ZGROMADZENIE NARODOWE – jest formą znaną w ustroju Polski od
dawna jako organ uprawniony do wyboru prezydenta. W ustroju politycznym
III RP organ ten nadal funkcjonuje, choć prezydent jest dziś wybierany w
wyborach powszechnych. Konstytucja stanowi, że Zgromadzenie Narodowe
zwołuje się w czterech wypadkach:
a) w celu odebrania przysięgi od nowo wybranego prezydenta,
b) uznania prezydenta za niezdolnego do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia,
c) postawienia prezydenta w stan oskarżenia,
d) wysłuchania orędzia prezydenta skierowanego do Zgromadzenia.
POLICJA – utrzymuje bezpieczeństwo ludzi i utrzymuje porządek publiczny.
W świetle Ustawy o policji z 6 kwietnia 1990r. do jej zadań należą m.in.:
a) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra,
b) zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu lądowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania,
c) inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnieniu przestępstw i wykroczeń,
d) wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców,
KONSTRUKTYWNE WOTUM NIEUFNOŚCI odmowa poparcia dla dotychczasowego rządu lub konkretnego ministra , prowadząca do dymisji rządu. Wniosek w tej sprawie mogą zgłosić tylko posłowie a wotum musi być uchwalone większością głosów przy jednoczesnym wybraniu nowego Prezesa Rady Ministrów i powierzenia mu misji utworzenia nowego rządu.
WOTUM ZAUFANIA - uchwała parlamentu wyrażająca poparcie dla polityki lub programu działania rządu
DROGA LEGISLACYJNA ( postepownanie legislacyjne)- określone przez prawo czynności konieczne do uchwalenia i wejścia w życie ustawy
ORGANIZACJA WŁADZY WYKONAWCZEJ:
Władze wykonawczą sprawuje Prezydent RP i Rada Ministrów. Tym samym w Polsce istnieje dualistyczny model ustrojowy władzy wykonawcze. Stwarza on różne możliwości kształtowania stosunków między prezydentem a rządem. W Polsce przyjęto, że Rada Ministrów prowadzi bieżąca politykę państwa i odpowiada za nią przed sejmem. Rola prezydenta nie polega natomiast na bieżącym kierowaniu państwem, lecz ma on pewne szczegółowe uprawnienia w dziedzinie stosunków zagranicznych, wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa oraz obronności.
PODSTAWOWE ZASADY PRAWA KONSTYTUCYJNEGO
zasada suwerenności narodu
zasada republikańskiej formy państwa
zasada demokratycznego państwa prawnego
zasada reprezentacji politycznej
zasada podziału władzy i równoważenia się władz
zasada pluralizmu politycznego
zasada samorządności terytorialnej
zasada niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów i trybunałów
zasada wolności i praw człowieka i obywatela
zasada demokratycznego państwa prawnego – czyli taka w którym prawo jest wartością nadrzędno wobec wszelkich innych norm czy reguł postępowania , w szczególności zaś norm politycznych czy zwyczajowych
zasada podziału władzy i równoważenia się władz – oznaczając istnienie w państwie trzech równorzędnych władz : ustawodawczej, wykonawczej, sądowniczej
POROZUMIENIE OKRĄGŁEGO STOŁU - rozmowy w dniach 6 luty - 5 kwietnia 1989 roku , uczestniczyła w nich strona rządowa m. In. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza , Zjednoczone Stronnictwo Ludowe , Stronnictwo Demokratyczne , oraz strona opozycyjno-solidarnościowa . Po tych obradach nastąpiły pierwsze poważne zmiany w konstytucji obowiązującej od lipca 1952 roku . Powołano instytucje prezydenta oraz przywrócono nazwę państwa Rzeczypospolita Polska .
WŁADZA USTAWODAWCZA - do sprawowania tej władzy konstytucja RP powołuje dwa organy : sejm i senat . Sejm składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych , bezpośrednich , proporcjonalnych i przeprowadzanych w głosowaniu tajnym . Senat składa się ze 100 senatorów wybranych w wyborach powszechnych , bezpośrednich i głosowaniu tajnym . Senatorem może zostać obywatel polski ,który ukończył 30 lat i ma prawo wybierania. Wybory do senatu odbywają się według zasady większościowej. Nie można kandydować równocześnie do sejmu i senatu . Sejm i senat wybiera się na czteroletnie kadencje. Główne zadania:
· nadanie ustroju przez uchwalenia lub zmianę konstytucji
· stanowienie praw przez uchwalanie ustaw
· decydowanie o finansach państwa
· powoływanie i odwołanie rządu
· kontrola rządu przez zgłaszanie interpelacji i pytań do ministrów i premiera
KOMPETENCJE PREZYDENTA W STOSUNKU DO PARLAMENTU
zarządza wybory parlamentarne
zwołuje pierwsze posiedzenie nowego Sejmu
posiada inicjatywę ustawodawczą
posiada prawo weta zawieszającego w stosunku do projektów ustaw
podpisuje ustawy
zarządza ogłoszenie ich w Dzienniku Ustaw RP
posiada prawo rozwiązania parlamentu (w sytuacjach określonych przez konstytucję)
WŁADZA SĄDOWNICZA
Do władzy sądowniczej zalicza się:
-sąd najwyższy,
-sądy powszechne,
-sądy szczególne,
-trybunał konstytucyjny,
-trybunał stanu.
Sądy i trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, wszyscy sędziowie i członkowie trybunałów podlegają wyłącznie Konstytucji RP i ustawom, sędziowie nie mogą należeć do żadnej partii politycznej ani związków zawodowych. W Polsce, zgodnie z Konstytucją RP władzę sądowniczą sprawują sądy (Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne, sądy wojskowe) oraz trybunały (Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu). Sądy i trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz, wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
SAMORZĄD TERYTORIALNY jest formą organizacji społeczności lokalnych powołaną do kierowania i zarządzania sprawami publicznymi w interesie mieszkańców.
Zadania własne to : dostarczanie wody; utrzymywanie czystości; usuwanie odpadów; utrzymywanie placów, ulic, mostów; finansowanie działalności domów kultury, bibliotek i innych placówek kulturalnych.
Zadania zlecone : formalności związane z zawarciem małżeństwa; ewidencja ludności; rejestracja mieszkańców zajmującym się działalnością gospodarczą, zasiłki, opieka społeczna..
SĄD POWRZECHNY - Sądami powszechnymi są sądy: rejonowe, okręgowe oraz apelacyjne. Sąd rejonowy tworzony jest dla jednej lub kilku gmin jako sąd pierwszej instancji. Sąd okręgowy to instytucja odwoławcza w sprawach, które były rozstrzygane w pierwszej instancji przez sądy rejonowe, może też rozpatrywać w pierwszej instancji sprawy poważniejsze. Sąd apelacyjny jest wyłącznie placówką odwoławczą od orzeczeń sądów okręgowych, pełni więc funkcję sądu drugiej instancji. Jest też sądem rozpatrującym kasacje od wyroków sądów rejonowych.
Sędziów powołuje Prezydent spośród kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa. Kandydaci muszą spełniać wymogi zawodowe (studia prawnicze, odbycie aplikacji) oraz etyczne (korzystanie z pełni praw publicznych itp.).