Dominik Nawrat Wrocław 20.04.99
Nr Indeksu 88355
II rok EiT
Wydz. Elektroniki
Cybernetyka, a etyka.
(Wypracowanie na przedmiot Wprowadzenie do Filozofii )
Poprawiono i wydrukowano Pszów 12.05.99
Cybernetyka jest nauką o systemach sterowania realizowanych w żywej przyrodzie, organizmach żywych, społeczeństwie, technice, a także zajmująca się przekazywaniem, przekształcaniem i gromadzeniem informacji.
Jeśli weźmiemy pod uwagę, że zakres jej obejmuje zarówno proste „nieożywione” maszyny jak i tak skomplikowane „układy” jak człowiek, społeczeństwo i że przy jej pomocy możemy także analizować problemy w skali całego globu - to rodzi się problem natury filozoficznej : relacja między etyką, a cybernetyką. O ile w odniesieniu do człowieka i społeczeństwa etyka posiada istotne zamocowanie to w stosunku do układów mechanicznych i informatycznych, szczególnie w stosunku do sieci neuronowych, rodzi się wiele pytań natury filozoficznej. Np. Relacja człowieka o określonym poziomie etycznym, a układy cybernetyczne. Czy można w takim ujęciu rozpatrywać ten problem ?
Dla systemów etycznych i cybernetycznych jako podstawę analizy należy przyjąć analizę logiczną. Oprócz logiki klasycznej formalnej istnieje także pojęcie logiki matematycznej. Posługując się tymi systemami mamy możliwość oddziaływania ma systemy informatyczne, dając im w pewnym stopniu własne indywidualne cechy powiązane w jakiś sposób ze sobą, a także cechy etyczne jakie my sami wyznajemy i prezentujemy. Nadużywanie nauki, posługiwanie się nieetycznymi systemami informatycznymi stwarza zagrożenia dla całej cywilizacji podobne jak sofizmaty w starożytności dla kultury helleńskiej.
Zjawiska społeczne, mimo że pozornie trudne do opisania w postaci wzorów matematycznych, posiadają cechy zjawisk o charakterze logicznym przyczyna-skutek. Czasy starożytne z problemami jakie dotykały życia
społecznego można porównać z sytuacją obecną w naszym kraju, a także z sytuacją panującą w całej europejskiej cywilizacji. Łukasiewicz opisując czasy starożytnej Grecji ocenia sytuację w tym kraju pod względem etycznym „W tę ciężką chwilę polityczną [...] wnosili sofiści pierwiastki rozprzężenia intelektualnego i moralnego Była to stokroć gorsza klęska niż rządy macedońskie; podkopywała podstawy już nie tylko bytu społecznego, ale i indywidualnego, niweczyła zasady rozumu. ”
Arystoteles tworząc podstawy logiki spotykał się w swoim otoczeniu z wrogami celowej i systematycznej pracy naukowej. Ci wrogowie to właśnie sofiści z całym systemem paradoksów i sofizmatów „Sofizmaty i paradoksy tych mędrków znane były w całej Grecji. Nikt może tych dziwacznie wykoślawionych myśli nie brał całkiem serio, ale mimo to ośmieszały one naukę w opinii publicznej i rodziły zamęt w umysłach”. Te cytaty z Łukasiewicza obrazują jak istotne jest podporządkowanie nauki służącej społeczeństwu (i nie tylko) zasadom etycznym. Sofizmaty to właśnie odpowiednik wirusów komputerowych. Nie chodzi tu bynajmniej o te typowe wirusy, które podobnie jak „piractwo” powodują „jedynie” straty materialne (dane komputerowe itp.) , a głównie o wirusy informacyjne, które podobnie jak sofizmaty „rodzą zamęt w umysłach”. Tu właśnie widać związek pozornie nie związanych z sobą dziedzin jakimi są etyka i cybernetyka.
Nowe dziedziny nauki tworzące naszą cywilizację (chodzi tu głównie o dziedziny związane z techniką, które mają coraz większy wpływ na nasze życie - jak np. informatyka) muszą być podporządkowane w sensie pozytywnym, twórczym etyce, a ta logice, szczególnie logice matematycznej. Logika matematyczna jest ściśle związana z matematyką, która jako królowa nauk nie uznaje poza obiektywną prawdą innych kryteriów oceny.
Bibliografia:
1. Jan Łukasiewicz „O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa”
2. Józef Kossecki „Cybernetyka kultury”
3. Słownik Fizyczny PWN