Zarządzanie i marketing.
03.10.2011r.
1. Wprowadzenie do organizacji produkcji:
Etap 1 – OPIS Etap 2- ANALIZA (etap 1 i 2 określenie gdzie jestem i jaki jest stan?) Etap 3—PLANOWANIE (dokąd zmierzam?, co chcę osiągnąć?)uzyskiwanie optymalnych efektów w danych warunkach.
2.Czynniki produkcji w rolnictwie:
a) ZIEMIA- czynnik i środek produkcji, użytkowana rolniczo, obszar na którym odbywa się produkcja rolnicza.
b) KAPITAŁ- równowartość technicznych środków produkcji (środki pracy i przedmioty pracy)
c) PRACA- siła robocza własna (rodzinna) lub najemna
3. Elementy składowe gospodarstwa:
Gospodarstwo składa się z
-DZIAŁU (produkcji roślinnej/zwierzęcej)
-GAŁĘZI (gatunki zwierząt- bydło, owce)
-DZIAŁALNOŚCI (produkcja mleka, mięsa, wełny).
4. Środowisko przyrodniczo-ekonomiczne gospodarstwa
1) warunki przyrodnicze
a) wzniesienie nad poziom morza
b)ukształtowanie terenu
c) jakość gleb, kompleksy glebowo-uprawowe
2) Warunki klimatyczne
a)opady- suma roczna i rozkład w roku, grubość pokrywy śnieżnej
b)temperatura- średnia w roku, rozkład w roku
- termin występowania ostatnich przymrozków
- długość okresu wegetacji
c) wiatry- kierunki
3) Warunki ekonomiczne
*zewnętrzne
a) położenie gospodarstwa względem rynków zaopatrzenia i zbytu
b) stosunki ludnościowe- ilość siły roboczej i jej kwalifikacje
c)obecność zakładów przemysłu rolnego
d)warunki komunikacyjne
e) polityka rolna- ceny, interwencjonizm państwowy
*wewnętrzne
a) ilość siły roboczej
b)wyposażenie techniczne gospodarstwa
c)rozłóg ziemi i sieć komunikacyjna
d) kwalifikacje osób zatrudnionych
5. Wpływ otoczenia rolniczo-ekonomicznego na gospodarstwo
Warunki wewnętrzne gospodarstwa (ilość siły roboczej, wyposażenie tech,. Sieć komunikacyjna, kwalifikacje pracowników) warunki ekonomiczne
warunki przyr. Rejonu
interwencjonizm państwowy
rynek
Rynek decyduje o wszystkim w gospodarce wolnorynkowej.
6. Ocena rynku:
1. Wyprodukowałem (duże ryzyko) Sprzedam, gdyż jest zbyt na produkt i odpowiednia cena.
2. Jeżeli jest lub będzie zbyt na produkt i odpowiednia cena (małe ryzyko) produkt będę wytwarzał.
7.
Bilans i analiza ekonomiczna gospodarstwa. 10.10.2011r
1.Każde nowopowstające przedsiębiorstwo (gospodarstwo) powinno być wyposażone w środki (składniki) majątkowe niezbędne do rozpoczęcia i rozwijania działalności. Środki te mogą być wnoszone w formie gotówkowej lub przedmiotowej ( maszyny, urządzenia, nieruchomości). Ich równowartość to kapitał własny firmy stanowiący gwarancję zwrotu udzielonych kredytów, pożyczek.
2.Ogół środków (składników majątkowych) w ujęciu wartościowym to AKTYWA
3. Znajdujące się w dyspozycji gospodarstwa kapitały własne, zysk, zobowiązania wobec innych jednostek stanowią źródło finansowania majątku i nazywane są PASYWAMI. Pasywa występują wyłącznie w ujęciu WARTOŚCIOWYM.
4. Aby ustalić aktualny stan majątku gospodarstwa należy co pewien czas przygotować zestawienie aktywów i pasywów- jest to bilans.
BILANS- to zestawienie wartościowe wszystkich składników majątkowych, ze wskazaniem źródeł finansowania, sporządzany na dany dzień.
5. Cechy bilansu- wartościowe ujęcie składników majątkowych (aktywa) oraz źródeł ich finansowania (pasywa).
6. Równość globalnych sum aktywów i pasywów (AKTYWA = PASYWA)
7. Rodzaje bilansów:
a) bilans otwarcia sporządzany uruchomienia działalności, oraz na początek każdego roku
b) bilans zamknięcia sporządzany na koniec każdego roku w oparciu o rachunek wyników ( uwzględnia on wynik finansowy). Bilans zamknięcia z poprzedniego roku jest bilansem otwarcia roku następnego.
8. Bilans: po lewej: Aktywa: Majątek trwały (użytkowany przez okres czasu dłuższy niż 1 rok), zapasy, należności, gotówka (zapasy, należności gotówka to środki obrotowe- majątek obrotowy, wykorzystywany przez okres krótszy niż 1 rok)
Po prawej: Pasywa: Kapitały własne, zobowiązania długoterminowe (kapitały stałe), zobowiązania bieżące, zysk (+) strata (-)
(sposób zaangażowania kapitałów) AKTYWA =PASYWA (źródła pokrycia majątków). Zobowiązania długoterminowe i zobowiązania bieżące to KAPITAŁ OBCY. Pasywa to inaczej kapitały/
9. Ponieważ aktywa równają się pasywom stąd:
Aktywa – zobowiązania = Kapitał własny
Kapitał własny = majątek netto= wartość netto.
10. Z uwagi na inflację majątek trwały firmy (aktywa) nie obrazuje rzeczywistej wartości środków trwałych, zwłaszcza gdy nie dokonuje się ich przeszacowania. Z tego powodu w odniesieniey do środków trwałych stosuje się wycenę wg wartości rynkowej i kosztowej.
Bilans
| Sporządzany wg wartości rynkowej | Sporządzany wg Wartości kosztwej |
|---|---|
| Aktywa kapitałowe wyceniane na podstawie wartości rynkowej | Aktywa kapitałowe wycenione w oparciu o pierwotną cenę nabycia minus amortyzacja. |
| Zalety: | Zalety: |
| Zapewnia najlepszy sposób oszacowania wypłacalności | Obejmuje tylko zmiany wartości netto wynikające z dochodów |
| Wypłacalność = suma pozostająca po sprzedaniu wszystkich aktywów i spłaceniu wszystkich zobowiązań. |
Kapitał własny (wycena rynkowa) – wartość kosztowa = wartość firmy
12. Wartość NETTO (wartość rynkowa) czyli kapitał własny wg wyceny rynkowej obrazuje jaka kwota pozostałaby po zlikwidowaniu aktywów i spłacie wszystkich zobowiązań.
13. Uzupełnieniem bilansu jest rachunek wyników informujący jakie czynniki kształtują wynik finansowy. Składa się on z 2 stron:
a)przychody (prawa strona)
b) koszty uzyskania przychodów (wydatki)- lewa strona
14. Bilans i rachunek wyników są podstawą do prowadzenia analizy ekonomicznej. Polega ona na obliczeniu i zestawieniu wskaźników i mierników charakteryzujących relacje pomiędzy finansami firmy.
15. Mierniki to miary naturalne, techniczne, wartościowe, odniesione do osoby, jednostki powierzchni, sztuki lub wielkości wyrażonej sumą, różnicą, iloczynem..
16. Wskaźniki to wielkości stosunkowe.
17.Grupy wskaźników:
1)wskaźniki rentowności (opłacalności)- ujmują relacje między wartością produkcji a sprzedaży
2) wskaźniki wypłacalności (zadłużenia) - obrazują relacje między aktywami a pasywami, zobowiązaniami i możliwością ich spłacenia, wskazują na sposób finansowania majątku.
3) wskaźniki płynności charakteryzują zdolność gospodarstwa do terminowego zwrotu zobowiązań krótkoterminowych
4) wskaźniki wydajności (sprawności działania firmy)- określają efektywność wykorzystania zasobów gospodarstwa oraz szybkość z jaką firma zamienia zależności i zapasy w gotówkę.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
GOSPODARKA PASZOWA
1.Rozpatruje się ją z 2 punktów widzenia:
a) podejście agrotechniczne- rzeczywista powierzchnia przeznaczona na produkcję pasz w gospodarstwie
b) aspekty ekonomiczne- szukamy tutaj odpowiedzi na pytanie jaka powierzchnia byłaby niezbędna do tego, aby zapewnić taką ilość paszy jaka jest niezbędna do wyżywienia wszystkich zwierząt, tak aby osiągnęły należytą produkcyjność.
W obu tych aspektach rozpatrujemy stosunek powierzchni paszowej do powierzchni towarowej:
Rysunek.
| Powierzchnia towarowa | Powierzchnia paszowa |
|---|
| Powierzchnia towarowa | Powierzchnia paszowa |
|---|
Relację między powierzchnią towarową a paszową określa CENA.
Powierzchnia UR ha
W żywieniu zwierząt mogą być stosowane pasze BEZWGLĘDNE (tylko wykorzystywane przez zwierzęta, nie da się ich inaczej zagospodarować)
Pasze względne- mogą być wykorzystywane do spożycia przez zwierzęta, ludzi, mogą być surowcem do produkcji.
Żywienie zwierząt powinno być tak zorganizowane aby maksymalnie wykorzystywać pasze bezwzględne. Przemawia za tym:
- niższy koszt produkcji jednostek białka w paszach bezwzględnych
-wykorzystanie naturalnego siedliska do produkcji pasz objętościowych (tuz- trwałe użytki zielone)
- niższy koszt produkcji zielonej masy (zielonki, siana, kiszonki) na tuz w porównaniu do gruntów ornych
Podstawowym elementem bazy paszowej jest powierzchnia paszowa
Uwzględniając wyższy stopień szczegółowości w paszach bezwzględnych wyróżniamy:
a) bezwzględne- pierwotne ( wytwarzane poza pow. Zasianą( TUZ)) wykorzystywane mogą być jedynie przez zwierzęta lub wtórne- wytwarzane na plonie głównym na GO uprawiane są na GO z przeznaczeniem na spożycie dla ludzi i zwierząt. (konkurują z roślinami towarowymi o powierzchnię np. ziemniaki lub buraki pastewne)
Inny podział to:
a) pasze decydujące o ilości inwentarza żywego np. zielonka o inwentarzu trawożernym
b) pasze niezależne od ilości inwentarza żywego np. tucz przemysłowy w oparciu o zakup paszy.
Analiza powierzchni paszowej sprowadza się do ustalenia:
-produkcyjności powierzchni paszowej- jakość produkcji roślin pastewnych z 1ha mierzymy wartością produkcji zwierzęcej na 1 ha.
-wskaźnik efektywności skarmiania pasz obliczamy dzieląc liczbę jednostek zbożowych (jednostek energetycznych) uzyskanych w produkcji zwierzęcej przez ilość jednostek zbożowych zawartych w skarmianej paszy.
W gospodarstwach wskaźnik ten powinien wahać się w granicach 0,8- 0,9. W praktyce występuje 0,8-0,6.
Na pasze bezwzględne spojrzeć można z punktu widzenia podejmowanej decyzji:
a)pasze bezdecyzyjne – ilość pasz uzyskanych dodatkowo:
-marginalne
-łąka, pastwisko
-produkty uboczne prod. Roślinnej
-produkty odpadowe przemysłu
b) pasze decyzyjne- powierzchnie przeznaczoną pod te pasze ustala się na podstawie rachunku ekonomicznego
-poplony i wsiewki
-pasze w plonie głównym z GO
-pasze z zakupy
(Za)- zasoby pasz absolutnych = a +5
(Zw)- zasoby pasz własnych = Za + 6
(Zy) – zasoby globalne pasz = (Zw) + 7
| Rodzaje pasz | 1-4 | 4-5 | 5-6 | 6-7 |
|---|---|---|---|---|
| Stany zwierząt | Bezwzględnie komplementarny | Względnie komplementarny | konkurencyjny | Dodatkowy koniunkturalny |
| Uzupełniający | Zależny od koniunktury |
W miarę wprowadzania do żywienia zwierząt pasz decyzyjnych przechodzimy do stanu konkurencyjnego o ziemię pomiędzy zwierzętami, a roślinami towarowymi.
Ćwiczenia 12.10.2011 r.
1.MIERNIKI- mierzą zasoby poszczególnych czynników produkcji, nakładów i kosztów, oraz uzyskanych efektów produkcyjnych.
Wyróżniamy mierniki:
-naturalne i techniczne np. kilogramy litry sztuki
-umowne technologiczne np.: kalorie, hektary przeliczeniowe
-wartościowe: kategorie produkcji i kosztów wyrażone w jednostkach pieniężnych
2.Wskaźniki- to mierniki odniesione do określonej podstawy i wyróżnić tu można:
-bezwzględne np. plony na 1ha, wartość produkcji na 1 zatrudnionego
-bezwzględne dynamiki (np. indeksy zmian), oraz bezwzględne struktury (np. struktura zasiewów, produkcji)
3.Bilans- podstawowe sprawozdanie finansowe, ukazujące majątek firmy w ujęciu rzeczowym i finansowym, sporządzane na określony dzień. Bilans majątkowy jest zestawieniem składników majątkowych z jednoczesnym wskazaniem źródeł ich finansowania, sporządzany jest na określony dzień zwany momentem bilansowym i w określonej formie.
Aktywa- majątek rzeczowy będący w dyspozycji gospodarstwa, czy przedsiębiorstwa. Przedstawiają one strukturę majątku uwzględniającą stopień płynności majątku trwałego i obrotowego.
Pasywa- są to źródła pochodzenia majątku, czyli informacja, kto i w jakiej wysokości jest właścicielem kapitału zaangażowanego…
FADN—WWW.fadn.pl
4. Aktywa- nieruchomości to budynki lub ziemia, majątek ruchomy to np. (samochody, maszyny, udziały saldo podstawowe). Majątek trwaly jest związany z gosp. Na okres dłuższy niż 1 rok (ziemia, drzewostan, budowle, budynki), majątek obrotowy jest zużywany w mniej niż 1 rok (np. nawóz).
5.Pasywa- kapitał obcy dzieli się na zadłużenie krótko (do 1 roku np. opłata za nawóz do 2 tyg) i długookresowe (kredyt (udzielany przez bank) lub pożyczka). Kapitał stały- trudno go spieniężyć w krótkim czasie, jest trwale związany z przedsiębiorstwem, kapitał bieżący jest to kapitał który można szybko spieniężyć np. sprzedać produkty, zapasy.
6. Aktywa i pasywa przedsiębiorstwa przedstawiają ten sam majątek tylko z dwóch różnych stron, dlatego w bilansie majątkowym obowiązuje zasada równowagi bilansowej, zgodnie z którą wartość aktywów musi być równa wartości pasywów
7.Cechy bilansu:
-prawdziwy, czyli sporządzony na podstawie rzeczywistych danych
-ciągły tzn. bilans otwarcia w nowym roku musi się równać bilansowi zamknięcia z roku poprzedniego
-jasny-przedstawione pozycje powinny być czytelne
-zachowana zasada równowagi bilansowej.
8. Aktywa
| I. Rzeczowe składniki majątku trwałego | I. Zapasy |
|---|---|
| II. Wartości materialne i prawne | II. Należności i roszczenia |
| III. Finansowe składniki majątku trwałego | III. Środki pieniężne |
| IV. Należności długoterminowe | Iv. Krótkoterminowe papiery wartościowe |
-Materiały
-Surowce
-Produkty
-Towary
9. Rachunek zysków i strat (rachunek wyników):
Analiza rachunku wyników obejmuje obliczanie kategorii dochodu rolniczego * lub zysku**( jest to uzależnione od formy prawnej przedsiębiorstwa)
*Dochód rolniczy ustalany jest w rolniczych przedsiębiorstwach rodzinnych, najczęściej w gospodarstwach rodzinnych mających formę prawną przedsiębiorstwa osoby fizycznej.
**Zysk jest ustalany dla przedsiębiorstw funkcjonujących jako spółki, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe.
Analiza rachunku wyników obejmuje poszczególne kategorie wyników:
A) wynik na działalności operacyjnej- jest różnicą pomiędzy przychodami ze sprzedaży, a kosztami własnymi sprzedaży.
B) wynik na działalności finansowej- stanowią przychody finansowe pomniejszone o koszty finansowe
C) wynik na działalności gospodarczej- jest SUMĄ WYNIKU DZIAŁANOŚCI OPERACYJNEJ I FINANSOWEJ
10. Zestawienie przepływów pieniężnych:
Rachunek ten przedstawia źródła uzyskania środków pieniężnych oraz cele, na jakie zostały wydatkowane
Sprawozdanie to zawiera dwie podstawowe kategorie informacji:
1.Źródła gromadzenia środków (wpłaty netto):
-sprzedaż produktów i towarów, w tym również zapasów
-realizacja należności
-sprzedaż akcji
-zaciągnięcie pożyczek, kredytów, zobowiązań
2.Kierunki wykorzystania środków (wypłaty netto)
-zakup towarów, udziałów, środków trwałych
-spłata zobowiązań, pożyczek, kredytów
-wypłata dywidendy ( część zysku wypracowana przez przedsiębiorstwo i wykorzystana przez akcjonariuszy)
11. 4 grupy wskaźników: było na wykładzie
12. Sporządź bilans dla gospodarstwa X.
Wartość pozycji otwarcia bilansu:
Budynki 50 000zł, maszyny 15 000zł, środki transportu 10 000zł, zapasy 7 500zł, saldo obrotowe 14 500zł, należności 2 500zł, gotówka 5 500zł, kapitał własny 80000zł, kredyty długoterminowe 20 000zł, kredyty krótkoterminowe 5 000zł
| AKTYWA | Początek roku | PASYWA | Początek roku |
|---|---|---|---|
| Majątek trwały: budynki 50 00zł, maszyny 15 000zł, środki transportu 10 000zł | <- | Kapitał własny: kapitał własny 80 000zł | <- |
| Majątek obrotowy: zapasy 7 500zł, gotówka 5 500zł, Należności 2 500zł, saldo obrotowe 14 500zł | <- | Kapitał obcy: kredyty długoterminowe 20 000zł, kredyty krótkoterminowe, 5 000zł | <- |
| Aktywa ogółem: 105 000 zł | Pasywa razem: 105 000zł |
12. Umiejętności przywódcze:
-motywowanie podwładnych
-wpływanie na podwładnych
- kierowanie pracownikami
-komunikowanie (porozumiewanie) się z podwładnymi
13. Ze wszystkich funkcji kierowniczych bezpośrednio wiąże kierownika z podwładnymi motywowanie. Ma ono zwiększać efektywność pracowników. W praktyce na efektywność pracownika wpływają także:
- uzdolnienia pracownika
-zrozumienie jakie zachowania są potrzebne do osiągnięcia wysokiej efektywności i zadowolenia
14. W praktyce wykształciły się następujące modele motywowania:
Model tradycyjny stosowanie zachęt płacowych
Model stosunków współdziałania Uwzględnienie społecznych potrzeb pracowników
Model zasobów ludzkich proponowanie zwiększonego zakresu odpowiedzialności
15. Na motywację można spojrzeć z różnych punktów widzenia:
- wg treści- co nas motywuje
-wg procesu- czyli jak się motywuje
-wg tzw. modyfikacji zachowań – czyli położenie nacisku na sposób uczenia się określonych zachowań
16. Motywacja wg treści
Potrzeba- uczucie braku połączone z chęcią zaspokojenia go
17. Reguły stosowania technik modyfikacji zachowań
1. Nie nagradzaj wszystkich jednakowo
2.Pamiętaj, że brak reakcji również może modyfikować zachowania
3.Nie zapominaj powiedzieć podwładnym, co powinni zrobić aby uzyskać nagrodę
4. Powiedz podwładnym co robią źle
5. Nie udzielaj kary w obecności innych
6. Bądź sprawiedliwy
18. Metody modyfikacji zachowań:
-Pozytywne powtarzanie poprzedniego zachowania (wzmacnianie)
-Uczenie unikania
- Wygaszanie (redukowanie zachowań niepożądanych )
-Karanie
Wykład 17.10.2011r.
1. Rachunek ekonomiczny
Zasada racjonalnego działania- oznacza dążenie do osiągnięcia podstawowego celu przy użyciu jak najmniejszej ilości środków i przy jak najmniejszym wysiłku.
Zasada ta rozumiana jest dwojako:
1) jako max efektu przy danych nakładach (kosztach): jest to zasada najwyższej wydajności
2) jako min nakładów przy danych efektach: jest to zasada najniższych nakładów (kosztów), czy też minimalizacji kosztów (oszczędności kosztów)
Zasada racjonalnego działania : P/K -> max
Czyli max produkcji, gdy K=constans lub
K/P->min czyli minimalizacja kosztów, P=constans
2.Warunki stosowania rachunku ekonomicznego:
a) musi być sformułowany cel oraz kryterium wyboru celu- bez kwantyfikacji celu nie można dokonać wyboru
b) muszą istnie alternatywy wyboru-tam gdzie nie ma możliwości wyboru, rachunek ekonomiczny jest fikcją
c) musimy posiadać niezbędne informacje- popyt, ceny, ograniczenia makro- i mikroekonomiczne, a zatem informacje pozwalające myśleć wielowariantowo (alternatywnie).
3.Koszty w zarządzaniu gospodarstwem:
-wyróżniamy pojęcia: NAKŁADY I KOSZTY
a) nakład to zużycie danego środka w mierniku naturalnym np. kilogramów paszy na jedną krowę (jakąś jednostkę), jednostek pokarmowych na litr mleka, białka na litr mleka itd. Nakłady dotyczą sfery produkcji
b) koszty to zużycie środków w miernikach wartościowych. Dotyczą sfery produkcyjnej i nieprodukcyjnej (zaliczamy tu koszty związane z ISTNIENIEM MAJĄTKU np. PODATKI).
4.Kryteria podziału kosztów:
a) według faz ruchu okrężnego środków:
-koszty zaopatrzenia ( cena zakupu + koszt przewozu i inne koszty związane zakupem.)
-koszty produkcji
-koszty sprzedaży (realizacji)
Koszt własny realizacji to koszt produkcji + koszty sprzedaży
Koszt sprzedaży to koszt transportu, opakowań, marketingu itd.
Cena sprzedaży netto: to cena sprzedaży – koszt sprzedaży
b) Według okresu którego dotyczą:
-koszty poniesione (te które wyliczono)
-koszty, które mają być poniesione (kalkulujemy)
-koszty bieżące
-koszty przyszłych okresów
c) Według zakresu działalności:
-koszty działalności podstawowej
-koszty działalności ubocznej
-koszty działalności inwestycyjnej
d) Według zależności od rozmiarów produkcji:
-koszty stałe (są to koszty, które się nie zmieniają w gospodarstwie niezależnie od wielkości produkcji).
Ks
Ks
Produkcja
Koszty stałe przedsiębiorstwa (Ks)
Jednostkowe koszty stałe w odniesieniu do produktu są kosztami zmiennymi (jKs)
Koszty amortyzacji budynku:
Ferma A- produkcja 5000 sztuk Ferma B- produkcja 5500 sztuk
AMORTYZACJA BUDYNKU w wysokości 1100zł/rok to koszt …………….
AMORTYZACJA na sztukę produktu:
1100zł/5000sztuk= 0,22 zł/sztuka 1100zł/5500 sztuk = 0,20zł/sztuka
To koszt…
-koszty zmienne to koszty które zmieniają się w zależności od wielkości produkcji określonego produktu
Kz
Kz
Produkcja
Rys. koszty zmienne przedsiębiorstwa (Kz)
Koszty zmienne w gospodarstwie zmieniają się proporcjonalnie do zmian wielkości produkcji.
Kz
jKz
produkcja
rys. koszty zmienne produktu
Przeliczając wielkość kosztów zmiennych na jednostkę produktu (jK2) przy niezmienności technologii koszty zmienne produktu są stałe
e) Według możności (lub niemożności) podziału na miejsce powstawania kosztów:
-koszty bezpośrednie
ogólnoprodukcyjne
-Koszty pośrednie
Ogólnogospodarcze
Koszty bezpośrednie to takie które można przypisać do określonej działalności (koszty produkcji żywca, mleka itd.)
Koszty pośrednie tzw. wspólne mogą obejmować kilka gałęzi (bydło, trzoda), działów (produkcja zwierzęca, roślinna) lub całe gospodarstwo.
Koszty ogólno produkcyjne dotyczą działu gospodarstwa lub kilku gałęzi.
Koszty ogólnogospodarcze związane są z istnieniem gospodarstwa jako całości.
f) Według różnych kryteriów:
-koszty przeciętne to średnia wysokość kosztów przypadająca na jednostkę produktu.
-koszty krańcowe (marginalne) to przyrost kosztów spowodowany przyrostem wielkości produkcji o jednostkę np. mamy koszty 100 a zwiększamy jednostkę produkcji o 100l mleka …..
-koszty graniczne- jest to koszt ostatniej ilości produktu dla której koszt produkcji równa się wartości lub cenie uzyskanego produktu
-koszty specjalne- to koszty które należy ponieść dodatkowo aby uzyskać określone ilości nowego produktu dotychczas niewytwarzanego albo rozszerzyć produkcję już wytwarzanego produktu. ( Np. mam 100 krów, rozszerzam do 50. Czyli o 50 więcej stanowisk dla krów (ponoszę koszty) i poszerzam o te 50 krów produkcję)
-koszty działalności i bezczynności. Koszty bezczynności wynikają z faktu posiadania trwałego środka produkcji, lecz nie jest on używany w procesie produkcji.
-koszty alternatywne
-koszty standardowe (wzorcowe) – to koszty normatywne czyli koszty ustalone dla określonych warunków. Np. są normatywy dla danej technologii produkcji (koszty wytwarzania mleka)
-koszty całościowe lub koszty całkowite- dotyczą całego gospodarstwa lub działalności
Koszt całkowity (całościowy produktu) = Koszty bezpośrednie produktu + Koszty pośrednie produktu
Lub
Koszt całkowity = koszt stały + koszt zmienny
5.KOSZTY JEDNOSTKOWE- dotyczą przeważnie określonej produkcji. Koszty policzone na jednostkę produktu.
3 podstawowe pytania:
1) Co produkować?- wybór kierunku produkcji, czyli określenie relacji produkt-produkt
2)Ile produkować?- wybór poziomu intensywności, ustalenie rozmiarów produkcji i jej struktury, czyli określenie relacji nakład-produkt
3) Jak produkować?- wybór technologii produkcji, czyli określenie relacji nakład-nakład
Wykład 24.10.2011r.
1.Wyniki gospodarowanie (efekty gospodarowania lub dobra ekonomiczne) uzyskiwane przez gospodarstwa są dzielone na produkcyjne i finansowe.
Efektywność działalności gospodarczej to relacja efektu do nakładu (kosztu) lub odwrotnie- nakładu (kosztu) do efektu. (wyprodukowano 100l mleka, o wartości 180zł, a poniesiono koszty 250zł wytworzenia).
Relację efektu do nakładu (kosztu) określamy jako efektywność produkcji, natomiast nakładu (kosztu) do efektu jako nakładochłonność ( kapitałochłonność)
Efektywność techniczną otrzymujemy, gdy nakłady i efekty ujmowane są w jednostkach naturalnych (technicznych). (wyprodukowane 100l mleka, a rolnik musiał przeznaczyć 0,5ha użytków rolnych + kg paszy+ paliwo..)
Efektywność ekonomiczną otrzymujemy, gdy nakłady i efekty są wyrażone wartościowo wg cen bieżących ( 1l mleka kosztuje 1,5- 150zł za 100l, a nakład wynosił 250zł)
Gdy jeden z elementów jest wyrażony w formie pieniężnej, a drugi w formie rzeczowej, otrzymujemy efektywność techniczno-ekonomiczną.
Efektem nakładów (kosztów) ponoszonych w gospodarstwie rolnym jest produkcja, a następnie dochód producenta.
Efekty gospodarowania ujmowane są zatem w postaci produkcyjnej (produkcja) i dochodowej (dochody).
Wyróżniamy:
-produkcyjność- efektywność produkcyjną nakładów (kosztów) (wielkość produkcji na hektar, na jedno zwierzę..)
-dochodowość – efektywność dochodową nakładów (kosztów) (odnosimy się do dochodów)
Odwrotnością produkcyjności (dochodowości) zasobów jest majątkochłonność produkcji, a odwrotnością produkcyjności (dochodowości) nakładów – kapitałochłonność produkcji.
Wskaźniki efektywności zasobów to wskaźniki produkcyjności (wydajności), natomiast wskaźniki efektywności nakładów to wskaźniki rentowności lub opłacalności produkcji.
Opłacalność produkcji- to nadwyżka wartości produkcji nad kosztami jej wytworzenia
Pojęcie opłacalności odnosi się do poszczególnych GAŁĘZI produkcji (opłacalność pszenicy, opłacalność chowu bydła), natomiast pojęcie RENTOWNOŚĆ używane jest w odniesieniu do całego gospodarstwa.
Przy obliczaniu opłacalności produkcji (wskaźnik opłacalności), do określonej produkcji odnosi się określone koszty. Do produkcji globalnej odnosi się koszty całkowite, do produkcji końcowej- koszty gospodarcze, a do produkcji towarowej- koszty produkcji towarowej.
W gospodarstwach indywidualnych miarą opłacalności produkcji jest dochód rolniczy, przeliczony na 1 ha danej uprawy, 1 dzień pracy (nie uwzględnia pracy własnej rolnika i jego rodziny) (12 000zł/12 ha)
Opłacalność produkcji może być wyrażona w formie bezwzględnej ( np. na 1 ha UR, na 1 Sztukę dużą (zwierzę powyżej 500kg)) lub względnej, czyli za pomocą różnych wskaźników opłacalności.
Jak możemy policzyć opłacalność produkcji?
Opłacalność produkcji (Op)
Op= C/K * 100
Gdzie C- cena lub wartość produktu
K- koszt wytworzenia produktu
Produkcja jest opłacalna wówczas, gdy Op> 100
Gdy C= 6000, a K=5000 to Op= 120
interpretacja: Op=120 oznacza, iż na 100zł kosztów uzyskujemy produkcję w wysokości 120zł
Wskaźnik opłacalności produkcji jest to relacja wartości produkcji (P) do kosztów (K), lub ceny za jednostkę ( Cj), do kosztów jednostkowych Kj wyrażony w procentach.
Wskaźnik względnej wysokości kosztów jest to relacja kosztów do wartości produkcji (P) lub kosztów przeliczonych na jednostkę produkcji Kj do ceny (Cj) (jest odwrotnością poprzedniego wskaźnika). Jeżeli jest mniejszy od 100 to jest opłacalny dla rolnika.
Wskaźnik rentowności produkcji jest to relacja zysku (P-K) do kosztów, wyrażony w procentach. Wskaźnik ten informuje ile złotych zysku przypada na 100zł poniesionych kosztów. Im wyższy ten wskaźnik, tym produkcja jest bardziej opłacalna. ujemny wskaźnik rentowności (gdy K>P, Z ma wartość ujemną) wskazuje, ile złotych strat (deficytu) przypada na każde 100zł kosztów.
Wskaźnik dochodowości produkcji- jest to relacja zysku Z do wartości produkcji P, wyrażony w procentach
Wskaźnik ten wskazuje, ile złotych zysku przypada na każde 100zł wartości produkcji. Im wyższy jest ten wskaźnik, tym bardziej opłacalna jest produkcja.
Wskaźnik stopy zysku- jest relacją zysku do wartości ogółu zaangażowanych w gospodarstwie kapitałów (czyli wartości produkcyjnych środków trwałych i obrotowych), wyrażony w %. Wskaźnik stopy zysków nie odnosi się do kosztów ale do majątku produkcyjnego zaangażowanego w gospodarstwie.
Schemat obliczania poszczególnych kategorii dochodowych:
1.Wartość produkcji (ilość x cena za jednostkę)
2. -Koszty bezpośrednie (można je bez problemu przypisać do określonej działalności )
3. = Nadwyżka bezpośrednia (1-2)
4. -Koszty pośrednie rzeczywiste
5. = Dochód rolniczy brutto
6. -Koszty pośrednie szacunkowe
7. = Dochód rolniczy netto
ad2. Produkcja roślinna:
-nasiona własne
- nasiona obce (zakupione przez rolnika)
- nawozy (bez Ca)
-środki ochrony roślin
-usługi specjalne (kombajn)
-najemna praca dorywcza
-ubezpieczenie upraw
-podatek dochodowy z produkcji roślinnej
-sznurek (ma własny kombajn itd.)
-opał (do ogrzewania szklarni)
-inne koszty
Produkcja zwierzęca:
-pasze własne
- pasze obce
- usługi weterynaryjne i krycie
-ubezpieczenia zwierząt
-podatek dochodowy z produkcji zwierzęcej
-dorywcza praca najemna
- zakup zwierząt
-inne koszty bezpośrednie (np. ściółka)
ad 4.
Koszty pośrednie rzeczywiste
Koszty ogólnogospodarcze
-paliwa płynne
-energia elektryczna
-remonty bieżące budynków gospodarczych
-remonty bieżące melioracji
- remonty bieżące maszyn
-ubezpieczenie budynków gospodarczych
-ubezpieczenie dobrowolne majątkowe i OC
-składki KRUS
-pozostałe koszty prowadzenia gospodarstwa
Podatki:
-rolny
-drogowy i opłata rejestracyjna
-inne opłaty
Koszt czynników zewnętrznych:
-praca najemna stała
-czynsze dzierżawne
-odsetki do kredytów
Koszty pośrednie szacunkowe (amortyzacja)
-Amortyzacja budynków gospodarczych
- Amortyzacja melioracji
-Amortyzacja pojazdów mechanicznych, maszyn rolniczych
Koszty bezpośrednie produkcji roślinnej i zwierzęcej muszą spełniać 3 warunki
-koszty te można bez żadnej wątpliwości przypisać określonej działalności
-Ich wielkość zmienia się proporcjonalnie do wielkości produkcji
-mają bezpośredni wpływ na rozmiar i wielkość produkcji
Nadwyżka bezpośrednia (NB) z określonej działalności rolniczej to roczna wartość produkcji, uzyskana z jednego ha uprawy lub od jednego zwierzęcia lub na 100kg wyprodukowanego żywca), pomniejszona o bezpośrednie koszty niezbędne do wytworzenia tej produkcji.
Standardowa nadwyżka bezpośrednia jest nadwyżką średniej z trzech lat wartości produkcji określonej działalności rolniczej nad średnią z trzech lat wartością kosztów bezpośrednich, w przeciętnych dla danego regionu warunkach.
Nadwyżki bezpośrednie obliczane są na podstawie danych empirycznych pochodzących ze sprawozdawczości gospodarstw rolniczych.
NB pozwala na uproszczoną ocenę ekonomicznej efektywności wytwarzania poszczególnych kosztów produktów rolniczych (w zależności od wahania plonów, wydajności jednostkowych zwierząt, zmiany cen produktów i cen środków produkcji)
Wartość produkcji określonej działalności produkcji roślinnej obejmuje:
-wartość produktu głównego np. ziarna
-wartość produktu ubocznego np. słomy (tylko w przypadku gdy był on przedmiotem wymiany rynkowej)
-dotacje do produktu lub do jego powierzchni uprawy
Wartość produkcji zwierzęcej:
-wartość produktu głównego
-nie uwzględnia wartości obornika i gnojowicy, które wytw. są we własnym gosp
Dochód oznacza przyrost wartości będący różnicą między wartością produkcji i usług a kosztami materialnymi gospodarstwa w określonym czasie.
Przyrost ten może występować w formie pieniężnej (dochód pieniężny) lub majątkowej, czyli w postaci zwiększenia wartości majątku.
Dochód jest ujmowany zawsze w kategoriach pieniężnych jako określona wartość (złotówki)
Dochód może być przeznaczany na”
-powiększenie majątku gospodarstwa
-konsumpcję
ad5
Dochód rolnika z tytułu własnej pracy i zarządzania gospodarstwem
ad7. Dochód rolniczy netto powinien pokryć oszacowany koszt pracy własnej i koszt zaangażowanego w produkcję kapitału własnego.
Ćwiczenia 26.10.2011r.
1. Ekoznaki- oznaczenia żywności
Szwecja- Sokół (Falkon) od 1992 roku , znad ‘Dobry ekologiczny wybór’- są to m. in mydła, szampony, środki czyszczące, baterie, papier toaletowy inne.
a także Krav- dotyczy tylko artykułów żywnościowych, które zostały wytworzone bez stosowania nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin.
Kraje skandynawskie- Łabędź (Svannen)- produkty oznaczone tym znakiem charakteryzują się mniejszym negatywnym oddziaływaniem na środowisko
Niemcy: Błękitny Anioł ( Der Blaue Engel)- dotyczy ok. 4000 różnych produktów
Unia Europejska: Margerytka- jest przyznawana na podstawie skróconej analizy jakości produktu
Polska: EKO-znak, Ekoland
2.Jak powinna wyglądać etykieta produktu ekologicznego:
-Produkt rolnictwa ekologicznego
-określenie nazwy i jednostki certyfikującej
-unijny znak ‘Rolnictwo ekologiczne’ (nieobowiązkowo)
-nazwa i adres przetwórcy, producenta i sprzedawcy
3.Na produktach rolnictwa ekologicznego pochodzących z krajów UE zamieszcza się dodatkowo napis ‘objęte systemem kontroli Unii Europejskiej’
4. Stosowanie Eko-znaków nie jest obowiązkowe
-co najmniej 95% składników zostało wyprodukowanych metodami ekologicznymi
-produkty były nadzorowane podczas procesu produkcji i przygotowania
-produkty są sprzedawane bezpośrednio przez producenta lub w zamkniętych, zabezpieczonych i oznakowanych opakowaniach
-na produktach widoczne jest nazwisko lub nazwa handlowa producenta i sprzedawcy, a dodatkowo nazwa i kod jednostki certyfikującej
5. Coraz częstszym problemem jest fałszowanie produktów ekologicznych. Najczęściej fałszowane są przetwory mleczne. Używane są niedozwolone określenia (w nazwie produktu lub znaku towarowym) takie jak: bio-jogurt, bio-kefir, ekośmietanka, z ekologicznie czystych terenów, produkujemy ekologicznie.
6. Konsumenci żywności ekologicznej:
7. Segmentacja konsumentów na rynku żywności ekologicznej- wg Alktorna segmentacja rynku to podział danego rynku na względnie jednorodne grupy konsumentów, różniące się między sobą reakcjami na dany produkt. Nie każda zbiorowość ujawniająca podobne potrzeby może być uznana za segment rynku. Z punktu widzenia przedsiębiorstwa o segmencie można mówić, gdy istnieje realna szansa przekształcenia konsumenta w nabywcę.
8. Podział konsumentów:
a)wg stylu życia
-łowcy- porywacze (26%)- to młodzi samotnicy lub bezdzietne małżeństwa, próbujący nowych produktów, pragnące wygody, kupują gotowe dania, aczkolwiek interesują się racjonalnym odżywianiem, jednak ich wiedza na ten temat jest ograniczona.
-konsumenci racjonalni (18%)- to głównie ludzie starsi zainteresowani są przygotowywaniem posiłków w sposób trwały i wygodny
-chomikarze (21%) – to konsumenci o niższych dochodach, jadający tradycyjne, regionalne potrawy
-gotujący ostrożnie- lepiej wykształceni, starsi ludzie o wyższych dochodach, często na emeryturze, starający się stosować zdrową, odżywczą dietę, a jedzenie wciąż sprawia im przyjemność
- szczęśliwie gotujący- tworzą gospodarstwa, w których przynajmniej jeden z członków rodziny niezmiernie lubi gotować i piec, to ci konsumenci najczęściej kupują podstawowe składniki i produkty spożywcze
b) wg sposobu odżywiania
-zjadacze mięsa, jedzą głównie mięso i to 3 razy dziennie, gotowanie to dla nich przyjemność, ale nie lubią nowości (dieta bogata w białko, łatwo dostępna, smaczna jednak mało różnorodna, ludzie przyczyniają się do zwiększenia liczby zabijanych zwierząt, które cierpią podczas transportu i w rzeźniach)
-zdrowo odżywiający się, jedzący mniej mięsa, tłuszczu, cukru i słodyczy, natomiast więcej warzyw i owoców oraz produktów zbożowych (różnorodna dieta, bogata w witaminy, warzywa i owoce są przeważnie tańsze, chroni przed chorobami. Wady: często mniejsze walory smakowe, pracochłonne
-roztrzęsieni, preferują wygodną żywność, nie lubią gotowania, jadają częściej poza domem, bardziej myślą o bezpieczeństwie żywnościowym niż o wartościach odżywczych (zalety: można szybko zaspokoić głód, nie trzeba tracić czasu na gotowanie ; wady: złej jakości jedzenie)
-świadomi, posiadają szeroką wiedzę żywieniową, nie lubią żywności wygodnej, natomiast lubią gotować i próbować nowe artykuły żywnościowe (zalety: dobrze zbilansowana dieta, dania robione od podstaw, nowe doznania smakowe wady: jest to czasochłonne i drogie
-ludzie w drodze, najczęściej jadający poza domem, wydają na jedzenie najwięcej ze wszystkich segmentów, nie lubią rozmów nt. prawidłowego odżywiania się. (zalety: szybko, nie trzeba gotować, można zdobyć wszędzie jedzenie wady: najczęściej jedzenie przetworzone, z mnóstwem konserwantów, słabej jakości)
9. Wśród konsumentów żywności ekologicznej można wyróżnić 4 grupy osób:
-Eko-aktywista- konsument, który nabywa żywność ekologiczną w trosce o zdrowie własne i rodziny, dobrze sytuowany, w średnim wieku, żyje w rodzinie, ma dzieci
-Eko-tradycjonalista- konsument, który decyduje się na zakup produktów Eko-rolnictwa ze względu na ich walory smakowe, ‘autentyzm’, nawiązanie do tradycyjnego przetwórstwa do płodów rolnych, zwykle w starszym wieku, może należeć do różnych grup społeczno-zawodowych
-Eko-dietetyk- jego decyzje nabywcze związane są z poszukiwaniem produktów o właściwościach leczniczych zapobiegających różnym schorzeniom; potrzebuje fachowej informacji o nabywanych produktach i jest raczej w starszym wieku
-Eko-innowator- konsument o różnorodnych motywacjach, zwraca uwagę na smak i formę, także aspekt ochrony środowiska, wymaga rzetelnych gwarancji (np.atest); zakupów dokonuje najczęściej w dużych, samoobsługowych sklepach, należy do klasy średniej i wyższej, jest młody.
10.Rodziny z małymi dziećmi- segment konsumentów żywności ekologicznej. Głównym motywem zakupu żywności ekologicznej jest troska o zdrowie własne rodziny i własne, ponadto posiada ona zadowalający poziom wiedzy o tej żywności, oraz pozytywny stosunek emocjonalny do niej.
11. Badania wykonane w 2000 roku na zlecenie OBOP wykazują, że konsumenci żywności ekologicznej zwracają uwagę na:
-zawartość witamin
-rodzaj opakowania
-zawartość konserwantów
Grupa zainteresowana prozdrowotnym i pro środowiskowym stylem życia najczęściej kieruje się przy dokonywaniu zakupów:
-troską o zdrowie własne i rodziny
-dbałością o stan środowiska
-walory smakowe
-jakość produktów
-przyzwyczajenie
-łatwość przygotowania, przyrządzenia produktów które będziemy spożywać
2 pytania z wykładów i 2 z ćwiczeń- na zaliczenie. najlepiej przed świętami
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wykład 7.11.2011r.
1. Dochód rolniczy netto powinien pokryć oszacowany koszt pracy własnej i koszt zaangażowanego w produkcję kapitału własnego.
Dochód rolniczy stanowi podstawową część wytworzonego dochodu globalnego, która pozostaje u właściciela gospodarstwa po uregulowaniu wszelkich zobowiązań ciażących na gospodarstwie wobec:
-państwa (podatki, ubezpieczenia, świadczenia rzeczowe)
-banku (procenty od kredytów)
-kontrahentów (opłata usług, czynsze)
-instytucji społecznych
-pracowników najemnych (wynagrodzenia za pracę)
Inaczej mówiąc, dochód rolniczy jest różnicą między dochodem globalnym a sumą kosztów majątkowych, kosztów pracy najemnej i usług zewnętrznych oraz czynszów dzierżawczych.
2. Dochód z tytułu zaangażowanego kapitału i zarządzania jest niższy od dochodu rolniczego netto o oszacowany koszt pracy własnej.
Dochód odzwierciedla stopień pokrycia, przez wartość produkcji, poniesionych kosztów bezpośrednich i pośrednich (rzeczywistych i szacunkowych) oraz oszacowanego kosztu pracy własnej rolnika i jego rodziny.
3.Opłata pracy własnej rolnika, funkcjonująca jako koszt alternatywny, ma charakter subiektywny. Jej poziom zależy od wielu czynników, jak:
poziom uzyskiwanego dochodu pieniężnego, możliwości zatrudnienia poza gospodarstwem, indywidualne preferencje producenta.
4. Dochód osobisty- to suma dochodu rolniczego i dochodów spoza gospodarstwa.
Schemat obliczania dochodu osobistego w indywidualnych gospodarstwach rolniczych
Produkcja końcowa brutto – Nakłady materialne = Produkcja czysta (dochód globalny) – Opłata pracy najemnej – Koszty majątkowe (podatki, ubezpieczenia, czynsze, odsetki, do kredytów, inne opłaty) = Dochód rolniczy gospodarstwa + dochód spoza gospodarstwa = dochód osobisty.
5. Kalkulacje rolnicze- to obliczanie kosztów niezależnie od sposoby dokonywania obliczeń (użytych metod)
Celem kalkulacji jest ustalenie całkowitych kosztów jednostkowych lub wielkości poszczególnych kosztów jednostki produktu.
Rodzaje kalkulacji rolniczych;
1).kalkulacje pełne kosztów produkcji- obliczamy całkowite jednostkowe koszty produkcji odnosząc je do 1ha, 1 sztuki, 1 litra itp.
2).kalkulacje niepełne kosztów produkcji- nie uwzględnia się w nich wszystkich elementów całkowitych kosztów produkcji, decyzje opieramy np. tylko w oparciu o koszty bezpośrednie, obliczając nadwyżkę bezpośrednią
3). kalkulacje uproszczone- w obliczeniach tych odpowiadamy na pytanie: co się stanie z kosztami całkowitymi, gdy zmienimy tylko jeden ich element
6. Kalkulacje opłacalności produkcji- w których uwzględnia się efektywność nakładów (techniczną i ekonomiczną) jako stosunek efektu do nakładu- efektywność jest jedną z miar opłacalności. Każdy rachunek opłacalności świadczy o efektywności, lecz nie każdy rachunek efektywności informuje o opłacalności. Opłacalność jest bowiem relacją ceny (wartości) do kosztu jednostki.
Kalkulacje różnicowe- polegają na obliczeniu, jak zmienia się wielkość dochodu wskutek zastąpienia jednostki jednej działalności taką samą jednostką innej działalności. Z dwóch porównywalnych działalności ta będzie efektywniejsza, która daje wyższy dochód. Kalkulacje różnicowe ograniczają się więc do alternatywnego wyboru gałęzi produkcji (działalności)
W wyniku stosowania kalkulacji różnicowych uzyskujemy odpowiedź na pytanie: czy wskutek zastąpienia jednej działalności drugą uzyskamy poprawę efektów finansowych?
Zakładamy przy tym, że przy zmianie działalności koszty pośrednie nie ulegną zmianie. W obliczeniach pomijamy koszty mające charakter stały, a porównujemy tylko koszty zmienne. W wyniku zastąpienia jednej działalności inną koszty mogą ulec zmniejszeniu lub zwiększeniu, a obniżenie kosztów daje ten sam efekt, co zwiększenie dochodu.
Sytuację tę można przedstawić następująco
zmniejszenie dochodu lub zwiększenie kosztów
zwiększenie dochodu lub zmniejszenie kosztów
Kalkulacje uproszczone:
Pytanie: ile wynoszą koszty całkowite, gdy zmienimy tylko jeden ich element?
x= (a*y)/100
gdzie x- %, o jaki zmieni się koszt całkowity przy zmienionym poziomie opłacalności
a-udział danego elementu kosztów w kosztach całkowitych
y- % o jaki zmieni się udział danego elementu kosztu całkowitego
7.Wycenę środków produkcji oraz produktów rolniczych określa się przy pomocy metod taksacji rolniczych.
Taksacja rolnicza- jest to dziedzina zajmująca się oceną i wyceną środków produkcji, oraz wytworzonych produktów. Dotyczy głownie produktów nietowarowych będących przedmiotem obrotu wewnętrznego w gospodarstwie.
8. Metody wyceny (taksacji) stosujemy w następujących celach
a)ustalenie wartości majątku
b) ubezpieczenie przed stratami
c)przeprowadzenia rachunku kosztów
d) rozwiązania zagadnień prawnych;
-szacunek szkód
-odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia
-wymiar podatku gruntowego
-komasacja gruntów
-roszczenia spadkowe
-roszczenia sądowe
9. Metody wyceny środków produkcji i produktów rolniczych
1.Metody porównawcze
a)metoda rzeczoznawców
b)metoda cen bieżących
c)metoda przetwórcza- polega na porównaniu wartości wycenianego produktu z ceną lub wartością produktu na który został on przetworzony
d)metoda porównawcza właściwa
2.Metoda dochodowa: polega na kapitalizacji dochodu rocznego jaki przynosi wyceniany obiekt lub rzecz
Wd= (D*100)/P
gdzie Wd- wartośc dochodowa
D- dochód roczny
P- stopa procentowa
P= Pi- In
Pi- oprocentowanie roczne lokat kapitałowych w procentach
In- roczna inflacja w procentach
3.Metody kosztowe:
a)metoda kosztów włożonych- stosowana jest przy wycenie środków produkcji nierolniczych np. budynków
Wn=K-A
Wn- wartość w n roku użytkowania
K- koszt początkowy
A- suma odpisów amortyzacyjnych
Cenę ustala się jako różnicę pomiędzy kosztem początkowym, a sumą dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych
b) metoda kosztów własnych- dotyczy wyceny produktów obrotu wewnętrznego wytworzonych w gospodarstwie
c)metoda kosztów normatywnych- ustalamy cenę lub wartość produktu na podstawie normatywów ustalonych dla konkretnych warunków
d)
Ćwiczenia 09.11.2011r.
1. Marketing 4P
-produkt
-promocja
-cena
-dystrybucja
2. Dlaczego ekologiczna żywność ma wyższą cenę?
-wyższe koszty produkcji (specjalistyczne surowce z certyfikatem)
- walory zdrowotne
- większy nakład pracy
- pozytywny wizerunek
-moda
-rośliny uprawiane metodami ekologicznymi dają o ok. 20% niższe plony
-wydajność produkcji zwierzęcej, a szczególnie mleka i mięsa jest znacząco niższa
- uprawy ekologiczne wymagają więcej przestrzeni
-wysokie koszty kontroli i certyfikacji
- ceny żywności ekologicznej są uzależnione od miejsca ich zakupu. Najtaniej ekoprodukty można zakupić wprost u rolników. Najwyższe ceny stosują sklepu specjalistyczne lub hipermarkety z wydzielonymi stoiskami w dużych aglomeracjach miejskich.
zamówienie za min. 50zł i wysyłka ekologicznych warzyw.
4.Promocja to oddziaływanie danej firmy polegające na przekazywaniu odbiorcom informacji, które mają w odpowiednim stopniu zwiększyć ich wiedzę nt. produktów lub usług oraz samej firmy w celu stworzenia dla nich preferencji na rynku.
5.Metody promowania produktów ekologicznych:
-zapewnienie taniego dostępu do Internetu poprzez demonopolizację telekomunikacji oraz dofinansowanie zakupu sprzętu komputerowego służącego do obsługi Internetu. Dofinansowanie szkoleń z zakresu obsługi Internetu oraz jego wykorzystania w promocji produktów i usług oraz ich rezerwacji i zdalnego zamawiania
-zorganizowanie szkoleń dla młodych osób chcących założyć nowoczesne gospodarstwa ekologiczne, szczególnie w atrakcyjnych przyrodniczo rejonach o wysokim bezrobociu
-utrzymywanie przez samorządy lokalne serwerów internetowych oraz pomoc w organizacji stron Internetowych z ofertą w kilku językach.
-stworzenie rządowego systemu giełd elektronicznych ekologicznej żywności oraz promocja polskiej żywności elektronicznego systemu jej zamawiana przez Internet bezpośrednio w związkach producenckich.
-badanie preferencji rynku- finansowanie zbierania informacji o preferencjach i popycie na konkretne rodzaje żywności ekologicznej oraz propagowanie tej wiedzy wśród producentów żywności w Polsce
5. Z wymienionych poniżej sposobów promocji produktów i firm wskaż metody najlepsze dla żywności ekologicznej:
-osobiste spotkania z klientami
-obecność producentów na seminariach, konferencjach branżowych
-uczestnictwo w dyskusjach radiowych
-wykreowanie image firmy przy pomocy wizytówek i blankietów firmowych
-opracowanie broszury prezentującej zalety oferowanych produktów
-promowanie produktów w punktach sprzedaży
-opracowanie logo przekazującego image firmy
-redagowanie i rozprowadzanie biuletynu dotyczącego sektora, w którym funkcjonuje firma
-rozprowadzanie reklamówek z nazwą i logo firmy
-przygotowanie naklejek samoprzylepnych, koszulek, balonów ze sloganem reklamowym
-podejmowanie wspólnej reklamy z inną firmą niekonkurencyjną, działającą w tym samym segmencie rynku
-przedstawienie firmy w gazetach, które czytają potencjalni klienci
-załączenie materiałów reklamowych do faktur
-poszukiwanie klientów na specjalistycznych wystawach w danej branży
-poszukiwanie klientów w organizacjach branżowych dla danego sektora
-przygotowanie afiszu na zewnątrz sklepu, gospodarstwa, budynku.
-umieszczenie reklamy na samochodzie
-rozdawanie darmowych próbek produktów
-organizowanie wizyt w firmie, gospodarstwie
Ćwiczenia 16.11.2011r.
1. Dystrybucja
Wyróżniamy 2 typy kanałów sprzedaży produktów rolnictwa ekologicznego:
1)związane bezpośrednio z ruchem rolnictwa ekologicznego:
-sprzedaż bezpośrednia
-sklepy specjalizujące się w sprzedaży żywności ekologicznej
-supermarkety z dominującym asortymentem ‘eko’
2)konwencjonalne kanały zbytu:
-sklepy specjalistyczne np. piekarnie z asortymentem ‘eko’
-supermarkety konwencjonalne
Granicę pomiędzy kanałami dystrybucji wyznacza udział produktów rolnictwa ekologicznego w asortymencie (supermarkety- kilka procent, sklepy specjalistyczne- kilkanaście do kilkudziesięciu procent.)
2.Wskazać zalety i wady sprzedaży żywności ekologicznej:
Zalety: klient ma okazję zobaczyć gdzie ta żywność jest wytwarzana, może porozmawiać z producentem, towar jest świeży i tańszy niż u pośredników (zalety dla konsumenta), większe zyski dla producenta, możliwość dostosowania sprzedawanego asortymentu do potrzeb odbiorcy, stosunkowo niskie koszty sprzedaży, szybki zbyt produktów- zwłaszcza świeżych i łatwo psujących się, wpływ producenta na kształtowanie się preferencji
Wady: klient musi dojechać do miejsca sprzedaży, utrudniony dostęp do klienta
3. Wskazać wady i zalety sprzedaży konwencjonalnej:
zalety: duży wybór produktów, dobry dostęp do klienta, dużo klientów, możliwość zdobycia nowych klientów,
wady: produkty mogą być nieświeże, a nabiał może się przeterminować (niższa jakość sprzedawanych produktów), wyższe ceny (wada dla klienta), część zysków jest przechwytywana przez pośredników, nie mamy pewności jaka jest jakość produktu, wysokie koszty sprzedaży, producent nie może kształtować preferencji odbiorców.
4.Pierwsze sklepy w Polsce oferujące tzw. ‘żywność bez agrochemii’ powstawały w latach 80-tych. Za granicą już w latach 50 i 60-tych.
5. Najpopularniejsze formy dystrybucji żywności ekologicznej stosowane w Polsce:
-sprzedaż bezpośrednia z firm
-sprzedaż na kiermaszach i festynach
-sklepy zielarsko-medyczne
-sklepy z tzw. ‘zdrową żywnością’
-sklepy internetowe
6. Marketing MIX- od 4P do 4C
Jest to kompozycja czynników za pomocą których można wpływać na rynek. Zaliczamy do nich następujące składniki: produkt, cena, promocja i dystrybucja.
Na produkt składa się całokształt spraw związanych z jego planowaniem i rozwojem, standaryzowaniem oraz ustalaniem asortymentu. W problematyce produktu mieści się m.in. znak fabryczny, jakość, gwarancje, zwrot produktu, opakowanie, cechy produktu, marka produktu.
Zazwyczaj kluczową rolę w marketingu odgrywa cena. Musi być ona dostatecznie atrakcyjna dla odbiorcy, aby się zdecydował na kupienie towaru, czy usługi. Istota podejścia marketingowego polega tu na tym, że w określaniu wielkości ceny punkt wyjścia stanowią nie koszty wytworzenia, lecz możliwości nabywcze danej grupy ludności.
Poprzez dystrybucję rozumie się wszystkie czynności związane z przesuwaniem produktu od producenta dla konsumenta lub finalnego odbiorcy. Czynnościami takimi mogą być np. : transport, magazynowanie, konserwacja oraz sprzedaż.
kamila20291@op.pl- notatki
Promocja oznacza wszelkie sposoby komunikowania się z odbiorcami. Za jej pomocą rozwiązuj się sprawy dotarcia z informacją o produkcie do grupy potencjalnych odbiorców oraz nakłonienie ich do zakupu towarów.
W nowoczesnym podejściu do marketingu, kompozycja 4P tzw. sprzedającego, powinna ulec przekształceniu w marketing mix kupującego czyli tzw
Marketing 4C, gdzie ważne są takie elementy jak: wartość dla klienta, koszt, wygoda nabycia oraz komunikacja i dialog.
Marketing MIX na rynku żywności ekologicznej:
Cechą charakterystyczną powstających, rozwijających się rynków żywności ekologicznej jest oferowanie produktów o niskim stopniu przetworzenia. Im bardziej przetworzony produkt, tym wyższa jego cena.
Cena- w przypadku żywności ekologicznej jest ona wysoka, co stanowi jedną z podstawowych barier jej zakupu.
Dystrybucja- tworzone są odrębne kanały dystrybucji dla żywności ekologicznej. Zwiększa to zaufanie klientów w stosunku do tej żywności, wpływa na ceny
Promocja- na rodzących się rynkach żywności ekologicznej przekazywane są informacje czym jest żywność ekologiczna. Im bardziej rozwinięty jest rynek tym informacje przekazywane odbiorcom ukierunkowane są na przekazanie wiadomości mających wpływ na wybór i zakup.
Wskaż obszary które Twoim zdaniem zostaną substytuowane najszybciej w najbliższym czasie artykułami pochodzenia ekologicznego:
-kosmetyki
-paliwa ekologiczne
- budownictwo
- meble?
Podaż się zwiększy- ceny spadną (coraz więcej producentów)
Warunkiem koniecznym skuteczności działań marketingowych w każdym z omówionych powyżej czterech zakresów jest poznanie oczekiwań i preferencji konsumentów i zorientowanie strategii marketingowej na klienta. Jednocześnie skuteczność ta warunkowana jest systemowym podjściem do wszystkich działań marketingowych, które powiązane są z innymi elementami łańcucha wartości, w szczególności z produkcją.
Marketing Mix na rynku żywności ekologicznej w Polsce:
Działania marketingowe podejmowane na polskim rynku żywności ekologicznej mają dwojaki charakter:
-są to działania promocyjne realizowane przez instytucje państwowe (np. ogólnopolska kampania promocyjna rolnictwa ekologicznego) lub insytycje społeczne (np. działanie stowarzyszenia Ekoland). Ich celem jest przekazanie społeczeństwu, za pomocą różnych kanałów, podstawowych informacji na temat rolnictwa ekologicznego i żywności ekologicznej. Poprzez przekazywanie informacji zakłada się, że będzie generowany popyt na tego rodzaju produkty. Niestety, mała efektywność.
-działania w ramach marketingu mix realizowane przez poszczególnych przedsiębiorców. W mniejszym stopniu są to działania promocyjne i zmierzające do ustalenia akceptowanego poziomu cen, w większym zaś odnoszące się do dystrybucji i oferty towarowej.