Zasady żywienia świń:
1. Potrzeby pokarmowe zależą do kierunku i wielkości produkcji (przyrost tkanki mięśniowej lub ilości karmionych prosiąt i dzień laktacji)
2. Najważniejsze warunki prawidłowego żywienia świń:
— mała pojemność przew. pok. konieczność stosowania pasz o wysokiej koncentracji en i skł. pok.: wartość en pasz powinna wynosić 12-13 MJ EM/kg paszy dla bardzo małych zwierząt i macior karmiących dużą ilość prosiąt koncentracja największa, dla zwierząt starszych może być nieco mniejsza. Aby osiągnąć tak wysoką koncentracje en zaleca się stosowanie dużych ilości pasz treściwych. Można uzyskać wóczas przyrosty dzienne 700-800g na dzień za cały okres tuczu (prawie jak u bydła)
— dawka pok. musi być łatwo trawiona. Strawność skł. pok. powinna wynosić ponad 80% (BAW nawet 90%). O strawności wszystkich skł. pok. decyduje włókno. Nie może więc być go w dawce zbyt dużo - 5-6%w s.m. dawki dla tuczników i 10% dla macior
— ilość białka w dawce zależy od potrzeb świni i należy bardzo precyzyjnie zbilansować ten skł., ale w żywieniu świń szczególnie ważne jest jego jakość
Strawność białka powinna być wysoka, powyżej 75-80 %. Aminokwasy które ograniczają wartość biologiczną białka to lizyna i aminokwasy siarkowe, przy dużych ilościach kukurydzy w dawce, może brakować tryptofanu i treoniny. W paszach gospodarskich stosowanych powszechnie w żywieniu trzody chlewnej (zboża) brakuje aminokwasów ograniczających.
Wysoką wartość biologiczną białka w dawkach można osiągnąć poprzez:
1. Dodatek do mieszanek i koncentratów białkowych pasz pochodzenia zwierzęcego (maczki rybne, mleko odtłuszczone w proszku).
2. Stosowanie dużej różnorodności pasz białkowych w dawkach, w tym dużej ilości śruty sojowej, której skład aminokwasowy jest bardzo zbliżony do białka zwierzęcego.
3. Wprowadzenie w premiksach aminokwasów syntetycznych. Obecnie produkuje się i dodaje syntetyczną lizynę i metioninę.
— w bilansowaniu dawki pokrmowej dla świń ważny jest prawidłowy, zgodny z potrzebami zwierząt stosunek energii do białka (powinien on przecietnie wynosić l:10 na MJ EM - 10g białka strawnego lub 1:13, na MJ EM - 13g białka ogólnego), a także energii do aminokwasów limitujących: lizyny metioniny z cystyną, treoniny i tryptofanu.
— stosunek Ca:P powinien wynosić 1,2:1 (2:1)
Aby możliwe było spełnenie w?w warunków zaleca się stosowanie w dawkach dla świń mieszanek przemysłowych
Rodzaje mieszanek:
l. Mieszanki uzupełniające (dla tuczników, macior, prosiąt), np. Tl T2. Są to pasze, które uzupełniają pasze gospodarskie Zawierają one zwykle więcej białka niż potrzebują zwierzęta. Białko zawarte w tych mieszankach jest rozcieńczane paszami gospodarskimi np. zbożami
W tzw. tradycyjnym żywieniu świń mieszankę uzupełniająca można stosować razem z zielonką (w lecie), z okopowymi (przez cały rok) oraz ze świeżym, odtłuszczonym mlekiem. Takie zestawy podyktowane są opłacalnością produkcji, ale trzeba pamiętać, aby pasze objętościowe nie obniżyły zbytnio koncentracji energii i składników pokarmowych w takich dawkach.
Tucznikom można dostarczyć tylko do 30% energii w ziemniakach, kiszonce CCM lub serwatce, do 20% w burakach i do 5% w zielonce z młodych roślin (całe zap. na en.)
2 Mieszanki pełnoporcjowe = pełnodawkowe (dla tuczników, macior prosiąt) np. PT1, PT: Stanowią one jedyną paszę w żywieniu zwierząt + woda.
Śruty zbożowe stanowią około 70% całego składu całej mieszanki
3 Koncentratu białkowe - składają się z pasz wysokobiałkowych (śruty poekstrakcyjne, nasiona roślin strączkowych - łubin, bobik, drożdże. mleko odtłuszczone w proszku, mączka rybna) oraz dodatków mineralnowitaminowych. Do niektórych koncentratów dodawane są. preparaty enzymatyczne i probiotyki Nie zawierają śrut zbożowych Mogą występować w nich otręby pszenne, jako nośnik składników mineralnych i witamin Koncentraty białkowe zawierają ok. 30-35% białka ogólnego strawnego. Super koncentraty (wybiera się do nich najlepsze surowce, o najwyższej jakości) zawierała jeszcze więcej białka, nawet 45%. Koncentraty i super koncentraty białkowe służą do sporządzania mieszanek pełnoporcjowych i uzupełniających w gospodarstwie poprzez mieszanie ich w odpowiednich proporcjach z paszami gospodarskimi - śrutami zbożowymi i ewentualnie otrębami.
Główne surowce (materiały) paszowe do produkcji mieszanek średniobiałkowych
Zbożowe (60-90%) |
Białkowe (10-30%) |
|
|
roślinne |
zwierzęce |
kukurydza pszenica jęczmień pszenżyto owies żyto sorgo otręby pszenne otręby żytnie |
śruty poekstrakcyjne: — sojowa — rzepakowa — słonecznikowa — Imana —arachidowa groch bobik łubin kiełki jęczmienne (słodowe) |
mączka rybna mleko odtłuszcz. susz. serwatka suszona kazeina drożdże pastewne
|
Inne (10-40%) |
Mineralno-witaminowe i inne (1-5%) |
Koncentraty botków (10-40%) |
Susze: — z zielonek — ziemniaczany — buraczany — płatki ziemniaczane — wysłodki suche nasiona rzepaku oleje roślinne tłuszcze zwierzęce wytłoki rzepakowe melasa koncentr. energetyczne |
kreda pastewna fosforan pastewny sól pastewna premiksy preparaty witaminowe aminokwasy dodatki funkcjonalne |
|
Graniczne udziały surowców w mieszankach pasz treściwych:
1. Śruty zbożowe
— b.o. jęczmienna i pszenna (tylko cena), żytnia 30-40% dla tuczników
— 10% dla macior, pszenżytnia 50-60% dla tuczników
2. Otręby 20%
— żytnia 10% dla tuczników
— łącznie ze śrutą 30% dla tuczników, 10 % dla macior, przen. le dla macior min 10 %
3. Nasiona strączkowych 15-20%
— bobik, groch - 15%
— łubin biały 5-7% dla tuczników, 0% dla macior
— łubin żółty 10%
Produkty żytnie + strączkowe (sub. antyżywieniowe) 20-25% dla tuczników, dla maciorek nie stosuje się takich kombinacji
4. Śruty poekstrakcyjne
— sojowa 30%
— rzepakowa 20-25% dla tuczników starszych
— słonecznikowa 15-20% (ze względu na zawartość włokna)
— lniana do 10%
5. Pasza pochodzenia zwierzęcego - min 2% dla macior i tuczników max 8%
6. Przetwory mleczne - mleko odtłuszczone w proszku (dla starszych tuczników nie stosować)
7. Susz z zielonek - do 10% 1 klasy
8. Drożdże - do 5%
9. Skł. mineralnowitaminowe 3-5%
Graniczne udziały surowców w koncentratach białkowych
1. Nasiona strączkowych 10-45%
2. Śruty poekstrakcyjne - b.o. śruta poekstrakcyjna sojowa
3. Mleko w proszku - 30%
4. Mleko w proszku odtłuszczone 30%
5. Drożdże pastewne 15-20%
6. Skł. min. - 10% w tym 1,5-2% premiksy - składniki mieszalne, wit., dodatki paszowe
Zasady żywienia świń:
Białko (g w 1kg paszy)
WBB - wartość biologiczna białka (wyrażana w ilości aminokwasu występującego w niedoborze)
— ilość g białka organizmu jaka może być wytworzona za 100g białka paszowego
— proporcje podstawowych aminokwasów:
lizyna : metionina + cystyna : treonina : tryptofan
1 : 0,6 : 0,6 : 0,2
5% białka surowego przy pokryciu na nie zapotrzebowania powinna stanowić lizyna
— Ilość białka ogólnego w mieszankach dla poszczególnych grup świń
— prosięta 21%
— warchlaki, knurki i lochy karmiące 17%
— tuczniki 16%
— lochy prośne i wybrakowane 13%
Energia (MJ EM)
— koncentracja en w dawkach dla świń
— 12-13% MJ w lkg mieszanki pełnodawkowej
Stosunek białka do energii
— białko strawne (g) do energii metaboliczne (MJ) -10:1
Włókno
— maksymalne ilości - 4 do 7% w zależności od grupy świń (dla loch prośnych i wybrakowanych do 10%)'
Żywienie loch:
— lochy prośne - karmienie umiarkowane (skąpe)
— lochy wysokoprośne i luźne - karmienie dobre
— lochy karmiące - karmienie bardzo dobre
— na 5 dni przed oproszeniem ogranicza się ilość paszy
— w dniu oproszenia woda i otręby pszenne, podajemy środek przeczyszczający
— do 5 dnia po oproszeniu stopniowe zwiększenie pasz od ok. 6-6,5kg/d
— w dniu odsadzenia nie podaje się paszy
Prosięta:
— bezpośrednio po porodzie należy umożliwić im napicie się siary
— 2-3 dnia życia zaszczepienie żelazem
— dostęp do wody
— od 2 tyg. życia należy rozpocząć podawanie pasz uzupełniających (prestarter, starter)
— pasze mlekozastępcze
Tuczniki:
— tucz intensywny
— tucz trwa od ok. 30-35kg do 110 kg m. c.
— odkładanie białka się w organizmach zwierząt od ok.
— ilość poszczególnych składników paszy zgodna z zapotrzebowaniem.
— tuczniki w ciągu całego okresu tuczu przyrastają średnio po ok. 700g
— najczęściej stosuje się jedną średniobiałkową mieszankę w ciągu całego okresu tuczu
— tucz ekstensywny - prowadzony w gosp. w oparciu o pasze gospodarskie (np. ziemniaki parowane świerze lub kiszone lub kiszone, otręby oraz zielonki
Wyk. 4
3