Wykład ANTROPOLOGIA – 08.10.2013

Anna Ziółkowska - dyżur : pon i wt w godz. 11.30 – 13.00 p.230; zaliczenie ustne.

Antropologia filozoficzna – AF wyodrębniła się w XX w, głównie za sprawą Maxa Schelera. Jest to filozofia człowieka, poszukuje źródłowego poznania natury i istoty człowieka, przedmiotem wiedzy jest człowiek, bada wszystkie przejawy życia ludzkiego i ludzkiej natury (rozum, uczucia, wspólnota), rozpatruje człowieka jako żywą całość z pkt widzenie bycia człowiekiem.

Pyt antropologii filozoficznej:

• Kim jest człowiek?

• Dlaczego muszę umrzeć?

• Dlaczego muszę cierpieć?

• Jaka jest natura człowieka> Jaki jest człowiek w swej istocie?

Pkt wyjścia antropologii filozoficznej bierze się ze zdziwienia człowiekiem -> poszukiwanie sensu własnego życia, sytuacje graniczne, miłość, nadzieja, radość, dialog, spotkanie

AF wobec tradycji filozofii:

• Sokrates, Platon, Arystoteles – pojęcie istoty człowieka jako rozumnej duszy

• Augustyn z Hippony, Tomasz z Akwinu – człowiek stworzony na podobieństwo Boga

• Rene Descartes – człowiek jako złączenie res extensa i res cogitans

• John Locke - człowiek jako świadomość

• Immanuel Kant – człowiek jako autonomiczny rozum

• Hegel – redukcja człowiek do ducha

• Kierkegaard, Nietzsche – prymat indywidualnej egzystencji

Współczesna AF:

• Nurt fenomenologiczny

• Nurt egzystencjalny

• Nurt dialogiczny

• Nurt personalistyczny

• Nurt tomistyczna – personalistyczny

AF a sztuk – artyści, poeci, powieściopisarze często ukazują człowieka w sytuacjach granicznych. Pytają albo pobudzają do zapatrywania o kondycję człowieka ludzka. Tworzą raczej „obrazy” człowieka niż teorie. Nie określają natomiast w sposób jasny i wyraźny kim jest człowiek.

Sztuka oddziałowywuje przez konkret, zmysłowe przedstawienie. Natomiast AF, chociaż również wychodzi od doświadczenia i tego co konkretne, realizuje swe zadania w sferze teorii koncepcji, idei i pojęć.

Cele i potrzeba AF w nauce:

• Określenie idei człowieka stanowi teoretyczną podbudowę nauk humanistycznych oraz podstawę jedności i intergralnośći ich wyników poznawczych.

• Odpowiedź na patynie „kim jest człowiek ” odgrywa również ogromna role we współczesnych naukach technicznych. Uzbrojony w nauką i techniczną wiedz, człowiek ingeruje we wszystkie dziedziny życia, także we własne, pragnąć je przekształcić. Wizja przyszłego, lepszego świata skłania do postawienia z cała powagą pytanie o naturę człowieka, gdyż wiedza i technika bez odniesienia do prawdy o człowieku mogą się łatwo obrócić przeciw niemu.

Cele i potrzeba AF w etyce i prawie:

• Każda etyka nie tylko zakłada, ale jest uwikłana w jakąś filozoficzną koncepcję człowieka, wszelkie próby uzasadnienia norm moralnych i racjonalności ludzkiego postępowania łączą się ze świadomością i przeznaczeniem człowieka.

• Stanowienie prawa również domaga się określonej koncepcji człowieka i wolności.

Cele i potrzeba AF w życiu każdego człowieka (sfera prywatna i publiczna):

• Zadanie AF jest dostarczanie wiedzy o nas samych w celu polepszenia i pogłębienia naszego doświadczenia i wrażliwości oraz umożliwienie nam lepszego kontaktu z samym sobą i innymi.

• Przekonanie o tym ”kim jestem” leży i podstaw dokonywanych przez człowieka wyborów i działań, a także wyznacza kierunek przekształcania i rozwoju samego siebie.

• W czasach kryzysu człowiek i jednocześnie wzmożonej troski o jego egzystencję - potrzeba i znaczenia AF są niezwykle doniosłe.

Cele i potrzeba AF w polityce:

Tworzenie nowych porządków społeczno – politycznych, a także próby wprowadzania nowych sprawiedliwych struktur prawnych domagają się świadomości tego, co jest konstytutywne dla bytu człowieka. Każda polityka zakłada pewną ideę człowieka.

AF a nauki a nauki szczegółowe o człowieku:

• Nauki szczegółowe o człowieki przymula założenia , których nie czynią przedmiotem odrębnych badań. AF jest nie ufna wobec wszelkich założeń, dla samych pojęć satra się znaleźć ostateczne uzasadnienie.

• Nauki szczegółowe programowo zwężają zasięg swojej wiedzy (np. fajty biologiczne, społeczne). AF interesuje człowiek jako całość

• NSz analizują człowieka „od zewnątrz”, skupiają się głownie na tym co obserwowalne, natomiast AF wychodzi od pierwszoosobowego, bezpośredniego doświadczenia.