14.12.2010.

Skóra kręgowców:

-zasadniczo dzielimy ją na:

*naskórek- pochodzenia ektodermalnego;

*skórę właściwą- pochodzenia mezodermalnego, która jest wielokrotnie grusza od naskórka;

-skórkę właściwą tworzy: tkanka łączna, tkanka tłuszczowa, mięśnie gładkie; znajdują się w niej naczynia krwionośne, gruczoły, receptory, zakończenia komórek nerwowych, a także może zawierać wiele innych wytworów zarówno naskórka jak i skóry właściwej.

Skóra bezżuchwowców:

-u współczesnych przedstawicieli skórka jest naga;

-naskórek jest wielowarstwowy;

-wymarli przedstawiciele posiadali masywny szkielet zewnętrzny zbudowany z kości skórnych;

-gruczoły śluzowe liczne, jednokomórkowe; szczególnie liczne u śluzic;

-u współczesnych przedstawicieli jedynymi utworami skóry są rogowe ząbki w leju przed gębowym;

Skóra ryb:

-skóra jest podobnie zbudowana jak u kręgowców;

-śluz wydzielają gruczoły jednokomórkowe:

*kubkowe- wydzielają na powierzchnię skóry

*kuliste- wydzielają do przestrzeni międzykomórkowych

*buławkowate- wydzielają do przestrzeni międzykomórkowych

-niekiedy występują gruczoły jadowe zlokalizowane u nasady ostrych promieni płetw lub u podstaw kolców;

-łuski ryb są wytworem skóry właściwej;

Rodzaje łusek:

-plakoidalna

-ganoidalna

-kostna:

*cykloidalna

Skóra płazów:

-posiada liczne cechy kręgowców wodnych;

-u współczesnych przedstawicieli skóra jest naga, jedynie u płazów beznogich występują w skórze kostne łuseczki;

-gruczoły skórne są wielokomórkowce, licznie występują gruczoły śluzowe i jadowe;

-skóra jest przyrośnięta tylko w pewnych miejscach;

-skóra płazów spełnia funkcje oddechowe i pobieranie wody;

-wymarli przedstawiciele mieli pancerz kostny pochodzenia skórnego powstały na wskutek zrośnięcia się łusek kostnych.

Cechy wspólne gadów, ptaków i ssaków:

-śluzowaty naskórek został zastąpiony przez suchą zrogowaciałą warstwę powstającą poprzez stopniowe rogowacenie komórek naskórka;

-naskórek składa się z dwóch warstw:

*twórczej- komórki żywe

*rogowej- komórki martwe wypełnione kreatyną.

Skóra gadów:

-poza nielicznymi wyjątkami pozbawiona gruczołów;

-ściśle na całej powierzchni przylega do ciała;

-jest bardzo słabo rozpuszczalna dla wody dzięki obecności w naskórku fosfolipidów;

-rogowe łuski o różnej budowie;

-niektóre posiadają kostne tarczki pochodzenia skórnego dodatkowo wzmacniając pokrycie ciała;

-na placach rogowe pazury;

-złuszczanie zewnętrznej warstwy naskórka może być ciągle lub może być zrzucana okresowo (jaszczurki, węże).

Budowa naskórka lepidozaurów:

-zewnętrzna generacja naskórka składa się z wielu warstw martwych komórek wypełnionych kreatyną i kilku najgłębiej położonych warstw komórek żywych.

-pod zewnętrzną generacją naskórka znajduje się generacja wewnętrzna, wytwarzana przez warstwę twórczą naskórka zanim dojdzie do zrzucenia zewnętrznej generacji.

-stary naskórek może by ć zrzucany w formie całej lub we fragmentach.

-pomiędzy generacjami znajduje się warstwa której rozszczepienie powoduje oddzielenie się starej warstwy naskórka od nowej.

Skóra ptaków:

-pozbawiona gruczołów z wyjątkiem dużego gruczołu kuprowego;

-w porównaniu ze skórą gadów jest cieńsza i mniej ściśle związana z resztą ciała;

-typowym wytworem skóry ptaków są pióra, które mogą być rozmieszczone równomiernie na całym ciele, lub tylko w określonych miejscach określanych pteryliami;

-typowe łuski występują tylko na kończynach tylnych;

-skóra ptaków wytwarza także rogowe pochwy dzioba, pazura.

Skóra ssaków:

-skóra jest gruba do 15% masy ciała;

-występują w niej liczne gruczoły: łojowe, potowe, mleczne, zapachowe;

-wytworami dla skóry ssaków są włosy tworzone z naskórka;

-inne utwory: pazury, kopyta, rogi i łuski.