Polska poezja świecka XV wieku

NA STRZELECKIEGO

Trawestacja popularnej pieśni kościelnej. Pleban kościoła zarzucał Mikołajowi Strzeleckiemu oszustwo, publicznie odśpiewał przekształconą pieśn - oskarżony o bluźnierstwo

DWORAK SZKODA

O przywarach poszczególnych stanów społecznych, puenta - 'bezecna baba - wielka zgaga'

KOLĘDA SIĘ Z ALLELUJĄ ZWADZIŁA

Żartobliwy, alegoryczny spór (reprezentuje średniowieczny gatunek sporów, altercatio, conflictus, controversia) pomiędzy Kolęda i Allelują, która jest ważniejsza w ciągu roku liturgicznego. Satyryczna krytyka chłopskiego zwyczaju tzw. kolędowania (obchodzenia domów z noworocznymi życzeniami) podczas których pijani chłopi urządzali bójki.

Varia :

- 'gromnica dębowa' czytaj : kij

- 'łońskie wesele' czytaj : bijatyka

- porównanie wynoszonej z kościoła księgi liturgicznej do wyprowadzanej z miasta prostytutki.

- rubaszne przysłowie 'golenie przez brzytwy'

- przeważają 10 i 11 zgłoskowce

PIEŚŃ HUSYCKA O KRÓLU ZYGMUNCIE LUKSEMBURCZYKU

Utwór opowiadający o zmaganiach Jana Żiżki i narodu czeskiego z Zygmuntem Luksemburskim. Czechów uratowały posiłki z Pragi, co zmusiło luksemburczyka do odwrotu. Pochodzi ze śląska (raczej przeróbka utworu czeskiego), autor prawdpodobnie pochodził z moraw.

Varia :

- dla utworu charakterystyczny jest tryumfujący śmiech i drwina z pokonanego i zmuszonego do odwrotu wroga

- wyrażenia dosadne i przysłowiowe "ki wam dias kazał", "niejedny Niemiec cepy przeskoczy"

- epitety obelżywe "niewierny kroliczku"

- kontrast pierwszej butnej wypowiedzi Zygmunta Luksemburczyka i jego późniejszego wyznania bezradności

- dialog króla z prażanami dodają wiarygodności relacji

- utwór przeznaczony był do śpiewania

- oscyluje wokół 13 zgłoskowca

ANDRZEJA GAŁKI Z DOBCZYNA "PIEŚŃ O WIKLEFIE"

(pomijam biografię Gałki, chuj tam z tym)

Pieśń polemiczna i agitacyjna, przepojona żarliwą wiarą w dziejowe znaczenie nauki Wiklefa i namiętną krytyką nadużyć kościoła rzymskiego (przyczyny osobiste). Część pierwsza jest pochwałą angielskiego reformatora (wiklefa), część druga to historia kościoła i zmagania 'czystej nauki chrystusowej' z wymysłami papiestwa i duchowieństwa. Część trzecia to środki obrony przed 'tszczycą', nauka rozróżniania prawdy od kłamstwa,

Varia :

- Pojęcie "antykrysta" zarówno jako przeciwnika Chrystusa z apokalipsy św Jana, jak i papieża oraz kościoła rzymskiego

- 6 i 7 zgłoskowce i dwa razy przerzutnia (wtedy - przechuj)

- Przeznaczona do śpiewania w melodię popularnej wówczas ANTYwiklefowskiej pieśni

- trzyczęściowa kompozycja spięta klamrą apostrof

- Metafory o charakterze alegorycznym (smoczy jad wypływający z boku kościoła to nawiązanie do przebitego włócznią Chrystusa, naostrzony miecz, to miecz słowa bożego)

-