Legalizacja samowolnie wykonanego podjazdu dla niepełnosprawnych
2008-09-01
Informacja o autorze:
Autor współpracuje z Serwisem Budowlanym, ABC Wolters Kluwer Polska
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Budowlany
W budynku wielorodzinnym wykonany został samowolnie podjazd dla osoby niepełnosprawnej - z poziomu terenu na parter.
Na podstawie jakich przepisów prawa budowlanego można zalegalizować istniejący stan?
Odpowiedź:
Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) roboty budowlane można rozpocząć wyłącznie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Wyjątki od tej zasady wymienione zostały w art. 29 tej ustawy, zawierającym katalog robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę oraz w art. 30, określającym jakie roboty budowlane wymagają zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Na podstawie art. 29 ust. 1 pkt 18 Prawa budowlanego budowa pochylni dla osób niepełnosprawnych zwolniona została z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę; zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 1 tej ustawy budowa taka wymaga zgłoszenia. W związku z taką kwalifikacją budowy podjazdu dla osób niepełnosprawnych, jego samowolne wykonanie podlega legalizacji na podstawie art. 51 Prawa budowlanego.
Uzasadnienie:
Zgodnie z ust. 7 tego przepisu "przepisy ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio, jeżeli roboty budowlane, w przypadkach innych niż określone w art. 48 albo w art. 49b, zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1". Wyjaśnić należy, że w przedmiotowej sprawie:
1.
Budowa podjazdu została wykonana "w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1", gdyż przepis ten w pkt 1 odnosi się do wykonania robót budowlanych "bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia".
2.
Zachodzi przypadek "inny niż określony w art. 48 albo 49b" Prawa budowlanego. Art. 48 reguluje bowiem sytuacje budowy obiektu budowlanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, zaś art. 49b - budowę obiektu budowlanego bez wymaganego zgłoszenia. Otóż wyjaśnić należy, że poprzez wykonanie pochylni dla osób niepełnosprawnych nie powstaje nowy obiekt budowlany, a wiec nie można mówić o budowie obiektu budowlanego. Należy raczej przyjąć, że wykonane zostało urządzenie budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 9 Prawa budowlanego. Zgodnie z tym przepisem przez urządzenia budowlane rozumie się urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Urządzenie wymienione w dalszej części tego przepisu mają charakter wyliczenia przykładowego, a więc pochylnie dla osób niepełnosprawnych w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych mogą i powinny być zaliczane do urządzeń budowlanych.
3.
Odpowiednie stosowanie art. 51 ust. 1 pkt 2 i 3 oznacza, że organ nadzoru budowlanego po prowadzeniu postępowania naprawczego, zależnie od jego ustaleń, powinien wydać jedną z dwóch decyzji:
a.
nakazującą doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego, a więc rozbiórkę pochylni albo
b.
nakładającą obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania.
Przy czym zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych nakaz rozbiórki powinien być orzekany dopiero gdy nie ma możliwości legalizacji wykonanych robót budowlanych. W wyroku z dnia 13 września 2005 r. sygn. akt OSK 782/04 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż "wynikający z art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo budowlane nakaz rozbiórki nie ma charakteru bezwzględnego, winien on być orzekany jedynie wówczas, gdy wykluczona jest możliwość doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem".
W przedmiotowej sytuacji organ nadzoru powinien więc ustalić, czy pochylnia dla osób niepełnosprawnych została wykonana w sposób zgodny z prawem (oczywiście poza brakiem zgłoszenia). Podkreślić jednak należy, że organ nie może zażądać od właściciela budynku dokumentów potwierdzających zgodność pochylni z przepisami wydając decyzję na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego. W tym trybie organ powinien wydać już rozstrzygnięcie merytoryczne określające jakie czynności lub roboty budowlane należy wykonać, aby pochylnia mogła zostać zalegalizowana. W wyroku z dnia 6 lutego 2006 r. sygn. akt VII SA/Wa 1323/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż "rażącym naruszeniem art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego jest nałożenie obowiązku dostarczenia określonych dokumentów zamiast obowiązku "wykonania określonych czynności". Wydaje się więc, że organ nadzoru budowlanego powinien zażądać od właściciela sporządzenia i przedłożenia "odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz" na podstawie art. 81c ust. 2 Prawa budowlanego. Na podstawie tych opracowań organ powinien ocenić, czy pochylnia nie narusza obowiązujących przepisów. Jeśli organ stwierdzi, że nie narusza - powinien umorzyć postępowanie na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) jako postępowanie bezprzedmiotowe, gdyż brak jest podstaw do wydania rozstrzygnięcia merytorycznego. Jeśli stwierdzi, że zachodzi naruszenie przepisów w sposób umożliwiających jego usunięcie - powinien wydać decyzję na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego wskazując czynności lub roboty budowlane niezbędne do wykonania. Po wykonaniu nałożonych nakazów organ nadzoru budowlanego powinien wydać decyzję o stwierdzeniu wynikania obowiązku, która to decyzja kończy postępowanie naprawcze (art. 51 ust. 3 pkt 1 Prawa budowlanego). Natomiast w przypadku nie wykonania nałożonych obowiązków lub tez stwierdzenia, że naruszenie przepisów nie może podlegać legalizacji organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję nakazującą rozbiórkę pochylni (art. 51 ust. 3 pkt 2 lub ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego).