*Starożytność: to co powstało między 6,5 mln p.n.e. a 476 rokiem n.e.

*Antyk: wycinek starożytności, kraje basenu śródziemnomorskiego, przede wszystkim Grecja i Rzym.

STAROŻYTNY EGIPT

• powstał w dolinie Nilu, państwo leżące wzdłuż Nilu, izolowane od wpływów zewnętrznych, zajmujące się hodowlą zwierząt i produkcją glinianych naczyń

• intensywny rozwój kultury od 3 tys. p.n.e. -> początki sztuki

• zjednoczenie Górnego i Dolnego Egiptu przez Narmera z dynastii This

• Horus – egipski bóg nieba, opiekun monarchii egipskiej. Panujący faraon utożsamiał się z nim i przyjmował jego imię. Czczony pod postacią sokoła lub człowieka z głową sokoła zwieńczoną tarczą słoneczną oraz jako dziecko z palcem w ustach

Paleta Narmera z Hierakonpolis ok. 3000 lat p.n.e.

- służy do rozcierania kolorowych kosmetyków, którymi zdobiono twarz władcy

- co przedstawia:

• triumf Narmera nad agresorami atakującymi Egipt; faraon zadaje śmiertelny cios

• egipski kanon przedstawienia postaci: wszystkie elementy ciała pokazane w całości, bez perspektywy, tułów on pass (na wprost), głowa i nogi pokazane z profilu, biodra skręcone

• sokół -> symbol boga Horusa, który więzi głowę przeciwnika

• perspektywa hierarchiczna -> najważniejsza postać jest największa itd.

- rewers podzielony na trzy pasy:

1. procesja triumfalna zwycięzców, wrogowie mają porąbane głowy

2. fantastyczne stwory: lew z szyją żmii (tradycja mezopotamska)

3. wyobrażenie byka atakującego budowlę -> przedstawienie Narmera jako niezwyciężonego byka, który niszczy twierdzę przeciwnika

Mastaby grobowe->

- mają źródła w budowlach mezopotamskich

- komory grobowe, do których dostawano się tunelami, obudowano stożkowanym ściętym blokiem z kamienia

Piramida Dżosera w Sakkara ok. 2650 r. p.n.e.

- jest to okres Starego Państwa 2,7 – 2,2 tys. p.n.e.

- typ piramidy schodkowej

- wyposażona w przedmioty codziennego użytku – miała służyć nieśmiertelnemu faraonowi

- zamurowana komora z mumią faraona; inna komora miała otwór, przez który widać było posąg Dżorsera w pozycji siedzącej

Giza, piramidy: Myersa, Chefrena, Cheopsa (przykłady architektury egipskiej)

Wielki Sfinks w Gizie 2700-2500 p.n.e. -> symbol władzy królewskiej

Okres Nowego Państwa -> odrodzenie Egiptu

- zespół świątyń kultowych w Tebach (stolica państwa za panowania dynastii tybetańskiej):

1. Świątynia Hatszepsut

2. Świątynia luksorska z aleją sfinksów, wężowe Pylony pilnują wejścia do świątyni

Rozwój sztuki amarneńskiej – naturalizm w sztuce

• W okresie panowania Amenhotepa IV (Echnatona) miała miejsce reforma państwa: nowa religia jest monoteistyczna ->Aton, bóg tarczy słonecznej, nowa stolica…

• Sztuka: wyobrażenia osób były zgodne z rzeczywistością, ukazywały nawet wszystkie niedoskonałości postaci; naturalizm o pogłębionej charakterystyce psychicznej. Wizerunki Echnatona przedstawiają króla jako osobę o wydłużonej twarzy, wąskich ramionach i szczupłych rękach, wąskiej talii i szerokich biodrach.