Dezynfekcja i sterylizacja w stomatologii.

Antyseptyka – jest to postępowanie polegające na stosowaniu zabiegów zmierzających do zniszczenia drobnoustrojów lub zahamowania ich rozwoju.

Twórcą aseptyki był Lisner.

Celem antyseptyki jest ….

Aseptyka - Jest to postępowanie polegające na stosowaniu zabiegów zmierzających do zniszczenia drobnoustrojów lub zahamowania ich rozwoju.

Polega na:

• Właściwej dezynfekcji i sterylizacji,

• Odpowiednim przechowywaniu sterylnych narzędzi i materiałów,

• Używanie dla każdego pacjenta czystych, odkażonych przedmiotów.

• Właściwym niszczeniu materiału skażonego,

• Stosowanie sprzętu jednorazowego użytku,

• Używanie odzieży ochronnej, rękawiczek, masek ochronnych

• Przestrzeganie higieny osobistej.

Aseptyka pola operacyjnego

Przygotowanie pola operacyjnego:

1. (odtłuszczenie skóry pacjenta eterem lub benzyną)

2. dezynfekcja skóry – 70% alkohol lub

1% r-r jodu w 70% alkoholu lub

1% płyn Lugola lub

alkoholowy r-r merkurochromu, chlorheksydyny

3. dezynfekcja błon śluzowych – wodny r-r chlorheksydyny

wodny r-r rywanolu

wodny r-r KMnO4

wodny r-r 3% wody utlenionej

ogólnie- związki powierzchniowo czynne i kompleksowe połączenia jodu

4. po założeniu szwów pędzlowanie wodny r-r merkurochromu fiolet gencjany

Dezynfekcja - Zabiegi mające na celu obniżenie liczby drobnoustrojów (również formy wegetatywne – prątki gruźlicy, grzyby i wirusy) na powierzchniach narzędzi oraz przedmiotów do poziomu bezpiecznego dla zdrowia.

Odkażenie uzyskuje się przez :

1. zabicie drobnoustrojów, zahamowanie ich rozwoju, a szczególnie ich przetrwalników

2. osłabienie ich zjadliwości

3. usunięcie mechaniczne z powierzchni przy użyciu środków chemicznych .

W wyniku dezynfekcji zniszczeniu mogą ulec :

• najbardziej wrażliwe wegetatywne formy bakterii ,

• grzyby chorobotwórcze ,

• mniej wrażliwe prątki gruźlicy ,

• wirusy bezotoczkowe

• oraz najmniej wrażliwe formy przetrwalników (spory).

Wyróżniamy:

1.DEZYNFEKCJĘ WYSOKIEGO POZIOMU

Jest to najczęściej stosowana metoda dezynfekcji narzędzi chirurgicznych i sprzętu medycznego. Zwalcza ona na powierzchniach zanieczyszczonych narzędzi, przyborów i

sprzętu medycznego:

1. formy wegetatywne bakterii łącznie z prątkami gruźlicy

2. grzyby chorobotwórcze;

3. wirusy bezotoczkowe i z otoczką

Metoda dezynfekcji dająca w/w spektrum biologiczne obowiązuje przy odkażaniu wszystkich narzędzi, przedmiotów i sprzętu medycznego wielokrotnego użycia, które podczas zabiegów:

• naruszają lub mogą naruszać tkanki miękkie i tk. kostną,

• mają kontakt z jałowymi jamami ciała,

• mają kontakt z uszkodzonymi i nieuszkodzonymi błonami śluzowymi,

• mają kontakt z uszkodzoną skórą i ranami.

Sprzęt skażony w|w sposób musi po dezynfekcji wysokiego poziomu, być poddawany sterylizacji. Jeżeli ze względów technicznych sprzęt nie może być poddawany sterylizacji wtedy tylko dopuszcza się dezynfekcję wysokiego poziomu.

Metoda dezynfekcji wysokiego poziomu obowiązuje również w przypadku postępowania ze zużytym sprzętem jednorazowego zastosowania- o ile nie ma możliwości bezpiecznego ich spalenia.

2.DEZYNFEKCJE NIŻSZEGO POZIOMU- likwiduje na powierzchni skażonych przedmiotów:

• bakterie

• grzyby chorobotwórcze

• niektóre wirusy.

Tą metodę można dezynfekować wyłącznie tylko te przedmioty i narzędzia, które wchodzą w kontakt z nieuszkodzoną skórą. Ponadto stosuje się ją do dezynfekcji powierzchni w pomieszczeniach, urządzeń i sprzętów.

Opis ten i podział odnosi się głównie do dezynfekcji chemicznej przy użyciu aldehydów. W przypadku użyciu innych substancji o właściwościach dezynfekcyjnych nie jest tak wysoka.

3.DEZYNFKECJE ŚREDNIEGO POZIOMU

ZAKRES STOSOWANIA DEZYNFEKCJI W STOMATOLOGII

1. antyseptyka skóry, rąk i błon śluzowych

2. dezynfekcja narzędzi, wycisków wykonanych z mas wyciskowych, protez i

innych wyrobów protetycznych

3. dezynfekcja powierzchni przedmiotów i sprzętu.

Dezynfekcję dzielimy na:

• Mechaniczną,

• Fizyczną,

• Chemiczną.

Dezynfekcja mechaniczna

SANITYZACJA - Polega na zmniejszeniu liczby drobnoustrojów w określonym środowisku do tzw. Poziomu bezpiecznego. Do czynności takich zalicza się: wietrzenie, mycie, odkurzanie, malowanie, wycieranie na mokro, płukanie w wodzie, pranie i mycie rąk.

To usuwanie wszelkich zanieczyszczeń poprzez codzienne sprzątanie, odkażanie i wietrzenie pomieszczeń.

Dezynfekcja fizyczna – wyróżniamy metody termiczne i nietermiczne.

Dekontaminacja – termiczne czyszczenie i dezynfekcja narzędzi.

METODY TERMICZNE:

Wykorzytsujemy tu działanie gorącej wody lub pary wodnej:

• Dezynfkecja wrzącą wodą – gotowanie przez 30 minut – niszczone są wegetatywne formy bakterii (nie działa na HBV). Dezynfekujemy: tkaniniy, bieliznę)

• Dezynfekcja parą wodną - dekoktacja jest to działanie kilkunastominutowe wrzącą wodą lub parą wodną, co niszczy formy wegetatywne bakterii „para wodna przepływowa”- jest to para o temp. ok.100 st. C przepływająca pod ciśnieniem atmosferycznym przez materiały poddawane dezynfekcji np. dezynfekcja materaców, kołder, zakażonych odpadków.

• Dezynfkecja przez pasteryzację polega na krótkotrwałym jednorazowym podgrzaniu cieczy do temp. Poniżej 100°C w czasie od kilku sekund do 60 min. I natychmiastowym oziębieniu do temperatury pokojowej; zabieg ten zmniejsza liczbę drobnoustrojów w cieczy i utrudnia ich nadmierny rozwój; np. w gorącej wodzie o temp. 80 st. C zabiciu ulegają w ciągu 30 min. wegetatywne formy bakterii, grzyby oraz większość wirusów.

METODY NIETEMRICZNE:

1. metoda filtracji – filtracja jako metoda separacji drobnoustrojów stosowana jest głównie podczas produkcji leków i szczepionek, coraz częściej do czyszczenia wody w otoczeniu chorych szczególnie zagrożonych zakażeniem, do oczyszczania powietrza z drobnoustrojów w instalacjach nawiewowych w pomieszczeniach “czystych” lub “czystych” stołach roboczych.

2. Promienie UV mają właściwości bakteriobójcze.

   1. Siła bójczego działania energii promienistej ultrafioletu zależy od długości fali. Najsilniej działają promienie UV o długości 250 nm.

   2. Uszkadzają one strukturę kwasów nukleinowych w komórce drobnoustrojów.

   3. Źródłem UV są specjalne lampy kwarcowe, które stosuje się do dezynfekcji powietrza, pomieszczeń, np. sal szpitalnych czy sal operacyjnych.

   4. Promieniowanie UV jest mało przenikliwe.

Dezynfekcja chemiczna:

• Chemiczno – termiczna – Do dezynfekcji przedmiotów, które mogłyby ulec uszkodzeniu w wysokiej temperaturze, coraz częściej stosuje się dezynfekcję chemiczno-termiczną w automatach czyszczących. Płyn dezynfekcyjny podgrzewa się do temp. 40-60 st. C, co umożliwia zmniejszenie dawki związku chemicznego. Jest to metoda, która może być przydatna w opracowywaniu narzędzi stomatologicznych.

• Chemiczna – Chemiczne preparaty dezynfekcyjne używane w zakładach opieki zdrowotnej w Polsce muszą posiadać pozytywną opinię Zakładu Zwalczania Skażeń Biologicznych, Zakładu Toksykologii Środowiskowej, Zakładu Wirusologii Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. Obowiązujący obecnie “Wykaz preparatów przeznaczonych do stosowania” został opublikowany w Dzienniku Urzędowym MZiOS nr11 z dnia 05. 10.1996.

Zakres działania

1. Bakterie (B)

2. Wirusy (V)

3. Grzyby (F)

4. Spory (S)

5. Prątki gruźlicy (Tbc)

MECHANIZM DZIAŁANIA ŚRODKÓW DEZYNFEKCYJNYCH:

1. uszkodzenie ściany i błony komórkowej - np. detergenty, czwartorzędowe związki amoniowe, kwasy, fenole, zasady;

2. koagulacja białek- głównie chodzi o enzymy, których unieczynnienie prowadzi do śmierci np. alkohole, aldehydy, fenole, czwartorzędowe związki amoniwe

3. zablokowanie wolnych grup sulfhydrylowych - enzymy zawierające tę grupę mogą działać tylko w wolnej zredukowanej formie; jeżeli grupa –sh zostanie zablokowana np. czynnik utleniający następuje uszkodzenie lub śmierć komórki np. środki utleniające, preparaty jodowe, preparaty zawierające metale ciężkie

4. uszkodzenie kwasów nukleinowych- barwniki zasadowe jak fiolet krystaliczny, zieleń brylantowa tworzą sole z kwasami nukleinowymi mikroorganizmów; używane jako antyseptyki jamy ustnej, ran; promienie UV- absorbowane przez DNA, RNA, białko, wolne zasady purynowe i pirymidynowe działają mutagennie i hamują podziały komórkowe bakterii.

Chemiczne środki dezynfekcyjne muszą spełniać następujące warunki:

1. szeroki spektrum działania – inaczej szerokie zakres działania

2. nie może być toksyczny dla otoczenia, ludzi, zwierząt

3. zachowywać swoje właściwości biobójcze w obecności zanieczyszczeń organicznych oraz innych preparatów

4. nie uczulający

5. mieć przyjemne zapach

6. nie niszczyć przedmiotów, narzędzi itd.

7. Posiadać właściwości myjące i dezynfekujące

8. Łatwość stosowania i możliwość stosowania w niskich stężeniu

9. Roztwory użytkowe powinny mieć odpowiednio trwałość

10. Możliwość stosowania w obecności pacjenta

11. Nie indukować odporności drobnoustrojów

12. Nie wrażliwy na pH wody stosowanej do przygotowania roztworu.

Działanie chemicznych środków dezynfekcyjnych zalezy od:

Preparaty myjące powinny:

Siła działania chemicznych środków dezynfekcyjnych zależy od:

Do dezynfekcji powierzchni stosujemy preparaty działające skutecznie w ciągu 15 minut. Środki działające w dłuższym czasie stosowane są do dezynfekcji sprzętu i przedmiotów po ich zanurzeniu lub wypełnieniu preparatem dezynfekującym.

Roztwory wszystkie powinno się przygotowywać bezpośrednio przez wykonaniem dezynfekcji i wymieniać codziennie lub częściej, jeśli w rozworze pojawią się widoczne zanieczyszczenia, zwietrzenia lub osad.

Aby stężenie było właściwe należy stosować naczynia z podziałką do odmierzenia płynów. Dio czystego zdezynfekowanego pojemnika najpierw należy wlać zimną wodę (chyba że producent zaleca inaczej), następnie dodać preparat dezynfekcyjny, zamieszać i przykryć.

Skuteczność dezynfekcji zależy od:

• właściwego doboru preparatu

• Odpowiedniego stężenie preparatu

• Czasu ekspozycji

• Zachowania zasad przygotowania roztworu

• Rodzaju, właściwości i liczby drobnoustrojów

• Warunków środowiska (temperatura, pH)

• Obecność substancji organicznych i innych zanieczyszczeń.

Chemiczne środki dezynfekcyjne:

1. Środki utleniające – są silnie bakteriobójcze. Mechanizm polega na wydzielaniu zjonizowanego tlenu, który po zetknięciu z komórką powoduję denaturację białek. Uszkodzeniu ulegają struktury błony cytoplazmatycznej i zlokalizowane w niej enzymy. Spośród wielu związków stosowane są jako: środki dezynfekcyjne (podchloryny, ozon, wapno chlorowane, chloraminy) lub antyseptyki (woda utleniona, nadmanganian potasu, jodyna, jodofory).

Działa na wirusy, nie działają na prątki gruźlicy, grzyby. Są bardzo wrażliwe na obecność zanieczyszczeń organicznych.

Stosujemy do dezynfekcji przedmiotów niemetalowych, powierzchni i bielizny.

1. Związki chloru, które zawierają aktywny chlor (chloramina, podchloryn wapnia) są wrażliwe na obecność zanieczyszczeń organicznych (znacznie zmniejszają ich aktywność).

2. Alkohole i antyseptyki, które działają bakteriobójczo na drobnoustroje, ale nie niszczą przetrwalników. Mechanizm działania polega na denaturacji białek komórkowych, przebiega szybciej w obecności wody (w stężeniu około 70 % wykazują szybkie działanie), np. alkohol etylowy, propylowy i izopropylowy.

Do celów dezynfekcyjnych można stosować: etanol, n-propanol, izopropanol.

Etanol stosujemy w rozcieńczeniu 70 – 80 %. Większe stężenie powoduje wolniejsze działanie jest to związane z odwodnieniem bakterii. Alkohole przeciwwirusowo działają niewystarczająco.

Główne zastosowanie: antyseptyka i dezynfekcja rąk. Zaleta: krótki czas niszczenia drobnoustrojów oraz dobra penetracja do skóry.

Inne zastosowania: dezynfekcja małych przedmiotów i powierzchni, jeśli konieczny jest krótki czas działania (5 do 15 minut).

Alkohol etylowy i propylowy działają na prątki gruźlicy oraz nieliczne wirusy. Mają słabą zdolność ścinania białka i penetracji, dlatego mają być stosowane tylko do czystych powierzchni.

1. Aldehydy – aldehyd mrówkowy (formaldehyd), glioksal a zwłaszcza aldehyd glutarowy (roztwór 2% działa sterylizująco). Duże znaczenie ma formaldehyd, aldehyd glutarowy, glikosal, aldehyd bursztynianowy. Aldehydy mają szerokie spektrum działania obejmujący bakterie, większość wirusów, grzyby oraz przetrwalniki bakteryjne (w określonych warunkach), również w obecności zanieczyszczeń organicznych. Działania aldehydów polega na denaturacji białka oraz wywołaniu tzw. błędu proteinowego. 2% glutaradehyd wywołuje działanie sporobójcze po 10 godzinnej ekspozycji.

Formaldehyd – szeroki zakres działania. Aktywny jest również w obecności zanieczyszczeń organicznych, ze względu na drażniące pary nie stosuje się go do dezynfekcji powierzchni. Stosuje się go do dezynfekcji narzędzi (z wyłączeniem sprzętu z tworzyw sztucznych i gumy).

1. Fenole i ich pochodne – skuteczne działanie na bakterie, grzyby oraz niektóre wirusy. Dobrze działają w obecności zanieczyszczeń organicznych, ich działanie jest nasilone w środowisku kwaśnym. Stosujemy: dezynfekcja powierzchni, narzędzi, urządzeń ssących.

Nie stosujemy do dezynfekcji wysokiego poziomu. Nie zalecane są do dezynfekcji sprzętu z gumy i tworzyw sztucznych.

1. Aktywny tlen wydzielany jest przez substancje czynne, które zawierają nośnik tlenu (nadtlenek wodoru, kwas nadoctowy, nadboran czy nadwęglan i aktywator – TEAD)

2. Jod – stosowany w postaci kompleksowych połączeń organicznych jako antyseptyk skóry i błon śluzowych. Działania preparatu na skórze podobny jest od alkoholi, tu również wymagany jest dłuższy czas ekspozycji).

Jod wchłania się przez skórę i ma wpływ na działanie gruczołu tarczycowego. Nie wolno stosować jodu oraz jego pochodnych u kobiet w ciąży, w okresie karmienia oraz u noworodków.

1. Czwartorzędowe związki amoniowe – odznaczają się dużą aktywnością powierzchniową. Łatwo dysocjują w wodzie. W wyniku dysocjacji powstają dodatnio naładowane formy kompleksowe (które nadają wysoką aktywność powierzchniową oraz zdolność obniżania napięcia powierzchniowego) lub ujemne z jonem chloru (chlor wzmaga czynność bakteriobójczą). Mechanizm takiego oddziaływania na powierzchnię komórki ułatwia adsorpcję i wnikanie w głąb bakterii.

2. Bisbiguanidy – zakres działania jest podobny do czwartorzędowych związków amoniowych, np. chlorheksydyna, która w praktyce jest często stosowana w antyseptyce jamy ustnej.

3. Barwniki anilinowe – zaliczamy tu np. fiolet krystaliczny (pioktanina), błękit metylenowy, zieleń malachitową. Do odkażania śluzówek ran i nieuszkodzonej skóry stosuje się je w rozcieńczeniu od 1:1000 do 1:5000.

Wytyczne PZH 1993 dotyczące dezynfekcji narzędzi:

1. wszystkie narzędzia po użyciu (należy traktować jako skażone) i od razu zanurzyć w roztworze środka dezynfekcyjnego o pełnym spektrum działania, należy oddzielić narzędzia drobne od większych i ew. rozmontować

2. narzędzia winny być całkowicie zanurzone ( uważać należy na uwięzione pęcherzyki powietrza)

3. specjalne pojemniki, przykryte!!!!

4. roztwory środków powinny być wymieniane codziennie lub nawet częściej jeżeli uległy skażeniu zanieczyszczeniami organicznymi

5. nie należy dopełniać naczyń zawierających częściowo zużyty roztwór

6. narzędzia należy wyjmować w rękawiczkach, następnie dokładnie wypłukać w wodzie destylowanej (inaczej ulegną wtórnej dekontaminacji), osuszyć w jałowych ręcznikach

Instrumenty po ropie, WZW, HIV – specjalne oznakowane pojemniki, dezynfekcja 24 h.

Przygotowanie roztworu dezynfekcyjnego

Podczas przyrządzania roztworów przyjmuje się następujące reguły:

1. 1ml (1 cm³) wody waży 1 gram

2. Liczbę gramów substancji potrzebną do przygotowania określonej ilości roztworu oblicza się według wzoru:

$$S = \ \frac{R\ x\ P}{100}$$

Gdzie:

S – liczba gramów substancji (preparatu)

R – liczba gramów roztworu

P – liczba określająca w procentach stężenie roztworu

1. Ilość rozpuszczalnika (wody – dla roztworów wodnych) oblicza się według wzoru:

W = R − S

Gdzie:

W – liczba gramów rozpuszczalnika (wody)

R – liczba gramów roztworu

S – liczba gramów substancji (preparatu)

Przykłady:

1. Przygotować 1500g (R) 3% (P) wodnego roztworu preparatu XXX

- obliczanie potrzebnej ilości gramów preparatu wg wzoru:

$$S = \ \frac{R\ x\ P}{100} = \ \frac{1500\ x\ 3}{100} = \ \frac{4500}{100} = 45\ g\ \text{preparatu}$$

- obliczanie potrzebnej liczby gramów wody wg wzoru:

W = R − S = 1500 − 45 = 1455 g wody

- do odmierzonej ilości wody, tj 1455 g, trzeba dodać 45 g preparatu XXX

Przykład pokazuje jak należy przygotować roztwory o żądanym stężeniu.

W praktyce jest to prostsze, ponieważ większość producentów środków dezynfekcyjnych na opakowaniu opisuję sposób przyrządzenia. Jedynym obliczaniem, które trzeba wykonać to dostosowanie ilości środka dezynfekcyjnego podanego na opakowaniu do tego stosowanego w gabinecie.

Jeśli producent informuję na opakowaniu że do przygotowania 8 litrów, czyli 8000 g roztworu potrzeba 400 g preparatu i 7600 g wody, a w gabinecie używamy roztwór w ilości 2000 g (2 l), to należy do 100 g preparatu dodać 1900 g wody, czyli:

8000 : 2000 = 4

400 : 4 = 100 – potrzeba ilość preparatu

1. Przygotować 300 g (R) 80 % (P) roztworu alkoholu etylowego, mając do dyspozycji wodny roztwór alkoholu o stężeniu 96 %.

- wiadomo, że 100 gram 96% roztworu alkoholu etylowego zawiera 96 g alkoholu i 4 g wody,

- obliczanie ilości gramów alkoholu potrzebnej do przygotowania 300 g 80% roztworu, wg wzoru:

$$S = \ \frac{R\ x\ P}{100} = \ \frac{300\ x\ 80}{100} = \frac{24000}{100} = 240\ g$$

- wiadomo już, że do przygotowanego roztworu potrzeba 240 g alkoholu; jeżeli więc w 100 gramach roztworu jest 96 g alkoholu, to w x = 240 g alkoholu:

$$x = \ \frac{100\ x\ 240}{96} = \ \frac{24\ 000}{96} = 250\ g\ \text{roztworu}$$

- otrzymany wynik oznacza, że w 250 g wodnego roztworu alkoholu jest 240 gram alkoholu i 10 gram wody.

- obliczenie ile gramów wody należy dodać, aby otrzymać żądaną ilość roztworu użytkowego; od ilości żądanej odjąć ilość roztworu 96%, w którym jest 240 g alkoholu, czyli 250 g

300 – 250 = 50 g wody, która należy dodać.

- zatem do butelki wlewa się 250 gram 96 % roztworu alkoholu etylowego i dodaje 50 gram wody; otrzymuje się w ten sposób 300 g 80% roztworu alkoholu etylowego (w tych 300 gramach jest 240 gram alkoholu, 10 gram wody z roztworu alkoholu (96%) i 50 g wody dolanej.

Sterylizacja – Inaczej wyjaławianie – polega na zabiciu wszystkich drobnoustrojów łącznie z ich formami negatywnymi i przetrwalnikowymi (zarodniki, spory)

Metody sterylizacji:

1. Fizyczne – termiczne – czynniki sterylziaujący: wysoka temperatura. Polegają na stosowaniu:

   1. Pary wodnej nasyconej w nadciśnieniu przy temperaturze od 120 ̊C do 134 ̊ C

   2. Gorącego powietrza

2. dfsafdsa

Gwarancją jałowości (skuteczności sterylizacji) jest:

1. zachowanie właściwego toku postępowania z:

   1. narzędziami,

   2. sprzętem medycznym,

   3. materiałem przygotowywanym do sterylizacji.

2. Wszystko co ma być wyjaławiane, musi być idealnie:

   1. umyte,

   2. osuszone,

   3. opakowane w specjalistyczne opakowania sterylizacyjne przeznaczone do danej metody sterylizacji.

3. Na końcowy efekt procesu wyjaławiania ma duży wpływ niski wstępny stopień skażenia narzędzi przed procesem.

4. Niedostateczne oczyszczenie sprzętu utrudnia penetrację czynnika sterylizującego i może prowadzić do tego, że sterylizacja zawiedzie mimo prawidłowo przeprowadzonego procesu.

5. Dotyczy to wszystkich metod sterylizacji.

6. Zapakowany sprzęt i materiał do wyjałowienia układamy tak w komorze urządzenia sterylizującego, aby czynnik sterylizujący miał dostęp do każdego wyjaławianego elementu.

7. W czasie procesu sterylizacji muszą być przestrzegane wszystkie parametry sterylizacji ustalone dla poszczególnych rodzajów wyjaławianych materiałów i narzędzi.

8. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z 23 kwietnia 1998 roku w sprawie wymagań, jakie powinny spełniać prywatne gabinety lekarskie i specjalistyczne, do 31 grudnia 2000 roku wszystkie gabinety zabiegowe muszą być wyposażone w sterylizatory parowe (autoklawy).

Sterylizacja w autoklawie:

1. W autoklawach czynnikiem sterylizującym jest nasycona gorąca para wodną w nadciśnieniu. Sterylizację parą wodną przeprowadza się w dwóch zakresach temperatur:

   1. Temperatura 134°C (czas 3,5–7 minut, ciśnienie 2 atmosfery nadciśnienia).

   2. W temperaturze 134°C wyjaławia się:

      1. narzędzia chirurgiczne,

      2. bieliznę operacyjną,

      3. materiał opatrunkowy,

      4. szczotki do mycia paznokci,

      5. szkło (przeznaczone do sterylizacji termicznej),

      6. optykę (z czerwonym kółkiem – przeznaczoną do sterylizacji termicznej).

   3. Temperatura 121°C (czas 15–20 minut, ciśnienie 1 atmosfery nadciśnienia)

      1. W temperaturze 121°C wyjaławia się:

      2. przedmioty gumowe,

      3. sprzęt z tworzywa sztucznego,

      4. rękawiczki chirurgiczne.