Rodzaje banków i usługi bankowe

1. Zasady działania banku:

   • zasada uniwersalizmu – polega na ciągłym poszerzaniu zakresu czynności banków, między innymi o emisję papierów wartościowych, udzielanie poręczeń itp.

   • samodzielność banku to możliwość autonomicznego podejmowania decyzji oraz ponoszenie wszelkich konsekwencji. Ograniczony jest przez nadzór banku centralnego i prawem bankowym.

   • zasada konkurencyjności polega na przyciągnięciu jak największej liczby konkurentów.

   • zasada samofinansowania oznacza konieczność pokrywania wszelkich kosztów działalności i zobowiązywań z kapitału własnego, środków wypracowanych w trakcie działalności.

   • zasada komercjalizmu polega na dążeniu do maksymalnego zysku przy minimalnych kosztach.

Rola Narodowego Banku Polskiego - posiada prawny monopol i emituje znaki pieniężne Rzeczpospolitej Polskiej. Do zadań NBP należy: organizowanie rozliczeń pieniężnych, prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa, regulowanie płynności banków oraz ich refinansowania, kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju bankowego, opracowanie statystyki pieniężnej i bankowej międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.

Rada polityki pieniężnej – to zespół specjalistów ustalających wysokość stopy procentowej wg. której NBP udziela kredytów i pożyczek bankom konkurencyjnym.

Usługi banków komercyjnych: konto osobiste - prowadzone w formie rachunku oszczędnościowo - rozliczeniowego na którego wpływają dochody osób z którego najczęściej pokrywane są bieżące opłaty. lokaty terminowe – umowy z bankiem zawierane na określony czas. lokaty dynamiczne – umowy z których klient może się wycofać przed końcem okresu ich trwania bez niebezpieczeństwa utraty odsetek. lokaty rentierskie – umowy długoterminowe polegające na wypłacaniu odsetek od wkładu w regularnych odstępach czasowych.

Rodzaje kredytów: kredyt w rachunku osobistym – bank umożliwia większą ilość środków niż wynosi aktualny stan konta. kredyt konsumpcyjny – udzielany na określone potrzeby osób a jego spłata indywidualnie jest ustalana z bankiem. kredyt hipotetyczny – długoterminowy kredyt zaciągany z przeznaczeniem na finansowanie budownictwa mieszkaniowego lub nabycie domu/mieszkania. kredyt obrotowe – finansują bieżącą działalność przedsiębiorstwa np: zakup towarów przez firmy handlowe. kredyty inwestycyjne - służą do finansowania nakładów, których celem jest stworzenie lub powiększenie majątku trwałego przedsiębiorstwa. Kredyty te są długoterminowe a wydawanie pieniędzy podlega ścisłej kontroli przez bank.

Giełdy i rynek papierów wartościowych

Giełdy to instytucja zorganizowanego rynku za której pośrednictwem dokonuje się transakcji. Są to regularne spotkania sprzedających i kupujących lub ich pośredników w celu zawarcia transakcji kupna sprzedaży zgodnie z normami i zasadami (towarowe i kapitałowe).Giełdy dzielą się na: krajowe, regionalne, międzynarodowe, ubezpieczeniowe, kapitałowe, towarowe, papierów wartościowych.

Giełda papierów wartościowych (GWP) to instytucja/spółka akcyjna organizująca i zapewniająca możliwość obrotu papierami wartościowymi (w jednym miejscu i czasie) dopuszczonymi przez nią do obrotu. Jej akcjonariuszami są : skarb państwa, domy maklerskie, banki, spółka giełdowa. Do najważniejszych giełd należą : New York, Amsterdam, Tokio, Paryż.

Komisja papierów wartościowych – to organ państwowy sprawujący nadzór nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu papierów wartościowych i towarami giełdowymi a także zapewnia dostęp do rzetelnych informacji a rynku p.w. i towarów giełdowych.

Papier wartościowy – dokument zatwierdzający posiadanie prawa majątkowego. Papiery wartościowe dzielą się na papiery reprezentujące: własność (akcje), wierzytelność (pozostałe).

Obligacje – papier wartościowy, emitowany w serii, w którym remitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. (forma pożyczki)

Akcja to dokument, który stwierdza udział w spółce akcyjnej będący własnością akcjonariuszy, który każdy posiada część kapitałów spółki. (udział w spółce)

Ceduła –publikowany codzienne urzędowy wykaz kursów walut, dewiz i papierów wartościowych lub cen towarów będących przedmiotem transakcji giełdowych. (dziennik urzędowy)

Indeksy giełdowe to mierniki obrazujące tendencję na giełdzie. Każda giełda ma swoje specyficzne indeksy giełdowe. Po prostu jest to tendencja wzrostów lub spadków. Najważniejsze indeksy giełdy Warszawskiej: WIG (wszystkie akcje notowane), WIG 20 ( indeksy 20 największych spółek), MIDWIG( indeksy spółek o średniej wielkości, 40 spółek notowane w systemie ciągłym), TechWIG (obejmuje spółki segmentu innowacyjnych technologii), NFI (indeks funduszy inwestycyjnych).

Jak zarabiać na giełdzie?

Domy maklerskie – to instytucja, która umożliwia dokonywanie transakcji. Aby grać na giełdzie należy utworzyć w biurze maklerskim rachunek inwestycyjny. Możemy złożyć zlecenie w którym znajdują się informacje: co chcemy kupić lub sprzedać, ilość, termin realizacji, ceny.

Rodzaje zleceń giełdowych: po kursie dnia, z limitem – inwestor ustala max cenę zakupu lub min. cenę sprzedaży. wszystko albo nic – inwestor chce, aby zlecenie zostało wykonane w całości albo wcale. warunkowy – realizowany po ustawionej wcześniej cenie najczęściej w dogrywkach.	Rodzaje rynków papierów wartościowych : pierwotny – występuje w momencie sprzedawania papierów przez emitenta. wtórny – obejmuje papiery na giełdzie, ceny kształtowane są zależnie od popytu i podażu.

Notowania giełdowe publikowane są w dzienniku urzędowym zwanym „Cedułą Giełdy Warszawskiej”. Każde notowanie zawiera informacje: nazwę spółki, kurs akcji, kurs akcji z poprzedniej sesji, zmiana procentowa kursu w porównaniu z kursem poprzedniej sesji, max i min wartość kursu akcji w ciągu ostatnich 50 tygodni. Inne informacje: wielkość dywidendy, wielkość zleceń (kupna sprzedaży).

Wszystkie transakcje giełdowe rozliczane są przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA (prowadzą rejestr wszystkich transakcji) *SA - spółka akcyjna

Hossa – to długotrwały wzrost kursu giełdowego papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie. Przeciwieństwem hossy jest bessa.

Bessa – to długotrwały spadek kursu giełdowego papierów wartościowych lub cen towarów notowanych na giełdzie.

Korekta – to spadek indeksów i przecena akcji. Występuje w pewnych okresach czasowych.

Pozabankowe instytucje finansowe

Firmy ubezpieczeniowe – użyczają pieniądze ze sprzedaży polis ubezpieczeniowych, które mają zabezpieczyć osoby fizyczne lub instytucje przed skutkami chorób oraz nieszczęśliwych zdarzeń.

Fundusze emerytalne – ich celem jest gromadzenie pieniędzy od ludzi na przyszłych emerytów. Pieniądze te są inwestowane w celu pomnażaniu kapitału.

Fundusze powiernicze (inwestycyjne) – pośredniczą pomiędzy osobami fizycznymi i instytucjami w gromadzeniu inwestycji finansowych.

Rodzaje inwestycji finansowych: finanse rynku pieniężnego – lokują powierzone pieniądze i krótkoterminowe obligacje lub krótkoterminowe papiery dłużne. f. obligacyjne – inwestują w obligacje zwykle długoterminowe. f. zrównoważone – zwykle inwestują w równych proporcjach w papiery dłużne oraz akcje notowane na giełdzie. f. akcyjne – inwestują prawie wyłącznie.	Strategie inwestowania w fundusze powiernicze: długoterminowe (zapewnienie wysokiego ryczu), krótkoterminowe ( ma zabezpieczyć kapitał przed inflacją).

Ryzyko inwestycyjne – obowiązuje zasada im większe ryzyko tym większy zysk i na odwrót im mniejsze ryzyko tym potencjalnie mniejszy zysk.

Systemy emerytalne w Polsce

Emerytura to świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu na starość dla osób, które ze względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej albo utraciły ją w znacznym stopniu oraz nie dysponują innymi źródłami dochodu gwarantującymi możliwość utrzymania się.

Systemy emerytalne w Polsce - W Polsce państwowa emerytura przysługuje osobom, które osiągnęły wiek emerytalny i mają udokumentowany wymagany okres zatrudnienia. W nowym systemie staż pracy jest nieistotny, wymagający jest natomiast odpowiedni poziom indywidualnego konta ubezpieczeniowego.

Filary systemu emerytalnego:

• I filar – fundusz ubezpieczeń społecznych obsługiwany przez ZUS.

• II filar - otwarty fundusz emerytalny (w skrócie OFE).

• III filar – np: indywidualne konto emerytalne ( w skrócie IKE).

I i II filary są obowiązkowe natomiast III filar jest dowolny chociaż coraz bardziej także wybierany przez ludzi. Na wysokość emerytury składa się tzw. „ część socjalna i część stażowa”.

W Polsce wiek emerytalny w 2012r wynosił 60 lat kobiety i 65 lat mężczyźni od 01.01.2013r 65 lat kobiety i 67 lat mężczyźni.

ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, państwowa instytucja publiczno-prawna realizująca zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych w Polsce.

Kwota bazowa – stanowi 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonej składki na ubezpieczenie społeczne z poprzedniego roku kalendarzowego jest ona ustalana corocznie i obowiązuje od 01.03. każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku i podległa ogłoszeniu w Monitorze Polskim.