonych do tej samej częstotliwości umożliwi kilku osobom na danym osiedlu bezpłatną komunikację głosową typu konferencyjnego. Dobrą do tego częstotliwością jest dolny kraniec dolnego pasma (65-66MHz) lub luka w pasmach (76-87MHz). Tego typu konferencje nie powinny się odbywać na częstotliwościach górnego pasma (88-108MHz). 

MYZLAB © 2001

Biała Podlaska 19.07.2001