NOROWIRUSY 19.12.2014
Objawy:
Wymioty u > 50% pacjentów,
Wymioty i/lub wodnista biegunka,
Zakażenie ma charakter masowy,
Ciepłota ciała lekko podwyższona,
Choroba trwa krótko,
Okres inkubacji choroby > 14h
Charakterystyka:
Najczęstszy czynnik etiologiczny zakażeń jelitowych o wykluczonej etiologii bakteryjnej,
Przyczyna 96% zarejestrowanych masowych zakażeń jelitowych w USA,
W Europie podobne wyniki
Symetria kubiczna,
Bezo toczkowe,
Pozbawione wypustek,
Wielkość 27-40nm,
Nie namnażają się w warunkach in vitro
Oporne na czynniki środowiskowe (zamrażanie przez kilka lat, temperatura 60stopni/30minut, wysokie stężęnia związków chloru, ph= 5-10)
Systematyka:
Rodzina: Calciviridae,
Rodzaj: Norovirus, Sapovirus,
Drogi zakażenia:
Droga pokarmowa- przez spożycie: żywności, wody zanieczyszczonej fekaliami osób chorych,
Kontakt z chorym lub siewcą,
Transmisja na drodze oddechowej (możliwa w przypadku ognisk choroby)
Źródła zakażenia:
Zanieczyszczona żywność:
Mięczaki (głównie ostrygi),
Sałatki (ziemniaczane, z kurczaka, owocowe),
Owoce (np. maliny, truskawki),
Warzywa (np. sałata),
Lody,
Ciasta (głównie mrożone),
Kanapki,
Mięso,
Woda pitna,
Zanieczyszczenia wody:
Baseny,
Kąpieliska
Patomechanizm:
Bardzo niska dawka zakaźna: 10-100 cząstek wirusowych może wywołać objawy chorobowe,
Po wniknięciu do organizmu:
Replikują w komórkach błony śluzowej jelita cienkiego,
Uszkadzają komórki jelitowe,
Zaburzają wchłanianie D-ksylozy, laktozy i tłuszczów,
U chorych zakażonych – zaburzenia czynności ruchowych żołądka, opóźnione opróżnianie.
Przebieg choroby:
Okres inkubacji choroby – 1-2 dni (do 60h),
Czas trwania choroby – 2,3 dni,
Wirus siany jest z kałem i wymiocinami,
Siewstwo – rozpoczyna się w okresie inkubacji:
Około 15h po zakażeniu,
Trwa do 2 tygodni po ustąpieniu objawów klinicznych
Objawy kliniczne:
Nagłe wystąpienie nudności,
Wymioty
Biegunka
Mogą towarzyszyć: bóle głowy, podwyższona ciepłota ciała, dreszcze, bóle mięśniowe
U około 30% osób które uległy zakażeniu – przebieg bezobjawowy lub w postaci lekkiej
Choroba kończy się samoistnym wyleczeniem,
Przypadki śmiertelne sporadycznie, dotyczą głównie osób starszych i niemowląt, następują w wyniku znacznego odwodnienia organizmu
Odporność po zakażeniu:
Mechanizm powstawania odporności po zakażeniu:
Przeciwciała utrzymują się tylko przez kilka miesięcy,
Nie chronią przed infekcją,
Wrażliwość na zakażenie może być uwarunkowana genetycznie – u osób z grupą krwi 0 zakażenie częściej ma przebieg ostry
Diagnostyka laboratoryjna:
Mikroskopia elektronowa EM
RT-PCR
RT-PCR z zastosowaniem starterów wewnętrznych (N-PCR),
Hybrydyzacja i sekwencjonowanie jako techniki potwierdzające
Pobieranie próbki do badań:
Należy pobierać: w czasie 48-72h od wystąpienia objawów klinicznych, próbki kału od 10 chorych,
Nie są zalecane: wymazy doodbytnicze, wymazy z gardła.
Leczenie:
Uzupełnienie płynów,
Uzupełnienie elektrolitów,
W przypadku odwodnienia dużego stopnia uzupełnienie płynów drogą dożylną
ROTAVIRUSY:
Taksonomia:
REOVIRIDAE
Aquareovius
Coltivirus
Cypovirus
Fijivirus
Orbivirus
Orthoreovirus
Oryzavirus
Phytoreovirus
Rotavirus
Co to jest?
Brak osłonki,
Podwójny płaszcz białkowy nukleokapsydu o symetrii ikosahedralnej,
Średnica winionu 60-80nm,
2-niciowy liniowy RNA zawiera 11 segmentów:
Każdy odcinek RNA koduje pojedynczy polipeptyd,
Wiele produktów działania genów przechodzi zmiany potranslacyjne (glikolizacja, proteoliza),
Końcowa ekspresja w postaci epitopowych determinant decyduje o zróżnicowaniu na serotyp
Większość wirusów ma wspólny antygen grupowy powiązany z wewnętrzną warstwą kapsydu; niektóre wirusy nie posiadają tego antygenu,
7 grup serologicznych (A,B,C,D,E,F, i G):
Grupa A- częsty powód biegunek w USA,
Grupa B i C – gastroeneritidis u dorosłych
Zakażenia u ludzi powoduje 10 genotypów P i G7
Podział:
Grupy, serotypy, subgrupy, szczepy,
Warstwa zewnętrzna – VP3, VP5, VP7, VP10,
Jądro nukleokpasydu – VP1, VP2, VP3 (p91), VP4 (p84), VP6
Białka niestrukturalne: VP8, VP9, VP11, VP12
Gen 4,
Strukturalne białko zewnętrzne 88 000 c.mol
Uczestniczy w: interakcjach wirus-komórka i w hemaglutynacji,
Ograniczna wzrost w hodowli komórkowej
Gen 7,8,9,-zależnie od szczepu,
Strukturalnie białko zewnętrzne (glikolizowane) 34 000 – 40 0000 c.mol,
Specyficzny antygen – główny antygen typowo swoisty (serotypy),
Indukuje powstanie przeciwciał zobojętniających
Występowanie:
Na całym świecie,
W przewodzie pokarmowym,
Zanieczyszczona żywność.
Co wywołuje:
Biegunki u dzieci 4 m.ż.- 2 r.ż.,
Może występować we wszystkich grupach wiekowych,
W krajach rozwijających się – wysoka śmiertelność przypadku gastroeneritidis
Drogi zakażenia:
Głównie droga pokarmowa,
Możliwość zakażenia również drogą kropelkową – wykryto wirusa w wydzielinie dróg oddechowych,
Rezerwuar zakażenia:
Nosiciele: dzieci, dorosli
Źródło zakażenia:
Chorzy wydalający wirusy – w okresie między drugim dniem przed wystapieniem objawów choroby a 10 dniem po ich wystąpieniu, wydalanie może utrzymywać się przez kilkanaście tygodni.
10 dni po ustąpieniu objawów 1 gram kału zawiera 10^12 cząstek
Jak leczyć:
W początkowym okresie choroby przy umiarkowanym odwodnieniu płynów doustnie, np. wody mineralnej niegazowanej 2L/doba, napojów izotonicznych lub doustnych preparatów elektrolitowych (5-6szklanek/doba),
Zalecane jest również przyjmowanie przez chorego roztworów glukozo-eletrolitowych – 50-100ml kg*m*c,
W pierwszym okresie biegunki (około 3dni) należy bardzo ostrożnie stosować leki hamujące perystaltykę jelit – ryzyko zmniejszenia eliminację patogenów, możliwość wywołania niedrożności jelit
Poza uzupełnieniem niedoborów wodno-elektrolitowych doustnie lub dożylnie zalecane jest podane probiotyków (zwiększaą kolonizację jelit prawidłową mikroflorą), diosmectite (hamuje wchłanianie toksyn)
Uzupełnienie płynów i elektrolitów – soki owocowe nie są rekomendowane – wysokie stężenie glukozy, niskie stężenie sodu, wysoka os molalność,
Nie zaleca się podawania antybiotyków
Jak zapobiegać:
Właściwa higiena i technika mycia rąk,
Czyszczenie zabawek, klamek i stałych powierzchni,
Właściwe sprzątnie i zarządzanie zanieczyszczonymi pieluchami, bielizną (nawet po ustąpieniu objawów),
Jest stosukowo oporny na środki dezynfekujące, inaktywowany przez chlor
Immunizacja:
Badania nad doustną szczepionką przeciwko rota wirusom,
Szczepionka Rotashield (RRV-TV)
Kto nie powinien otrzymać szczepionki?
Dzieci:
1-tygodniowe,
Poniżej 1 r.ż.,
Z alergią zagrazającą życiu,
Z niesprawnym układem immunologicznym,
HIV (+)
Z chorobą nowotworową,
Otrzymujący sterydy lub inne leki immunosupresyjne,
Objawy ostrego zakażenia
HUMAN PAPILLOMA VIRUS (HPV) – charakterystyka
Papillomaviridae:
Średnica 50-55nm,
Brak osłonki lipidowej,
Symetria ikosedralna (dwudziestościan),
dsDNA – kolisty: około 7900 par zasad pirymidynowych i purynowych, podwójnie skręcony w formie kowalentnie zamkniętej kolistej cząsteczki, połączonej z histonami komórkowymi; 8 genów – odpowiada za wytwarzanie białek kapsydu, konieczne do replikacji wirusa
tworzenie cząstki HPV:
L1-monomer kapsomer VLP
5 x L1 głównych struktur białkowych (monomerów) tworzy pentametr – kapsomer,
72 kapsomery = jedna cząstka podobna do wirusa (VLP) – kapsyd:
380kopii białka L1,
12kopii białka L2.
Kapsyd:
Białkowy,
Zawiera 72 ułożone prawostronnie kapsomery (kapsomer zawiera 5-6 polipeptydów),
Białka określają swoistość wirusów (surowice skierowane przeciwko apsydowi pozwalają na identyfikację wirusów),
Metody hybrydyzacji:
Wykrycie wielu typów HPV,
Podstawa – określenie stopnia homologii nukleotydów poszczególnych typów DNA (stopień homologii poniżej 10% świadczy o odrębności bakteryjnych HPV; około 200 typów (alfa, beta, gamma, Mu i Nu)
! Heterogenna grupa wirusów !
Genom wirusa ma 3 regiony:
Region wczesny (Elary, E):
zawiera 4000 par zasad, geny E1, E2, E4, E5, E6 i E7 – regulacja, stymulacja i utrzymywanie transkrypcji i replikacji wirusowego DNA,
odpowiada za replikację genomu HPV,
koduje białka niestrukturalne wirusa
region późny (late, L):
zawiera 3000 par zasad, geny L1 i L2:
są transkrybowane tylko w zakażonych komórkach,
kodują białka strukturalne,
białko L1 tworzy pentametry, które związane z białkiem L2 tworzą kapsyd – swoistość wirusa,
białko L2 – najbardziej konserwatywna wśród typów wirusów, eksponowane podczas wiązania z receptorami powierzchniowymi w czasie zapoczątkowania zakażenia,
ulega ekspresji w dojrzałych komórkach
regulatorowy – długi region kontrolny – region niekodujący:
zawiera 3000 par zasad,
nie koduje białek strukturalnych,
region regulatorowy pomiędzy otwartymi ramkami odczytu L1 i E6,
uczestniczy w regulacji: syntezy DNA wirusowego, cyklu życiowego wirusa
E1 i L1 = najbardziej zachowawczy LCR = najmniej zachowawczy
kliniczne objawy – związek z typami,
wykazują tropizm do komórek nabłonkowych: skóry, okolic ano genitalnych, układu moczowego, jamy ustnej, gardła, krtani,
zakażają warstwę podstawną nabłonka:
grupa beta – zakaża skórę,
grupa alfa, gamma, Mu i Nu – odpowiada za powstawanie brodawek; zazwyczaj nie ulegają transformacji nowotworowej,
przechodzą pełny cykl życiowy – tylko w dojrzałych komórkach nabłonkowych i keranocytach
droga transmisji:
bezpośredni kontakt z wirusem
sprzyja naruszeniu ciągłości nabłonka,
większość zakażeń ma charakter bezobjawowy, przemija w krótkim czasie,
zaburzenia czynności układu immunologicznego prowadzą do zakażeń objawiających się klinicznie
Co to jest HPV i co wywołuje u ludzi
Przypadki bezobjawowe – różna postać:
pospolite (kurzajki):
zwykle na palcach rąk i nóg, łokciach, kolanach, twarzy oraz owłosionej skórze głowy,
mają szorstką powierzchnię,
okrągły lub nieregularny kształt,
twarde, białe, brązowo-żółte lub szarawo-czarne,
zwykle niezbyt duże (1-10nm),
Nitkowate:
Pojawiają się najczęściej na powiekach, twarzy, szyi i wargach
Płaskie:
Lekko odstające, żółtawe guzki na twarzy, szyi, klatce piersiowej, kolanach, przedramionach – szybko rozprzestrzeniają się,
Podeszwowe:
Występują na dłoniach i podeszwach,
Wrastają dość głęboko, są bolesne i zwykle dość trudne do usunięcia,
Kłykciny kończyste:
Brodawki płaskie i olbrzymie narządów płciowych
HPV śluzówkowe :
Niskiego ryzyka (LR)
Wysokiego ryzyka (HR)
Podział ze względu na onkogenność:
| Onkogenność wirusa | Typy HPV |
|---|---|
| Udowodniony wysokie potencjał onkogenny | 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68, 73, 82 |
| Prawdopodobny wysokie potencjał onkogenny | 26, 53 |
| Niski potencjał onkogenny | 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72, 81 |