SCENARIUSZ ZAJĘĆ
Opracowała: Elżbieta Krawiec
Grupa dzieci 6 - letnich
Temat kompleksowy: Eskimosi - życie ludzi na Dalekiej Północy.
Temat zajęcia: Na spotkanie nocy - zabawy badawcze.
Oczekiwane rezultaty aktywności:
poznanie otoczenia przyrodniczego, nabywanie określonych doświadczeń;
wzbogacanie słownictwa o nowe terminy, wyrażanie uczuć;
kształcenie sprawności umysłowych, porównywanie, klasyfikowanie, uogólnianie, wnioskowanie;
wyzwalanie ekspresji ruchowej poprzez zabawy zorganizowane;
poznawanie i wyrażanie własnych uczuć;
rozwijanie różnorodnych form twórczości dziecięcej;
budzenie wrażliwości estetycznej w kontaktach z przyrodą.
I Obszar edukacji społeczno - moralnej:
Ziemia - moja planeta.
II Obszar edukacji ruchowej:
Rozwijam swoją sprawność ruchową poprzez zabawy ruchowe.
III Obszar edukacji przyrodniczej:
Obserwuję, eksperymentuję i odkrywam przyrodę w ciągu całego roku.
IV Obszar edukacji w zakresie mowy i myślenia:
Uczę się rozumienia informacji przekazywanych w sposób niewerbalny.
Uczę się myśleć, mówić, słuchać i rozumieć.
V Obszar edukacji w zakresie przygotowania do pisana i czytania:
Doskonalę spostrzegawczość wzrokową.
Przygotowuję się do czytania.
Cele:
Stworzenie okazji do poznania zjawisk fizycznych w przyrodzie (powstanie dnia i nocy).
Rozwijanie aktywności poznawczej.
Rozwijanie aktywności twórczej poprzez stosowanie technik twórczego myślenia oraz wykorzystywanie dziecięcej ekspresji.
Metody:
metoda przekazu wiedzy;
metoda samodzielnych doświadczeń;
metody aktywizujące;
metoda kierowania własną działalnością;
metoda pokazu;
metoda zadań stawianych dziecku.
Formy aktywności dziecka:
zabawowo - zadaniowa;
językowa;
ruchowa;
plastyczna.
Środki dydaktyczne:
makieta nieba, globus, lampka nocna („słońce”);
ilustracje przedstawiające zjawiska powstawania dnia i nocy, kaseta z nagraniem, kartki z bloku dużego formatu, kredki.
Przebieg zajęć:
I Sytuacja wychowawczo - dydaktyczna:
1. Organizacja:
Dywan pokryty ogromną płaszczyzną materiału w kolorze granatowym, na nim przyklejone gwiazdki. Pod materiałem, wspinającym się na tablicę, ukryta została mapa nieba północnego, z niektórymi wybranymi gwiazdozbiorami (Rak, Lew, Waga, Byk, Baran, Panna).
2. Nawiązanie:
Nauczycielka przebrana w pelerynę z motywem nocy - gwiazdy, księżyc - wchodzi na salę, w ręku trzymając napis „noc”.
„Idzie niebo ciemną nocą
ma w fartuszku pełno gwiazd
Gwiazdy błyszczą i migocą
zaprosiły tutaj Was”.
Następnie nauczycielka zadaje pytanie „Co tu się stało? Co wydarzyło się w tej sali? Dlaczego wyglądam tak inaczej?”
II. Pojawienie się sytuacji problemowej:
Dzieci próbują odgadnąć o czym będziemy rozmawiać (o nocy, o niebie, o gwiazdach). Odczytują globalnie wyraz „noc”.
Nauczycielka podnosi swoją pelerynę i prosi dzieci, żeby spróbowały wrzucić pod nią różne słowa, które przypominałyby im o tym że jest noc. Nauczycielka zbiera słowa i dziękuje dzieciom.
Następnie zadaje dzieciom kolejne pytanie - „Czy zastanawiałyście się kiedyś, dlaczego po dniu następuje noc?”.
III. Podjęcie próby rozwiązania problemu:
Wiecie o tym, że Ziemia ma kształt kuli (nauczycielka wskazuje globus) i obraca się dookoła własnej osi. Słońce (włączenie lampki) ogrzewa i oświetla raz jedną, raz drugą stronę naszej planety (nauczycielka demonstruje to doświadczeniem z lampką i globusem).
Na oświetlonej części kuli panuje dzień, a na nie oświetlonej - noc. (Niektóre uwagi mogą wypłynąć od samych dzieci). Ale to jeszcze nie wszystko. Wiemy również o tym, że Ziemia krąży wokół Słońca, Kto nam o tym powiedział? - Mikołaj Kopernik. Przesuwa się ona po określonym torze, drodze. Jest to taka długa droga, że zanim Ziemia ją pokona, mija cały rok, 12 miesięcy, ciągle obracając się również wokół własnej osi.
Spróbujcie teraz zaobserwować, jak oświetlona jest przez Słońce ta część Ziemi, gdzie żyją Eskimosi.
Dzieci przypominają, gdzie leży Biegun Północny, Grenlandia. Następnie przyklejają sylwetkę Eskimosa i wykonują ponowny ruch Ziemi dookoła Słońca (bardzo powoli).
Dzieci zwracają uwagę na to, że Biegun Północny oświetlony jest bardzo długo przez Słońce (Słońce przez kilka miesięcy nie zachodzi, a następnie przez długi okres panują zupełne ciemności).
Nauczyciel kontynuuje rozmowę - „Wtedy trwa długa Noc Polarna, kiedy to słońce w ogóle nie ukazuje się nad horyzontem. Zróbmy sobie noc (nauczyciel gasi lampkę)”. Następnie zaprasza dzieci do twórczej zabawy ruchowej - pantomima.
„Sen” - włączenie kasety z cichą muzyką - nauczyciel prosi dzieci, żeby znalazły sobie wygodne miejsce (ułożyć się wygodnie do snu). „Wszyscy lubimy, kiedy nam się coś śni. Czasem jest to sen przyjemny, innym razem straszny”. Muzyka cichnie, dzieci się budzą.
Nauczyciel kontynuuje rozmowę - „Opowiedz mi teraz o twoim śnie, ale nie słowami, lecz ruchem”.
Dzieci starają się wykazać za pomocą ruchu to, o czym „śniły” - nauczyciel podchodzi do dzieci i próbuje odgadnąć.
Nauczyciel podaje każdemu dziecku kartkę z bloku oraz czarną lub granatową kredkę, mówiąc, że ma dla nich interesujące zadanie. Nauczyciel zawiązuje oczy lub prosi dzieci o ich zamknięcie.
Dzieci siedząc na dywanie w dowolnie wybranym miejscu rysują to, czego najbardziej boją się w nocy. Jak to wygląda?.
Nauczyciel prosi dzieci o otwarcie oczu, następnie podaje im kolorowe kredki i zachęca do ozdobienia obrazu tak, by już to „coś” nie było takie straszne.
Nauczyciel zbiera prace i urządza z nich wystawę. Następnie odsłania tablicę - mapę Nieba Północnego - „Znajduje się na niej sześć wybranych przeze mnie gwiazdozbiorów: Wielki Wóz (Wielka Niedźwiedzica), Mały Wóz (Mała Niedźwiedzica), z wyraźnie zaznaczoną Gwiazdą Polarną, Rak, Waga, Smok, Baran, Lew, Byk” (wyrazy do globalnego czytania: Waga, Baran, Lew, Byk, Rak, Smok).
„Spójrzcie, jak piękna potrafi być noc, jak piękne może być niebo nocą. Co sprawiło, że jest tak ładnie?”
Dzieci odpowiadają, że gwiazdy, które zaświeciły się na niebie.
Nauczyciel kontynuuje - „Świat jest niezwykle różnorodny i piękny. Zapraszam Was teraz do nocnej wędrówki po niebie. Pojedziemy Wielkim Wozem”. Gdy zapada noc, niebo nad głową usiane jest gwiazdami. Wyglądają one jak małe iskierki, ponieważ są w wielkiej odległości od Ziemi, ale w rzeczywistości są to ogromne, rozpalone kule gazowe, podobne do Słońca. Jeśli połączymy niektóre z nich umownymi liniami (tak na niby) ukażą się nam bajeczne figury, tzw. gwiazdozbiory. Oto niektóre z nich (nauczyciel pokazuje po kolei nazywając je, dzieci globalnie odczytują ich nazwy). Wy również możecie ułożyć takie piękne gwiazdozbiory. Spójrzcie, przygotowałam Wam na stolikach skrawki nieba”.
Dzieci podchodzą do stolików. Otwierają koperty, przygotowane dla każdego dziecka. Jest tam dużo gwiazdek (duże i małe). Wyklejają gwiazdozbiory, następnie odczytują zapamiętane nazwy gwiazdozbiorów z gotowych prac. Tworzą album pod tytułem „Niebo”.
Nauczyciel zaprasza dzieci do zabawy w „Gwiazdki”. Zabawa inscenizowana przy piosence „Świeci gwiazdka”.
Nauczycielka prosi dzieci, aby usiadły na dywanie.
3. Zakończenie:
„Powiedzcie mi teraz, czy pamiętacie, jak wygląda noc? Czy polubiłyście ją i dlaczego? Chciałabym oddać Wam słowa, które pożyczyłam na początku zajęcia (nauczyciel wymienia potok słów, które wiążą się z nocą).
Dzieci podnoszą ręce w górę i „wyłapują” słowa.
„Ojej, słyszę czyjś głos. Coś się tam rusza”. Nauczyciel wyjmuje spod materiału dwie maskotki bałwanka i pingwinka. Goście opowiadają o tym, jak bardzo bały się Nocy Polarnej (a właśnie wyruszyły z wizytą do swoich przyjaciół na Biegun Północny), a teraz, kiedy wysłuchały naszej rozmowy, już nic ich nie przestraszy.
W nagrodę goście wręczają dzieciom prezenty (serwetki z elementem dekoracyjnym - motyw nocny).