JA W ROLI NAUCZYCIELA
Nauczyciel jest zawodem o wysokim stopniu złożoności, gdzie przygotowanie musi być staranne, wielostronne i sensowne oraz rozłożone w czasie.
Daniel Goleman w swojej książce pt. „Inteligencja emocjonalna" pisze, że sukces w życiu, również i nauczyciela, zależy nie tylko od intelektu, lecz w głównym stopniu od samoświadomości, tj. kontrolowania własnych emocji, zapału i wytrwałości w dążeniu do celu, a także od zdolności do empatii i umiejętności zachowań społecznych, że „inteligencja emocjonalna jest źródłem cech, które sprawiają, że jesteśmy bardziej ludzcy i odznaczamy się tym, co każdy człowiek winien posiadać".
Jako nauczyciel chcę być człowiekiem, który organizuje pracę i kieruje postępowaniem ucznia, którego kształcąc równocześnie przysposabia się do życia. Chcę być nauczycielem, który odznacza się umiejętnością bezpośredniego z nim współbycia oraz z jego rodzicami, otoczeniem, jego wzlotami i upadkami oraz aktywizować uczniów i stosować indywidualizację w nauczaniu i poznawaniu ich, dostrzegać i podkreślać osiągnięcia, nagradzać i wyróżniać, wytwarzać poczucie bezpieczeństwa i warunki osiągnięcia powodzeń i sukcesów przez ucznia, uznawać mądre kompromisy. Jako nauczyciel powinnam nieustannie wytyczać sobie drogę, niejako przekraczając sama siebie, by przez swą teraźniejszość móc nadążać za tym, co z sobą niesie nadchodząca przyszłość. Moim celem jako nauczyciela zawsze jest młodzież i jej przyszłość. Jako nauczyciel, jestem za podmiotowym traktowaniem uczniów, czyli w pewnym sensie partnerskim do nich podejściu, opartym na obopólnej akceptacji, rozumieniu i zaufaniu do siebie, które pobudza uczniów do kierowania własnym rozwojem, wpływa na wzrost poczucia niezależności i własnej wartości, wzmaga u nich spontaniczność, ciekawość, pomysłowość, ułatwia nawiązywanie szczerych i otwartych kontaktów. Aby uczeń był otwarty w kontaktach z nauczycielem, nauczyciel powinien zerwać z fasadowością zachowań czy graniem określonej roli, bez udawania, że się jest lepszym niż się jest w rzeczywistości, na byciu sobą oraz na integracji uczuć i wypowiedzi z zachowaniem. Podkreślam, iż autentyczność ma za zadanie budować atmosferę zaufania i bezpieczeństwa psychicznego, a nie być zagrażającą, budzącą lęk i niepewność. Jako człowiek, akceptuję każdego ucznia takim, jakim jest naprawdę, tj. bez stawiania mu specjalnych warunków. Osobę ucznia i jego czyny akceptuję bezwarunkowo, a działania i zachowania - warunkowo. Jest to założenie, iż czym innym zupełnie jest zachowanie, a czym innym sam uczeń jako osoba, której nie wolno traktować instrumentalnie. Jak pisze Z. Zaborowski - „akceptowanie ucznia wyraża bezwarunkową zgodę na jego osobowość, na jego swoistą odrębność, na występowanie ucznia w roli członka zespołu klasowego, która łączy się z przyznaniem mu takich samych praw i obowiązków jak innym uczniom, okazywaniem mu zainteresowania i życzliwości.” Według mnie, akceptacja i poszanowanie ucznia nie oznacza bynajmniej natrętnego przymilania się lub często formalnej układności w kontaktach. Nie wyklucza nawet zdarzających się u nauczyciela reakcji oburzenia lub gniewu, jednak wyklucza wszelkie uprzedzenia i domaga się aprobowania nawet postaw nam nieprzychylnych.
Niestety, jak zaznaczył R. Miller, „w naszym społeczeństwie wychowującym (…) organizacje wywierają nacisk na jednostkę droga administracyjną, (…) a co gorsza formułują fałszywe stereotypy na temat istoty człowieka”, twierdząc, np., iż „bez strachu i zagrożenia nie da się utrzymać dyscypliny, że człowiek jest zawsze egoistą i chce dbać tylko o siebie.” Poglądy takie nie są obce także pewnej części nauczycieli, którzy zbyt mocno zawierzają „magicznej mocy” obowiązującego w szkole rygoru.
Literatura:
D. Goleman Inteligencja emocjonalna, (2007), Media Rodzina Poznań s. 16.
Z. Zaborowski Psychospołeczne problemy pracy nauczyciela. (1986), WSiP W-wa, s. 79.
M. Łobocki Psychologia humanistyczna a wychowanie. (1994), UMCS Lublin, s. 23.
R. Miller Socjalizacja- wychowanie- psychoterapia. (1981), PWN W-wa, s. 237.
J. Janowska Rozwijanie umiejętności psychopedagogicznych w procesie kształcenia nauczycieli. (2002), UMCS Lublin, s. 70.
1