Rozwój psychoruchowy:Periodyzacja rozwoju człowieka:

*Okres prenatalny;* Okres wczesnego dzieciństwa: Podokres wieku niemowlęcego, Podokres wieku poza niemowlęcego; *okres średniego dzieciństwa; *okres późnego dzieciństwa * Okres adolescencji: podokres wczesnej adolescencji, podokres późnej adolescencji, *okres wczesnej dorosłości,* okres średniej dorosłości,* okres późnej dorosłości. Rozwój zewnątrzmaciczny:

Dzieciństwo dzielimy na 4 okresy: - okres noworodkowy 1- 4 tydzień. -okres niemowlęcy od 5 tyg. Do końca 1 roku życia - okres wczesnego dzieciństwa-okres zabawy- okres przedszkolny do końca 6 roku życia - okres szkolny- od 7 do 15 roku życia, - okres dojrzewania płciowego i wieku młodzieńczego od 12-20 roku życia.Pierwszy miesiąc życia to okres przystosowawczy do życia w: - zmiennej temperaturze, - nowego sposobu oddychania, - nowego sposobu przyjmowania pokarmu i wydalania zbędnych produktów. Charakterystyka noworodka: Przeciętna waga- 3,37 kg,Wzrost: 51,2 cm; Wpływ na wzrost mają:Rasa, wzrost matki, kolejność porodu, warunki ekonomiczne.

Charakterystyczne proporcje ciała: Duża głowa (1/4 długości ciała, u dorosłego 1/8) ;obwód głowy- 34-36 cm, mózgoczaszka duża w stosunku do twarzoczaszki, ciemię duże nie zrośnięte, małe lekkie wgłębienie,klatka piersiowa-beczkowata, żebra ustawione poziomo, kręgosłup nie wykazuje krzywizn. Zmiany proporcji ciała w czasie rozrostu wg Stratza: noworodek- ¼ głowa, 2 lata- 1/5 ciała-głowa, 6 lat- 1/6 głowa, 15 lat- 1/7 głowa, 25 lat- 1/8 głowa, narządy wewnętrzne- większe wagowo niż u dorosłego – dotyczy nadnerczy i grasicy; układ pokarmowy: jelita 6 x dłuższe niż długość ciała( dorosły – 4,5 x wysokość ciała, Narządy płciowe: *u dziewcząt- wargi sromowe większe- małe, widać wargi mniejsze, błonę dziewiczą, ujście cewki moczowej;*u chłopców- fizjologiczne sklejenie wewnętrznego listka napletka z żołędzią, u 98%- jądra w mosznie,. układ nerwowy: mózgowie duże9(350-400g= 14% masy ciała, u dorosłych 2%),zwoje mózgowe mało zróżnicowane, mielinizacja mózgu, rdzenia. Nerwów obwodowych- niekompletna: - bezpośrednio po porodzie brak odruchów skórnych i ścięgnistych, ruchy: -hipertonia mięśniowa (kilka miesięcy) oczy: przeważnie dalekowzroczne,- światło razi, - szybko uczy się odróżniać światło od ciemności, - zez fizjologiczny, - patrzy i śledzi wzrokiem 4-6 tydzień, uszy- słabo słyszy ( jama bębenkowa wypełniona śluzowatą cieszą). długi tułów, Krótkie kończyny, naturalny rytm aktywności, snu i czuwania: noworodki śpią 16-19 h/ dobę,

noworodki cechują zdolności sensoryczne: równowagi- podniesione kiedy płacze, uspokaja się;- dotyku- dotknięcie okolicy ust powoduje znieruchomienie; -węchu- poznaje zapach mleka matki, odwraca się od nieprzyjemnych zapachów,- słuchu- preferuje dźwięki o czystych tonach, głos matki, odwraca się w kierunku dźwięku, wzroku- akomodacja wzroku i ostrość ograniczona, nie rozpoznaje barw, usiłuje śledzić poruszające się obiekty.

Okres niemowlęcy:- rozwój psychiczny i somatyczny biegną równolegle, niejednokrotnie dla jego oceny posługujemy się parametrami rozwoju fizycznego.Przyrost masy ciała w 1 roku życia oblicza się według wzoru: Waga urodzeniowa + a x wiek w miesiącach: a w I półroczu= 600g a w II półroczu= 500g masa ciała urodzeniowa:- podwaja się w 5-6 m-c, - potraja po roku, - 4 x większa po 2 latach. Przyrosty długości ciała w 1 roku życia: 1miesiąc-5 cm,2-3 cm, 3- 2cm, 4-2cm,5-2cm, 6-2 cm, 7-2cm, 8-12 – po 1 cm Dziecko urosło 23 cm, Przyrost masy ciała- najszybszy od sierpnia do listopada; Przyrost długości- od kwietnia do lipca, Dla oceny rozwoju psychicznego i stanu zdrowia ważne są pomiary wykonywane: - przy urodzeniu, w 6 m-c, w 12 m-c, w 24 m-c, w 36 m-c, w 5 roku życia, w 7 roku życia, w 12 r. ż., w 15 r. ż. Pomiary obejmują: - masę ciała, wysokość ciała, obwód głowy, obwód klatki piersiowej. Dla oceny rozwoju zdrowia dziecka ważne jest: Czas zamykania ciemienia dużego ( 12-15 m. życia), Czas wyrzynania się zębów( wiek zębowy), Wiek kostny, Wiek płciowy: pojawienie się cech płciowych, trwa 4-5 lat, rozpoczyna się u dziewcząt 10-13 rok życia, u chłopców 12-16 rok życia, Dojrzewanie dziewcząt:- pobudzenie syntezy estrogenów i progesteronu; - powiększenie narządów płciowych zewnętrznych; - pierwsza miesiączka ( bezowulacyjnie) - pojawienie się włosów łonowych, pachowych; Dojrzewanie chłopców: - rozpoczęcie spermatogenezy i testosteronu,- powiększenie narządów płciowych zewnętrznych, - pojawienie się guzków piersiowych, - owłosienie twarzy, łonowe, pachowe, - gwałtowny wzrost masy mięśniowej- górna połowa ciała; - gwałtowny skok pokwitaniowy; - polucje.

Rozwój psychoruchowy dziecka w 3 pierwszych m. życia:Odruch Morro- 1,2 m. życia,Odruch marszu-1,2 m. życia, Odruch chwytny- 1 m. życia, Odruch ryjkowy- 1-2 m życia, Trzyma głowę- 2-3 m. życia, Siada- 6-7 m. życia, Stoi z pomocą – 8 m. życia. Stoi samodzielnie 9-10 m. życia Chodzi samodzielnie- 12-13 m życia, Biega- 15-18 m. życia, Wodzi oczami- 3-4 tydz. życia, uśmiecha się- 4-6 tydz. życia, Śmieje się- 4-5 m. Rozpoznaje otoczenie- 6-7 m. Reaguje na hałas- od 2 m. Reaguje na muzykę- od 4 m. Wyciąga ręce do dorosłych- od 7 m. Uśmiech do lustra- od 6 m. Łapie grzechotki- 4-5 m. Trzymanie butelki- 5-6 m. Kontrola zwieraczy odbytu- 1-14m. Kontrola zwieraczy pęcherza- 13-15 m. Zna swoje nazwisko- 24 m. Zna swoją płeć- 30 m. życia, Zna części ciała- 18 m, Używa liczby mnogiej- 32 m. Pokazuje obrazki- 20 m. Ustawia wieże z klocków- 24 m. Opowiada o sobie- 30 m. Odróżnia słowa: ja, my: 32 m. Zna kilkaset słów – 32 m.

Ocena rozwoju psychicznego( powyżej 3 roku życia):3 lata- powtarza dwie cyfry, zna swoje imię i nazwisko, powtarza 6 zgłosek, umie pokazać nos, oczy, uszy, wymienia przedmioty na obrazku. 4 lata- powtarza 3 cyfry, podaje swoja płeć, nazywa np. klucz, pióro, porównuje 2 nierównej długości linie, 5 lat- powtarza zdania o 10 zgłoskach, powtarza 4 cyfry, porównuje 2 ciężary, rysuje wg wzoru kwadrat, zlicza 4 przedmioty; 6 lat- opisuje obraz, podaje sposób użycia przedmiotu, odróżnia poranek od wieczoru, odróżnia wygląd ładny od brzydkiego na obrazku, odrysowuje trójkąt. 7 lat- opisuje obraz, odróżnia lewą od prawej, zna nazwy 4 barw, powtarza 5 cyfrową liczbę, podaje czego brak na rysunku( oczu, ust); 8 lat- podaje różnice między dwoma pojęciami np. motyl-mucha, liczy od 20 do 100, podaje dzień tygodnia, z przeczytanego opowiadania opowie rzecz najistotniejszą;

Rozwój mowy:Dźwięki nieartykułowane- od 2 m. , Pojedyncze samogłoski – od 3 m. Gaworzy z własnego popędu- od 3m. Krzyk modulowany, kilka sylab- od 7-8 m.; naśladuje głos- 3 kwartał, mówi pojedyncze wyrazy- koniec 4 kw., kilka słów- po 1 roku, w 3 półroczu- słowa mają sens, w 4 półroczu- nazywa przedmioty, w końcu 2 roku- tworzy zdania z 2,3 słów, w 1 połowie 3 roku- nazywa rzeczy, dochodzi pytanie gdzie, kiedy; w 2 półroczu 3 roku- układa gramatyczne części zdania;W 4 roku- odczuwa potrzebę orientacji w czasie, myślenie przyczynowe ”dlaczego”,Rozwój pamięci: W 3 m- zapamiętuje na kilka minut; 1 roku- na około 2 tygodnie; 2 lata- na kilka miesięcy; 4 – na rok; Od 4 roku- na zawsze. Szczyt rozwoju pamięci: 12-15 lat- dla zagadnień mechaniki i materii, Okres dojrzewania- dla kształtu i piękna; Okres późniejszy- dla treści i znaczenia. Rozwój rysunku: 1,5- 2 lata- bazgroły; 3-4 r.- mazanie, formy kanciaste- własne określenia, dom, ludzie, samochody; 4 rok- osoby i przedmioty z otocznia dziecka; 5,pół- kompozycje fantastyczne- jedna całość; 6 lat- pojawia się porządek przedstawieniu realistycznego świata; 11 lat- rzeczowe spojrzenie na świat- faza naturalistyczna.