1.
Źródłami prawa można nazwać wszelkie drogi prawne tworzenia prawa. Są to sposoby w jaki prawo się tworzy, zmienia, utrzymuje. W nauce prawa podaje się dwa ujęcia źródeł prawa: formalne i materialne źródła prawa. Formy w jakich przejawia się obowiązujące prawo. W Rzeczypospolitej źródłami prawa z znaczeniu formalnym są:
konstytucja,
ustawa,
rozporządzenie,
akty prawa miejscowego,
oraz inne akty normatywne.
Do źródeł prawa w znaczeniu formalnym należało wcześniej prawo zwyczajowe.
Źródła prawa w znaczeniu materialnym to wszelkie czynniki wpływające na treść norm prawnych lub też źródła określające pochodzenie norm.
Nauka prawa wyrówna także źródła poznania prawa. Są to wszelkie organy publikacyjne. Czyli miejsca, w których umieszczona jest treść norm prawnych. Zaliczymy do nich:
Dziennik Ustaw,
Monitor Polski,
resortowe dzienniki urzędowe.
Źródła prawa można również podzielić na źródła prawa powszechnie obowiązującego oraz źródła prawa wewnętrznie obowiązującego. Powszechne źródła prawa skierowane są do szerokiej grupy społeczeństwa, a niekiedy ogółu obywateli. Natomiast źródła praw wewnętrznego dotyczą organizacji i funkcjonowania organów administracji publicznej.
Źródła prawa w Rzeczypospolitej
Obecnie obowiązująca Konstytucja wymienia następujące źródła prawa:
Konstytucja,
ratyfikowane umowy międzynarodowe,
prawo stanowione przez organizację międzynarodową
ustawy i rozporządzenia z mocą ustawy,
rozporządzenia,
akty prawa miejscowego
Konstytucja - akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie.
W skład materii konstytucyjnej mogą wchodzić różne zagadnienia. Konstytucja może więc określać: podstawy ustroju społeczno-gospodarczego państwa, ponadto organizację, kompetencje i sposób powoływania najważniejszych organów państwowych, oraz podstawowe prawa, wolności i obowiązki obywatela. Za pierwszą historycznie uznaje się konstytucję USA (17 września 1787). Za drugą na świecie, a pierwszą w Europie, uznaje się najczęściej polską Konstytucję 3 maja z 1791.
Złożona jest z preambuły i 13 rozdziałów, w tym z 243 artykułów.
Procedura ustawodawcza:
Składa się z trzech etapów, tzw. czytań. Po przedstawieniu przez inicjatora (przeważnie przez Komisję) projektu aktu ustawodawczego w Parlamencie jej przebieg wygląda następująco
pierwsze czytanie – Parlament uchwala swoje stanowisko w odniesieniu do projektu i przesyła je Radzie. Ta albo zatwierdza stanowisko Parlamentu (a procedura kończy się uchwaleniem aktu w kształcie nadanym przez Parlament) albo przyjmuje własne stanowisko (tzw. stanowisko Rady w pierwszym czytaniu) i przesyła je z powrotem do Parlamentu do drugiego czytania;
drugie czytanie – jeśli w ciągu trzech miesięcy Parlament nie zajmie stanowiska lub zatwierdzi stanowisko Rady akt uważa się za przyjęty (w kształcie nadanym mu przez Radę). Jeśli natomiast Parlament (większością głosów członków wchodzących w jego skład) odrzuci powyższe stanowisko Rady to akt nie zostaje przyjęty. Trzecią możliwością jest zaproponowanie przez Parlament (analogiczną większością głosów) poprawek do stanowiska Rady. Zmodyfikowany projekt jest przesyłany do Rady oraz do zaopiniowania przez Komisję. Jeśli w ciągu trzech miesięcy Rada (większością kwalifikowaną, a w przypadkach poprawek negatywnie zaopiniowanych przez Komisję, jednomyślnie) przyjmie wszystkie poprawki, akt zostaje przyjęty. W przeciwnym przypadku przewodniczący Rady i Parlamentu Europejskiego zwołują komitet pojednawczy, który ma sześć tygodni na doprowadzenie do kompromisu. Jeżeli nie zostanie on osiągnięty akt uważa się za nieprzyjęty
trzecie czytanie – Projekt w treści ustalonej porozumieniem komitetu pojednawczego trafia do Rady i Parlamentu. Instytucje te dysponują terminem sześciu tygodni na jego zatwierdzenie – Rada większością kwalifikowaną a Parlament większością oddanych głosów. W przypadku braku zatwierdzenia przez co najmniej jedną z tych instytucji akt nie zostaje przyjęty.
W wyjątkowych przypadkach, z inicjatywy Rady lub Parlamentu, terminy trzech miesięcy i sześciu tygodni mogą zostać przedłużone, odpowiednio, o miesiąc i dwa tygodnie
Proces legislacyjny w Polsce (proces tworzenia prawa w Polsce) – sposób uchwalania ustaw, określony ściśle przez Konstytucję i regulamin Sejmu.
Pierwszy etap procesu legislacyjnego rozpoczyna się od wniesienia inicjatywy ustawodawczej, czyli projektu ustawy zgłaszanego przez uprawnione do tego organy, instytucje i grupy: prezydenta, Radę Ministrów, Senat, co najmniej 15 posłów, komisję sejmową (zależnie od liczebności - liczącą co najmniej 15 posłów) lub co najmniej 100 tysięcyobywateli.
Prezydium Sejmu przesyła projekt ustawy do odpowiedniej komisji.
Komisja sejmowa przesyła sprawozdanie, w którym oceniany jest projekt ustawy, pod plenarne obrady Sejmu.
Następnie przedstawiony projekt ustawy rozpatrywany jest w trzech czytaniach (z wyjątkiem projektów ustaw pilnych, które rozpatrywane są w dwóch), podczas których projekt ustawy może zostać uchwalony. W przypadku, gdy projekt ustawy zostaje odrzucony w obu czytaniach, nie wraca już pod obrady Sejmu.
Pierwsze czytanie przeprowadza się na posiedzeniu właściwej przedmiotowo komisji sejmowej, z wyjątkiem projektów ustaw dotyczących m.in. konstytucji, praw i wolności obywatelskich, prawa wyborczego, ustaw budżetowych i podatkowych pociągających za sobą istotne skutki finansowe, organów państwa i samorządu terytorialnego, których czytanie odbywa się na plenarnym posiedzeniu Sejmu.
Po dyskusji i wprowadzeniu poprawek przez komisję, następuje drugie czytanie. Obejmuje ono przedstawienie Sejmowi sprawozdania Komisji o projekcie ustawy, debatę oraz zgłaszanie poprawek i wniosków.
Podczas trzeciego czytania, komisja przedstawia (jeżeli projekt nie został przez Sejm skierowany ponownie do Komisji) dodatkowe sprawozdania, poprawki i wnioski, po których odbywa się głosowanie.
Ustawę uchwaloną przez Sejm rozpatruje następnie Senat, który może wnieść do niej poprawki, przyjąć bez zmian lub odrzucić w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni (20 dla ustawy budżetowej i 14 dla ustawy w trybie pilnym) nie podejmuje stosownej uchwały, ustawę uznaje się za przyjętą.
Jeśli Senat odrzuci ustawę lub zaproponuje w niej poprawki, Sejm może ich nie przyjąć bezwzględną większością głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów lub je zaakceptować. Jeśli zostaną zaakceptowane, proces legislacyjny ulega powtórzeniu.
Kolejnym etapem jest przedstawienie uchwalonej ustawy do podpisu prezydenta RP, który w ciągu 21 dni zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.
Prezydentowi przysługują jednak dodatkowe kompetencje. Może on przed podpisaniem ustawy wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności zKonstytucją (jeżeli jest zgodna musi ją podpisać). Jeżeli ustawa jest niezgodna, odmawia jej podpisania. Gdy niezgodne są tylko jej części, prezydent podpisuje ją z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca Sejmowi w celu ich poprawy.
Prezydent może też odmówić podpisania ustawy (weto) i z umotywowanym wnioskiem w ciągu miesiąca przekazać ją do Sejmu w celu ponownego rozpatrzenia.
Jeśli Sejm większością 3/5 głosów przy obecności połowy ustawowej liczby posłów ponownie uchwali ustawę, prezydent ma obowiązek podpisać ją w ciągu 7 dni, po czym Prezes Rady Ministrów zarządza jej publikację w Dzienniku Ustaw.
Publikacja w Dzienniku Ustaw RP oznacza wejście ustawy w życie, chyba że w treści ustawy zapisano inny termin rozpoczęcia jej obowiązywania.
Ratyfikacja umów międzynarodowych
W Polsce ratyfikacja może przebiegać według trzech procedur.
Prezes Rady Ministrów przedkłada prezydentowi RP wniosek o ratyfikację, wcześniej informując o zamiarze złożenia takiego wniosku Sejm. Nie jest wymagana zgoda parlamentu.
Prezydent ratyfikuje umowę dopiero po uzyskaniu zgody parlamentu, wyrażonej w ustawie. Art. 89 Konstytucji RP wymaga takiej procedury w pięciu sytuacjach, a mianowicie gdy umowa dotyczy:
pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
W Polsce, zgodnie z Konstytucją RP, ratyfikacja umów międzynarodowych, przekazujących niektóre kompetencje organów władzy państwowej organom międzynarodowym, zastrzeżona jest dla Prezydenta RP, po uprzedniej zgodzie wyrażonej w formie ustawy podjętej kwalifikowaną większością głosów przez Sejm i Senat lub w wiążącym referendum ogólnokrajowym.
Decyzję o wyborze formy wyrażenia zgody na ratyfikację przez Prezydenta RP umowy międzynarodowej podejmuje Sejm mocą uchwały podjętej bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy konstytucyjnej liczby posłów.
Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów[1], w obecności co najmniej połowy konstytucyjnej liczby posłów, oraz przez Senat większością 2/3 głosów[1], w obecności co najmniej połowy konstytucyjnej liczby senatorów. Następnie ustawa przekazywana jest Prezydentowi RP do podpisu, który w ciągu 21 dni może ją podpisać, zawetować lub przekazać do Trybunału Konstytucyjnego celem zbadania zgodności z Konstytucją RP samej ustawy lub umowy międzynarodowej.
W wypadku zgody wyrażonej w ustawie, na prezydenta zostanie nałożony obowiązek ratyfikacji z dniem wejścia w życie ustawy, zaś w wypadku referendum obowiązek ten zostanie nałożony z dniem publikacji w Dzienniku Ustaw obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej wyników głosowania referendalnego.
Dotychczas tryb z art. 90 został zastosowany do przeprowadzenia referendum akcesyjnego w 2003 i ratyfikacji Traktatu lizbońskiego
Rozporządzenie – akt normatywny wydany na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Warunkiem prawidłowego upoważnienia jest wskazanie organu, który powinien wydać rozporządzenie wykonawcze (delegacja ustawowa), zakres spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Organ wskazany do wydania rozporządzenia nie może przekazać tego uprawnienia innemu organowi (tzw. zakaz subdelegacji), możliwe jest jednak łączne wskazanie dwóch i więcej organów, które powinny wspólnie wydać rozporządzenie. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego organ, który uzyskał upoważnienie do wydania rozporządzenia, może ponosić odpowiedzialność konstytucyjną za niewykonanie spoczywającego na nim obowiązku.
Rozporządzenie musi zmierzać do wykonania ustawy, nie może być zatem ani sprzeczne z ustawą (np. przez wprowadzenie rozwiązań nieznanych ustawie), ani nie może wykraczać poza zakres delegacji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego utrwalił się też pogląd o niezgodności z ustawą rozporządzenia wydanego na podstawie wadliwego (czyli pozbawionego zakresu spraw do uregulowania oraz wytycznych) ustawowego upoważnienia. Niedopuszczalna jest delegacja o charakterze blankietowym, tj. gdyustawodawca pozostawia zbyt szeroki zakres swobody autorowi rozporządzenia co do jego treści. Do kontroli legalności (zgodności rozporządzenia z ustawą) powołany jest Trybunał Konstytucyjny.
Szczególna podstawa prawna:
podmiotowa – określa organ właściwy do wydania rozporządzenia;
przedmiotowa – określa zakres spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu;
treściowa – zawiera wytyczne dotyczące treści aktu rozporządzenia.
Delegacja ustawowa[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z art. 92 Konstytucji RP, delegację ustawową może uzyskać wyłącznie organ wskazany w Konstytucji. Zalicza się do nich:
minister kierujący działem administracji rządowej,
powołany w skład Rady Ministrów przewodniczący komitetu (art. 147 ust. 4 Konstytucji),
Ponadto w razie opróżnienia urzędu Prezydenta RP, na podstawie art. 131 Konstytucji, prawo do wydawania jego rozporządzeń przysługuje wykonującemu jego obowiązkiMarszałkowi Sejmu RP, a jeśli ten nie może wykonywać obowiązków Prezydenta – Marszałkowi Senatu RP.
Akt prawa miejscowego – specyficzny rodzaj aktu powszechnie obowiązującego. Posiada wszystkie cechy tych aktów, ale obowiązuje tylko na obszarze działania organu, który go wydał.
Dziennik Ustaw - – najważniejszy polski dziennik urzędowy. Jest to jedyne oficjalne źródło poznania powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. Wydawanie Dziennika Ustaw jest wyłączną kompetencją Prezesa Rady Ministrów, który zajmuje się tym przy pomocy redakcji znajdującej się w Rządowym Centrum Legislacji.
Wydawany nieprzerwanie do dziś Dziennik Ustaw powstał na mocy dekretu Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 3 stycznia 1918 r., a jego pierwszy numer ukazał się 1 lutego 1918.
Od 1 stycznia 2012 Dziennik Ustaw publikowany jest wyłącznie w formie elektronicznej i udostępniany na specjalnie do tego przeznaczonej stronie internetowej.
Ustawa reguluje stosunki i ma charakter trwały, natomiast rozporządzenie dotyczy tego co jest zmieniane za pomocą ustawy, co z kolei obfituje wykonaniem ustawy.
Warunkiem wydania rozporządzenia jest delegacja ustawowa, regulacja prawna danego aktu. Rozporządzenie nie może być sprzeczne z ustawą i nie może wykraczać poza swoją prawną kompetencję.
Rozporządzenie zatem zmierza do wykonania postulatów zawartych w ustawie. Jeżeli ustawa o zakazie palenia w miejscach publicznych, zakazuje palić to rozporządzenie będzie dążyło do wykonania zaleceń ustawy.
Typowy akt normatywny zawiera tytuł, przepisy merytoryczne, przepisy nowelizujące, przepisy przejściowe i dostosowujące oraz przepisy końcowe
Rodzaje przepisów
przepisy ogólne – określają przedmiotowy i podmiotowy zakres stosunków społecznych, regulowanych danym aktem prawodawczym, objaśniają podstawowe użyte w akcie nazwy, a często też ustalają ogólne zasady jego stosowania;
przepisy szczegółowe – normy, określające zachowania podmiotów, których one dotyczą;
przepisy przejściowe – ich celem jest pełniejsze umiejscowienie danego przepisu w całokształcie innych przepisów, czy też w świetle innych norm postępowania;
przepisy dostosowujące – określają jak organy stosujące prawo winny realizować nowy akt prawodawczy do konkretnych regulowanych nim sytuacji;
przepisy końcowe – są to w szczególności przepisy derogacyjne, uchylające poprzednie całe akty prawodawcze, bądź niektóre ich przepisy;
2. Ewidencja gruntów i budynków:
jednostkami powierzchniowymi podziału kraju dla celów ewidencji są:
jednostka ewidencyjna – obszar gruntów położonych w granicach administracyjnych gminy, a w przypadku gdy w skład gminy wchodzi miejscowość o statusie miasta również w granicach administracyjnych miasta. W miastach, w których utworzone zostały dzielnice, jako jednostki pomocnicze gminy, jednostką ewidencyjną może być obszar jednej lub kilku dzielnic. Jednostka ewidencyjna dzieli się na obręby ewidencyjne.
obręb ewidencyjny – obszar gruntów położony w granicach wsi i sołectw lub w miastach w granicach dzielnic, osiedli i zespołów urbanistycznych lub teren wyznaczony naturalnymi granicami wyznaczonymi przez cieki, ulice, linie kolejowe i inne obiekty fizjograficzne
działka ewidencyjna – ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych. Działki położone w granicach jednego obrębu, wchodzące w skład jednej nieruchomości, tworzą jednostkę rejestrową gruntów.
Ewidencja gruntów i budynków – w geodezji, rejestr publiczny danych liczbowych i opisowych dotyczących gruntów, budynków i lokali oraz danych dotyczących właścicieli nieruchomości (a w przypadku braku danych o właścicielach, danych osób i jednostek organizacyjnych, które tymi nieruchomościami władają) określony w rozporządzeniuMinistra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 w sprawie ewidencji gruntów i budynków[1]. Rozporządzenie określa m.in:
sposób zakładania ewidencji gruntów i budynków
sposób prowadzenia ewidencji oraz szczegółowe zasady wymiany danych ewidencyjnych
szczegółowy zakres informacji objętych ewidencją oraz zakres informacji objętych rejestrem cen i wartości nieruchomości
Operat ewidencyjny – w geodezji, dokumentacja tworząca wraz z komputerowymi bazami danych ewidencyjnych ewidencję gruntów i budynków.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001[1] w skład operatu ewidencyjnego wchodzą:
operat opisowo-kartograficzny, który składa się z
komputerowych wydruków raportów, które obrazują dane ewidencyjne w momencie zakładania ewidencji
kopii odpowiedniego fragmentu mapy
operat geodezyjno-prawny, który jest zbiorem dowodów prowadzonym dla każdego obrębu ewidencyjnego, uzasadniających wpisy do komputerowych baz danych ewidencyjnych
Aktualizacja operatu ewidencyjnego następuje poprzez wprowadzanie udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych.
Na podstawie baz danych ewidencyjnych tworzone są dla poszczególnych obrębów raporty obrazujące dane ewidencyjne:
rejestr gruntów
rejestr budynków
rejestr lokali
kartotekę budynków
kartotekę lokali
Działki położone w granicach jednego obrębu, wchodzące w skład jednej nieruchomości, tworzą jednostkę rejestrową gruntów.
2. Odrębną jednostkę rejestrową gruntów tworzą również położone w granicach jednego obrębu:
1) działki stanowiące część nieruchomości, jeżeli:
a) związane jest z nimi inne niż własność prawo rzeczowe,
b) zostały przekazane w zarząd lub trwały zarząd,
c) wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, w rozumieniu przepisów o podatku rolnym,
2) działki o nieuregulowanym stanie prawnym, stanowiące przedmiot odrębnego władania,
3) działki stanowiące część nieruchomości, będące przedmiotem umowy dzierżawy.
3. Jednostki rejestrowe gruntów skupiające działki ewidencyjne wchodzące w skład gospodarstw rolnych wyróżnia się w ewidencji przy pomocy odpowiedniego numeru identyfikacyjnego REGON, o którym mowa w przepisach o statystyce publicznej, zwanego dalej „numerem REGON”.
Grupy rejestrowe np. skarb państwa osoby fizyczne, kościoły, gminy, powiaty, województwa
1. Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi działki ewidencyjnej są:
1) identyfikator działki ewidencyjnej, o którym mowa w ust. 6-8 załącznika nr 1 do rozporządzenia,
2) numeryczny opis granic działki ewidencyjnej,
3) pole powierzchni działki ewidencyjnej,
4) informacje określające pola powierzchni konturów użytków gruntowych i klas bonitacyjnych w granicach działki ewidencyjnej,
5) wartość gruntu, jeżeli została ustalona, oraz data ustalenia tej wartości,
6) numer jednostki rejestrowej gruntów, do której przyporządkowana została działka ewidencyjna, stanowiący część składową identyfikatora tej jednostki rejestrowej,
7) oznaczenie księgi wieczystej, a w przypadku gdy księga wieczysta nie jest założona - oznaczenie dokumentów określających własność,
8) oznaczenie dokumentów określających inne prawa do działki ewidencyjnej niż własność i prawo użytkowania wieczystego,
9) numer rejestru zabytków prowadzonego na podstawie przepisów o ochronie dóbr kultury,
10) identyfikator rejonu statystycznego, do którego należy działka ewidencyjna,
11) adres działki, na który składają się:
a) miejscowość i identyfikator TERYT miejscowości,
b) dzielnica,
c) ulica i identyfikator TERYT ulicy.
1. Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi budynku są:
1) identyfikator budynku o którym mowa w ust. 16-22 załącznika nr 1 do rozporządzenia,
2) status budynku określający, że:
a) budowa budynku została zakończona w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane lub rozpoczęte zostało jego faktyczne użytkowanie,
b) budynek jest w trakcie budowy,
c) budynek został objęty nakazem rozbiórki,
d) budynek jest przedmiotem pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, ale jego budowa nie została rozpoczęta,
3) numeryczny opis konturu budynku,
4) rodzaj budynku według KŚT,
5) klasa budynku według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, zwanej dalej "PKOB", wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB),
6) główna funkcja budynku oraz inne funkcje budynku,
7) wartość budynku, jeżeli zostanie ustalona,
8) data zakończenia budowy, a w przypadku przebudowy budynku - również data tej przebudowy,
9) stopień pewności ustalenia dat, o których mowa w pkt 8,
10) informacja o materiale, z którego zbudowane są zewnętrzne ściany budynku,
11) informacja o zakresie przebudowy budynku,
12) liczba kondygnacji nadziemnych i podziemnych budynku,
13) pole powierzchni zabudowy budynku,
14) pole powierzchni użytkowej budynku ustalone na podstawie:
a) obmiarów,
b) informacji zawartych w projekcie budowlanym,
15) łączne pole powierzchni użytkowej:
a) lokali stanowiących odrębne nieruchomości,
b) lokali niewyodrębnionych,
c) pomieszczeń przynależnych do lokali,
16) liczba ujawnionych w ewidencji samodzielnych lokali,
17) numer w rejestrze zabytków, jeżeli budynek jest wpisany do tego rejestru,
18) adres budynku, na który składają się:
a) miejscowość i identyfikator TERYT miejscowości,
b) dzielnica,
c) ulica i identyfikator TERYT ulicy,
d) numer porządkowy, jeżeli został nadany budynkowi,
19) identyfikatory działek ewidencyjnych, na których położony jest budynek,
20) informacja, czy budynek został oddany do użytkowania w całości lub w części,
21) oznaczenie części budynku oddanej do użytkowania,
22) data oddania do użytkowania budynku lub części budynku,
23) liczba mieszkań według dokumentacji budowy w budynku mieszkalnym:
a) 1-izbowych,
b) 2-izbowych,
c) 3-izbowych,
d) 4-izbowych,
e) 5-izbowych,
f) 6-izbowych,
g) 7-izbowych,
h) 8-izbowych,
i) 9-izbowych,
j) 10-izbowych,
k) składających się z więcej niż 10 izb,
24) łączna liczba izb w budynku mieszkalnym,
25) data rozbiórki:
a) całego budynku,
b) części budynku,
26) przyczyna rozbiórki budynku lub jego części.
Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności, oprócz danych wymienionych w § 63, ust. 1, są:
1) oznaczenie księgi wieczystej lub innych dokumentów określających własność budynku,
2) oznaczenie dokumentów określających inne prawa do budynku niż własność,
3) identyfikator jednostki rejestrowej budynków, do której przyporządkowany został budynek.
1. Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi lokalu są:
1) identyfikator lokalu, o którym mowa w ust. 23-24b załącznika nr 1 do rozporządzenia,
2) numer porządkowy lokalu w budynku,
3) rodzaj lokalu, z wyróżnieniem lokali mieszkalnych oraz lokali niemieszkalnych,
4) liczba izb wchodzących w skład lokalu,
5) liczba i rodzaje pomieszczeń przynależnych do lokalu,
6) numer kondygnacji, na której znajduje się główne wejście do lokalu,
7) pole powierzchni użytkowej lokalu,
8) pole powierzchni pomieszczeń przynależnych do lokalu,
9) adres lokalu, na który składają się:
a) miejscowość i identyfikator TERYT miejscowości,
b) dzielnica,
c) ulica i identyfikator TERYT ulicy,
d) numer porządkowy budynku, z którym to numerem związany jest lokal,
e) numer lokalu,
10) dane dotyczące pomieszczeń przynależnych do lokalu, określające:
a) rodzaj pomieszczenia i jego powierzchnię użytkową,
b) budynek, w którym znajduje się pomieszczenie przynależne.
Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość oprócz danych wymienionych w ust. 1 są:
1) oznaczenie księgi wieczystej,
2) wartość lokalu, jeżeli została ustalona, oraz data ustalenia tej wartości.
3. Ze względu na funkcję użytkową w ewidencji wyróżnia się:
1) lokale mieszkalne,
2) lokale niemieszkalne.
http://pl.wikipedia.org/wiki/U%C5%BCytek_gruntowy
Treść mapy ewidencyjnej reguluje § 28 rozporządzenia z 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków[1], zgodnie z którym mapa ewidencyjna obejmuje:
granice: państwa, jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, jednostek ewidencyjnych, obrębów, działek ewidencyjnych,
oznaczenia punktów granicznych, z wyróżnieniem punktów, których położenie określone zostało w odpowiednim trybie i z wymaganą dokładnością, a spośród nich - punktów trwale stabilizowanych w terenie,
kontury użytków gruntowych i ich oznaczenia,
kontury klas bonitacyjnych, ustalone w wyniku gleboznawczej klasyfikacji gruntów, zwane "konturami klasyfikacyjnymi", i ich oznaczenia,
kontury budynków,
numery działek ewidencyjnych,
granice rejonów statystycznych i ich oznaczenia,
dane opisowo-informacyjne, a w szczególności:
nazwy jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa,
oznaczenia jednostki ewidencyjnej i obrębu,
nazwy ulic, placów, uroczysk, cieków, zbiorników wodnych i innych obiektów fizjograficznych,
numery dróg publicznych nadane na podstawie przepisów o drogach publicznych,
numery porządkowe i ewidencyjne budynków.
KSIĘGI WIECZYSTE:
. Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów
rejonowych. Czynności sądu w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych mogą
wykonywać referendarze sądowi. 1. Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą,
chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Dotyczy to także nieruchomości
lokalowych oraz nieruchomości, w których nieruchomości lokalowe zostały
wyodrębnione.
2. W księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, w której własność
lokali została wyodrębniona, ujawnia się sposób zarządu tą nieruchomością
określony w umowie, a w razie nieujawnienia domniemywa się sposób zarządu
wynikający z ustawy.
3. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określa zakładanie i
prowadzenie ksiąg wieczystych dla lokali stanowiących odrębne nieruchomości oraz
dla nieruchomości, w których wyodrębnienia dokonano
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości
ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi
rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według
treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej
ksiąg wieczystych) Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni
rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej
wierze.
2. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z
rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć.
3. Jeżeli do dokonania rozporządzenia potrzebny jest wpis w księdze
wieczystej, chwila złożenia wniosku o wpis jest rozstrzygająca dla oceny dobrej lub
złej wiary nabywcy. Jednakże gdy rozporządzenie dochodzi do skutku dopiero po
dokonaniu wpisu, rozstrzyga dzień, w którym rozporządzenie doszło do skutku.
Art. 7. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:
1) prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu;
2) prawu dożywocia;
3) służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu
administracji państwowej;
4) służebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku z
przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia;
5) służebnościom przesyłu
Księgi wieczyste – rejestr publiczny, który przedstawia stan prawny nieruchomości. Pozwala autorytatywnie ustalić, komu i jakie przysługują prawa do danej nieruchomości. Księgi wieczyste prowadzi Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych. Zakłada się je dla nieruchomości które nie mają ksiąg wieczystych albo których księgi zaginęły lub uległy zniszczeniu, także w celu ustalenia stanu prawnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Księga wieczysta składa się z 4 działów (w rzeczywistości z pięciu, bo dział pierwszy dzieli się na dwa), w których wpisuje się:
dział I:
dział I-O: „Oznaczenie nieruchomości” – dane pochodzące z ewidencji gruntów, pozwalające na dokładne oznaczenie nieruchomości,
dział I-Sp: „Spis praw związanych z własnością” – ewentualne prawa związane z prawem własności wpisanej nieruchomości,
dział II – oznaczenie właściciela (właścicieli) lub użytkownika wieczystego,
dział III – ograniczone prawa rzeczowe (z wyjątkiem hipotek), ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości (z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek),
dział IV – hipoteki, z dokładnym określeniem wysokości, waluty, zakresu, rodzaju, pierwszeństwa i ewentualnych innych cech hipoteki.
Instytucją ksiąg wieczystych rządzi kilka zasad. Najważniejsze z nich to:
jawność formalna – każdy może w obecności pracownika sądu zapoznać się z treścią księgi wieczystej, w związku z czym nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę; zasada nie rozciąga się jednak na akta księgi, które przeglądać może jedynie osoba mająca interes prawny oraz notariusz,
domniemanie zgodności ze stanem prawnym – domniemywa się (tzn. przyjmuje za pewne, jeżeli nie zostanie udowodnione co innego), że stan prawny ujawniony w księdze wieczystej jest zgodny z rzeczywistością (tzn. że prawa wpisane istnieją, a wykreślone nie istnieją); niezgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym może być usunięta jedynie w drodze odpowiedniego procesu cywilnego,
rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych – w razie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według księgi wieczystej nabył własność lub inne prawo rzeczowe (w pewnym uproszczeniu: kupując nieruchomość od osoby wpisanej w księdze wieczystej jako właściciel stajemy się jej właścicielem, nawet jeśli osoba ta w rzeczywistości właścicielem nie była; jest to wyjątek od zasady, że nikt nie może udzielić więcej praw, niż sam ma – nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet),
pierwszeństwo praw wpisanych – ograniczone prawa rzeczowe wpisane do księgi wieczystej mają pierwszeństwo przed takimi prawami niewpisanymi do księgi.
Warto podkreślić, że rozpoznając wniosek o zmianę oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym, sąd ponadto dokonuje z urzędu sprawdzenia danych wskazanych we wniosku i ujawnionego w księdze wieczystej oznaczenia nieruchomości z danymi katastru nieruchomości, chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia.
Rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym, sąd z urzędu bada zgodność danych wskazanych we wniosku z danymi wynikającymi z systemów prowadzących ewidencje powszechnych numerów identyfikacyjnych, chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia.
Zobacz również serwis: Nieruchomości
Księgi wieczyste prowadzone są przez sądy rejonowe - wydziały ksiąg wieczystych (art. 23 ustawy o księgach wieczystych i hipotece Księgi wieczyste są więc rejestrem o charakterze publicznym, a nie prywatnym. Sądy prowadzące księgi wieczyste oraz obszar ich właściwości miejscowej określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste.
Ustalenie stanu prawnego w księdze wieczystej polega w pierwszym rzędzie na ujawnieniu w niej praw rzeczowych dotyczących nieruchomości (prawa spółdzielczego). Założenie księgi wieczystej następuje z chwilą dokonania pierwszego wpisu (art. 626[8] § 10 kodeksu postępowania cywilnego). O dokonanym wpisie sąd zawiadamia uczestników postępowania wysyłając zawiadomienie zawierające istotną treść wpisu (art. 626[10] § 1 i 2 kodeksu postępowania cywilnego).
Księgi wieczyste są jawne, co oznacza, że każdy może zapoznać się z ich treścią po podaniu numeru danej księgi wieczystej.
W celu dokonania wglądu w akta danej księgi wieczystej niezbędne jest wykazanie interesu prawnego
ZAMKNIĘCIE KSIĘGI: jest czynnością o charakterze technicznym której dokonuje się w razie:
Całkowitego przeniesienia nieruchomości do innej księgi
Gdy jej prowadzenie stało się bezprzedmiotowe
Gdy wynika to z orzeczenia sądu
Gdy przepisy odrębne tak stanowią.
Założenie KW dla nieruchomości dokonywane jest na podstawie wniosku zawierającego w szczególności:
Oznaczenie nieruchomości, miejsca jej położenia, obszaru oraz sposobu korzystania z nieruchomości.
Wymienienie wszystkich uprawnionych na których rzecz własność ma być wpisana w sposób określony w 41 oraz wskazanie ich adresów.
Powołanie tytułu własności nieruchomości
Wyszczególnienie obciążających nieruchomości ograniczonych praw rzeczowych lub ograniczeń w jej rozporządzaniu albo oświadczenie wnioskodawcy że nie wie o istnieniu takich praw i ograniczeń.
Odpisy ksiąg wieczystych wieczystych według ostatniego stanu wpisów wydaje się na żądanie osób zainteresowanych lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej oraz jednostki samorządu terytorialnego.
Nie wydaje się dokumentów znajdujących się w aktach ksiag wieczystych, jeżeli dokumenty te stanowią podstawę wpisu.
Nowy właściciel nieruchomości powinien niezwłocznie dokonać wpisu w księdze wieczystej. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą.
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE(pytania z zajęć)
Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:
1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości,
2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,
3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.
[2]
Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania.3. Art. 104.§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.
4. Co powinien zrobić organ admin., jeśli w trakcie prowadzonego postępowania admin. sprawy nie załatwi w terminie ? - Art 36 § 1. Organ admin. jest zobowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki oraz powinien wskazać nowy termin załatwienia sprawy.
5.
Art. 28.
Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Art. 29.
Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej.6.
Art. 16.
§ 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postę-powania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych.7. Nie.Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:
1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe
kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej;8. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania
organowi administracji publicznej.9. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes
strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis
prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę
strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie
umorzyć.
10. Przepisy kpa nie określają w sposób jednoznaczny momentu wszczęcia postępowania z urzędu. W orzecznictwie NSA utrwalony został pogląd, że ustalenie daty wszczęcia postępowania zainicjowanego w takim trybie wymaga ustalenia daty pierwszej czynności dokonanej przez organ w danej sprawie, w stosunku do strony postępowania pod warunkiem, że o czynności tej stronę poinformowano. Mniej rozpowszechniony, ale również spotykany w literaturze jest pogląd, że datą wszczęcia postępowania z urzędu jest moment zawiadomienia strony o takiej inicjatywie organu.
11. Odwołanie wnosi sie w terminie czternastu dni od doręczenia decyzji stronie.Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.
12. Organ II instancji winien załatwić odwołanie od decyzji w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
13. (Art. 37 § 1.) Na niezałatwienie sprawy w terminie
stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie
ma takiego organu – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.14. (Art. 1) 1) Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie przed organami administracji publicznej w sprawach indywidualnych, rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej.
15. § 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione NIEZWŁOCZNIE! +++++
16. § 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu MIESIĄCA,
17. a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu DWÓCH MIESIĘCY od dnia wszczęcia postępowania,zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu MIESIĄCA od dnia otrzymania odwołania.
18. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
§ 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes
strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis
prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę
strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie
umorzyć.
19. Organ administracji publicznej rozstrzyga sprawę, co do jej istoty poprzez wydanie decyzji (Art.104 § 1)
20. W przypadku gdy postępowanie administracyjne stało się bezprzedmiotowe organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części (Art. 105 § 1)
21. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.
22. Art. 123.
§ 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia.
§ 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
Art. 124.
§ 1. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania lub, jeżeli postanowienie wydane zostało w formie dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
§ 2. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.
Art. 125.
§ 1. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 postanowienia mogą być stronom ogłaszane ustnie.
§ 3. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.23.
Art. 141
§ 2. Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie – od dnia jego ogłoszenia stronie.24
Art. 132.
§ 1. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania.25. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do
czynności prawnych.
26. Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron
nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania
uważa się za wycofane.
27. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu według KPA uważa się najbliższy następny dzień powszedni (Art. 57 § 4
28. Przesłać wniosek do wójta /burmistrza, prezydenta/ właściwego dla położenia nieruchomości, gdyż są oni organami właściwymi w sprawach podziałów i zawiadomić o tym wnioskodawcę
29: Wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 oraz w art. 145a i art. 145b
następuje tylko na żądanie strony.
-Art. 145. § 1. pkt 4 strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;
-Art. 145a § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał
Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją,
umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana
decyzja.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego
miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
-Art. 145b § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało
wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania,
zgodnie z ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów
Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254,
poz. 1700), jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie
sprawy zakończonej decyzją ostateczną.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego
miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu.30: § 1. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej,
który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie
JEDNEGO MIESIĄCA od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności
stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania.31. (Art. 21 § 1) Jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na obszarze którego znajduje się większa część nieruchomości.
32.(Art. 22 § 2) Spory o właściwość rzeczową między Starostą a Wojewodą rozstrzyga sąd administracyjny.
33. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji,
stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja:
1) stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje
przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie
strony;
2) została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku,
a strona nie dopełniła tego warunku.
34. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego,
jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.
§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia
ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby
należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.
35 Art. 14 § 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.
36 Art.156 § 2 Nie stwierdza się nieważności decyzji, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
37. Art. 64 § . Jeżeli podanie wniesione do organu admin. publ. nie czyni zadość wymogom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków W TERMINIE 7 DNI.
38.
W postępowaniu prowadzonym przez organ administracji publicznej jako strona występuje osoba fizyczna nieposiadająca zdolności do czynności prawnych. W związku z powyższym powinna być reprezentowana przez..
ART.30
§ 2. Osoby fizyczne nieposiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli.39. W przypadku, gdy do organu administracji publicznej wniesiono podanie w sprawie, w której właściwym do rozstrzygnięcia jest Sąd, organ powinien zwrócić podanie wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postępowania, na które służy zażalenie ( Art. 66 § 3)
40.
Rozdział 8
Ugoda
Art. 114.
W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę – jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni
się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.
Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.41.
Art. 119
§ 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.
42.
Art 67
§ 1. Organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.43. Decyzja prezydenta miasta o podziale nieruchomości została wydana w dniu 3 lutego (poniedziałek) 2003 r. Stronie decyzja została doręczona w dniu 4 lutego (wtorek) 2003 r. Termin wniesienia odwołania od w/w decyzji kończy się z upływem dnia:
Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie /tu doręczenie decyzji stronie/ przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu  [27] – art.57 §1
W przypadku, który opisuje pytanie termin do odwołania wynosi 14 dni. Ponieważ 4 luty się nie liczy, to termin upłynie
18 lutego.44. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. W takim przypadku: Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. § 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
45. W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy z wyjątkiem tych objętych ochroną tajemnicy państwowej
46.
Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:
1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,
2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,
3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,
5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,
7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.47. Organ administracji publicznej podlega wylaczeniu od zalatwiania sprawy dotyczacej interesow majtokowych 1) jego kierownika lub osob pozostajcuch z tym kierownikiem w stosunkach okrelonych w art 24 § 1 pkt 2i3 2) Osoby zajmujacej stanowisko kierownicze w organie bezposrednio wyzszego stopnia lub osob pozotajacych z nim w stosunkach okreslonych w art 24 § art 1 pkt 2i3- art 25 §1
48.Dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych organ administracji publicznej występuje do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela, o ile przedstawiciel nie został wyznaczony.-art 34 § 1
49.
Art. 50.
§ 1. Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych
czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez
pełnomocnika, na piśmie lub w formie dokumentu elektronicznego, jeżeli jest
to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności
urzędowych.
50.
Art.74
§ 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich
notatek, kopii i odpisów, uwierzytelnienia takich kopii i odpisów lub wydania
uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy
zażalenie51. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.
52. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej,
który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie,
może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję.
53. Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub
rażąco narusza interes społeczny. (Art.139)54. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających
sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.
§ 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w
przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała
możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na
interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny. (Art.107)55. TAK, 14 dni od ogloszenia
W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem
administracji publicznej , strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia
za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub
przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.56. Nastepca prawny -
Art. 30.§ 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku
postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy
prawni.ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA
Organy administracji państwowej ze względu na terytorialny zasięg działania można podzielić na:
organy terenowe.
Organy naczelne mają następujące cechy:
są powoływane przez Prezydenta (bezpośrednio lub po wyborze przez Sejm),
są organami zwierzchnimi wobec innych organów,
ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną i polityczną.
Naczelne organy administracji stanowią:
1. Prezydent:
reprezentuje państwo na zewnątrz,
pełni funkcję naczelnego organu administracji państwowej,
na podstawie ustaw i w celu ich wykonania wydaje rozporządzenia i zarządzenia,
może wprowadzać stan wojenny i stan wyjątkowy,
ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe,
nadaje ordery, odznaczenia i tytułu honorowe,
może zwoływać i przewodniczyć Radzie Ministrów,
wydaje decyzje w zakresie nadawania i zwalniania z obywatelstwa,
stosuje prawo łaski,
powołuje Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów.
2. Rada Ministrów:
jest organem wykonawczym,
w skład Rady wchodzą: Prezes Rady Ministrów, wiceprezesi Rady Ministrów, ministrowie, przewodniczący określonych w ustawach komitetów,
najważniejszym zadaniem Rady Ministrów jest prowadzenie na bieżąco polityki państwa i rządzenie państwem,
prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną ,
zapewnia wykonanie ustaw,
wydaje rozporządzenia,
koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
chroni interesy Skarbu Państwa,
uchwala projekt budżetu państwa,
zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju,
zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe.
reprezentuje Radę Ministrów,
kieruje pracami Rady Ministrów,
wydaje rozporządzenia,
zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,
koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.
4. Ministrowie.
Do najważniejszych funkcji ministra należy:
kierowanie określonymi działami administracji lub wypełnianie zadań wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów,
wydawania rozporządzeń i zarządzeń,
wydawanie decyzji administracyjnych,
kierowanie resortem,
inicjowanie i opracowywanie polityki rządu w zakresie swojego działania,
kierowanie, nadzorowanie i kontrolowanie podległych organów, urzędów i jednostek organizacyjnych,
współdziałanie z innymi ministrami w zakresie opracowywania i realizowania polityki rządu,
współdziałanie z jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami zawodowymi, stowarzyszeniami społecznymi,
pełnienie funkcji szczególnych wynikających ze specjalnego statusu ministra w określonej sprawie.
Organy centralne administracji (inaczej urzędy centralne) działają na podstawie właściwych ustaw czy statutów nadawanych przez Prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia i regulaminów organizacyjnych nadawanych przez kierownika urzędu w drodze zarządzenia.
Za najbardziej typowe urzędy centralne uważa się:
inspekcje, prowadzące kontrolę przestrzegania ustanowionych standardów w określonej dziedzinie działalności,
urzędy regulacyjne, wydające licencje na prowadzenie różnego typu działalności i sprawdzające poprawność wykonywania warunków tych licencji,
urzędy standaryzacyjne i certyfikacyjne,
urzędy nadzorcze nad pewnymi sferami działalności,
urzędy wykonujące specjalne zadania publiczne,
urzędy świadczące usługi publiczne.
Funkcje urzędów centralnych:
współtworzenie polityki rządowej,
wydawanie aktów prawnych,
rozstrzyganie konkretnych spraw w drodze aktów administracyjnych,
Według definicji zawartej w polskim Kodeksie postępowania administracyjnego (k.p.a.) organami administracji publicznej są ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty, które są powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych.
Pod pojęciem ministra k.p.a. rozumie Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra[1], a także kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy indywidualne rozstrzygane w drodze decyzji administracyjnych oraz sprawy wydawania zaświadczeń[2].
Organ administracji publicznej (organ administracyjny) – w prawie administracyjnym definiowany jest jako podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturzeadministracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje. Organy administracyjne są trzonem aparatu administracyjnego i najważniejszymi elementami administracji publicznej.
Jednostkami pomocniczymi organów są urzędy, wykonujące często zadania zlecone przez organy. Działają według określonych struktur np: jednostka pomocnicza gminy.
Administracja publiczna to całokształt działań prowadzonych przez różne podmioty, organy i instytucje na rzecz realizacji interesu publicznego.
Ta definicja, choć znacznie uproszczona, może i tak sprawiać trudności w zrozumieniu. Dobrym sposobem na zrozumienie określenia „administracja publiczna”, jest pokazanie trzech grup podmiotów, które składają się na nią.
Pierwsza grupa to administracja samorządowa trzech szczebli – gminnego, powiatowego oraz wojewódzkiego. Organy każdej jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania publiczne na obszarze swojej właściwości miejscowej, czyli po prostu na swoim terenie. Samorząd terytorialny wykonuje swoje zadania, w celu zaspokojenia potrzeb ludzi zamieszkujących obszar działania danej jednostki organizacyjnej.
Druga grupa to administracja rządowa, dzieląca się, ze względu na zakres jej działania, na centralną (Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów, ministrowie oraz centralne organy administracji rządowej) oraz terenową (wojewoda i służby działające regionalnie). Organy administracji rządowej centralnej obejmują swoim zasięgiem całe terytorium kraju, natomiast organy administracji rządowej terenowej działają tylko na ściśle określonym terytorium.
Ostatnia grupa to administracja państwowa, nie podlegająca rządowi. Można do niej zaliczyć między innymi: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Najwyższą Izbę Kontroli, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajową Radę Sądownictwa czy Narodowy Bank Polski.
W skład administracji państwowej (rządowej) wchodzą nie tylko organy centralne, lecz również terenowe, to znaczy obejmujące swoim działaniem oznaczoną część terytorium kraju, na przykład województwo.
Terenowe organy administracji rządowej dzielą się na:
1) organy administracji ogólnej,
2) organy administracji specjalnej.
Terenowymi organami administracji ogólnej są wojewodowie i podporządkowane im organy. Zarządzają oni na terenie województwa tymi sprawami, które należą do kompetencji samorządu terytorialnego działającego w gminach i - w postaci sejmików
- na szczeblu wojewódzkim, oraz które nie zostały przekazane organom administracji specjalnej. Wojewoda jest przedstawicielem rządu na obszarze województwa. Zastępcą wojewody jest wice wojewoda.
Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji państwowej. Wice wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody.
Wojewoda realizuje zadania zlecane przez Radę Ministrów. Wojewoda jako przedstawiciel rządu:
1) koordynuje działalność wszystkich organów administracji rządowej na terenie województwa,
2) organizuje kontrolę wykonywania zadań wyznaczonych przepisami przez wymienione organy,
3) zapewnia współdziałanie jednostek organizacyjnych działających na obszarze województwa w zakresie utrzymania porządku publicznego oraz zapobiegania klęskom żywiołowym i usuwaniu ich skutków,
4) może przedstawiać pod obrady rządu projekty dokumentów rządowych w
sprawach dotyczących województwa,
5) reprezentuje rząd na uroczystościach państwowych i w trakcie wizyt składanych przez przedstawicieli państw obcych na terenie województwa.
Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego. Urząd Wojewódzki dzieli się na wydziały i inne komórki organizacyjne, zależnie od potrzeb. Na czele urzędu wojewódzkiego stoi dyrektor.
Przy wojewodzie działa kolegium jako organ opiniodawczy i doradczy. W skład kolegium wchodzą: wice wojewoda, dyrektor urzędu wojewódzkiego, dyrektorzy wydziałów i równorzędnych komórek organizacyjnych urzędu wojewódzkiego.
Terenowymi organami rządowej administracji ogólnej są również kierownicy urzędów rejonowych.
Terenowymi organami administracji specjalnej są organy terenowe podporządko-wane bezpośrednio ministrom. Organami administracji specjalnej są na przykład izby skarbowe i urzędy skarbowe, do których należy zarządzanie finansami państwa.
Administracja niezespolona – w Polsce część administracji rządowej w terenie. W przeciwieństwie do administracji zespolonej nie jest podległa wojewodzie.
Organami administracji niezespolonej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa.
Ustanowienie tych organów może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa. Mogą one wydawać akty prawa miejscowego (obowiązujące na terenie województwa lub jego części).
Organami rządowej administracji niezespolonej są w szczególności: dyrektorzy izb celnych, naczelnicy urzędów celnych, dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej, dyrektorzy urzędów morskich, dyrektorzy urzędów statystycznych, graniczni i powiatowi lekarze weterynarii, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska, dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, organy wojskowe (WSzW, WKU) dowódcy jednostek wojskowych oraz ABW, AW, SWK, SWW
Administracja zespolona – element rządowej administracji terenowej. Chodzi o powiązanie organizacyjne organów tej administracji wyróżnionych przedmiotem działania, należących do różnych działów administracji rządowej (nazwanych w ustawie o administracji rządowej w województwie kierownikami zespolonych służb, inspekcji i straży, np. komendant wojewódzki straży pożarnej, wojewódzki lekarz weterynarii, kurator oświaty, itd.), pod kierownictwem jednego organu o kompetencji ogólnej - wojewody w celu redukcji kosztów administracji, lepszej koordynacji działań i unikania dublowania kompetencji. Przeciwieństwo zasady resortowości. W ramach zespolenia wojewoda jest uprawniony m.in. do powoływania kierowników służb, inspekcji i straży (wyjątki w przypadku komendantów wojewódzkich policji-wymóg opinii wojewody i straży pożarnej-wymóg zgody), do zatwierdzania regulaminów tych jednostek, tworzenia i znoszenia jednostek organizacyjnych stanowiących ich aparat pomocniczy. Co do zasady organy te winny być skupione w jednym urzędzie wojewódzkim i dysponować wspólnym budżetem, ale w praktyce zasada ta doznaje znaczących wyjątków, np. w przypadku policji.
WOJEWODA:
W myśl artykułu trzeciego tej ustawy, wojewoda jest:
przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;
zwierzchnikiem i organem rządowej administracji zespolonej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;
organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności;
reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w innych ustawach;
organem wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego.
wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności:
dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;
zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz – w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach – koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;
wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;
przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;
wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.
Samorząd gminny – wyodrębniony w strukturze państwa związek społeczności lokalnej funkcjonujący w randze gminy, która z mocy prawapowołana jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażona w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych jej zadań.
Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego w Polsce. Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.
Wyróżniamy trzy rodzaje gmin: miejskie, miejsko–wiejskie i wiejskie (zbiorowe, wielowioskowe). Rada gminy może w obrębie gminy tworzyć mniejsze jednostki administracyjne (tzw. jednostki pomocnicze gminy): sołectwa, dzielnice, osiedla lub inne jednostki.
Gmina realizuje zadania poprzez swoje organy: radę gminy (organ stanowiący i kontrolny) oraz wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (organ wykonawczy). Rada gminy może także stworzyć młodzieżową radę gminy o charakterze konsultacyjnym lub gminną radę seniorów o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym.
ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami,
ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego
wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
lokalnego transportu zbiorowego,
ochrony zdrowia,
pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
gminnego budownictwa mieszkaniowego,
edukacji publicznej,
kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
targowisk i hal targowych,
zieleni gminnej i zadrzewień,
cmentarzy gminnych,
porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
promocji gminy,
współpracy z organizacjami pozarządowymi,
współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
Gmina miejska na prawach powiatu wykonuje ponadto zadania samorządu powiatowego.
wykonywanie uchwał
przygotowywanie projektów uchwał
przygotowywanie projektu budżetu
sprawowanie funkcji kierownika urzędu
reprezentowanie gminy na zewnątrz
Prezydent miasta na prawach powiatu wykonuje ponadto zadania zarządu powiatu i starosty.
Zgodnie z przepisami o samorządzie powiatowym, samorząd powiatowy bierze udział w sprawowaniu władzy publicznej oraz wykonuje istotną i znaczącą część zadań publicznych. Zadania powiatu oparte są na tzw. zasadzie subsydiarności. Zasada ta opiera się na dwóch stwierdzeniach. Po pierwsze, istnieje domniemanie kompetencji i zadań na rzecz gminy, będącej podstawową jednostką podziału terytorialnego kraju. Po drugie natomiast, zadania, które przekraczają możliwości gminy, zostają powierzone pozostałym jednostkom samorządowym (tj. powiatom i województwom). Oznacza to, iż powiaty pełnią funkcję uzupełniającą względem gmin, a zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin. Powiaty nie stanowią zatem nadrzędnej struktury organizacyjnej względem gmin, ani tym bardziej nie sprawują nadzoru nad działalnością gmin.
Katalog zadań powiatu, przewidziany przez przepisy o samorządzie powiatowym, ma charakter zamknięty, może jednak być rozszerzany przez ustawy szczególne, co nie może wszakże prowadzić do naruszenia kompetencji gmin. Podstawowymi zadaniami publicznymi samorządu powiatowego są zadania własne, które służą zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Powiat wykonuje także inne zadania publiczne, gdy wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa (zadanie zlecone). Ustawy mogą bowiem określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat. Ponadto istnieje możliwość, aby powiat przekazał gminie zadania z zakresu swojej właściwości w drodze porozumienia. Przekazanie kompetencji następuje na uzasadniony wniosek gminy, na warunkach ustalonych w porozumieniu. Gminie można przekazać tylko takie zadania, które gminy mogą wykonywać samodzielnie. Przekazanie kompetencji może nastąpić tylko w jedną stronę – od powiatu na rzecz gminy, a nigdy odwrotnie.
Do zadań własnych powiatu należą zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie m.in.: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, wspierania osób niepełnosprawnych, transportu zbiorowego i dróg publicznych, kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, kultury fizycznej i turystyki, geodezji, kartografii i katastru, gospodarki nieruchomościami, administracji architektoniczno-budowlanej, gospodarki wodnej, ochrony środowiska i przyrody, rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, ochrony praw konsumenta, utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych i innych.
Podkreślić należy, iż do zadań publicznych powiatu należy także zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. Zadania te nie mieszczą się w zakresie podziału na zadania własne i zlecone powiatu. Ponadto, ustawy mogą nakładać na powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów. Przepisy o samorządzie powiatowym przewidują także możliwość wykonywania przez powiat zadań z zakresu administracji rządowej, uzyskanych na podstawie porozumienia (zadania powierzone, a nie zlecone do wykonania w drodze ustawy). Przekazanie zadań może nastąpić tylko w jednym kierunku – organy administracji rządowej mogą przekazać powiatowi do wykonywania zadania z zakresu administracji rządowej. Powiat może również zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.
W celu wykonywania zadań (zarówno własnych, jak i zleconych oraz powierzonych) powiat może tworzyć jednostki organizacyjne. Możliwe jest tworzenie jednostek organizacyjnych pozbawionych osobowości prawnej, jak i jednostek organizacyjnych mających tę osobowość. Utworzenie jednostek organizacyjnych ma charakter dobrowolny (nieobowiązkowy), chyba że przepisy szczególne nakazują ich tworzenie. W celu wykonywania swoich zadań powiat może także zawierać umowy z innymi podmiotami (będącymi osobami prawnymi, jak i nieposiadającymi takiej osobowości). Zawarcie takiej umowy powinno nastąpić w jednym z trybów udzielania zamówienia publicznego. Ponadto, powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.
Samorząd województwa – wyodrębniony (zasiedlający określone terytorium) w strukturze państwa związek społeczności regionalnejfunkcjonujący w randze województwa, który z mocy prawa powołany jest do samodzielnego wykonywania zadań administracji publicznej, a także wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych na niego zadań. Samorząd województwa posiada możliwość kształtowania własnej wewnętrznej organizacji, m.in. wyboru organów samorządu wojewódzkiego (sejmik województwa, zarząd województwa), a także stanowienia poprzez te organy prawa miejscowego.
Przez termin województwo i samorząd województwa rozumie się regionalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.
Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych prawem. Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy, a organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu igminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.
Samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, dysponuje mieniem wojewódzkim oraz prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.
Województwo ma osobowość prawną.
Samorząd województwa, na podstawie upoważnień ustawowych, stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa.
Reforma administracyjna Polski – reforma zmieniająca podział administracyjny Polski, która wprowadziła 3-stopniową strukturę podziału terytorialnego z dniem 1 stycznia 1999 roku. Jedna z czterech reform 1999 r., które wprowadziły znaczące zmiany w państwie.
Utworzono 16 rządowo-samorządowych województw i 315 samorządowych powiatów. Reforma miała na celu budowę samorządności i usprawnienie działań władz w terenie. Zmniejszono liczbę województw z 49 do 16. Pierwotny plan zakładał utworzenie 12 silnych województw[1].
Większość miast, które straciły prawa miast wojewódzkich, weszła do grupy powiatów grodzkich, czyli miast na prawach powiatu[2]. W ramach przygotowania do przywrócenia samorządowych powiatów wdrożono Miejski Program Pilotażowy Reformy Administracji Publicznej.
Efektem zmian było zmniejszenie roli wojewody na rzecz marszałka województwa i samorządu wojewódzkiego. Część obiektów dotąd będąca w gestii wojewody przeszła pod zarząd poszczególnych szczebli samorządowych. Wraz z ich przekazaniem stopniowo przekazywano także narzędzia ich finansowania w postaci: udziału w podatku dochodowym, udziału w podatku od osób prawnych, dotacji i subwencji.