Biz w Polsce - aktualne tendencje

W ubiegłym roku w Polsce odnotowano wzrost napływu kapitału zagranicznego. Wg szacunków PAIiIZ, w roku 2003, w porównaniu z rokiem poprzednim, wzrost ten wyniósł 6%. Wartość napływu kapitału zagranicznego do Polski w roku 2003 wyniosła 6,42 mld USD. Jest to wartość większa niż w roku 2002 o 360 mln USD. W pierwszym półroczu 2003 roku napłynęło do Polski 2,52 mld USD, zaś w drugiej połowie tego roku napływ BIZ do Polski osiągnął wartość 3,89 mld USD. Tak więc, w porównaniu z latami ubiegłymi, kiedy to odnotowano spadek inwestycji zagranicznych w Polsce, zauważalne jest zahamowanie tendencji spadkowej i ustabilizowanie się napływu kapitału zagranicznego na poziomie przekraczającym 6 mld USD.

Według danych Narodowego Banku Polskiego w roku 2003 do Polski napłynęło 4,2 mld USD. Różnice danych NBP oraz PAIiIZ wynikają z przyjętej przez oba ośrodki odmiennej metodologii obliczania BIZ. Tym niemniej, bilans płatniczy na bazie transakcji NBP potwierdza zaobserwowaną przez PAIiIZ tendencję wzrostu napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski. Wzrost ten należy utożsamiać z polepszającą się sytuacją gospodarczą kraju oraz wejściem Polski do UE. Obserwujemy wzrost zainteresowania inwestowaniem w Polsce nie tylko wielkich koncernów, ale także małych i średnich przedsiębiorstw. Tendencje te są konsekwencją wprowadzenia przez Polskę swobód gospodarczych obowiązujących na obszarze Unii Europejskiej, reformowania prawa gospodarczego i cechujących nasz kraj niskich kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.

Opierając się na wstępnych danych NBP za rok 2004 obserwujemy, iż z początkiem roku zainteresowanie inwestorów zagranicznych, w porównaniu do roku 2003, było stosunkowo niższe. Jednak oczekiwane ożywienie w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych nastąpiło już w lutym i utrzymywało się przez kolejne miesiące. Jak pokazują statystyki z lat poprzednich w drugiej połowie roku można spodziewać się większego wzrostu napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w porównaniu do pierwszych sześciu miesięcy roku.

Perspektywy

W ciągu ostatnich kilku miesięcy opublikowano szereg raportów oceniających kraje pod względem ich atrakcyjności jako miejsca lokowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych. W większości z nich Polska jest oceniana jako jeden z pięciu najbardziej atrakcyjnych dla inwestorów krajów na świecie, będąc w każdym z przypadków najbardziej interesującym krajem wśród nowych członków UE. Takie pozycjonowanie Polski daje jej duże szanse na pozyskanie BIZ, jednak nie stanowi ono gwarancji napływu. Dlatego też konieczne są działania zmierzające do poprawy klimatu inwestycyjnego w Polsce. O konieczności takiego działania przekonuje raport Banku Światowego i OECD, wskazujące na niekorzystne dla inwestorów regulacje i tendencje makroekonomiczne.

Raport Ernst&Young

Ernst&Young przeprowadził w lutym i marcu 2004 r. badania na próbie 513 osób kierujących firmami na świecie, pochodzących głównie z Europy, Ameryki Północnej oraz Azji. Celem badania było zbadanie obecnych tendencji w BIZ.

Dyrektorzy zarządzający, pytani o regiony na świecie, które preferują jako lokalizacje projektów inwestycyjnych, wykazali, że najbardziej atrakcyjnym regionem świata jest Europa Zachodnia, (68% wskazań). Drugim najatrakcyjniejszym regionem jest Europa Centralna i Wschodnia, która uzyskała 57% wskazań. Warto zauważyć, że firmy z Europy Zachodniej wskazały Europę Centralną i Wschodnią jako najatrakcyjniejszy region. Ten obszar jest także najbardziej atrakcyjny dla firm z sektora dóbr konsumenckich. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji Ernst&Young przeanalizował informacje o preferencjach inwestycyjnych w rozbiciu na poszczególne kraje. Polska zajęła piąte miejsce i uzyskała 15% wskazań, będąc jednocześnie oceniana jako najbardziej atrakcyjny kraj w Europie Centralnej i Wschodniej.

Jednocześnie Ernst&Young przeprowadził analizę kierunków planowanych inwestycji, biorąc pod uwagę:

• istniejące projekty inwestycyjne i ogłoszone decyzje,

• plany przeniesienia działalności produkcyjnej,

• postrzeganie atrakcyjności Europy w ciągu trzech lat.

Ponad połowa badanych firm planuje inwestycje w Europie. W podziale na kraje, Polska znalazła się na trzecim miejscu. Plany inwestycyjne w stosunku do kraju wyraziło 8% firm. Wśród firm high-tech Polska zajęła pierwsze miejsce.

Kraje preferowane przez decydentów jako miejsce do inwestycji według Ernst&Young, Europe: the opportunity of diversity, 2004

1. Chiny - 37%

2. USA - 30%

3. Niemcy - 19%

4. Wielka brytania - 16%

5. Polska - 15%

6. Republika Czeska - 11%

7. Indie - 11%

8. Francja - 8%

9. Rosja - 8%

10. Wegry - 7%

Wyniki badania wskazują, iż Polska jest postrzegana jako jeden z najbardziej atrakcyjnych inwestycyjnie krajów, co stwarza możliwości stabilnego napływu inwestycji w przyszłości. Jednak różnica między odsetkiem badanych, którzy wybrali Polskę jako kraj preferowany do inwestycji (15%), a takich, którzy planują ulokowanie w nim konkretnych projektów inwestycyjnych (8%), wskazuje na to, że wizerunek Polski jako kraju potencjalnej lokalizacji inwestycji jest lepszy niż rzeczywiste warunki oferowane inwestorom.

UNCTAD - Perspektywy przepływu BIZ

UNCTAD przeprowadził badanie spodziewanych trendów w zakresie przyciągania BIZ wśród 87 ekspertów w zakresie lokalizacji BIZ: konsultantów, doradców i analityków biorących udział w procesie decyzyjnym korporacji transnarodowych. Badanie miało miejsce w okresie styczeń - luty 2004.

Większość ekspertów ocenia optymistycznie perspektywy dla BIZ. Ich zdaniem napływ inwestycji będzie wyższy nie tylko w krótkim okresie (2004-2005), ale także średnim (2006-2007). Polska jest na liście najczęściej wymienianych krajów z pozytywnymi perspektywami napływu BIZ, w związku z korzyściami związanymi z przystąpieniem do Unii Europejskiej.

Najatrakcyjniejsze kraje pod względem napływu BIZ - Ranking globalny

1 Chiny
2 Indie
3 USA
4 Tajlandia
5 i 6 Polska, Czechy
7 i 8 Meksyk, Malezja
9, 10, 11 Wielka Brytania, Singapur, Korea

Źródło: UNCTAD-DITE, Global Investments Prospects Assessment (GIPA) 2004

W Europie Centralnej i Wschodniej napływ BIZ powinien wzrosnąć w sektorach przetwórstwa spożywczego, środków transportu, wyposażenia środków transportu, drukarni i mediów, usług drukarskich i nagrań, elektrycznym i elektroniki. Wzrost napływu w sektorach usług powinien nastąpić w budownictwie, handlu nieruchomościami, sprzedaży, transporcie, edukacji, ochronie zdrowia, usługach biznesowych, informatyce, bankowości i ubezpieczeniach.

Raport wskazuje na atrakcyjność krajów, postrzeganą przez osoby zajmujące się doradztwem w zakresie lokalizacji BIZ. Są to osoby, których opinie mogą przełożyć się w dużym stopniu na rzeczywiste działania firm. Polska jest oceniania pozytywnie, zajmując piątą pozycję na świecie na liście najbardziej atrakcyjnych lokalizacji BIZ. Jednak podobnie postrzegane są Czechy, stąd wynika konieczność zwiększenia konkurencyjności Polski poprzez poprawę klimatu inwestycyjnego.

A.T. Kearney, Wskaźnik zaufania BIZ

A.T. Kearney przewiduje zwiększenie fali napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Spowodowane to będzie rosnącym poziomem wykształcenia w tych krajach oraz liberalizacją sektora usług w celu przyciągnięcia BIZ. Inwestorzy będą przenosili na rozwijające się rynki działania głównie sektora IT i związane z nim usługi.

W badaniu A.T. Kearney Polska zajęła czwarte miejsce na świecie, a w Europie stała się najatrakcyjniejszym rynkiem dla inwestorów. Poprzednie badanie przeprowadzone w roku 2002 sklasyfikowało Polskę na jedenastym miejscu. Około 16% inwestorów korporacyjnych oceniło polską gospodarkę pozytywniej niż rok wcześniej. Jest bardzo prawdopodobne, że Polska stanie się wkrótce najbardziej pożądanym miejscem dla inwestycji zagranicznych dokonywanych po raz pierwszy. Polska staje się atrakcyjnym miejscem lokalizacji centrów obsługi klienta.

Postęp w reformowaniu gospodarki, akcesja do UE i istniejący już wysoki poziom zaufania inwestorów do Polski mogłyby jej pomóc w pozbyciu się opinii kraju atrakcyjnego wyłącznie ze względu na niskie koszty produkcji i zwiększyć udział BIZ w sektorze usług wymagających wysokich kwalifikacji.

Prognozy Economist Intelligence Unit dla Polski

Ośrodek badawczy Economist Intelligence Unit prognozuje, że inwestycje zagraniczne w Polsce powinny, stopniowo wzrastać. Nie należy spodziewać się jednak napływu inwestycji porównywalnego z rekordowym rokiem 2000, kiedy to przekroczył 9 mld USD. Stopniowy wzrost napływu inwestycji jest zależny od warunków inwestycyjnych panujących w Polsce w kolejnych latach, stąd konieczne są działania zmierzające do poprawy klimatu inwestycyjnego.

Prognozy EIU dla Polski, w mld USD

EIU

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

POLSKA

4,1

4,2

5,1

5,5

5,8

6,0

6,1

Źródło: EIU - 2004

---