EKONOMIKA PRZEDSIĘBIORSTW

Koszty układu rodzajowego:

1. Zużycie materiałów i energii

2. Amortyzacja

3. Usługi obce (telekomunikacyjne, bankowe, wynajem)

4. Podatki i opłaty (oprócz podatku dochodowego od osób fizycznych i prywatnych, towarów i usług, podatku akcyzowego, cło)

5. Wynagrodzenia (suma wynagrodzeń brutto)

6. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników (składka emerytalna 9,76%, rentowa 4,5%, wypadkowa (1,8-3,6%) ustalana w ZUSie od 0,67 do nawet 30%, fundusz pracy 2,45% (dla bezrobotnych), fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych 0,10%, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych)

7. Pozostałe koszty (delegacji, reklamy, reprezentacji, zakwaterowania pracowników)

Koszty – celowe zużycie składników majątkowych wyrażonych wartościowo, odnoszące się do danego okresu rozliczeniowego (miesiąc, kwartał, półrocze, rok)

Marża – koszty związane z daną działalnością (handlową, usługową) + zysk

Podstawowe ogniwa cyklu gospodarczego:

1. Produkcja (przemysłowa, budowlana, rolna, leśnictwo)

2. Obrót towarowy (pośrednik pomiędzy producentem, a konsumentem)

3. Konsumpcja (spożycie, prowadzi do zaspokojenia określonych potrzeb pojedynczego człowieka lub grupy ludzi, może być jednorazowe lub stopniowe)

Rola przedsiębiorstwa – polega na ciągłym wytwarzaniu oraz zbywaniu dóbr i usług w celu zapewnienia bezustannego procesu spożycia

Fazy cyklu:

1. Przygotowawcza – początkowa

2. Produkcji

3. Zakończenia

Siły wytwórcze:

• przedmiot pracy (materiały potrzebne do wyprodukowania danej usługi)

• środki pracy (maszyny, urządzenia, narzędzia, którymi oddziałujemy na przedmioty pracy)

• środki produkcji (przedmiot pracy + środki pracy)

• siła robocza (zatrudnieni pracownicy)

• organizacja pracy

• siły wytwórcze (wszystko razem)

Podział pracy – maksymalne wykorzystywanie potencjału danego państwa w sensie ludzi i zasobów

Rynek – od niemieckiego słowa ring (obrączka)

Rachunek ekonomiczny pozwala na wybór najkorzystniejszej, czyli optymalnej metody osiągnięcia celu gospodarowania, jakim jest maksymalizacja zysku. Porównuje się przewidywane nakłady (koszty) i efekty (zyski) przedsięwzięcia, aby wybrać wariant najkorzystniejszy.

Kosztem określamy wyrażone wartościowo zużycie pracy ludzkiej (koszty wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych) i czynników materialnych (maszyn, urządzeń) oraz surowców i materiałów, następujące przy wytwarzaniu określonych dóbr i usług.

Usługi – świadczenie wszelkich czynności na rzecz zaspokajania potrzeb ludzkich w sposób bezpośredni lub pośredni

Rodzaje usług: (dla ludności i dla przedsiębiorstw)

• rzeczowe – np. buty do szewca, remonty, mechanik

• osobiste – np. fryzjer, edukacyjne, kosmetyczne, hotelarskie, gastronomiczne

• ogólnospołeczne – np. pośrednictwo finansowe, administracji państwowej, urzędy, sądy, prokuratury, policja

• komunalne – np. kanalizacje, gaz, wywóz śmieci

Popyt – ilość towaru jaką nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie za ustaloną cenę; zapotrzebowanie na dany towar przy danej cenie w określonym czasie i na określonym obszarze

Prawo popytu – głosi, że wraz ze wzrostem ceny danego dobra zapotrzebowanie na to dobro się zmniejszy, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie to wzrośnie

Podaż – oznacza ilość towaru, którą dostawcy są skłonni dostarczyć na rynek w określonym czasie i po określonej cenie ; zależy od cen towarów oferowanych do sprzedaży, im bardziej wzrasta cena towaru tym większa jest jego oferta na rynku, gdyż sprzedający chcąc zarobić jak najwięcej, stara się zwiększyć dostawy

Prawo podaży – głosi, że przy niezmienności innych warunków rynkowych, podaż danego towaru się zwiększa, jeżeli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży

Równowaga rynkowa – wysokość ceny na rynku zostaje ustalona samoczynnie w momencie wymiany informacji między producentami i konsumentami. Porównanie popytu i podaży na jednym wykresie daje obraz rynku, na którym spotkali się sprzedający i nabywcy. Równowaga rynkowa to sytuacja w której siły działające na rynku równoważą się, tzn. nie występują tendencje do zmiany ceny, ilości dóbr oferowanych oraz nabywanych na rynku. Graficznie równowagę na rynku danego dobra wyznacza punkt przecięcia krzywej popytu i krzywej podaży.

Cena równowagi rynkowej - to cena, przy której ilość dobra oferowana przez producentów jest dokładnie równa ilości jaką nabywają konsumenci. Cena równowagi rynkowej występuje w gospodarce bardzo rzadko. Ceny rynkowe niższe od ceny równowagi, powodują powstanie nadwyżki popytu nad podażą, czyli niedoboru rynkowego. W przypadku niedoboru rynkowego sprzedawcy podwyższają cenę tak długo, aż zmniejszająca się wielkość popytu i rosnąca wielkość podaży doprowadzą do ustalenia ceny rynkowej.

Uwolniony system cen – system cen w gospodarce rynkowej jest odpowiednio ukształtowany przez rynek. Ceny rynkowe stanowią efekt dostosowania ilości dostarczonego na rynek produktu (podaż) do wielkości zapotrzebowania na ten produkt (popyt).

Podmioty gospodarcze:

Działalność gospodarcza – zarobkowa działalność wytwórcza (produkcyjna), handlowa, budowlano-montażowa

Przedsiębiorca – osoba fizyczna, prawna lub jednostka, nie mająca osobowości prawnej, ale posiadająca zdolność prawną, która we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą.

Spółki:

- cywilne (Kodeks Cywilny)

- handlowe (Kodeks Handlowy)

- osobowe: jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna

- kapitałowe

Spółka jawna – jest spółką osobową wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczeń, całym swoim majątkiem, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmę. Nie ma osobowości prawnej, działa od momentu wpisania do KRS-u. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia. Z tytułu udziału w spółce wspólnik ma prawo równego udziału w zyskach, żądania corocznego wypłacania odsetek w wysokości stosownej do swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła straty.

Spółka partnerska – jest spółką osobową utworzoną przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu (księgowi, adwokaci, notariusze, lekarze, nauczyciele, maklerzy). Prowadzi działalność pod własną firmę.

Spółka komandytowa – jest spółką osobową, prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmę, w której co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) ponosi nieograniczona odpowiedzialność i co najmniej jeden wspólnik (komandytariusz) ponosi ograniczona odpowiedzialność za zobowiązania spółki (umowa spółki w formie aktu notarialnego)

Spółka komandytowo – akcyjna – jest spółką osobową prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmę, w której co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki i co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Kapitał zakładowy min 50 tys., jeden udział min 50 zł. (akcja)

Spółdzielnie:

- użytkowników (np. mieszkaniowe)

- wytwórcze (np. rolnicze, inwalidów)

Organy samorządu spółdzielni: (działają na podstawie Statutu Spółdzielni)

- wolne zgromadzenie członków

- rada nadzorcza

- zarząd spółdzielni

Przedsiębiorstwo państwowe – jest samodzielnym, samorządnym, samofinansującym się podmiotem, mającym osobowość prawną

Organy przedsiębiorstwa państwowego:

- ogólne zebranie pracowników lub delegatów

- rada pracownicza

- dyrektor przedsiębiorstwa

- statut przedsiębiorstwa uchwalany przez ogólne zebranie pracowników

Podział przedsiębiorstw:

- sektor publiczny: państwowe, komunalne, mieszane

- sektor prywatny

Osoba fizyczna – osoba fizyczną według obowiązującego prawa jest każdy człowiek

Osoba prawna – nie jest nią człowiek, ale założona przez niego organizacja, firma

Przedsiębiorstwa – dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, która w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą