Dział IV Administracja rządowa i samorządowa

• Organ administracji publicznej

W prawie administracyjnym definiowany jest jako podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje

Wg KPA organami administracji publicznej są ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich imieniu lub we własnym imieniu inne organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty, które śa powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień powołane do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych.

• Naczelne organy administracji państwowej

To Prezydent RP i Rada Ministrów oraz te organy administracji państwowej, których właściwość miejscowa rozciąga się na obszar całego państwa, a które równocześnie wchodzą w skład Rady Ministrów. Są to:

- Prezydent

- Rada Ministrów

- Prezes Rady Ministrów

- Ministrowie

- Prezes:

* Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów

* Komitetu Integracji Europejskiej

* Komitetu Społecznego RM

* Komitetu Spraw Obronnych RM

* Komitetu RM do Spraw Polityki Regionalnej i Zrównoważonego rozwoju

• Centralny organ administracji

Jeżeli organ adm. Państwowej, którego właściwość miejscowa obejmuje obszar całego kraju, lecz nie wchodzi w skład RM to jest organem centralnym. Zakres kompetencji centralnych organów administracji państwowej obejmuje terytorium całego kraju. Są to organy podległe Radzie Ministrów, np. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, premierowi itd. Czy poszczególnym ministrom np. Główny Geodeta Kraju z Głównym Urzędem GiK.

• Podstawowy podział organów publicznych

W związku z wprowadzeniem zdecentralizowanego modelu władzy i administracji w państwie, można mówić o systemie organów publicznych, które mogą być klasyfikowane wg różnych kryteriów.

Podział podstawowy to:

• Organy władzy publicznej (organy stanowiące) o charakterze państwowym i samorządowym

• Organy administracji publicznej o charakterze rządowym i samorządowym

• Organy władzy publicznej

  • O charakterze państwowym to organy władzy ustawodawczej: Sejm i Senat

  • O charakterze samorządowym to:

    • Organ stanowiący województwa, czyli sejmik województwa

    • Organ stanowiący gminy/miasta czyli rada gminy

Celem tych organów jest stanowienie prawa. Parlament stanowi prawo w postaci ustaw, sejmik, rada powiatu i gminy stanowią prawo lokalne przy pomocy uchwał

Organ administracji publicznej spełnia pewne kryteria, które można usystematyzować w następujący sposób:

• Jest to człowiek (wojewoda, prezydent, wójt) lub grupa ludzi w przypadku organy kolegialnego (zarząd województwa/powiatu)

• Działający w ramach struktury organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego

• Powołany w celu realizacji przepisów prawa administracyjnego

• W granicach określonych prawem kompetencji

• Podział terytorialny kraju dla celów działalności organów publicznych:

1. Dla celów administracji rządowej:

   1. Podział zasadniczy na województwa (administracja zespolona)

   2. Podział dla celów specjalnych – podział dla celów administracji rządowej niemieszczący się w granicy województwa, np.: kolej państwowa, administracja leśna (administracja niezespolona)

2. Dla celów samorządu terytorialnego:

   1. Podział zasadniczy na gminy wiejskie i miejskie

      1. Podział pomocniczy na sołectwa / dzielnice i osiedla

   2. Podział na powiaty obejmujące granice administracyjne kilki gmin

   3. Podział na województwa obejmujące granice administracyjne powiatów

• Terenowe organy administracji rządowej:

  • Administracja zespolona

  • Administracja niezespolona

• Wojewódzka administracja zespolona i niezespolona

  • Administracja zespolona oparta jest na zasadach zespolenia i zwierzchnictwa wojewody. W skład organów administracji zespolonej wchodzą m.in.:

    • Komendant wojewódzkiej Policji

    • Komendant woj. Straży Pożarnej

    • Kurator Oświaty

  • Administracja niezespolona – terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwym ministrom bądź kierownikom państwowych osób prawnych i kierownikom innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Nie mieści się w granicy województwa np. kolej państwowa

• Organy gminnego samorządu terytorialnego:

  • Organy stanowiące i kontrolne – rada gminy/miasta/dzielnicy/osiedla z przewodniczącym na czele

  • Organ administracyjny – wójt, sołtys, burmistrz, prezydent miasta, zarząd dzielnicy, osiedla z przewodniczącym na czele

Do zakresu działań gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów; utrzymywanie przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów, dróg gminnych, oczyszczanie ścieków komunalnych

• Organy powiatowego samorządu terytorialnego

  • Organy stanowiące i kontrolne – rada gminy z przewodniczącym na czele

  • Organy administracyjne – zarząd powiatu ze starostą na czele

Zadania: zadania publiczne o charakterze ponadgminnym; utrzymywanie szkół średnich, prowadzenie szpitali, ochrona przeciwpożarowa

• Organy wojewódzkiego samorządu terytorialnego:

  • Organy stanowiące – sejmik wojewódzki

  • Organ administracyjny – zarząd województwa z marszałkiem na czele

Zadania: utrzymywanie szkolnictwa wyższego, dróg wojewódzkich