68. Kapitał intelektualny i jego wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Kapitał intelektualny to wytworzone bogactwo, powstałe z wiedzy zatrudnionych pracowników przedsiębiorstwa zaangażowanych w stały proces przyrostu jego wartości.
Kapitał intelektualny przedsiębiorstwa - istnieje wiele definicji kapitału intelektualnego, najczęściej przywoływana koncepcja to różnica między wartością rynkową, a wartością księgową firmy. Znaczenie kapitału intelektualnego wzrosło w dużym stopniu w ostatnich latach, gdyż wartość przedsiębiorstwa coraz mniej zależy od czynników materialnych. Na kapitał intelektualny składają się:
konkretna wiedza,
stosunki z klientami oraz
umiejętności zawodowe.
W wielu przedsiębiorstwach zagadnienia związane z kapitałem intelektualnym nie są jeszcze dobrze znane. Przedsiębiorstwa stają dzisiaj w obliczu nowych wyzwań. Sam produkt, którego cechy można łatwo skopiować, nie odgrywa już takiej roli: przewaga konkurencyjna opiera się teraz na wiedzy. Dlatego też w interesie każdej firmy leży wprowadzenie lub poprawa systemu zarządzania kapitałem intelektualnym.
Niesie to ze sobą wiele korzyści, m. in.:
usprawnienie systemu przekazywania wiedzy wewnątrz firmy
zwiększenie szybkości wymiany informacji
zwiększenie użyteczności wiedzy dostępnej w przedsiębiorstwie
zwiększenie świadomości i zrozumienia celów firmy
Dzisiejsze przedsiębiorstwo, by móc maksymalizować zyski, wytwarzać na światowym poziomie i konkurować z najlepszymi musi być innowacyjne i efektywne, czyli zdolne do szybkich zmian oraz posiadać zasoby intelektualne trudne do skopiowania. Właśnie wiedza, informacja, zaufanie klientów, normy i wartości pracowników mogą wytworzyć przewagę konkurencyjną, która wpływa na końcowy wynik. Taki rodzaj przewagi jest wprawdzie trudniej osiągnąć, ale skopiowanie go, czy próba wprowadzenia w innej firmie jest także o wiele trudniejsza. Tak więc, wytworzenie przewagi konkurencyjnej, opartej na kapitale intelektualnym, umożliwia firmie zdobycie i utrzymanie wysokiej efektywności w długim okresie.
71. Metody i techniki zarządzania jakością stosowane w organizacjach
-5S - 5S - odnosi się do pięciu japońskich słów, które charakteryzują podejście do organizacji i zarządzania miejscem pracy oraz procesem pracy, zmierzającym do podniesienia wydajności przez wyeliminowanie strat, usprawnienie procesów i redukcję procesów zbędnych. W węższym ujęciu 5S opisuje standaryzacje utrzymywania porządku w miejscu pracy:
Seiri (整理): sort, selekcja; dotyczy praktyki sortowania wszystkich narzędzi, materiałów, itp. na miejscu pracy i posiadanie tylko tego, co niezbędne. Rzeczy zbędne należy magazynować lub wyrzucić, gdyż stwarzają niebezpieczeństwo na stanowisku pracy oraz powodują bałagan, co zakłóca proces wydajnej pracy.
Seiton (整頓): storage, systematyka; skupienie na potrzebę uporządkowanego miejsca pracy. Narzędzia, urządzenia i materiały muszą być systematycznie układane dla łatwiejszego i skutecznego dostępu. Każda rzecz musi mieć swoje, wydzielone i oznaczone miejsce. Musi być miejsce dla wszystkiego i wszystko musi być na swoim miejscu.
Seiso (清掃): shine, sprzątanie; wskazuje na potrzebę utrzymywania miejsca pracy zarówno uporządkowanego, jak i czystego. W japońskich firmach sprzątanie jest codzienną czynnością. Po zakończeniu zmiany, przestrzeń pracy jest sprzątana, a wszystkie elementy wracają na swoje miejsce.
Seiketsu (清潔): standarise, standaryzacja; pozwala na kontrolę i konsekwencję. Wykonywane czynności należy standaryzować, aby stosowane były z dużo większą łatwością. Każdy musi wiedzieć, za co jest odpowiedzialny. Obowiązek utrzymywania czystości staje się częścią regularnie wykonywanych działań.
Shitsuke (躾): sustain, samodyscyplina; dotyczy utrzymywania standardów. Wcześniejsze 4S musza być przestrzegane za ścisłą dyscypliną, dzień po dniu. Należy przestrzegać wcześniej ustalonych zasad i uczynić je przyzwyczajeniem.
-Audit jakości- usystematyzowane i niezależne badanie mające stwierdzić, czy działania odnoszące się do jakości i ich wyniki są zgodne z zaplanowanymi ustaleniami oraz, czy ustalenia są skutecznie realizowane i pozwalają na osiągnięcie celów (definicja wg PN-ISO 8402).
Inna definicja audytu jakości ("auditu"[1]) to systematyczny, niezależny i udokumentowany proces uzyskiwania dowodu z audytu oraz jego obiektywnej oceny w celu określenia stopnia spełnienia kryteriów audytu[2].
Celem audytu jest ocena sytuacji w przedsiębiorstwie w celu stwierdzenia i skorygowania nieprawidłowości. Audyt nie jest kontrolą i wykryte nieprawidłowości nie powinny skutkować dla załogi w postaci kar.
Audyty stosuje się do określenia stopnia spełnienia wymagań dotyczących systemu zarządzania jakością. Ustalenia z audytu są wykorzystywane do oceny skuteczności systemu zarządzania jakością i identyfikowania możliwości do doskonalenia (wg PN-EN ISO 9000:2000).
Jednym z celów audytu jakości jest ocena potrzeby doskonalenia lub podjęcia działań korygujących (nie należy mylić audytu z nadzorowaniem jakości lub kontrolą, czyli działaniami mającymi na celu sterowanie procesem albo akceptację wyrobu). Audyty jakości przeprowadzają osoby nie ponoszące bezpośredniej odpowiedzialności za obszary działania poddawane audytowi, ale - co jest pożądane - we współpracy z personelem danego obszaru.
- Benchmarking - praktyka stosowana w zarządzaniu, polegająca na porównywaniu procesów i praktyk stosowanych przez własne przedsiębiorstwo, ze stosowanymi w przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w analizowanej dziedzinie. Wynik takiej analizy służy jako podstawa doskonalenia. Jest to praktyczna realizacją przysłowia: "trzeba się uczyć na błędach, ale lepiej uczyć się na cudzych błędach, niż na swoich".
Benchmarking nie jest zwykłym naśladownictwem, nie polega na podpatrzeniu sposobu pracy innych, aby tak samo postępować u siebie. To wykrywanie czynników, które sprawiają, że analizowany proces jest wykonywany efektywnie, a następnie wskazanie podobnych możliwości we własnym przedsiębiorstwie. To uczenie się i twórcze adaptowanie najlepszych praktyk (the best practices). Benchmarking stosuje się także w sferze polityki publicznej.
- Diagram Ishikawy- znany także jako diagram ryby lub jako diagram rybiej ości (ang. fishbone diagram) a także diagram drzewa błędów, bowiem po odwróceniu schematu o 90° zgodnie z ruchem wskazówek zegara diagram przypomina drzewo, używany jest do ilustrowania związków przyczynowo-skutkowych, pomaga w ten sposób oddzielić przyczyny od skutków danej sytuacji i dostrzec złożoność problemu.
Ishikawa opracował diagram przyczynowo-skutkowy, w którym analiza rozpoczynana jest od stwierdzenia wystąpienia skutku (np. braku, awarii lub innego niepożądanego stanu) i prowadzona w kierunku identyfikacji wszystkich możliwych przyczyn, które go spowodowały. Wśród przyczyn wymienił on 5 głównych składowych - określanych jako tzw. 5M:
człowiek (Man)
materiał (Material)
sprzęt/maszyna (Machine)
stosowana metoda (Method)
kierownictwo (Management)
Każda z tych składowych rozbija się na poszczególne przyczyny, które powinny być rozpatrywane indywidualnie jako problemy do rozwiązania.
Diagram przyczynowo-skutkowy jest graficzną analizą wpływu różnych czynników oraz ich wzajemnych powiązań wywołujących określony problem jakościowy oraz analizą rezultatów (skutków) spowodowanych działaniem tych powiązań. Metoda ta utworzona została w celu rozpoznania zależności pomiędzy wymaganiami klienta a jakością finalnego wyrobu i ułatwiającego ustalanie jego cech. Diagram porządkuje logicznie i chronologicznie przyczyny lub czynności ze względu na zdefiniowany problem.
- Diagram Pareto- Diagram Pareto lub Pareto-Lorenza jest rodzajem wykresu, zawierającego zarówno słupki, jak i wykres liniowy. Słupki pokazują wartości w porządku malejącym, a wykres liniowy pokazuje skumulowane sumy każdej kategorii od lewej do prawej. Diagram został nazwany od Vilfreda Pareto.
Lewa oś pionowa zwykle zawiera częstości obserwacji, jednak może też reprezentować koszt lub inną ważną miarę. Prawa oś pionowa reprezentuje skumulowany procent wszystkich obserwacji, sumaryczny koszt, lub sumę wybranej miary. Ponieważ przyczyny są uszeregowane malejąco, funkcja ta jest wklęsła.
Celem jest pokazanie najbardziej istotnych spośród (zwykle) dużej liczby czynników. W kontroli jakości diagram Pareto zwykle reprezentuje najczęstsze przyczyny uszkodzeń, najczęstsze ich typy, najczęstsze przyczyny reklamacji, itp.
Zasada Pareto (Zasada 80/20 lub 80 na 20) - zasada opisująca wiele zjawisk, w których 20% badanych obiektów związanych jest z 80% pewnych zasobów.
Nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego socjologa i ekonomisty Vilfredo Pareto, który na podstawie analizy danych statystycznych dochodów ludności we Włoszech w 1897 roku stwierdził, że 80% majątku Włoch jest w posiadaniu 20% mieszkańców kraju.
Nazwy "zasada Pareta" użył dla opisu większej ilości zjawisk w 1941 roku Joseph Juran w swoich badaniach nad jakością, zauważając, że 80% problemów jest powodowanych przez 20% przyczyn.
20% klientów przynosi 80% zysków,
20% kierowców powoduje 80% wypadków,
20% powierzchni dywanu przypada na 80% zużycia,
20% materiału zajmuje 80% egzaminu,
20% ubrań nosimy przez 80% czasu,
- Kaizen - w tym przypadku: filozofia postępowania, wywodząca się z japońskiej kultury i praktyki zarządzania.
Jej zastosowanie nie sprowadza się tylko do tego, aby produkt, czy usługa odpowiadały określonym wymaganiom jakości. W myśl tej filozofii jakość sprowadza się do stylu życia - niekończącego się procesu ulepszania. Podstawową regułą tej filozofii jest ciągłe zaangażowanie oraz chęć ciągłego podnoszenia jakości firmy i produktu. Polega to na włączeniu procesu myślowego na każdym etapie produkcji, jest odpowiedzią na zautomatyzowane, tradycyjne podejście do produkcji masowej, które eliminuje potrzebę świadomej oceny wykonywanego zadania.
Kaizen, poprzez stopniowe doskonalenie wszelkich aspektów działalności firmy, dąży do osiągnięcia następujących celów:
skrócenia czasu realizacji procesu pracy oraz poprawy jakości;
dostosowywania technicznego elementów systemu;
tworzenia kryteriów oceny i nagradzania;
redukcji kosztów.
- Six Sigma
- Sourcing
- Statystyczna Kontrola Procesu (SPC)
Time Based Management (TBM)
- Total Productive Maintenance (TPM)
- Statystyczna Kontrola Odbiorcza - (SKO)
72. Geneza marketingu, podstawowe fazy i tendencje rozwojowe marketingu.
Pojęcie marketingu jak dotąd nie zostało jednoznacznie zdefiniowane Jest to związane z ewolucją warunków funkcjonowania przedsiębiorstw w procesie rozwoju gospodarki rynkowej. Dokonujące się zmiany zmuszały przedsiębiorców do poszukiwania skutecznych sposobów dostosowania się do nowych potrzeb, wymagań i możliwości cechujących otoczenie społeczne i gospodarcze, a przede wszystkim bezpośrednie rynkowe otoczenie przedsiębiorstw. Zmieniał się zarówno stosunek przedsiębiorców do rynku, jak i metody działania.
Wzrost praktycznego znaczenia marketingu doprowadził do rozkwitu badan naukowych nad sferą działań przedsiębiorczych, prób definiowania i systematyzacji pojęć i terminów oraz formułowania hipotez, twierdzeń, reguł i zasad, które stanowią zasób wiedzy określany mianem teorii marketingu. Wiedza ta częściowo ma charakter wiedzy pozytywnej, starającej się objaśnić naturę zjawisk i procesów rozgrywających się na styku pomiędzy przedsiębiorstwem (organizacją) i rynkiem, częściowo zaś - wiedzy normatywnej stanowiącej zbiór praktycznych zaleceń (zasad, metod, technik) dotyczących uprawiania skutecznego marketingu, wyprowadzonych m in. w oparciu o wspomniana, stale aktualizowaną pozytywną wiedzę o marketingu. Marketingowe reguły i zasady postępowania nie zostały zatem „wymyślone za biurkiem", lecz stanowią uogólnienie doświadczeń czołowych firm działających w rozwiniętych krajach kapitalistycznych - przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. W latach sześćdziesiątych wiedza ta szybko zaczęła przenikać do Europy Zachodniej, znajdując tam licznych naśladowców i kontynuatorów zarówno w praktyce, jak i w środowiskach naukowych.
Marketing jest zatem pojęciem żywym, zmieniającym się wraz z rozwojem gospodarki rynkowej. Wśród rozmaitych ujęć tego zagadnienia najklarowniejszym wydaje się ujęcie wyodrębniające cztery podstawowe fazy ewolucji orientacji przedsiębiorstw :
ORIENTACJA PRODUKCYJNA – jak wytwarzać dużo i tanio, aby uczynić wyrób dostępnym szerokiemu gronu nabywców i uzyskać kosztową przewagę nad ewentualnymi konkurentami przy zachowaniu wymaganej staranności wykonania produktu.
- związana z ogólnym przyspieszeniem rozwoju gospodarczego w drugiej połowie XIX wieku
- produkcja masowa
- ubogi rynek pod względem zróżnicowania asortymentowego produktów
- rynek sprzedawcy
ORIENTACJA SPRZEDAŻOWA – jak sprzedać to, co firma potrafi masowo i tanio wytwarzać.
- wzrastający stopień nasycenia rynku i zaostrzenie konkurencji
- pierwsze systemy masowej dystrybucji wyrobów
- lata dwudzieste w USA
ORIENTACJA NA KLIENTA (MARKETINGOWA) – jak wybrać i zdobyć, ewentualnie stworzyć, a następnie utrzymać rynek zbytu, który zapewniałby przedsiębiorstwu źródło przychodów odpowiednie do jego potrzeb i aspiracji rozwojowych.
- fundusz swobodnej decyzji jako obiekt zainteresowania przedsiębiorstw
- konkurencja firm z krańcowych branż
- międzynarodowość i globalizacja rynków zbytu
- przyspieszenie procesu innowacyjności i skrócenie cyklu życia produktu
- kreowanie nowych potrzeb i rynków
MARKETING STRATEGICZNY – jak – w warunkach zmieniającego się otoczenia – wybrać i zdobyć, ewentualnie stworzyć, a następnie utrzymać rynek zbytu, który zapewniałby przedsiębiorstwu źródło przychodów odpowiednie do jego potrzeb i długofalowych aspiracji rozwojowych.
- konieczność opracowywania długofalowych koncepcji przystosowawczych
- zdolność identyfikacji szans i zagrożeń
- zarządzanie strategiczne
74. Rodzaje i funkcje cen.
Funkcje ceny
Informacyjna - polega na tym, ze ceny są parametrem docierającym do wszystkich podmiotów gospodarczych, zrozumiałym dla nich, pozwalającym określić wielkość dochodów pieniężnych, oraz pobudzającym do określonego działania. Ceny informują nabywcę, o ile zmniejszą się jego zasoby pieniężne, jeśli dokona zakupu danego dobra, natomiast sprzedawcę informują o tym o ile wzrośnie jego dochód, gdy dokona sprzedaży
Redystrybucyjna(podział) - ceny są narzędziem podziału dóbr i usług, oraz przesuwania dochodów od jednych grup społecznych do innych i do budżetu państwa również, w zależności od struktury nabywanych dóbr i usług oraz struktury i poziomu cen. Państwo również dokonuje redystrybucji dochodów za pomocą cen, przez zróżnicowane obciążenie cen podatkami i cłami, lub też dotuje pewne gałęzie gospodarki.
Symulacyjna(bodźcowa) - cena to narzędzie oddziaływania na dostawców i odbiorców- im wyższy jest poziom cen, tym większa jest opłacalność produkcji. Niższy poziom cen natomiast, zniechęca producentów i powoduje ograniczenie produkcji. Wyższy poziom cen powoduje również, że producenci podnoszą wartość użytkową swoich wyrobów. Jeżeli natomiast chodzi o konsumentów, to wyższa cena skłania ich do obniżenia spożycia, a niższa stymuluje jego wzrost. Przy pomocy cen Państwo może stymulować wzrost spożycia niektórych wyrobów, oraz regulować poziom dochodów realnych w społeczeństwie.
Rodzaje cen
Producenta - to cena, po której można nabyć towar bezpośrednio od wytwórcy,
Hurtowa - czyli cena pośrednia (bez marży),
Detaliczna - obejmuje wszystkie koszty produkcji, marketingu i dystrybucji(cena hurtowa + marża detaliczna),
Urzędowe - inaczej regulowane, ustalane przez organy państwa,
Maksymalne - pozbawiają strony możliwości umownego ustalenia ceny ponad określoną wartość,
Minimalne - pozbawiają strony możliwości umownego ustalenia ceny poniżej określonej wartości,
Wynikowe - stosowane są wówczas, gdy uprawniony organ wiążąco ustalił, w jaki sposób sprzedawca ma ustalić cenę, przy odpowiednim stosowaniu przepisów o cenie sztywnej lub maksymalnej,
Sztywne - ceny sztywne sprawiają, że produkt sprzedawany jest po takiej samej cenie wszystkim nabywcą kupującym go na takich samych warunkach i w takich samych ilościach,
Wolnorynkowe - kształtują się swobodnie w oparciu o prawo popytu i podaży,
Równowagi - cena, przy której popyt na dane dobro jest równy jego podaży.
Ponadto w stosunkach umownych objętych działalnością marketingową, występuje wiele odmian cen, opartych na parametrach ekonomicznych i funkcjach gospodarczych. Można tu wymienić takie ceny, jak:
Cennikowa,
Zbytu,
Zaopatrzenia,
Limitowa,
Ryczałtowa,
Rynkowa,
Sezonowa,
Stała,
Transakcyjna,
Wyjściowa,
Nowości,
Krocząca,
I inne.