63

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99

Do czego to służy?

Chciałbym zaproponować Wam budo−

wę nadajniczka radiowego, który w żad−
nym wypadku nie może zasłużyć na mia−
no pirackiego. Jego moc wyjściowa nie
przekracza norm ustalonych przepisami
i jego używanie z całą pewnością nie do−
prowadzi przed oblicze wymiaru sprawie−
dliwości.

Proponowany układ jest prostym

nadajnikiem radiowym nie służącym jed−
nak do przekazywania mowy czy muzyki,
ale jedynie jednego, określonego sygnału
dźwiękowego. Do czego takie urządzenie
może się nam przydać? Sądzę, że znaj−
dziemy dla niego wiele zastosowań. Mo−
że być użyty jako zdalny sygnalizator sta−
nu jakiegoś urządzenia, np. do przekazy−
wania informacji o włamaniu do samo−
chodu. Nie nabierajmy jednak nadmierne−
go "apetytu": moc nadajniczka jest tak
mała, że zapewnia łączność na odległość
nie większą niż 50 ... 150m i to w sprzy−
jających warunkach.

Małe wymiary i niewielki koszt wyko−

nania układu pozwala myśleć o wykorzy−
staniu go w bardziej nietypowych zasto−
sowaniach. Nadajniki tego typu stosowa−
ne są z powodzeniem jako nadajniki ra−
diopelangacyjne, ułatwiające odnajdywa−
nie zagubionych przedmiotów, takich jak
latające modele samolotów czy rakiet.

Układ jest bardzo prosty i możliwy do

wykonania nawet dla zupełnie "zielonych"
konstruktorów.

Jak to działa?

Schemat elektryczny naszego miniatu−

rowego nadajniczka pokazany został na
rry

ys

su

un

nk

ku

u 1

1. Schemat możemy podzielić na

dwa bloki funkcjonalne: nadajnika FM
zbudowanego na tranzystorze T1 i układu
modulacji zrealizowanego na układach
scalonych IC1 i IC2. Na tych układach
zbudowano dwa multiwibratory: wolny,
zrealizowany na układzie IC1 i szybki, za−
silany z pierwszego multiwibratora wyko−
rzystujący drugą kostkę NE555 − IC2.
Częstotliwość pracy pierwszego genera−
tora wynosi ok. 2Hz i określona jest po−
jemnością C3 i rezystancjami R2 i R3. Do
wyjścia tego generatora dołączony jest
plus zasilania drugiego układu NE555. Ta−
kie rozwiązanie, wykorzystujące duży do−
puszczalny prąd pobierany z wyjścia

NE555 pozwala na znaczne ograniczenie
poboru prądu. Efektem pracy obydwóch
generatorów jest kluczowanie nadajnika
krótkimi "paczkami" impulsów o częstotli−
wości ok. 1kHz, czyli mówiąc po prostu:
krótkimi piskami.

Częstotliwość pracy nadajnika wynosi

ok. 80MHz i może być regulowana za po−
mocą kondensatora strojeniowego C5
oraz za pomocą zmiany indukcyjności
cewki L1.

2364

Nadajnik
sygnalizacyjny FM

R

Ry

ys

s.. 1

1 S

Sc

ch

he

em

ma

att iid

de

eo

ow

wy

y

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 6/99

64

Montaż i uruchomienie.

Na rry

ys

su

un

nk

ku

u 2

2 została pokazana moza−

ika ścieżek płytki obwodu drukowanego
oraz rozmieszczenie na niej elementów.
Montaż wykonujemy początkowo w ty−
powy sposób, rozpoczynając od elemen−
tów o najmniejszych gabarytach, a koń−
cząc na kondensatorach. Nieco nietypo−
we będzie jedynie wykonanie cewki L1.
Wykonujemy ją z odcinka cienkiej sre−
brzanki, nawijając na walcu o średnicy
ok. 4mm 10 zwojów, w odstępach ok.
0,5mm. Następnie cewkę rozciągamy
na ok. 1cm i wlutowujemy w płytkę.
Ostatnią czynnością będzie przylutowa−
nie do 2 zwoju cewki (licząc od strony
kolektora T1) odcinka izolowanego prze−
wodu o długości kilkunastu centyme−
trów − anteny.

Po zmontowaniu układu przyjdzie po−

ra na jego zestrojenie. I tu ważna uwa−
ga:

W

Wp

prra

aw

wd

dzziie

e m

mo

oc

c n

na

as

szze

eg

go

o n

na

ad

da

ajjn

nii−

k

ka

a jje

es

stt b

ba

arrd

dzzo

o m

ma

ałła

a,, a

alle

e p

po

om

miim

mo

o tto

o

u

un

niik

ka

ajjm

my

y n

na

ad

da

aw

wa

an

niia

a n

na

a c

czzę

ęs

stto

ottlliiw

wo

o−

ś

śc

cii zzb

blliiżżo

on

ne

ejj d

do

o tte

ejj,, n

na

a jja

ak

kiie

ejj p

prra

ac

cu

ujją

ą

k

ko

om

me

errc

cy

yjjn

ne

e s

stta

ac

cjje

e rra

ad

diio

ow

we

e.. P

Po

om

miim

mo

o

m

ma

ałłe

ejj m

mo

oc

cy

y,, w

w p

prrzzy

yp

pa

ad

dk

ku

u w

wy

ys

sttą

ąp

piie

e−

n

niia

a iin

ntte

errffe

erre

en

nc

cjjii ffa

all rra

ad

diio

ow

wy

yc

ch

h n

na

as

szz

n

na

ad

da

ajjn

niik

k m

mo

ożże

e s

sk

ku

utte

ec

czzn

niie

e zza

ak

kłłó

óc

ciić

ć

o

od

db

biió

órr rra

ad

diio

ow

wy

y w

w n

na

ajjb

blliiżżs

szzy

ym

m o

otto

oc

czze

e−

n

niiu

u..

Włączamy odbiornik radiowy na za−

kresie FM i dostrajamy go do takiej czę−
stotliwości, na której nie jest odbierana
żadna stacja radiowa. Następnie doł−
ączamy zasilanie do naszego nadajnika
(3 ... 9VDC) i pokręcając ośką kondensa−
tora C5 staramy się uzyskać czysty i nie
zakłócony odbiór sygnału pochodzącego
z naszej "radiostacji". Gdyby to nam się
nie udało, ściskamy nieco (lub rozciąga−
my) uzwojenia cewki L1 i ponawiamy, aż
do skutku strojenie.

Z

Zb

biig

gn

niie

ew

w R

Ra

aa

ab

be

e

Wykaz elementów

Kondensatory

C1, C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10nF
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7

µ

/16V

C4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22nF
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10pF
C6 . . . . . . .kondensator strojeniowy 30pF
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

µ

F

C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1

µ

F

Rezystory

R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100

Ω

R2, R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k

Ω

R5, R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20k

Ω

R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3k

Ω

R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15k

Ω

R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k

Ω

R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

Ω

Półprzewodniki

IC1, IC2 . . . . . . . . . . . . . .NE555 CMOS
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BF199

Pozostałe

CON1 . . . . . . . . . . . . . . . .ARK2 (3,5mm)

K

Ko

om

mp

plle

ett p

po

od

dzze

es

sp

po

ołłó

ów

w zz p

płły

yttk

ką

ą

jje

es

stt d

do

os

sttę

ęp

pn

ny

y w

w s

siie

ec

cii h

ha

an

nd

dllo

ow

we

ejj

A

AV

VT

T jja

ak

ko

o k

kiitt A

AV

VT

T−2

23

36

64

4

R

Ry

ys

s.. 2

2 S

Sc

ch

he

em

ma

att m

mo

on

ntta

ażżo

ow

wy

y