Płacenie podatków w Polsce jest obowiązkowe i obejmuje wszystkie podmioty funkcjonujące na obszarze podlegającym administracji państwa. Wysokość podatków jest regulowana przez odpowiednie ustawy uchwalane przez parlament. Określają one podstawy prawne oraz zasady pobierania podatków i działania systemu podatkowego państwa, a także systemu podatkowego samorządów terytorialnych. Podatki są podstawowym źródłem dochodu państwa i samorządów terytorialnych. Płacąc je, podatnicy finansują m.in. opiekę zdrowotną, szkolnictwo.

Podstawowe pojęcia związane z podatkami:

• podmiotami opodatkowania VAT są osoby fizyczne, osoby prawne, oraz jednostki niemające osobowości prawnej, które same wykonują działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat;

• płatnik podatku-osoba prawna lub osoba fizyczna, której obowiązkiem jest naliczyć podatnikowi podatek, potrącić go i odprowadzić do budżetu, płatnik podatku podlega obowiązkowi ewidencyjnemu-w US otrzymuje nr identyfikacyjny NIP, który powinien być wpisany na wszystkich formularzach stwierdzających m.in. zeznania podatkowe, należności budżetowe, a pobierane przez organy podatkowe i urzędy celne;

• przedmiot opodatkowania-sytuacja lub zdarzenie, których wystąpienie rodzi obowiązek podatkowy; z opodatkowania zwolnione są niektóre towary i usługi zamieszczone w załączniku do ustawy oraz art. używane; również ustawa wprowadziła specjalne zasady opodatkowania towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków; w przypadku tych towarów podstawą opodatkowania jest marża, a nie obrót;

• podstawa opodatkowania-wartość, od której nalicza się podatek według obowiązującej stawki podatkowej;

• podatki pośrednie-typ podatków, których konstrukcja rozdziela podmiot gospodarczy zobowiązany do ich naliczenia i zapłacenia od podmiotu, który ponosi ich faktyczny ciężar ekonomiczny; wiąże się to z założonym przez ustawodawcę zjawiskiem doliczania podatków pośrednich przez sprzedawcę do ceny produktu (w sposób ukryty lub jawny), w rezultacie czego faktycznie (choć pośrednio) ich ciężar ponosi nabywca;

• dostawa towarów-przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jako właściciel;

• eksport towarów-wywóz towarów z kraju do państw nie należących do UE, potwierdzony przez graniczny urząd celny państwa UE;

• import towarów-importem jest przewóz towarów do kraju nie będącego członkiem UE;

• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów-dostawa z kraju UE do innych krajów UE;

• wartość netto-jest to wartość towaru lub usługi bez podatku VAT;

• wartość brutto-wartość towaru lub usługi wraz z podatkiem VAT.

VAT (ang. Value Added Tax) to powszechny podatek obrotowy netto, który płacą wszyscy nabywcy towarów i usług. Obciążenie podatkowe, przypada na każdą fazę sprzedaży (obrotu). VAT oblicza się w ten sposób, że od podatku należnego w danej fazie sprzedaży odlicza się podatek naliczony w fazie poprzedniej. W Polsce VAT wprowadzono 5 lipca 1993 r. na mocy ustawy z 8 stycznia 1993r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Podatek od towarów i usług jest powszechnym, pośrednim, wielofazowym podatkiem obrotowym. Powszechnym, ponieważ obowiązek jego odprowadzania do US spoczywa na każdym, kto zajmuje się produkcją oraz sprzedażą towarów i usług. Wielofazowy, ponieważ jest płacony w każdej fazie produkcji i sprzedaży. Podatkiem są objęte towary i usługi na terytorium danego państwa, natomiast towary przeznaczone na eksport są obciążone podatkiem w kraju importera. VAT jest liczony od wartości netto towarów i usług. Oznacza to, że przedmiot opodatkowania, np. chleb tak naprawdę jest obciążony podatkiem VAT w fazie końcowej, gdy zostaje kupiony przez konsumenta.

Podatek VAT pozbawiony jest cechy kumulacji-kaskadowości dzięki specyficznej metodzie jego rozliczania: podatnik nalicza ten podatek od wartości sprzedanych przez siebie towarów i usług, ale płaci tylko różnicę pomiędzy podatkiem naliczonym a zapłaconym w związku z wcześniejszym nabyciem towarów i usług, uwidocznionym w fakturach nabycia lub dokumentach celnych. Jeśli różnica jest ujemna, płatnik ma prawo do zwrotu nadpłaconego podatku z US. Obowiązek płacenia podatku VAT spoczywa na osobach fizycznych, prawnych oraz jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, sprzedających w ciągu roku towary i usługi o wartości przekraczającej określoną przepisami kwotę (waloryzowaną co roku w związku z inflacją).

Podstawowe funkcje podatku:

• fiskalna (dochodowa)-główne źródło dochodów budżetu państwa, gwarantują finansowanie wydatków publicznych; najstarsza funkcja podatków; 

• informacyjna-realizacja wpływów podatkowych ogółem lub z określonego podatku dostarcza informacji o prawidłowościach bądź nieprawidłowościach przebiegu procesów gospodarczych;

• regulacyjna-kształtowanie dochodu i majątku będących w dyspozycji podatników; dzięki podatkom następuje redystrybucja dochodu i majątku narodowego między podatnikami, a związkami publicznoprawnymi (państwo i organy samorządu terytorialnego);

• stymulacyjna- są wykorzystywane przez państwo jako instrument oddziaływania na decyzje podmiotów gospodarczych w celu skorelowania ich z założeniami polityki gospodarczej i społecznej państwa.

Podstawowe cechy podatku VAT:

• powszechność podatku -podatnikami są wszystkie podmioty dokonujące opodatkowanych czynności niezależnie od ich statusu cywilnoprawnego. Cecha ta pozwala na realizację zasady równości opodatkowania osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.

• wielofazowość podatku-powiązana jest z zasadą powszechności tego podatku, który powinien być nakładany podczas każdego etapu obrotu towarem lub usługą, aż do ostatecznego nabywcy. Obowiązek podatkowy powstaje z tytułu dokonania czynności opodatkowanej i nie ma znaczenia czy podatnikiem jest producent, hurtownik czy detalista.

• charakter podatku od wartości dodanej-wpłacie podlega tylko nadwyżka podatku należnego z tytułu dokonania opodatkowanej czynności ponad kwotę podatku zapłaconego sprzedawcy czy też usługodawcy przez podatnika formalnego. Rozliczenie podatku następuje w oparciu o zasadę potrącalności podatku naliczonego od podatku należnego.

• charakter cenotwórczy-sprzedawca towaru lub usługi wyliczając cenę, jest uprawniony do wliczenia do niej podatku VAT. Wzrost stawek podatkowych może wpływać na wzrost ceny a to w konsekwencji może być przyczyną zjawisk inflacyjnych.

• rzeczowy, zwyczajny, obligatoryjny- na wysokość należności podatkowej nie ma wpływu sytuacja osobista podatnika. Podatek ten jest typowym elementem systemu podatkowego, a czas jego obowiązywania nie jest ustawowo ograniczony.

Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy:

• nieodpłatność;

• przymusowość;

• powszechność;

• bezzwrotność.

Stawki podatku VAT obowiązujące w Polsce:

1. stawka podstawowa 23%;

2. stawki obniżone:

• 8% ;

• 7% (nabycie towarów od rolnika ryczałtowego);

• 5% (m.in. nieprzetworzona żywność, książki i czasopisma specjalistyczne);

• 4% (zryczałtowany VAT od usług taksówek osobowych wynosi 4%;

• 0% (stosowana do eksportu i dostaw wewnątrzwspólnotowych, eksporterzy nie płacą podatku VAT a mają jednocześnie prawo do zwrotów z tytułu podatku naliczonego);

1. zwolnienie z płacenia podatku VAT (zw)- niektóre pozycje są zwolnione z VAT, co oznacza, że podatnik wykonujący takie czynności nie płaci podatku ale jednocześnie nie ma prawa do odliczeń podatku naliczonego.

Stawki podatku VAT:

• zwolnienia z podatku VAT obejmują m.in.:

• usługi pocztowe;

• usługi w zakresie ochrony zdrowia;

• usługi w zakresie edukacji;

• prowadzenia rachunków pieniężnych;

• usługi zakwaterowania w bursach i internatach;

• usługi i dostawy towarów realizowanych przez organizację o charakterze politycznym; związkowym oraz religijnym;

• usługi związane ze sportem; kulturalnych; ubezpieczeniowych i finansowych;

• usługi pomocy społecznej;

• dostawa towarów używanych;

• dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego;

• dostawa niektórych budynków, budowli lub ich części;

• usługi w zakresie wynajmu nieruchomości i udzielania kredytów.

Ustawa o podatku od towarów i usług wyklucza z kategorii przedmiotu opodatkowania:

• czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;

• transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans;

• czynności wykonywane przez osoby fizyczne z tytułu przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy;

• działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i gier na automatach o niskich wygranych, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w ustawie o grach i zakładach wzajemnych.

• podatek 8%:

Stawka podatku VAT w wysokości 8% jest stawką preferencyjną obowiązującą od 2011r. Stosuje się ją do importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków, dostawy o raz wewnątrzwspólnotowego nabycia dzieł sztuki. A także do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

• podatek 7%:

Stawkę podatku VAT w wysokości 7% nalicza nabywca towarów od rolnika ryczałtowego. W zasadzie nie jest to stawka podatku, którą opodatkowane są towary lub usługi, a zryczałtowana kwota zwrotu podatku VAT dla rolnika ryczałtowego. Warto wspomnieć iż, w przypadku nabywania towarów od rolnika ryczałtowego to nabywca wystawia fakturę VAT, oznaczoną symbolem RR, gdzie wykazuje 7% stawkę podatku. Odliczenia tego podatku nabywca takich towarów będzie mógł dokonać jednak tylko pod warunkiem, iż płatność nastąpi przelewem oraz w określonych w ustawie o VAT terminach. 

• podatek 5%:

Zgodnie z §7a rozporządzenia w sprawie VAT obniżono stawkę VAT do 5% dla dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz importu:

1) tłuszczy złożonych z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksów);

2) wyrobów seropodobnych;

3) napojów z dodatkiem tłuszczu roślinnego- nadających się do spożycia przez ludzi.

Nie wszystkie jednak towary opodatkowane wcześniej stawką 3% zostały opodatkowane stawką 5%. Tą stawką zostały objęte przede wszystkim żywność nieprzetworzona, książki i czasopisma specjalistyczne czy podstawowe produkty żywnościowe takie jak chleb, nabiał, przetwory mięsne oraz zbożowe. Stawka ta nie znajdzie natomiast zastosowania m.in. do zwierząt żywych, które do końca 2010 r. były opodatkowane podatkiem VAT w wysokości 3%. 

• podatek 0%:

Stawka ta stosowana jest przede wszystkim: w eksporcie oraz wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów; dla dostawy przez sprzedawcę towarów, w stosunku do których zwrócono kupującemu VAT.

Przykłady towarów/usług przyporządkowanych konkretnym stawkom podatkowym:

8%	5%
Usługi kulturalne i rozrywkowe-wyłącznie w zakresie wstępu: na widowiska artystyczne, włączając przedstawienia cyrkowe, do obiektów kulturalnych	Rośliny inne niż wieloletnie, z wyłączeniem: owsa, słomy i plew zbóż, nasion bawełny, nasion buraków cukrowych, trzciny cukrowej, tytoniu nieprzetworzonego, roślin włóknistych, pozostałych roślin innych niż wieloletnie
Rośliny inne niż wieloletnie, z wyłączeniem bawełny i odziarnionych produktów roślinnych dla przemysłu włókienniczego	Winogrona, z wyłączeniem wina wyprodukowanego przez właściciela winnicy
Owoce cytrusowe	Owoce ziarnkowe i pestkowe
Usługi taksówek osobowych	Orzechy włoskie i laskowe
Chili, papryka słodka i inne rośliny przyprawowe i aromatyczne z rodzaju Capsicum lub z rodzaju Pimenta, surowe, suszone, z wyłączeniem słodkiej papryki	Pozostałe owoce, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem chleba świętojańskiego i jego nasion niełuszczonych, niekruszonych i niemielonych
Gałka muszkatołowa, kwiat muszkatołowy i kardamon, surowe	Owoce oleiste, z wyłączeniem orzechów kokosowych
Szyszki chmielowe	Dziko rosnące jadalne produkty leśne - wyłącznie leśne grzyby, jagody i orzechy
Sadzonki i nasiona drzew i krzewów leśnych	Oleje, tłuszcze zwierzęce i roślinne-wyłącznie jadalne
Podpaski higieniczne i tampony, pieluszki i wkładki dla niemowląt oraz podobne wyroby sanitarne lub wyroby odzieżowe i akcesoria odzieżowe, wykonane z masy celulozowej, papieru, waty celulozowej lub wstęg z włókien celulozowych.	Wyroby mleczarskie, z wyłączeniem kazeiny do produkcji regenerowanych włókien tekstylnych oraz kazeiny do stosowania w przemyśle innym niż produkujący żywność, pasze lub w przemyśle włókienniczym
Dziko rosnące jadalne produkty leśne-wyłącznie leśne grzyby, jagody i orzechy	Produkty przemiału zbóż, z wyłączeniem śruty
Ryby i pozostałe produkty rybactwa; usługi wspomagające rybactwo, z wyłączeniem: pereł nieobrobionych, pozostałych produktów połowów	Pieczywo chrupkie, suchary, sucharki, pieczywo tostowe i podobne wyroby - wyłącznie pieczywo chrupkie oraz tosty z chleba i podobne tosty
Makarony, pierogi, kluski i podobne wyroby mączne	Pozostałe napoje bezalkoholowe-wyłącznie napoje owocowe, napoje owocowo-warzywne, nektary, napoje warzywne oraz napoje bezalkoholowe zawierające tłuszcz mlekowy

Procedury szczególne w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą:

• wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych;

• rolników;

• dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, złota inwestycyjnego, zwrotu podatku podróżnym;

• drobnych przedsiębiorców;

• świadczenia usług turystycznych;

• świadczenia na terytorium wspólnoty usług elektronicznych.

Rodzaje podatku VAT:

1. VAT należny- podatek, który przedsiębiorca płaci ponosząc koszty np. kupując materiały, podatek od kosztów, dotyczy naszej sprzedaży usług czy produktów;

2. VAT naliczony-podatek, który obliczany jest w odniesieniu do przychodów ze sprzedaży(został naliczony przez tego, od kogo kupujemy usługi czy produkty).

Podatkiem należnym jest podatek obliczony od wszystkich czynności wykonanych przez podatnika opodatkowanym tym podatkiem, czyli od dostawy towarów, od wewnątrz wspólnotowej dostawy i od importu. Podatek należny figuruje w FaVat wystawionej przez podatnika w dokumencie celnym i FaVat wewnętrznej dokumentującej wewnątrz transportowe nabycie towarów.

Podatkiem naliczonym jest podatek doliczony do zakupów dokonanych w kraju przez podatnika potwierdzającego nabycie za odpłatnością towarów i usług. Podatnicy rozliczają się z US za okresy miesięczne. Mali przedsiębiorcy mogą wybrać kwartalny okres rozliczeniowy, powiadamiając o tym odpowiedni US. Deklaracje podatku VAT są składane za zwyczaj za okresy miesięczne w terminie do dnia 25 następnego miesiąca. W tym terminie powinna być wpłacona na rachunek bankowy US nadwyżka podatku należnego nad podatkiem naliczonym. W szczególnych przypadkach w danym miesiącu podatek należny jest ujemny od naliczonego-ma to miejsce gdy podatnik większość towarów eksportuje lub przeznacza na wewnątrz wspólnotową dostawę towarów i w tej sytuacji podatnikowi przysługuje prawo do zwrotu różnicy między podatkiem naliczonym a podatkiem należnym. Nowa ustawa o podatku VAT pozostawia do decyzji podatnika formę zwrotu różnicy.

VAT należny- Suma VAT-u naliczonego>0 stanowi kwotę zobowiązania wobec budżetu (US).

VAT należny- Suma VAT-u naliczonego<0 stanowi kwotę przysługującego zwrotu różnicy podatku.

Zalety i wady podatków pośrednich:

ZALETY	WADY
niska świadomość osób fizycznych w Polsce, iż w całości ponoszą ich ciężar, podnoszenie podatków pośrednich nie powoduje reakcji ani podatników ani osób fizycznych, które ponoszą ciężar	są szkodliwe dla przedsiębiorców, hamują rozwój działalności gospodarczej, powodują wzrost cen towarów i usług, przez co spada popyt na towary i usługi, przedsiębiorstwa zmuszone są ograniczyć skalę działalności do obniżanego poziomu
są wydajne (najbardziej VAT0 wynika to z jego powszechności oraz wielofazowości, z VATu pochodzi 40% dochodów budżetu państwa)	powodują spadek płynności finansowej przedsiębiorstw, obowiązek podatkowy na ogół powstaje w chwili wydania towaru, ten moment z reguły nie pokrywa się z otrzymaniem pieniędzy
szybkość poboru i systematyczność wpływów podatkowych	rozpowszechniane oszustwa, wysokie koszty poboru
mała wrażliwość na przebieg koniunktury gospodarczej, przynoszą one wysokie dochody też w fazie recesji i dna	powodują spadek konkurencyjności polskich towarów na rynkach krajowych i międzynarodowych, spadek wynika z wysokiego ubezpieczenia społecznego i innych narzutów
obciążają konsumpcję, która charakteryzuje się większą stabilnością niż produkcja	są niesprawiedliwe, podatki te w największym stopniu obciążają osoby fizyczne i gospodarstwa domowe o najniższych dochodach

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:

• eksport oraz import towarów;

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów;

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem jest to nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego niż państwo wysyłki, np.:

• przemieszczanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego;

• wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego.

Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Będzie to m.in.:

• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa;

• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny;

• nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, pod warunkiem że nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami.

Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów jest wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, poprzez wykonanie czynności tj.:

• przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (np. darowizna);

• wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu;

• przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów;

• ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Odpłatną dostawą towarów na terytorium kraju jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Odpłatną dostawą jest również:

• przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów;

• wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu;

• wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta na podstawie umowy komisu,

• ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego oraz własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Podatnikiem VAT zostaje się obowiązkowo lub dobrowolnie. Obowiązkowo podatnikiem zostaje każdy podmiot gospodarczy, gdy: wykonuje czynności podlegające VAT; wartość obrotów (sprzedaży) przekroczyła próg 150.000 PLN (za rok 2011).

Dobrowolnie można zostać podatnikiem VAT, nawet jeśli obroty podatnika nie przekroczyły powyższej kwoty. Zalety bycia podatnikiem VAT to możliwość odliczania podatku naliczonego przez podatnika oraz firm współpracujących z nim. Niezbędną czynnością jest rejestracja podatnika VAT we właściwym US. Odbywa się to poprzez złożenie zgłoszenia rejestracyjnego (deklaracja VAT-R) przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu. Podatnicy, którzy chcą dokonywać wewnątrzwspólnotowej dostawy i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powinni złożyć ponadto deklarację VAT-R/UE.

Ważną kwestią jest prawidłowe określenie momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT. Ogólną zasadą jest, że obowiązek powstaje w momencie wystawienia faktury. Jednak nie może to być później niż 7 dni od wydania towaru lub wykonania usługi. Oprócz tych ogólnych zasad, istnieją jeszcze szczegółowe zasady określania obowiązku podatkowego.

Bycie podatnikiem VAT oznacza spełnianie szeregu obowiązków. Najważniejsze z nich to:

• wystawianie faktur VAT odbiorcom;

• prowadzenie oddzielnej dokumentacji VAT w postaci rejestru sprzedaży i zakupu VAT, w którym wymienione są opodatkowane transakcje, kwoty podatku, podstawa opodatkowania;

• składanie deklaracji VAT za każdy okres i wpłata podatku do US;

• prowadzenie kas fiskalnych.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub z chwilą wykonania usługi. Ustawodawca polski określił też niektóre szczególne sytuacje, w których został inaczej określony moment powstania obowiązku podatkowego:

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego	w imporcie towarów
obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą	w przypadku objęcia towarów procedurą celną
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności opłat	jeżeli import towarów objęty jest procedurą celną
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury	jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towarów	jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez podatnika zapłaty za wydany towar

Przy ustalaniu istnienia obowiązku podatkowego duże znaczenie ma:

a) miejsce świadczenia:

• przy dostawie towarów-miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do podmiotu, dla którego jest dokonywana dostawa;

• przy towarach, które są przez podatnika dokonującego dostawy lub przez podmiot działający w jego imieniu instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez próbnego uruchomienia-miejscem tym jest miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane;

• przy dostawie towarów niewysyłanych ani nietransportowanych-miejscem tym jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy,

• przy świadczeniu usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi-miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności.

b) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

Importem usług ustawodawca nazywa sytuacje, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca, a więc gdy polski podmiot nabywa usługi od podatnika posiadającego siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium Polski. W przypadku nabycia określonych usług przez podatników polskich od zagranicznych kontrahentów, miejscem ich świadczenia jest kraj siedziby nabywcy, tj. w tym wypadku Polska. Polski podatnik jest wówczas zobowiązany do rozliczenia podatku VAT z tytułu tej transakcji. Rozliczenie to polega na tym, że kontrahent zagraniczny wystawia fakturę bez zagranicznego podatku VAT z adnotacją, że podatek VAT powinien rozliczyć nabywca usługi a polski nabywca wystawia fakturę wewnętrzną i wykazuje w tej samej deklaracji VAT podatek VAT należny i naliczony w tej samej wysokości. Do importu usług zastosowanie mają także inne, „szczególne” momenty powstania obowiązku podatkowego, np.

- jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części;

- w przypadku usług transportowych, spedycyjnych i przeładunkowych, budowlanych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług;

- w przypadku świadczenia usług udzielenia praw i licencji-z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

W ramach UE funkcjonuje wspólny system podatku od wartości dodanej VAT. Zadaniem prawa wspólnotowego w zakresie podatku VAT jest ujednolicenie krajowych przepisów regulujących opodatkowanie podatkiem VAT (sieć szybkiej wymiany informacji o podatku od towarów i usług EUROFISC).

Najbardziej na podatku VAT „cierpią” konsumenci, ponieważ nie mają możliwości jego odliczenia. Przedsiębiorcy ostatecznie płacą podatek VAT jedynie od swojej marży (tzw. wartości dodanej). Podatki są powszechnie uważane przez podatników za uciążliwe i niesprawiedliwe, stąd stwierdzenia:

• podatki płaci każdy, wszędzie i zawsze;

• są w życiu tylko dwie pewne rzeczy: śmierć i podatki

Bibliografia:

1. Chołoniewski J., Podatek VAT z lotu ptaka-Inny niż wszystkie?, Gazeta Finansowa, 2007,

2. Makieła Z., Rachwał T., Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum., Nowa Era, Wydanie siódme, Warszawa 2008,

3. Owsiak S., Finanse publiczne- teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2005,

4. pod red. Sawickiego K., Rachunkowość finansowa, PWE, Warszawa 2004,

5. Ziółkowska W., Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2005,

6. http://www.wikipedia.pl,

7. http://www.podatki.egospodarka.pl/podatek-vat,

8. http://mambiznes.pl/artykuly/czytaj/id/744,