POLITYKI UNII EUROPEJSKIEJ
WSPÓLNA POLITYKA HANDLOWA
Handel międzynarodowy jest czynnikiem przyczyniającym się do wzrostu dobrobytu. Wspólna polityka handlowa stanowi jeden z podstawowych elementów procesu integracji w ramach Unii Europejskiej ,czyli oddziałuje na obroty międzynarodowe. Polityka handlowa ma więc pełnić takie same funkcje w odniesieniu do jednolitego rynku europejskiego jak każda polityka handlowa państwa w stosunku do własnego rynku.
Realizowana w UE polityka handlowa zmierza do usunięcia ograniczeń w wymianie handlowej w skali międzynarodowej. Koordynacja tej polityki ma na celu promowanie wolnego handlu, co oznacza zmniejszenie interwencjonizmu poszczególnych państw w stosunki handlowe w obrębie UE. Formalnie koordynacja polityki handlowej została wprowadzona w styczniu 1970 roku. Polityka ta nie od razu nabrała w pełni wspólnego charakteru, ponieważ poszczególne kraje członkowskie nie zawsze chciały zrezygnować z prawa narodowych restrykcji, stosowanych przed przystąpieniem do EWG. Dopiero w 1985 roku w „Białej Księdze” zawarto wiążący program utworzenia jednolitego rynku wewnętrznego.
RYNEK WEWNĘTRZNY
Polityka handlowa dąży do utworzenia jednolitego rynku wewnętrznego w krajach UE, która polega na wprowadzeniu czterech swobód:
Przepływu towarów , Przepływu usług , Przepływu osób, Przepływu kapitału , Swobody w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej
NIEKTÓRE OKRESY PRZEJŚCIOWE
1. Swobodny przepływ osób (7-letni okres przejściowy - uzyskany przez UE - [w formule 2+3+2, a więc maksymalnie do 2011 r.] ograniczający polskim obywatelom swobodę podejmowania pracy w UE)
2. Swobodny przepływ kapitału (przez okres dwunastu lat od daty uzyskania członkostwa - a więc do 2016 r. - Polska będzie mogła stosować wobec obywateli Unii Europejskiej oraz państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przepisy ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców)
3. Rolnictwo (10-letni okres przejściowy - do 2014 r. - podczas którego możliwa będzie uprawa w Polsce wyłącznie odmian ziemniaka odpornych na raka ziemniaczanego)
4. Polityka transportowa (do końca 2010 r. w odniesieniu do dyrektywy UE ustanawiającej dla pewnych pojazdów drogowych, poruszających się wewnątrz Wspólnoty, maksymalnych dopuszczalnych wymiarów w ruchu krajowym i międzynarodowym oraz maksymalnej dopuszczalnej wagi w ruchu międzynarodowym)
5. Środowisko (do końca 2017 r. – na emisje pyłów z dużych obiektów energetycznego spalania paliw oraz na emisje tlenków azotu, dla wszystkich polskich elektrowni i elektrociepłownia, które znalazły się na liście załączonej do polskiego stanowiska negocjacyjnego)
NARZĘDZIA POLITYKI HANDLOWEJ
Przez narzędzia polityki handlowej państwa rozumie się najczęściej mechanizmy ekonomiczne funkcjonujące w kraju i wykorzystywane przez państwo do oddziaływania na podmioty gospodarcze. Z punktu widzenia regulacji handlu zagranicznego instrumenty te można podzielić na dwie grupy:
--Służące do oddziaływania na wszystkie podmioty gospodarcze w danym kraju (kurs walutowy, stopa procentowa, polityka budżetowa, pieniądz, ceny)
--Służące państwu do oddziaływania na podmioty gospodarcze na podmioty uczestniczące bezpośrednio w wymianie handlowej (środki polityki handlowej)
| Środki taryfowe | Środki nietaryfowe |
| Parataryfowe | |
| Cła Inne środki taryfowe, np. zwiększenie poboru ceł, kontyngent taryfowy, plafon taryfowy |
Opłaty wyrównawcze Podatki importowe Depozyty importowe Subsydia importowe Cła antydumpingowe |
CŁO
Jest to najstarszy i bardzo szeroko stosowany środek polityki handlowej, jest opłatą pobieraną przy przekroczeniu przez towar granicy celnej danego kraju. Bezpośrednim efektem stosowania ceł jest przede wszystkim wzrost cen tych towarów importowych na które je nałożono.
SUBSYDIA
Jest to bezzwrotna pomoc udzielana beneficjentowi przez państwo celem wsparcia określonej działalności.
Rodzaje subsydiów:
-- Zakazane (czerwone) – są szkodliwe zarówno dla importera, jak i dla eksportera. Zakazane są subsydia bezpośrednie, rządowe zależne od wyników w eksporcie, ulgi i kredyty dotyczące eksportu, odpisy dewizowe, korzystniejsze stawki frachtowe, zwolnienia celne lub zwroty ceł, preferencje finansowe.
--Podlegające sankcjom (żółte) – są to subsydia produkcyjne; wyrządzają szkodę, powodując -„poważny uszczerbek” interesów innego kraju członkowskiego należącego do WTO.
--Dozwolone (zielone) – inaczej subsydia niespecyficzne. Polegają one na: wsparciu zacofanych regionów danego
DUMPING
To polityka polegająca na sprzedaży swoich produktów za granicę po cenach niższych niż na rynku krajowym lub po cenach niższych od kosztów ich wytworzenia. Można wyróżnić trzy rodzaje dumpingu:
- dumping sporadyczny
- dumping łupieżczy
- dumping stały
POLITYKA HANDLOWA WOBEC KRAJÓW TRZECICH
Wspólna polityka handlowa UE działa na dwóch poziomach. Po pierwsze, w obrębie Światowej Organizacji Handlu (WTO) Wspólnota angażuje się w stanowienie zasad wielostronnego systemu handlu światowego. Po drugie, UE negocjuje własne dwustronne umowy handlowe z państwami trzecimi.
Prowadzenie polityki handlowej należy do wyłącznej kompetencji Wspólnoty. Poszczególne państwa członkowskie nie mają autonomii w zakresie zawierania umów handlowych czy zmiany stopnia protekcji rynku krajowego.
WSPÓLNA POLITYKA GOSPODARCZA I WALUTOWA
Polityka gospodarcza i walutowa realizowana w Unii Europejskiej stawia sobie za główny cel stabilizację walut w poszczególnych krajach, a od wprowadzenia 1 stycznia 1999 r. wspólnej waluty euro także jej stabilizacji. Politykę gospodarczą i walutową prowadzi Europejski Bank Centralny, który wraz z Bankami Centralnymi stworzył Europejski System Banków Centralnych.
PIERWSZE PRÓBY UTWORZENIA UGiW
Plan Barre’a z 12 lutego 1969r., który zakładał pomoc finansową dla państw, mających trudności z utrzymaniem kursu własnej waluty narodowej oraz wprowadzenia większej zbieżności polityki gospodarczej
Drugi plan Barre’a z 4 marca 1970r., który zakładał stopniową realizację UGiW, zwiększenie stabilności kursów walutowych oraz rozszerzenie pomocy finansowej, gdyby wahania kursów były zbyt duże
Przygotowanie projektu utworzenia unii walutowej pod przewodnictwem Pierre’a Wernera, który proponował utworzenie unii gospodarczo-walutowej w trzech etapach do 1980r.:
- Wprowadzenie swobody przepływu: towarów, usług, kapitału i osób
- Zacieśnianie współpracy walutowej i gospodarczej
- Bardzo ważna rola działań politycznych
Wspólnoty prowadziły prace wiodące do utworzenia unii gospodarczej i walutowej. Pod koniec lat 70. (05 grudnia 1978 r.) z inicjatywy kanclerza Niemiec Helmuta Schmidta i prezydenta Francji Giscarda d’Estaing stworzono Europejski System Walutowy (ESW). Jego powstanie nadało nowy wymiar współpracy walutowej w Europie. Celem Systemu było utworzenie w Europie strefy stabilizacji monetarnej, w możliwie jak największym stopniu wolnej od wpływu gwałtownych wahań kursowych.
W skład Europejskiego Systemu Walutowego wchodziły postanowienia dotyczące:
--Europejskiej jednostki walutowej ECU (w skład koszyka ECU weszło 9 walut), która była jedynie jednostką rozrachunkową (nie miała fizycznej postaci w banknotach czy monetach)
--Mechanizmu stabilizowania kursów walutowych (ERM – Exchange rate Mechanism)
--Mechanizmów interwencyjnych
--Postanowień kredytowych
W czerwcu 1988 r., przywódcy WE ponowili inicjatywę utworzenia unii gospodarczej i walutowej w ramach programu powołania Wspólnego Rynku. W ogłoszonym w kwietniu 1989 r. tzw. raporcie Delorsa opisano szczegółowo warunki, jakie powinny zostać spełnione, aby mogła powstać unia gospodarcza i walutowa, a także zaproponowano trzyetapowy plan realizacyjny. Raport ten został zatwierdzony na „szczycie” Wspólnot w czerwcu 1989 r. i przyjęty jako podstawa dalszych działań:
Etap I (1 lipca 1990r.)
Był powiązany z tworzeniem Wspólnego Rynku i zakładał:
Całkowitą swobodę transakcji kapitałowych ,Zacieśnienie współpracy pomiędzy bankami centralnymi, Swobodę stosowania ECU , Poprawę zbieżności gospodarczej
Etap II (1 stycznia 1994r.)
Miał się rozpocząć po wejściu w życie traktatu z Maastricht i zakładał:
Utworzenie Europejskiego Banku Centralnego i Europejskiego Systemu Banków Centralnych Utworzenie Europejskiego Instytutu Walutowego (EIW) , Dalsze zbliżenie i koordynację polityki gospodarczej państw członkowskich
Etap III (1 stycznia 1999r.)
Rozpoczął się wraz z ustaleniem nieodwołalnych kursów wymiany walut jedenastu państw członkowskich, które przystąpiły do Unii Walutowej jako pierwsze, oraz przekazaniem kompetencji w zakresie prowadzenia wspólnej polityki pieniężnej Europejskiemu Bankowi Centralnemu i zakładał:
Wprowadzenie euro ( z podziałem na 3 podstawowe etapy), Prowadzenie wspólnej polityki pieniężnej przez Europejski System Banków Centralnych , Wejście w życie wewnątrz-unijnego mechanizmu kursowego (ERM II) , Wejście w życie Paktu Stabilności i Wzrostu
KRYTERIA KORWENGENCJI ( Traktat z Maastricht 1992 r.)
-dług publiczny państwa nie może być większy niż 60% PKB (Polska 58%);
- deficyt budżetowy nie może być wyższy niż 3% (Polska 6%);
- średnia stopa inflacji w roku poprzedzającym ocenę nie może przekroczyć więcej niż 1,5 punktu procentowego inflacji w stosunku do trzech krajów Unii Europejskiej o najniższym poziomie inflacji;
- trwałość osiągniętej konwergencji, potwierdzona zbieżnością długoterminowych stóp procentowych (stopy procentowe 10-letnich obligacji skarbowych powinny być nie więcej niż o 2,0 punkty procentowe wyższe od odnotowanych w trzech krajach UE o najniższej inflacji);
-państwo musi przestrzegać granic wahań kursów walutowych stosowanych w ramach mechanizmu kursowego;
-stabilność kursu walutowego, co oznacza przestrzeganie co najmniej przez dwa lata przedziału wahań kursowych dozwolonych przez Mechanizm Kursów Walutowych (obecne dozwolone wahania kursu wynoszą +/-15%).
Do pozytywnych skutków utworzenia UGiW należą:
-likwidacja kosztów wymiany walut, duże oszczędności,
-eliminacja ryzyka kursowego w operacjach przedsiębiorstw i banków,
-lepsze planowanie produkcji, rozwinięcie produkcji na skalę całego rynku europejskiego,
-większa przejrzystość cen, a zatem i wzrost konkurencji,
-większe wyspecjalizowanie się gospodarek poszczególnych krajów,
-narodowe rynki kapitałowe zleją się w jeden rynek europejski,
-euro będzie walutą zdolną do konkurowania z dolarem amerykańskim,
-szybszy wzrost gospodarczy w państwach członkowskich
DO NEGATYWNYCH SKUTKÓW UTWORZENIA UGiW NALEŻĄ:
-utrata możliwości korzystania przez państwa należące do UGiW z polityki kursowej, stóp procentowych oraz w znacznym stopniu z polityki fiskalnej w celu przeciwdziałania spowolnieniu wzrostu gospodarczego,
-trudności w wypracowaniu polityki gospodarczej i monetarnej odpowiadającej wszystkim krajom (różnice w rozwoju gospodarczym),
-brak możliwości wsparcia środkami z budżetu UE regionów przeżywających trudności, co mogłoby zrekompensować utratę dotychczasowych instrumentów.
Koszty wprowadzenia waluty Euro:
-wzrost konkurencyjności ze strony firm strefy euro;
-konieczności przystosowania do euro systemów informatycznych służących do prowadzenia księgowości, płatności elektronicznych, fakturowania, naliczania płac itp.;
-szkolenia kadr dotyczącego posługiwania się nową walutą, jej rozpoznawania, przeliczania pomiędzy pieniądzem narodowym a euro;
-dostosowania automatów wrzutowych, sprzedających artykuły spożywcze, bilety komunikacyjne, bilety parkingowe itp. do przyjmowania monet euro;
-Przedsiębiorcy będą musieli zadbać o to, aby kasy fiskalne podawały ceny w euro i drukowały paragony z symbolem euro. Terminale do obsługi kart płatniczych będą musiały zostać przystosowane do przyjmowania zapłaty w euro.
WSPÓLNA POLITYKA ROLNA
Około 60% ludności w 27 państwach członkowskich mieszka na obszarach wiejskich, które zajmują około 90% terytorium Unii Europejskiej (UE). Nic więc dziwnego, że sektor rolny oraz rozwój wsi stanowią jedne z najważniejszych priorytetów UE. Priorytety te realizowane są poprzez Wspólną Politykę Rolną, utworzoną na mocy Traktatów Rzymskich w 1957r. Rolnictwo to dziedzina gospodarki, która najwcześniej została objęta wspólną polityką.
CELE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ
-produktywności rolnictwa poprzez wspieranie postępu technicznego, racjonalizacje produkcji i -optymalizację zastosowań czynników produkcji,
-zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia, głównie poprzez zwiększenie dochodów osób czynnych w rolnictwie,
-stabilizację poszczególnych rynków,
-zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w produkty rolne,
-umożliwienie konsumenta kupna produktów rolnych po rozsądnych celach
Podstawowe instrumenty do realizacji celów:
- wspólna organizacja rynku rolnego (swobodny przepływ towarów) i towarzysząca jej silna stabilizacja cen dzięki interwencjom na rynkach wewnętrznych;
-obciążania importu cłami i ograniczanie produkcji (np. mleka, cukru);
-wspieranie przedsiębiorstw rolnych w zakresie nowoczesnych technologii, utrzymanie reżimu sanitarnego i wzrostu wydajności pracy;
- wyrównanie uwarunkowanych naturalnie różnic;
- wspieranie przyjaznych dla środowiska sposobów produkcji;
- poprawa struktury urynkowania;
-programy specjalne dla obszarów upośledzonych (np. górskich, zagrożonych powodziami)
Zmiany i reformy Wspólnej Polityki Rolnej:
a) Reforma MacSharry’ego – (uchwalona 30.06.1992)
Istotnym elementem było znaczne obniżenie ceny na produkty rolne. Niekorzystny wpływ tych obniżek cen na wysokość dochodów rolników został złagodzony za pomocą dopłat wyrównawczych i premii uzależnionych od wielkości produkcji.
b) Reforma Agenda 2000 - (Berlin -marzec 1999)
Zaproponowanie zmian wydatków na politykę rolną. Obejmowały one
obniżkę wydatków na interwencje rynkowe i subsydia eksportowe
wzrost płatności kompensacyjnych
wzrost dodatków na ochronę środowiska, zalesienie i wcześniejsze emerytury
fundusze przedakcesyjne dla państw kandydujących
c) Reforma Fishlera – (Luksemburg 2003 – 2005 )
oddzielenie płatności od produkcji rolnej
płatność przypisana do powierzchni upraw z lat 2000-2002
odłogowanie (10% z 92t)
bezpieczeństwo żywności
dalsza redukcja cen interwencyjnych na korzyść płatności bezpośrednich
zmniejszanie płatności dla największych gospodarstw (modulacja) na korzyść rozwoju wsi
PROGRAMY PRZEDAKCESYJNE
Program SAPARD to Przedakcesyjny Instrument Wspierania Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, który był podstawowym źródłem finansowania przez UE, wspierającym rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w krajach kandydujących. Głównym jego celem było wdrożenie dorobku prawnego Wspólnoty dotyczącego Wspólnej Polityki Rolnej oraz ułatwienie dostosowania się sektora rolnego i obszarów wiejskich do standardów unijnych. Program ten obejmował lata 2000-2006
Program Phare Spójność Społeczna i Gospodarcza ma na celu zmniejszanie opóźnień i nierównomierności rozwoju regionów poprzez promowanie aktywności gospodarczej, rozwiązywanie problemów społecznych związanych z rynkiem pracy, restrukturyzację oraz rozwój infrastruktury. Program był realizowany w czterech edycjach: 2000, 2001, 2002, 2003.
Harmonizacja polityki rolnej przebiega wieloetapowo i wciąż wymaga ogromnych nakładów. Wysokie bezpośrednie dopłaty wyrównawcze, które wynikaja głównie z interwencji na rynku, kształtują ceny roślin oleistych i zbóż, mięsa wołowego, mleka i cukru, powodują że pochłania ona połowe budżetu Unii.
Wspólna Polityka Rolna – blisko 600 mln euro do zwrotu
Państwa członkowskie będą musiały zwrócić 578,5 mln euro nienależnie wydane w ramach unijnych środków na rolnictwo - zdecydowała Komisja Europejska. Pieniądze te powrócą do budżetu UE z powodu nieprzestrzegania przepisów UE lub zastosowania nieodpowiednich procedur kontroli w zakresie wydatków na rolnictwo. Najwięcej – prawie 350 mln euro – zwróci Grecja; Polska będzie musiała oddać 16,3 mln euro.
WSPÓLNA POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA
Polityka Wspólnoty dotycząca ochrony środowiska wynika z konieczności zachowania jej dla przyszłych pokoleń w jak najlepszym stanie. Jej realizacja jest uwzględniana w kolejnych programach ramowych i wiąże się z zachowaniem przez państwa członkowskie następujących podstawowych zasad:
+Zasada ostrożności (przezorności) zakłada konieczność przeciwdziałania szkodom w środowisku, nawet w sytuacji braku jednoznacznych dowodów naukowych.
+Zasada prewencji oznacza konieczność podejmowania działań zapobiegających powstawaniu szkód lub powstrzymywanie się od działań, które takie szkody mogą powodować.
+Zasada stosowania najlepszych dostępnych technologii nakazuje wykorzystywanie najnowocześniejszych dostępnych technik i ekonomicznie uzasadnionych technologii o najmniejszej uciążliwości dla środowiska.
+Zasada usuwania szkód u źródła wymaga, aby szkody w środowisku likwidować lub zapobiegać im jak najwcześniej. Pozwoli to ograniczyć rozmiar zagrożeń i racjonalizować koszt z tym związane.
+Zasada „zanieczyszczający płaci” wskazuje, że koszty działań zapobiegawczych i naprawczych powinien ponosić sprawca potencjalnych i rzeczywistych zanieczyszczeń środowiska.
+Zasada zrównoważonego rozwoju dotyczy uwzględniania potrzeb obecnych i przyszłych pokoleń oraz zaakceptowania ograniczeń w ich zaspokajaniu, np. w zakresie eksploatacji zasobów naturalnych. Zakłada sprawiedliwy podział międzypokoleniowy praw i obowiązków oraz zintegrowane podejście do zagadnień środowiska i rozwoju.
Cele polityki ochrony środowiska
Zachowanie środowiska i poprawa jego stanu:
Oznacza to, iż decyzje, a następnie działania podejmowane przez określone podmioty winny prowadzić przede wszystkim do zachowania zdolności środowiska do pełnienia funkcji wobec ludzi i naturalnego charakteru samego środowiska, przeciwdziałania lub zapobiegania zjawiskom lub stanom uciążliwym dla niego, niosącym negatywne skutki albo też nieodwracalne konsekwencje dla środowiska naturalnego lub jego poszczególnych elementów (zniszczenie, uszkodzenie, zanieczyszczenie) oraz do podejmowania przedsięwzięć naprawczych, mających na celu usunięcie szkodliwych skutków niektórych wcześniejszych działań (lub braku działań), a mogących wykraczać poza proste przywrócenie kondycji przyrody do jej poprzedniego stanu.
Ochrona zdrowia ludzkiego:
Ujmując ten cel, Wspólnota starała się podkreślić konieczność indywidualnego podejścia do tego zagadnienia. Podstawowym celem Wspólnoty ma być bowiem ochrona człowieka oraz dbałość o wszelkie warunki, które oddziałują na jego zdrowie.
Rozważne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych:
Uwzględnienie tego celu jest odzwierciedleniem problemu, przed jakim stanęła ludzkość, a mianowicie degradacji zasobów naturalnych i ich wyczerpywania się, a także konsekwencją kryzysu energetycznego lat siedemdziesiątych XX w., z którym borykały się między innymi państwa członkowskie Wspólnot Europejskich. To także zasygnalizowanie, że dalszy rozwój gospodarczy jest bezpośrednio uzależniony od możliwości środowiska, którego nadmierna eksploatacja może doprowadzić do zahamowania rozwoju cywilizacyjnego.
Popieranie międzynarodowych przedsięwzięć na rzecz rozwiązywania regionalnych i globalnych problemów ochrony środowiska:
Kwestie środowiska naturalnego i jego ochrony są coraz częściej postrzegane jako zagadnienia, które nie mogą stanowić jedynie spraw wewnętrznych poszczególnych państw, lecz wymagają podejmowania działań na płaszczyźnie międzynarodowej
Programy działania na rzecz ochrony środowiska:
Pierwszy program w zakresie ochrony środowiska, obejmujący lata 1973 - 1975, opracowany przez Komisję i następnie przyjęty przez Radę, formułował podstawowe zasady w dziedzinie polityki ochrony środowiska WE, w tym zasadę podejmowania środków ostrożności i prewencji. Program ten skupiał się głównie na tematyce zanieczyszczeń, szczególnie w odniesieniu do wód i powietrza; przyjęto wówczas m.in. obowiązującą do dziś zasadę finansowej odpowiedzialności sprawcy zanieczyszczeń środowiska
Kolejne dwa programy w dziedzinie ochrony środowiska, na lata 1976 - 1981 oraz 1982 - 1986, umożliwiły rozszerzenie i skonkretyzowanie pierwszego programu. Program drugi za swe cele strategiczne uznał:
--redukcję zanieczyszczeń,
--ograniczenie emisji hałasu
--zmniejszenie uciążliwości odpadów.
Wyznaczał on również zasady racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi oraz dzikiej fauny i flory.
Pomimo uznanej zasady prewencji podczas pierwszych kilkunastu lat kształtowania polityki ochrony środowiska Wspólnota koncentrowała swoje działania głównie na likwidacji skutków zanieczyszczeń. Brak było natomiast wypracowanych metod i sposobów zapobiegania degradacji środowiska.
W czwartym programie obejmującego okres 1987 – 1992, postawiono na poprawę jakości środowiska, a także na konieczność rozszerzenia dostępu społeczeństwa do informacji o stanie środowiska. Nacisk położono na wprowadzanie w życie przepisów dotyczących ochrony środowiska.
Piąty program zatytułowany "W stronę zrównoważonego rozwoju"
obejmował początkowo lata 1993-1997, zastosowano przede wszystkim po raz pierwszy tzw. podejście horyzontalne, w którym bierze się pod uwagę wszelkie przyczyny. Za priorytetowe dziedziny uznano: zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi, zintegrowane zwalczanie zanieczyszczeń i zapobieganie powstawaniu odpadów, ograniczenie zużycia energii nieodnawialnej, kompleksowe działania na rzecz poprawy środowiska na terenach miejskich, podniesienie poziomu zdrowotności i bezpieczeństwa publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń ze strony przemysłu i instalacji jądrowych itd. Główną uwagę poświęcono pięciu sektorom wpływającym w istotny sposób na środowisko, a zarazem o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju gospodarczego. Za takie sektory uznano: przemysł, energetykę, transport, rolnictwo i turystykę. W ramach piątego programu, Wspólnota zacieśniła również współpracę na rzecz ochrony środowiska z krajami kandydującymi do członkostwa, a także na forum światowym. Następnie został przedłużony do 2000 r
Propozycja kolejnego, szóstego programu działań w dziedzinie środowiska naturalnego, została zatytułowana: „Środowisko 2010: Nasza przyszłość, nasz wybór”. Obejmuje ona lata 2001-2010, a została opracowana i opublikowana przez Komisję Europejską w styczniu 2001r.
Komisja uznała za priorytetowe cztery dziedziny:
-przeciwdziałanie zmianom klimatycznym (efektowi cieplarnianemu),
-ochronę przyrody i bioróżnorodności (zwiększenie obszarów chronionych, w tym mórz),
-dbałość o wpływ środowiska na zdrowie (surowsze normy),
-oszczędne wykorzystanie zasobów naturalnych i gospodarki odpadami (recykling).
W celu skutecznego rozwiązania problemów środowiskowych, UE przyjmie także siedem strategii tematycznych:
1. Zanieczyszczenie powietrza
2. Zagospodarowanie odpadów i recykling
3. Ochrona środowiska morskiego
4. Ochrona gleby
5. Zrównoważone wykorzystanie pestycydów
6. Zrównoważone wykorzystanie zasobów
7. Środowisko miejskie
Wszystkie strategie będą oparte na badaniach naukowych, a cele strategii powinny zostać osiągnięte do roku 2020.
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
23 stycznia 2008 roku powstał unijny projekt nowej ramowej dyrektywy dotyczącej promocji wykorzystania OZE. Mówi ona między innymi o tym, iż w Polsce do roku 2020 docelowa ilość energii pochodząca z OZE musi wynieść 15 proc. Dla porównania: wytyczne dla Szwecji zostały określone na poziomie 49 proc., dla Łotwy na poziomie 42 proc., Finlandii 38 proc. Jeśli Polska nie wypełni zobowiązań, będzie musiała kupować „zielone certyfikaty” od krajów, które mają nadwyżki produkcji.
ENERGIA WODNA
Obecnie w przypadku energii wodnej– w porównaniu z innymi krajami – w Polsce potencjał jest niewielki. Na świecie energia rzek zaspokaja ok. 3 % zapotrzebowania na energię pierwotną. U nas nie przekracza 0,2 % energii pierwotnej zasilającej mieszkańców Polski. Największa koncentracja zasobów wody ma miejsce w dorzeczu Wisły - ok. 68% i Odry oraz rzek przymorza.
ENERGIA SŁONECZNA
W polskich warunkach kolektory słoneczne najlepiej sprawdzają się latem. Jesienią i zimą, kiedy słońca jest niewiele, u niektórych ludzi, którzy zainwestowali w energię słoneczną pojawiają się problemy z ciepłą wodą. Trzeba też czekać co najmniej 8 lat na zwrot inwestycji.
ENERGIA WIATROWA
Polska zajmuje miejsce w trzeciej dziesiątce w światowym rankingu państw korzystających z energii wiatru. W czołówce są: Niemcy, USA , Hiszpania, Indie oraz Chiny. 61 proc. wszystkich zainstalowanych turbin wiatrowych znajduje się w Europie, 20 proc. w Ameryce Północnej, 17 proc. w Azji, 1,2 proc. w Australii i Oceanii, 0,6 proc. w Ameryce Południowej, 0,4 proc. w Afryce.
W Polsce jest deficyt dogodnych miejsc dla stawiania farm wiatrowych, także dlatego, że nie wszystkie lokalizacje gwarantują podłączenie do sieci energoelektrycznej, co wyraźnie hamuje rozwój całego sektora.
Park Wiatrowy Tymień – elektrownia wiatrowa zlokalizowana w miejscowości Tymień koło Kołobrzegu. Koszt inwestycji zamknął się kwotą 235 mln zł, a odbiorcą energii jest Zakład Energetyczny Koszalin wchodzący w skład koncernu ENERGA. Do 2008 roku była to największa elektrownia wiatrowa w kraju, z mocą do 50 MW, większa niż otwarta w 2003 farma wiatrowa w Zagórzu na wyspie Wolin o mocy 30 MW. Obecnie największy park wiatrowy w Polsce to farma wiatrowa Margonin