PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE---- ĆWICZENIA
Zakres przedmiotowy ustawy- Art. 1 USDG
Przed USDG obowiązywała ustawa z roku 1999- Prawo działalności gospodarczej.
Różnice między prawem publicznym a prawem prywatnym:
W prawie prywatnym chodzi o relacje między przedsiębiorcami; element dominacji w prawie publicznym państwo reguluje wszystkie kwestie związane z działalnością gospodarczą
Prawo publiczne chroni interes publiczny, natomiast prawo prywatne chroni interes prywatny, interes jednostki
Swoboda działalności gospodarczej- Art. 20 Konstytucji RP
„ Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczpospolitej Polskiej”
Osoba prowadząca działalność może wybierać współpracowników, posiada swobodę wyboru rynku. Może wybrać również rodzaj działalności, jaką będzie prowadzić.
Ograniczenia swobody działalności gospodarczej- Art.22 Konstytucji RP
„Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny”
Dwie formy ograniczenia:
W drodze ustawy
Ze względu na ważny interes publiczny
POJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ
Nie ma definicji działalności gospodarczej w prawie UE. Utożsamia się je z prowadzeniem przedsiębiorstwa, tzn. swobodą przedsiębiorczości i świadczenia usług.
Swoboda przedsiębiorczości gwarantuje wolność prowadzenia działalności w wybranym przez podmiot miejscu na obszarze jednolitego rynku, ze szczególnym uwzględnieniem integracji z państwem przyjmującym.
Cechy swobody przedsiębiorczości:
Posiada element stałości, rozumiany jako więź z państwem przyjmującym
Wykonywana w sposób zorganizowany, samodzielny w celach zarobkowych
Posiada element trans graniczności
Pierwotna swoboda przedsiębiorczości- otwieranie nowego przedsiębiorstwa na terenie obcego kraju
Wtórna swoboda przedsiębiorczości- sytuacje, gdy przedsiębiorca w kraju ojczystym prowadzi działalność i otwiera filię za granicą.
Swoboda świadczenia usług – 1. Świadczenie odpłatne, które jest wykonywane trans granicznie i ma charakter czasowy.
2. działalność o charakterze przejściowym, tymczasowym, wykonywana poza granicami kraju.
Elementy swobody świadczenia usług:
Przejściowy, tymczasowy charakter
Transgraniczność
Charakter zarobkowy
Samodzielność
Stałość ( tylko w wymiarze prowadzenia przedsiębiorstwa)
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA NA GRUNCIE USDG
Art.2 USDG
Ustawodawca stwierdził, że nie każda działalność prowadzona przez przedsiębiorcę jest działalnością gospodarczą.
Kryteria działalności gospodarczej:
Ekonomiczna klasyfikacja działalności- „działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż”
Działalność zawodowa- działalność wykonywana w profesjonalny sposób, czyli we własnym imieniu i na własny rachunek
Organizacja ( zorganizowanie)- „wykonywana w sposób zorganizowany”; działalność gospodarcza nie może mieć charakteru przypadkowego. Dwie formy organizacji:
Formalna- dopełnienie wszelkich formalności
Materialna- niezbędne środki finansowe, lokalowe, itp.
Ciągłość gospodarcza- liczy się zamiar prowadzenia, wykonywania określonej działalności przez pewien okres czasu
Zarobkowy charakter- zamiar osiągnięcia zysku
Wyłączenie zastosowania przepisów USDG (art.3 USDG):
Działalność wytwórcza w rolnictwie
Agroturystyka w rolnictwie
Wyrób wina przez rolników w określonej ilości wyznaczonej przez ustawę
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej( TFUE) przewiduje możliwość ograniczenia przez państwa członkowskie zarówno swobody przedsiębiorczości, jak i swobody świadczenia usług w dwóch przypadkach:
Działalność związaną z wykonywaniem władzy publicznej państwo zastrzega wyłącznie na rzecz własnych obywateli
Wyłączenie występuje ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne i zadanie publiczne.
Prawo UE nie posługuje się jedną definicja przedsiębiorcy. Można natomiast przyjąć, że pojęcie to obejmuje podmiot, który wykonuje w sposób stały i ciągły samodzielną działalność gospodarczą o charakterze zarobkowym w innym państwie członkowskim. Osoba fizyczna musi posiadać obywatelstwo państwa członkowskiego, natomiast osoba prawna musi być utworzona zgodnie z prawem jednego z państw członkowskich oraz mieć na terytorium UE siedzibę statutową, zarząd, albo główne przedsiębiorstwo.
Cechy przedsiębiorcy w prawie UE:
Samodzielny
Prowadzi działalność w sposób stały i ciągły
Zasada traktowania narodowego- oznacza, że samo zatrudnianie i zakładanie przedsiębiorstw powinno się odbywać z zachowaniem warunków ustalonych w prawodawstwie państwa, w którym działalność gospodarcza jest podejmowana i wykonywana.
PRZEDSIĘBIORCA W PRAWIE POLSKIM
Początkowo utożsamiano pojęcie przedsiębiorcy z kupcem. Kupiec definiowany jako osoba prowadząca przedsiębiorstwo. Kupiec rejestrowy- osoba prowadząca przedsiębiorstwo o większych rozmiarach.
KLASYFIKACJA PRZEDSIĘBIORCÓW
Kryteria brane przy podziale przedsiębiorców:
Średnioroczne zatrudnienie
Roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, usług, wyrobów
ZADANIE
Przedsiębiorca X zatrudniał na początku ostatniego roku obrotowego 13 pracowników na pełny etat. Duża konkurencja osłabiła działalność przedsiębiorcy, który pod koniec ostatniego roku obrotowego zmniejszył zatrudnienie do 3 pracowników na pełen etat, jednego pracownika na 2/3 etatu, jednego pracownika na ¾ etatu, ponadto jednego pracownika na 1/3 etatu, jednego na ¼ etatu, ponadto 4 pracowników na umowę-zlecenia i 2 pracownice przeszły na urlopy macierzyńskie.
Przedsiębiorca X osiągnął roczny obrót brutto ze sprzedaży towarów w wysokości 52 mln € ( 47 mln € netto). Określ, jakiej kategorii jest ten przedsiębiorca?
( ten przedsiębiorca należy do średnich przedsiębiorców, średnio zatrudniał 9 pracowników).
Do kategorii przedsiębiorców zalicza się:
Osoba fizyczna wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą- osoba fizyczna, będąca przedsiębiorcą w rozumieniu USGD musi posiadać:
Pełną zdolność do czynności prawnych ( powyżej 18stego roku życia i nieubezwłasnowolniona)
Musi uzyskać wpis do odpowiedniego rejestru ( zalegalizowanie działalności)
Osoba prawna wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą-osoby prawne jako przedsiębiorcy mogą występować w następujących formach:
Osoby prawne, dla których wykonywanie działalności gospodarczej jest celem wyłącznym, np. przedsiębiorstwa państwowe
Osoby prawne, dla których prowadzenie działalności gospodarczej może byś tylko jednym z wielu celów realizowanych jednocześnie, np. spółki cywilne, spółdzielnie, czy też towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
Osoby prawne, których z założenia nie tworzy się dla prowadzenia działalności gospodarczej, ale które działalność gospodarczą mogą prowadzić, jako działalność uboczną, np. organizacje non-profit
Jednostka organizacyjna nie będąca osoba prawną, której odrębna ustawa przydziela zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą( tzw. Ułomne osoby prawne)
Wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Klasyfikacja przedsiębiorców:
Ze względu na podmiot:
Osoby fizyczne
Osoby prawne
Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, który oddzielna ustawa przydziela zdolność prawną
Liczba podmiotów wykonujących działalność gospodarczą:
Przedsiębiorca jednoosobowy ( pojedyncza osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą, spółka jednoosobowa)
Przedsiębiorca zbiorowy ( zrzeszenia osób fizycznych lub osób prawnych)
Ze względu na formę organizacyjno-prawną:
Przedsiębiorcy, którzy wykonują działalność gospodarczą w formie ściśle określonej przez prawo
Przedsiębiorcy, którzy nie wybrali żadnej z form przewidzianej prawem
Kryteria domicylu ( miejsce zamieszkania przedsiębiorcy, siedziba przedsiębiorstwa lub obywatelstwo przedsiębiorcy) :
Przedsiębiorcy krajowi
Przedsiębiorcy zagraniczni
Forma własności kapitału przedsiębiorstwa:
Przedsiębiorca państwowy
Przedsiębiorca prywatny
Cel wykonywania działalności :
Przedsiębiorcy, dla których działalność gospodarcza stanowi cel podstawowy
Przedsiębiorcy, dla których wykonywanie działalności gospodarczej stanowi cel uboczny lub pomocniczy
Wielkość ekonomiczna przedsiębiorstwa:
Mikro przedsiębiorcy
Mali przedsiębiorcy
Średni przedsiębiorcy
Przedsiębiorcy większych rozmiarów, o których ustawa nie stanowi
LEGALIZACJA PRZEDSIĘBIORCÓW
Polska Klasyfikacja Działalności- jest umownie przyjętym, hierarchicznie usystematyzowanym podziałem zbioru rodzajów działalności społeczno-gospodarczej, jakie realizują jednostki (podmioty gospodarcze).
CEIDG to system umożliwiający założenie firmy przez Internet i ewidencjonujący osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. System ten umożliwia złożenie wniosku o:
Wpis do ewidencji
Zmianę wpisu( np. w zakresie miejsca lub rodzaju działalności gospodarczej)
Zawieszenie działalności gospodarczej
Wznowienie działalności
Wykreślenie z ewidencji
Sposoby złożenia wniosku:
Drogą elektroniczną( art. 26 ust. 4 USDG)
Za pośrednictwem urzędu gminy- osobiście lub wysłany listem poleconym (podpis potwierdzony przez notariusza) [art. 27 ust. 9 USDG]. Urząd Gminy jest wybrany przez przedsiębiorcę.
Wniosek do CEIDG musi być podpisany z użyciem:
Podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą odpowiedniego certyfikatu
Podpisu potwierdzonego profilem zaufanym w ramach ePUAP (należy wejść na platformę, założyć na niej konto, a następnie złożyć wniosek o profil zaufany, w punkcie kontaktowym jednorazowo potwierdzić swoją tożsamość, np. w oddziale ZUS, Urzędy Skarbowe).
Jeżeli wniosek o wpis do CEIDG jest niepoprawny, to:
Gdy został złożony on-line, to system niezwłocznie poinformuje o niepoprawności wniosku
Gdy został złożony w urzędzie gminy, to organ gminy niezwłocznie wzywa do skorygowania lub uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni roboczych pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
Wniosek niepoprawny, to taki, który:
Nie zawiera wszystkich danych wymaganych w formularzu urzędowym
Zawiera błędne dane
Dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy
Został złożony przez osobę, wobec której wydano zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wskazanej we wniosku
Został złożony przez osobę już wpisaną do CEIDG
Był niepodpisany
Zawieszenie działalności gospodarczej( art. 14a USDG)
Działalność gospodarczą może zawiesić przedsiębiorca niezatrudniający pracowników, tzn. taki, który nie nawiązał stosunku pracy z pracownikami.
Przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą od 30 dni do 24 miesięcy.
Po upływie 24 miesięcy zostaje z urzędu wykreślony z ewidencji.
Okres zawieszenia może być podany w dniach, miesiącach, albo miesiącach i dniach.
W czasie zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej , ale może regulować zobowiązania powstałe przed dniem zawieszenia( art. 14a ust. 4 USDG).
Zawieszenie zwalnia z szeregu obowiązków płatniczych w zakresie ubezpieczeń społecznych, jak też obowiązku zapłaty zaliczek na podatek dochodowy oraz składania deklaracji w zakresie podatku od towarów i usług.
ZASADY WYKREŚLENIA Z REJESTRU (art. 30 i 34 USDG)
Osobiście- poprzez złożenie wniosku przez przedsiębiorcę w terminie 7 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.
Z urzędu: w drodze decyzji administracyjnej właściwego ministra do spraw gospodarki w następujących sytuacjach:
Prawomocnego orzeczenia zakazu wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę
Niezłożenia wniosku o wznowienie działalności
Dokonanego z naruszeniem prawa
Punkt kontaktowy- prowadzi do minister właściwy do spraw gospodarki.
Zadania punktu kontaktowego:
Umożliwienie dopełnienia procedur związanych z podejmowaniem, wykonywaniem i zakończeniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Udzielenie informacji dotyczących:
Procedur i formalności wymaganych przy podejmowaniu, wykonywaniu lub zakończeniu działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Ogólnych zasad świadczenia usług w państwach , w szczególności w zakresie ochrony konsumentów
Danych kontaktowych właściwych organów wraz ze wskazaniem zakresu ich kompetencji
Sposobów i warunków dostępu do rejestrów publicznych baz danych dotyczących działalności gospodarczej i przedsiębiorców
Środków prawnych przysługujących w przypadku sporu między właściwym organem a przedsiębiorcą lub konsumentem, między przedsiębiorcą a konsumentem ora między przedsiębiorcami
Wydanych lub opracowanych przez właściwe organy wyjaśnień w zakresie przepisów dotyczących podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej
Danych kontaktowych stowarzyszeń i organizacji, które mogą udzielić praktycznej pomocy przedsiębiorcom lub konsumentom
Praw i obowiązków pracowników i pracodawców
Przepisów regulujących świadczenie usług poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 14USDG
Do CEIDG uzyskują wpis osoby fizyczne, natomiast do KRS wpis uzyskują inne podmioty działalności gospodarczej, czyli osoby prawne i inne jednostki, nie będące osobami prawnymi, ale którym odrębna ustawa przyznaje osobowość prawną.
KRAJOWY REJESTR SĄDOWY-można określić jako prowadzoną przez sąd rejonowy księgę publiczna, służącą do ujawniania przewidzianych przez prawo okoliczności dotyczących podmiotów podlegających wpisowi.
Budowa KRS:
Obejmuje on trzy rejestry
I rejestr – Rejestr Przedsiębiorców
II rejestr- Rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej
III rejestr- Rejestr dłużników niewypłacalnych
Organy KRS:
Sady rejonowe( sądy gospodarcze)- prowadzą rejestr w systemie informatycznym, ponadto obejmują swoją właściwością obszar województwa lub jego część
Organy gminy( wójt, burmistrz, prezydent miasta)- jako zadania zlecone wykonują czynności związane z prowadzeniem KRS, polegające na zapewnieniu zainteresowanym:
Wglądu do PKD
Urzędowych formularzy wniosków
Dostępu do informacji o wysokości opłat, sposobie ich uiszczenia
Centralna Informacja KRS z oddziałami przy sądach rejestrowych, która wykonuje zadania
Prowadzi zbiór informacji oraz elektroniczny katalog dokumentów
Udziela informacji oraz elektroniczny katalog dokumentów
Wydaje odpisy, wyciągi i zaświadczenia i pobiera stosunkowe opłaty
Z KRS nieodłącznie wiąże się zasada jawności, która stanowi, że:
Każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w rejestrze
Każdy ma prawo otrzymywać (również drogą elektroniczną) poświadczone odpisy, wyciągi, zaświadczenia i informacje
Wpisy do KRS podlegają obowiązkowemu ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
Zasadę jawności uzupełniają następujące domniemania:
Powszechnej znajomości danych wpisanych do rejestru
Prawdziwości danych wpisanych w rejestrze
Zgodności dany zawartych w rejestrze ze zgłoszeniem
Funkcje rejestrów:
Kreatywna (legalizująca)- związana jest ze skutkami prawnymi wpisu w rejestrze (uzyskania osobowości prawnej, uzyskanie statusu przedsiębiorcy, legalizacja działalności gospodarczej)
Informacyjna- dostarcza informacji odnośnie przedsiębiorców, dzięki niej mamy wpływ na ochronę bezpieczeństwa i obrotu gospodarczego, a także realizowane są cele fiskalne.
OGÓLNE WARUNKI PODEJMOWANIA, WYKONYWANIA I ZAKOŃCZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Przedsiębiorca ma obowiązek posiadania i posługiwania się numerem NIP w obrocie prawnym i gospodarczym (art. 16 USDG)
Obowiązek wpisu do odpowiedniego rejestru (legalizacja działalności gospodarczej)=> art. 14 ust. 1 USDG
Obowiązek przestrzegania reguł uczciwej konkurencji (art. 17 USDG). Z obowiązkiem tym wiąże się zakaz takiego zachowania przedsiębiorców, które naruszają konkurencję i prawa konsumentów, czy też dobre obyczaje, min. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów określa konsekwencje niestosowania się do tego zakazu.
Przykłady czynów nieuczciwej konkurencji to:
Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, towarów lub usług
Naśladownictwo produktów
Utrudnianie dostępu do rynku
Nieuczciwa lub zakazana reklama
Obowiązek wykonywania działalności gospodarczej w sposób nienaruszający w szczególności zdrowia i życia ludzkiego, moralności publicznej oraz środowiska naturalnego (art. 18 USDG)
Obowiązek posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
Kwalifikacje zawodowe to zespół wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych potwierdzonych przez uprawniony organ w formie odpowiedniego dokumentu( dyplomu, świadectwa)
Obowiązek odpowiedniego oznaczenia towaru przedsiębiorcy(art. 20 USDG):
Firma przedsiębiorcy i jego adres
Informacje umożliwiające identyfikację towaru
Obowiązek odpowiedniego oznaczenia przedsiębiorcy (art. 21 USGD), czyli firmy przedsiębiorcy, numeru NIP oraz siedziby i adresu przedsiębiorcy.
Obowiązek posługiwania się rachunkiem bankowym(art. 22 USDG).
Umożliwia większą przejrzystość finansów prowadzonych przez przedsiębiorców. Ma to istotne znaczenie w prawie podatkowym (płacenie podatków), czy też w prawie karnym( „pranie brudnych pieniędzy”).
OBOWIĄZKI PAŃSTWA I JEGO ORGANÓW WOBEC PRZEDSIĘBIORCÓW:
Państwo ma zakaz ustanawiania dodatkowych warunków koniecznych do podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności przez zainteresowany podmiot( art. 6 USDG ). Tym samym wyeliminowanie uznania administracyjnego organów państwa w zakresie korzystania z wolności gospodarczej.
Nakaz udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom z poszanowaniem zasad równości i konkurencji. Przykłady pomocy publicznej to, np. ulgi podatkowe.
Nakaz wspierania rozwoju przedsiębiorczości (art. 8 USDG)
Nakaz poszanowania uzasadnionych interesów przedsiębiorczości (art. 9 USDG). Wiąże się z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego.
Nakaz wydawania wiążących interpretacji przepisów podatkowych( art. 10 USDG )
Nakaz załatwiania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki(art. 11 USDG), czyli w miarę możliwości jak najszybciej.
Nakaz współdziałania organów administracji publicznej z organizacjami pracodawców, pracowników, przedsiębiorców oraz samorządami zawodowymi i gospodarczymi ( art. 12 USDG )
REGLAMENTACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Reglamentacja działalności- ingerencja państwa w sferę gospodarki, której istotą jest ograniczenie swobody zachowań przedsiębiorców.
Przyczyny reglamentacji:
Zagrożenia, jakie mogą wynikać z wykonywania niektórych rodzajów działalności gospodarczej
Wynikają z założeń polityki gospodarczej państwa lub z jego zobowiązań międzynarodowych (np. wyczerpywalne zasoby naturalne kraju)
Szczególna potrzeba ochrony interesu konsumentów
Reglamentację działalności gospodarczej dzielimy w następujący sposób:
Działalność regulowana- jest najmniej dotkliwą dla przedsiębiorców formą reglamentacji.(definicja art. 5 pkt. 5 USDG)
Działalność regulowana- działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa.
Działalność gospodarcza oparta na zezwoleniu, licencji lub zgodzie
Koncesja- jest najostrzejszą formą reglamentacji, tzn. przedsiębiorca do jej spełnienia musi dopełnić szeregu warunków określonych przez prawo(dodatkowo potrzebna jest zgoda organu administracji publicznej).
DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA
Działalność regulowana- działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa, tzn. że przedsiębiorca oprócz spełnienia ogólnych obowiązków musi spełnić szczególne warunki przypisane określonej działalności regulowanej.
O działalności regulowanej możemy mówić tylko wówczas, gdy przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną- wynika z tego zakaz domniemania, że jakaś działalność jest działalnością regulowaną.
Podejmowanie regulowanej działalności gospodarczej składa się z trzech etapów:
I Etap- wypełnienie przez przedsiębiorcę szczególnych warunków określonych przepisami odrębnej ustawy.
II Etap- złożenie przez przedsiębiorcę wniosku o dokonanie wpisu w odpowiednim rejestrze działalności regulowanej wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków szczególnych wymaganych do wykonywania danej działalności.
III Etap- dokonanie wpisu przez odpowiedni organ rejestrowy do rejestru działalności rejestrowej.
Kontrola działalności regulowanej
Kontrola wstępna- przeprowadzana w momencie składania wniosku i oświadczenia przez przedsiębiorcę pod względem formalnym, tzn. organ bada jedynie kompletność danych i dokumentów( nie sprawdza spełnienia szczególnych warunków przez przedsiębiorcę).
Kontrola bieżąca- ma miejsce już po rozpoczęciu prowadzenia działalności regulowanej przez przedsiębiorcę-organ sprawdza spełnienie szczególnych warunków.
Katalog rodzajów działalności regulowanej (art. 64 USDG) ma charakter otwarty, tzn. że nie wymienia wprost wszystkich rodzajów działalności regulowanej, tylko stanowi, ze inne ustawy regulują te kwestie.
Przykłady działalności regulowanej:
| Rodzaj działalności regulowanej | Szczególne warunki | Organ rejestrowy |
|---|---|---|
| Prowadzenie stacji kontroli pojazdów | Przedsiębiorca musi posiadać wyposażenie kontrolno-pomiarowe oraz odpowiednie warunki lokalowe, musi zatrudniać uprawnionych diagnostów | Starosta |
| Prowadzenie ośrodka szkolenia kierowców | Posiadanie placu do wykonywania manewrów, co najmniej jednego pojazdu przystosowanego do nauki jazdy, zatrudnianie jednego co najmniej jednego instruktora | Starosta |
| Prowadzenie działalności kantorowej | Ukończony stosowny kurs lub co najmniej roczne doświadczenie w pracy w banku na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą transakcji walutowych. | Prezes NBP |
| Działalność gospodarcza w zakresie organizowanych wyścigów konnych | Posiadanie toru wyścigowego | Prezes Polskiego Klubu Wyścigów Konnych |
| Wytwarzanie wyrobów tytoniowych | Posiadanie pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych, socjalnych i sanitarnych | Minister właściwy do spraw rynków rolnych |
Wykreślenie z rejestru działalności regulowanej następuje na podstawie decyzji administracyjnej odpowiedniego organu prowadzącego rejestr w następujących sytuacjach:
Przedsiębiorca złożył oświadczenie niezgodne ze stanem faktycznym
Przedsiębiorca nie usunął naruszeń wymaganych do wykonywania działalności regulowanej w terminie wyznaczonym przez organ
Organ stwierdzi rażące naruszenie przez przedsiębiorcę warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej
Wykreślenie skutkuje tym, że przedsiębiorca może uzyskać ponowny wpis do tego rejestru(w zakresie działalności objętej wykreśleniem) nie wcześniej niż po upływie trzech lat od dnia wydania decyzji. Trzyletni zakaz wpisu ma zastosowanie również do przedsiębiorców, którzy wykonywali działalność gospodarczą bez wymaganego wpisu do rejestru działalności regulowanej.
ODMOWA UDZIELENIA WPISU DO REJESTRU DZIAŁALNOŚCI REGULOWANEJ
Organ rejestrowy odmawia wpisu w formie decyzji administracyjnej w następujących sytuacjach:
Wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywanie działalności gospodarczej objętej wpisem.
Przedsiębiorcę w okresie trzech lat poprzedzających złożenie wniosku wykreślono z rejestru działalności regulowanej z powodów:
Przedsiębiorca złożył oświadczenie niezgodne ze stanem faktycznym
Przedsiębiorca nie usunął naruszeń wymaganych do wykonywania działalności regulowanej w terminie wyznaczonym przez organ
Organ stwierdzi rażące naruszenie przez przedsiębiorcę warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej
KONCESJA- jest to akt zgody organu administracji publicznej na to, iż dany podmiot może podjąć w określonej dziedzinie działalność gospodarczą w zakresie i na warunkach określonych w koncesji i w odrębnych przepisach prawa.
Katalog działalności koncesjonowanej określono w art. 46 ust. 1 USDG.
Do działalności koncesjonowanej zaliczamy:
Działalność związaną z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż kopalin.
Wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją
Działalność związaną z paliwami i energią.
Ochrona osób i mienia
Rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych
Przewozy lotnicze
Prowadzenie kasyna gry
Powyższy katalog ma charakter zamknięty, tzn. że w art. 46 ust. 1 USDG wymieniono wszystkie rodzaje koncesji obowiązujących na gruncie prawa polskiego.
Dopuszczalne jest wprowadzenie innych rodzajów koncesji w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 46 ust.3 USDG:
Działalność gospodarcza ma szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli, albo inny ważny interes publiczny.
Tylko w przypadku, gdy dana działalność nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej, albo zezwolenia
Wprowadzenie koncesji wymaga zmiany USDG
Cechy koncesji:
Akt administracyjny(decyzja administracyjna)
Wydawany w sferze rezygnacji państwa (lub jednostki samorządu terytorialnego) ze swego monopolu
Zgoda na podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej przez niepaństwowe podmioty gospodarcze
Wydawany na wniosek zainteresowanego
Wydawany z zapewnieniem ochrony prawnej trwałości koncesji
Kontrola na etapie składania wniosku przez przedsiębiorcę przyjmuje następujący charakter:
Kontrola formalna wniosku- organ koncesyjny sprawdza kompletność danych i dokumentów
Kontrola merytoryczna wniosku- organ koncesyjny sprawdza, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją oraz, czy daje rękojmię (gwarancję) prawidłowego jej wykonania.
W przypadku ograniczonej liczby koncesji organ koncesyjny może przeprowadzić postępowanie , o którym informuje w Dzienniku Urzędowym RP Monitorze Polskim. Jeżeli liczba przedsiębiorców spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest większa niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia, to organ koncesyjny zarządza przetarg, o którym również informuje w Monitorze Polskim. Następnie przedsiębiorcy składają oferty, a podstawowym kryterium jest wysokość zadeklarowanych opłat za udzielenie koncesji.
Organ koncesyjny może przeprowadzić kontrolę działalności koncesjonowanej w czasie jej wykonywania. Zakres tej kontroli obejmuje:
Zgodność wykonywania działalności z udzieloną koncesją
Przestrzeganie warunków wykonywania działalności gospodarczej
Obronności i bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.
Organ koncesyjny może przeprowadzić kontrolę w następujący sposób:
Wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest wykonywana działalność objęta koncesją w dniach i w godzinach, w których działalność jest wykonywana lub powinna być wykonywana.
Żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji, oraz udostępniania danych mających związek z przedmiotem kontroli.
| Działanie obligatoryjne | Działanie fakultatywne | |
|---|---|---|
| Cofnięcie koncesji | 1.Wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywanie działalności gospodarczej objętej koncesją 2.Przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją mimo wezwania organu koncesyjnego 3.Trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją |
|
| Cofnięcie koncesji lub zmiana zakresu koncesji | 1.Gdy przedsiębiorca narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania działalności koncesjonowanej 2.Gdy przedsiębiorca w wyznaczonym terminie nie usuną stanu faktycznego lub prawnego, niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją |
Promesa koncesji (art. 60 USDG) jest to przyrzeczenie wydania koncesji. W okresie ważności promesy(nie krótszym niż 6 miesięcy) nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie chyba, że uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy, wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie lub wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt. 1 i 2 USDG. Promesa koncesji w pewien sposób gwarantuje przedsiębiorcy, który poczynił nakłady finansowe, organizacyjne i kadrowe na udzielenie koncesji.
ZEZWOLENIA, LICENCJE, ZGODY- są pośrednią formą reglamentacji działalności gospodarczą, pomiędzy działalnością regulowaną a koncesją. Formy te są słabsze od koncesjonowania i jednocześnie bardziej rygorystyczne niż działalność regulowana.
| Zezwolenia, licencje, zgody | Koncesja |
|---|---|
| Katalog ma charakter względnie otwarty lub względnie zamknięty (art. 75 USDG) | Katalog ma charakter zamknięty |
| Organ dokonuje sprawdzenia spełnienia określonych prawem warunków wykonywania działalności (bez rękojmi prawidłowego wykonania) | Organ dokonuje sprawdzenia spełnienia określonych prawem warunków wykonywania działalności oraz dodatkowo rękojmię jego wykonania |
| Gdy dana działalność nie może być wykonywana jako wolna lub regulowana | Gdy dana działalność nie może być wykonywana jako wolna, regulowana lub na podstawie zezwolenia, licencji i zgody |
| Tzw. Decyzja związana, tzn. przepisy w tym zakresie są bardziej skonkretyzowane, a proces oceny organu państwa jest ograniczony do minimum | Decyzja uznaniowa, występują tutaj przesłanki nieostre, które pozostawiają organowi koncesjonowanemu swobodę decydowania |
Przykłady zezwoleń:
Prowadzenie działalności gospodarczej na terenie sfery ekonomicznej, uprawniające do korzystania z pomocy publicznej
Obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi
Przykłady licencji:
Wykonywanie międzynarodowego lub krajowego transportu drogowego
Wykonywanie przewozów kolejowych osób lub rzeczy
Przykłady zgody:
Prowadzenie systemów płatności lub też prowadzenie systemów rozrachunku papierów wartościowych
Podmioty zagraniczne wykonujące działalność gospodarczą dzielimy na:
Osoby zagraniczne( art. 5 pkt. 2 USDG):
Osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego
Osoba prawna z siedzibą za granicą
Jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną, z siedzibą za granicą
Przedsiębiorców zagranicznych (art. 5 pkt. 3 USDG)- osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą oraz obywatel polski wykonujący działalność gospodarczą za granicą.
Statusem przedsiębiorcy zagranicznego spośród zagranicznych osób fizycznych legitymuje się wyłącznie ta zagraniczna osoba fizyczna, która wykonuje pierwotną działalność gospodarczą za granicą, tj. na podstawie prawa obcego.
Przedsiębiorcą zagranicznym nie jest natomiast zagraniczna osoba fizyczna, która wykonuje pierwotną działalność gospodarczą na terytorium RP.
Wnioski:
Każdy przedsiębiorca zagraniczny jest osobą zagraniczną, lecz nie każda osoba zagraniczna jest przedsiębiorcą zagranicznym
Osoba zagraniczna, która wykonuje pierwotną działalność gospodarczą za granicą jest przedsiębiorcą zagranicznym. Status ten nie ulega zmianie w przypadku wykonywania działalności gospodarczej za pośrednictwem oddziału z siedzibą na terytorium RP, gdyż wykonywanie tej działalności zależy bezpośrednio od wykonywania pierwotnej działalności gospodarczej za granicą.
Osoba zagraniczna, która wykonuje pierwotną działalność gospodarczą na terytorium RP ma status przedsiębiorcy polskiego ( obowiązują ją takie same zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, jak obywateli polskich).
Obywatel polski, który wykonuje pierwotną działalność gospodarcza za granica ma status przedsiębiorcy zagranicznego.
ODDZIAŁY Definicja art. 5 pkt. 4 USGD Wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej wykonywana przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności. Art. 85-92 USDG |
PRZEDSTAWICIELSTWA Art. 93- 102a USDG |
|
|---|---|---|
| Zakres podmiotowy(jakie podmioty mogą założyć oddział/przedstawicielstwo) | Przedsiębiorca zagraniczny | Przedsiębiorca zagraniczny Osoba zagraniczna |
| Zakres działalności | Wyłącznie w zakresie podmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego | (przedsiębiorca zagraniczny) Zakres działania może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. (osoba zagraniczna) W zakresie reklamy i promocji gospodarki swojego kraju |
| Rejestr urzędowy | Rejestr przedsiębiorców KRS | Wpis do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych- „rejestr przedsiębiorców”, rejestr prowadzony przez ministra do spraw gospodarki |
| Obowiązki przedsiębiorcy zagranicznego | *ustanowienie osoby uprawnionej w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego *posługiwanie się oryginalną nazwą przedsiębiorcy zagranicznego z przetłumaczoną formą prawną przedsiębiorstwa z dopiskiem „oddział w Polsce” *prowadzenie oddzielnej rachunkowości w języku obcym *zgłaszać wszelkie zmiany faktyczne i prawne w terminie 14 dni |
*posługiwanie się oryginalną nazwą przedsiębiorcy oraz przetłumaczona forma prawna z dopiskiem „przedstawicielstwo w Polsce” *posługiwanie się oryginalną nazwą przedsiębiorcy zagranicznego z przetłumaczoną formą prawną przedsiębiorstwa z dopiskiem „oddział w Polsce” *prowadzenie oddzielnej rachunkowości w języku obcym *zgłaszać wszelkie zmiany faktyczne i prawne w terminie 14 dni |
| Cechy charakterystyczne | Posiada dwa elementy: *element samodzielności(przestrzenne wyodrębnienie od zakładu głównego, upoważnienie osoby uprawnionej do reprezentowania, prowadzenie odrębnych ksiąg rachunkowych, wyodrębnienie majątkowe) *element zależności od ośrodka głównego( podrzędność organizacyjna, podmiotowa tożsamość działalności, brak podmiotowości prawnej) Może powstać w oparciu o zasadę wzajemności: *obywatele polscy mogą otworzyć oddział w państwie, z którego pochodzi przedsiębiorca zagraniczny *przedsiębiorca zagraniczny traktowany jest na takich samych zasadach, jak obywatel polski Nie można odmówić założenia oddziału. |
Brak elementu samodzielności. Nie ma mowy o zasadzie wzajemności. Można odmówić założenia przedstawicielstwa. |
Partnerstwo publiczno-prywatne jest to wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.
Najczęściej dotyczy takich dziedzin jak:
Budowy lub remontu obiektu budowlanego
Świadczenia usług
Wykonania określonego działu
Podmiot publiczny wybiera partnera prywatnego, który przedstawi najlepszą ofertę. Następnie strony zawierają umowę, a podmiot publiczny kontroluje realizację przedsięwzięcia.
Nie każda, oparta na umowie, współpraca podmiotów publicznego i prywatnego jest partnerstwem publiczno- prywatnym- tylko taka, która spełnia ustawowo określone zasady i tryb współpracy tych podmiotów.
Specjalna strefa ekonomiczna to wyodrębniona zgodnie z przepisami ustawy niezamieszkała część terytorium Polski, na której może być prowadzona działalność gospodarcza na szczególnych zasadach. Strefa może być utworzona w celu przyśpieszenia rozwoju gospodarczego danej części terytorium kraju. Obecnie w Polsce istnieje 14 takich stref.
Korzyści, jakie wynikają z prowadzenia działalności na obszarze strefy to przede wszystkim zwolnienie do podatku dochodowego przedsiębiorcy, a także zapewnienie dodatkowych miejsc pracy. Przedsiębiorca, który chce prowadzić działalność na obszarze strefy musi uzyskać stosowne zezwolenia.
Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego.
Gminy, powiaty i województwa realizują zadania o charakterze użyteczności publicznej. Większość tych zadań polega na bieżącym i nie przerwanym zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej.
Działalność gospodarczą o charakterze użyteczności publicznej cechuje:
Ciągłość( bez względu na rezultaty ekonomiczne)
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludzkości, tj. osób trzecich (cudzych potrzeb, a nie własnych)
Powszechna dostępność do świadczonych usług
Przykłady zadań gminy:
Sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę
Usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych
Wysypisko
Zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną
Ogólne zasady przeprowadzenia kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy:
Obowiązek zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli (po upływie 7 dni, a nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia przedsiębiorcy)
Obowiązek wykonywania czynności kontrolnych w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej
Obowiązek przedsiębiorcy prowadzenia i przechowywania w swojej siedzibie książki kontroli oraz upoważnień i protokołów kontroli
Zakaz równoczesnego podejmowania i prowadzenie więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy
Określony czas trwania kontroli przedsiębiorcy w roku kalendarzowym
USDG przewiduje możliwość odstąpienia od ogólnych zasad przeprowadzenia kontroli działalności gospodarczej. Wśród najczęściej powtarzających się przyczyn odstąpienia wskazuje się:
Stosowanie przepisów prawa wspólnotowego lub ratyfikowanych umów międzynarodowych
Przeciwdziałanie popełnieniu przestępstwa
Kontrola jest prowadzona w oparciu o przepisy o ochronie konkurencji i konsumentów
Bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub środowiska naturalnego
Przedsiębiorca ma możliwość wniesienia sprzeciwu wobec podjęcia i przeprowadzenia kontroli. Uzasadniony sprzeciw na piśmie przedsiębiorca wnosi w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli do organu podejmującego i wykonującego kontrolę(zawiadamia o tym na piśmie kontrolującego).
Sprzeciw powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych i biegu czasu trwania kontroli.
Organ kontroli w terminie 3 dni roboczych odo dnia otrzymania sprzeciwu rozpatruje go i wydaje postanowienie:
O odstąpieniu od czynności kontrolnych lub
O kontynuowaniu czynności kontrolnych
Przedsiębiorca ma 3 dni na złożenie zażalenia na postanowienie. Organ kontroli rozpatruje zażalenie w terminie 7 dni od jego wniesienia (wydaje postanowienie). Jeżeli organ kontroli nie zareaguje na sprzeciw lub zażalenie przedsiębiorcy to, przyjmuje się, że odstępuje od czynności kontrolnych.
Ustawa z 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.
Cele podstawowe:
Wskazuje warunki rozwoju i ochrony konkurencji
Określa zasady ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów
Cel ustawy- ochrona interesu publicznego
Ochrona konkurencji podejmowana jest w interesie państwa, niezależnie od działań jednostek
Zapobieganie nieuczciwym zachowaniom pomiędzy samymi przedsiębiorcami, a także zapobieganie nieuczciwym zachowaniom przedsiębiorców wobec konsumentów
Organy:
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)
Centrala w Warszawie
9 delegatur (na czele z dyrektorami)
Prezes UOKiK
Centralny organ administracji rządowej, pozaresortowy, monokratyczne oraz decyzyjny
Zadania:
Sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem przepisów
Wydaje szereg decyzji
Prowadzi badania stanu koncentracji gospodarki i zachowań rynkowych przedsiębiorców
Przygotowuje projekty rządowych programów
Współpracuje z krajowymi i międzynarodowymi organami/ organizacjami
Wykonuje zadani i kompetencje organu ochrony konkurencji państwa członkowskiego UE
Wydaje Dziennik Urzędowy UOKiK
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ( Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział)
Właściwy w sprawach odwołań od decyzji Prezesa UOKiK oraz zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa UOKiK
Odwołanie od decyzji Prezesa UOKiK:
Doręczenie decyzji stronie, która ma maksymalnie 14 dni na wniesienie odwołania. Odwołanie adresowane jest do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za pośrednictwem Prezesa UOKiK.
Prezes UOKiK ma dwie możliwości:
Może uznać odwołanie za słuszne- może uchylić lub zmienić podjętą decyzję w całości lub w części w drodze kolejnej decyzji
Nie uznaje decyzji za słuszną- to przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu. Sąd przeprowadza badanie pod względem formalnym.
Jeżeli przedsiębiorca nie dochował terminu, to sąd odrzuca odwołanie, na co przysługuje przedsiębiorcy zażalenie
Jeżeli odwołanie zawiera braki, to sąd wzywa do ich uzupełnienia
Jeżeli odwołanie nie zawiera żadnych braków, to sąd rozpatruje sprawę merytorycznie- może uwzględnić odwołanie lub je oddalić.
Sąd Apelacyjny w Warszawie
Sąd Najwyższy
Europejski Trybunał Sprawiedliwości
Istnieje możliwość zadania pytania odnośnie wykładni Traktatu, aktów, statutów
Trybunał dokonuje interpretacji prawa unijnego w sposób abstrakcyjny z tym, że orzeczenie Trybunału brane jest pod uwagę przy wydawaniu wyroku przez sad krajowy
Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów
Organ opiniodawczo- doradczy Prezesa UOKiK
9 powiatowych Rzeczników Konsumentów (z obszarów delegatur UOKiK)
Powiatowy (miejski) Rzecznik Konsumentów
Zapewnia bezpłatne poradnictwo konsumentów
Występuje do przedsiębiorców w związku z ochroną praw i interesów konsumentów
Może wyznaczać powództwa na rzecz konsumentów oraz występować do toczących się postępowań
Co roku składa sprawozdanie(staroście, prezydentowi miasta) ze swojej działalności
Inspekcja Handlowa
Wykonuje zadania zlecone przez Prezesa UOKiK, m.in. w zakresie przeprowadzania kontroli
Działalności kieruje Główny Inspektor Inspekcji Handlowej
Stałe Polubowne Sądy Konsumenckie
Działają przy wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej
Zarówno konsument jak i przedsiębiorca muszą wyrazić zgodę na wszczęcie sprawy
16 sądów + 15 ośrodków zamiejscowych
Organizacje konsumenckie
Niezależne od przedsiębiorców i ich związków organizacje społeczne, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumenckich
Mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach ogólnych, o ile dochód z działalności służy wyłącznie realizacji celów statutowych (art. 4 pkt. 13 uokik)
Kontrola wykonywana przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta
W razie powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy, a także w razie stwierdzenia:
Zagrożenia życia lub zdrowia
Niebezpieczeństwo powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach
Naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności
Wójt burmistrz lub prezydent miasta niezwłocznie zawiadamia właściwe organy administracji publicznej. Zawiadomione organy powiadamiają o podjętych czynnościach.
W przypadku braku możliwości zawiadomienia, wójt itd. Może nakazać, w drodze decyzji, wstrzymanie wykonywana działalności gospodarczej na czas niezbędny, nie dłuższy niż 3 dni.
Decyzji nakazującej wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej nadaje się rygor natychmiastowej wykonywalności.