Teorie emocji
Teoria Jamesa-Langego - Bodziec zewnętrzny → Pobudzenie i działania → Ocena pobudzenia i działań → Doświadczenie specyficznej emocji
Spostrzeganie danego wydarzenia wywołuje reakcje psychofizjologiczne organizmu i dopiero nasza interpretacja tych reakcji oznacza doświadczenie danej emocji. Najpierw płaczemy, a odczucie smutku jest interpretacją tego płaczu.
Teoria Cannona-Barda - Bodziec zewnętrzny → Przetwarzanie mózgowe = Pobudzenie i działania / Doświadczanie emocji
Nasze emocje powstają za sprawą mózgu (a zwłaszcza podwzgórza), a nie reakcji ciała. To przebieg wydarzeń w mózgu, a nie płacz powoduje, że ktoś odczuwa smutek.
Teoria oceny poznawczej (Schachter, Singer) = Bodziec zewnętrzny / Pobudzenie fizjologiczne → Interpretacja pochodzenia zgodnie z sytuacją → Doświadczenie emocji
Dwuczynnikowa teoria emocji. Najpierw odbieramy bodziec to wywołuje pobudzenie fizjologiczne. Powstałemu w nas pobudzeniu nadajemy jakąś etykietę i ten proces doprowadza do odczuwania określonej emocji.
Procesy poznawcze a procesy emocjonalne
Myśli i uczucia to elementy tego samego procesu. Myśl wzbudza uczucia a uczucia kierują myślami.
Emocje są wywoływane przez przetwarzanie informacji i ocenę zdarzeń:
emocjom towarzyszy wydobywanie istotnych wspomnień i oczekiwań
wzbudzenie emocji czyni sytuacje bardziej wyrazistą, wymagającą skupienia uwagi
Przetwarzanie i przechowywanie informacji emocjonalnych podlega innym prawom niż informacji opisowych np. pamiętamy, że film się podobał, ale nie pamiętamy, czego dotyczył.
Aby powstały emocje muszą być spełnione chociaż minimalne warunki poznawcze.
Muszą być:
wydobyte z pamięci długotrwałej struktury wiedzy odpowiednie do zinterpretowania sytuacji
wyciągnięte wnioski o implikacjach sytuacji
ocena istotności sytuacji z punktu widzenia celów, standardów i postaw
Rola pobudzenia w procesie wykonywania zadań
gdy zadanie łatwe - poziom wykonania zadania rośnie wraz z pobudzeniem
gdy zadanie trudne - odwrotnie
optymalny poziom pobudzenia - uzależniony od doświadczenia i właściwości temperamentalnych
Wpływ znaku emocji na przetwarzanie informacji
pozytywny afekt - bardzo pobieżne heurystyczne przetwarzanie informacji, gotowe skrypty, stereotypy
negatywny afekt - bardziej systematyczne i analityczne przetwarzanie informacji, przy pełniejszym uwzględnieniu szczegółów
gdy jesteśmy radośni - podejmujemy szybsze i lepsze decyzje, jesteśmy bardziej oryginalni w testach twórczości, tworzymy szersze kategorie i słabiej różnicujemy
gdy jesteśmy smutniejsi - lepiej różnicujemy elementy przekonywujące od nieprzekonywujących, lepiej szacujemy rzeczywiste zależności między działaniami i pojawiającymi się wynikami, lepiej rozwiązujemy sylogizmy
Emocje są obustronnie powiązane z przetwarzaniem informacji: są rezultatem przetwarzania informacji i zwrotnie oddziałują na przebieg tego procesu.
Aleksytymia - zaburzenia w uzyskiwaniu dostępu do własnych procesów emocjonalnych w trzech zakresach:
psychicznej reprezentacji emocji
wskaźników behawioralnych
wskaźników fizjologicznych
Niezdolność do identyfikacji uczuć, a także wykorzystania języka do opisu uczuć, niezdolność do rozróżnienia między emocjami a odczuciami cielesnymi, ubóstwo w zakresie marzeń i fantazji oraz tendencja do opisywania bez końca szczegółów dotyczących danego epizodu wywołującego emocje.
Ekspresja emocji
Funkcje ekspresji emocji (Carroll):
pozwalają komunikować swoje emocje innym
regulują sposób w jaki reagują na nas inni ludzie
ułatwiają interakcje społeczne, zachęcają do zachowań prospołecznych
Podobieństwo międzykulturowe w ekspresji mimicznej:
w wielu kulturach takie same twarzy wyrazy odpowiadają takim samym emocjom (Ekman).
Hipoteza mimicznego sprzężenia zwrotnego Tomkinsa
Odczuwamy emocje w kontekście sprzężenia zwrotnego odbieranego z twarzy.
Ekspresja mimiczna emocji powoduje, że doświadczamy ich np. ocena karykatur, gdy ołówek jest trzymany w ustach i w zębach.
Powstrzymaj się od wyrażania emocji, a one wygasną. Jeżeli chcemy przezwyciężyć w sobie niepożądane tendencje emocjonalne, musimy wydobyć na zewnątrz przeciwne dyspozycje, które chcemy pielęgnować. William James
Możliwość udawania nieprawdziwych emocji
Ludzka twarz lepiej od innych partii ciała może wyrażać pewne emocje. Za pomocą odpowiednich ruchów mięśni można przedstawić około 7000 różnych form wyrazów twarzy.
Jednocześnie człowiek w dużym stopniu, lecz nie całkowicie, kontroluje swoją twarz przeżywając określone emocje.
Introwertycy zwykle trafniej rozpoznają cudze emocje, ekstrawertycy zaś łatwiej dają się rozszyfrować
U kobiet bardziej wyrazista jest ekspresja szczęścia, u mężczyzn - gniewu
Ambady