1. POJĘCIE FINANSÓW PUBLICZNYCH

Finanse to zjawiska związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych, wraz z całą ich otoczką, polegającą na planowaniu, ewidencji, sprawozdawczości i kontroli. Finanse są więc immanentnie związane z pieniądzem, co wyklucza ich istnienie w gospodarce naturalnej. Finanse muszą istnieć, aby możliwy był podział dochodu narodowego, co z kolei jest warunkiem zaspokojenia ludzkich potrzeb. Operacje finansowe podmiotów publicznoprawnych, polegające na gromadzeniu dochodów i dokonywaniu wydatków, wypełniają pojęcie finansów publicznych.

1. BUDŻET PAŃSTWA - Ustawa o finansach publicznych definiuje budżet państwa jako roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy państwowej, organów kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów oraz administracji rządowej, uchwalany w formie ustawy na okres roku kalendarzowego, zwanego rokiem budżetowym.

2. ZASADY BUDŻETOWE

Zasady budżetowe są to postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki dotyczące prawidłowej organizacji i funkcjonowania gospodarki budżetowej, w celu optymalnej realizacji jej zadań.

1. POWSZECHNOŚCI (zupełności, budżetowanie brutto) – wyraża ją postulat aby wszystkie jednostki państwowe wchodziły do budżetu całością swoich dochodów i wydatków tj. aby były budżetowane brutto. To samo dotyczy budżetów samorządów terytorialnych. Zasada ta powstała w okresie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego. Uniemożliwia ona ustalanie czystych kosztów działalności poszczególnych służb, prowadzi często do absurdalnych sytuacji (np. uniemożliwiając spalanie drewna z lasu należącego do danej jednostki w celu ogrzania jej pomieszczeń). Oddzielając wydatki od dochodów zniechęca kierowników służb administracyjnych do poprawienia jakości pracy tych służb i wypracowania w ten sposób dodatkowych wpływów.

2. JEDNOŚCI BUDŻETU – postuluje, aby budżet państwa ujmowany był w jeden, całościowy akt prawny. Przestrzeganie tej zasady zapewnia następujące korzyśc:

• Eliminuje rachunki pozabudżetowe, które często nie są publikowane

• Eliminuje zjawisko pozornych oszczędności, które powstają „na papierze” w konsekwencji transferu wydatków z jednego budżetu do innego

• Zwiększa

• Przejrzystość i rzetelność dokumentów oraz pozwala ujawnić sztuczność stanów równowagi osiąganych dzięki technice debudżetyzacji

• Uwidacznia w sposób jednoznaczny globalną kwotę wydatków państwa

• Umożliwia władzom budżetowym ocenę użyteczności i względnej pilności różnorodnych wydatków i dokonanie na tej podstawie racjonalnych wyborów w tej materii

• Umożliwia łatwą orientację, czy budżet jest rzeczywiści zrównoważony.

1. ZASADA NIEFUNDUSZOWANIA (jedności materialnej budżetu) postuluje ona aby budżet zorganizowany był na zasadzie jednej puli (zbiornika) środków, której całość dochodów przeznaczona jest na całość wydatków. Łączenie dochodów z wydatkami nazywa się funduszowaniem, a środki pochodzące z określonych źródeł, przeznaczone na określone cele – funduszami celowymi.

2. ZASADA SZCEGÓŁOWOŚCI – postuluje, aby budżet był ustalany (uchwalany) i wykonywany ze szczegółowym podziałem dochodów i wydatków, a nie tylko w ujęciu ogólnym. Realizacji tego postulatu służy w praktyce klasyfikacja budżetowa.

3. ZASADA RÓWNOWAGI – oznacza takie ukształtowanie wydatków, aby nie przekraczały one wysokości dochodów tzn. aby nie wystąpił deficyt budżetowy.

4. ZASADA JAWNOŚCI – budżet jest ujawniany obywatelom w fazie planowania, uchwalania i wykonywania.

5. ZASADA PRZEJRZYSTOŚCI – postuluje uporządkowanie dochodów i wydatków budżetowych w odpowiednim systemie podziałek, niewiele więc różni się od zasady szczegółowości budżetu. Merytorycznie zasada przejrzystości wymaga stosowania nie tylko jednolitych kryteriów klasyfikacji, lecz także jasnych i jednolitych zasad rachunkowości budżetowej oraz czytelnych i logicznych zasad konstrukcji budżetu.

1. DEFICYT BUDŻETOWY

występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (zazwyczaj państwa) są wyższe niż jej dochody. Przeciwieństwem deficytu jest nadwyżka budżetowa. Sposoby finansowania deficytu:

• Ograniczenie wydatków

• Zaciąganie kredytów bankowych, w przypadku deficytu państwowego emisja papierów wartościowych np. obligacji

• Zwiększać podaż pieniądza

• Zwiększyć dochody budżetowe poprzez lepszą ściągalność podatków bądź ich podniesienie

• Zaciąganie pożyczek u innych państw lub u międzynarodowych instytucji finansowych np. Bank światowy

1. DOTACJA – oznacza wyposażenie, czyli nieodpłatne przekazanie pewnej kwoty (środków pieniężnych) określonemu podmiotowi w celu realizacji publicznych zadań. Określa się ją niekiedy mianem „wydatku przelewowego”, ponieważ oznacza przelanie środków budżetowych np. ze szczebla centralnego na szczebel lokalny. Stanowi ona źródło wydatków nabywczych w przyszłości. Przekazanie środków pieniężnych w postaci dotacji w zasadzie nie zobowiązuje do zwrotu uzyskanej w ten sposób kwoty. Dotacja obejmuje zarówno wydatki bezzwrotne dokonywane ze środków budżetu państwa na rzecz budżetu samorządu terytorialnego, jak i wydatki bezzwrotne systemu budżetowego na rzecz jednostek prowadzących działalność gospodarczą.

2. SUBWENCJA – oznacza bezzwrotną pomoc finansową, czyli w pewnym sensie zapomogę udzielaną przez państwo ze środków budżetowych różnym podmiotom w celu wsparcia ich działalności. Pojęciem tym posługiwano się również w celu określenia zasiłku pieniężnego bądź jednorazowej zapomogi. Subwencja stanowi bezzwrotną formę dochodów, mających niekiedy różną konstrukcję prawną. Podmioty otrzymujące subwencje (dotacje), a więc m.in. jednostki samorządu terytorialnego (JST), nie zawsze racjonalnie wykorzystują środki pieniężne uzyskiwane w tej formie. Podejmowane są liczne działania mające na celu efektywniejsze wykorzystanie dochodów publicznych tego typu.

3. DŁUG PUBLICZNY

Dług publiczny (albo zgodnie z definicją ustawową „państwowy dług publiczny”) – obejmuje nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych (administracja rządowa i samorządowa, sądy, trybunały, państwowe szkoły wyższe, ZUS, KRUS, NFZ) ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora (skonsolidowane zadłużenie brutto), zaciągnięte z następujących tytułów:

1. papiery wartościowe opiewające wyłącznie na świadczenia pieniężne (poza papierami udziałowymi),

2. pożyczki (w tym papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona),

3. kredyty,

4. przyjęte depozyty,

5. zobowiązania wymagalne (tzn. zobowiązania, których termin płatności minął, a które nie zostały przedawnione lub umorzone).

1. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH – Został wprowadzony do obowiązującego systemu podatkowego ustawą z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowy od osób fizycznych. Podatnikiem tego podatku może być każda osoba. W zależności od miejsca zamieszkania podatnik może być objęty nieograniczonym lub ograniczonym obowiązkiem podatkowym.

• Nieograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, iż opodatkowaniu podlega całość dochodów podatnika bez względu na to, gdzie położone są żródła przychodów, z których te dochody są osiągane.

• Ograniczony obowiązek podatkowy polega na tym, iż podatnicy, nie mający na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają opodatkowaniu tylko od dochodów uzyskanych ze źródeł położonych na terytorium Polski

Małżonkowie są opodatkowani odrębnie. Jednakże mogą być oni, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, jeżeli kumulatywnie spełniają następujące warunki:

• Podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu

• Istnieje między nimi wspólność majątkowa

• Przez cały rok podatkowy pozostawali w związku małżeńskim

Z prawa do łącznego opodatkowania nie mogą korzystać osoby pozostające w konkubinacie. Spółki nie mające osobowości prawnej nie są podatnikami tego podatku. Są nimi wspólnicy tych spółek. Opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych. Jeśli podatnik uzyskuje dochody z wielu źródeł, przedmiotem opodatkowania jest suma dochodów ze wszystkich źródeł (są oczywiście wyjątki, nie łączy się dywidend). Dochodem jest nadwyżka przychodów nad kosztami. Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

1. RIO – funkcje nadzorcze i kontrolne w odniesieniu do JST wykonują w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe (RIO). RIO są państwowymi jednostkami budżetowymi. Utworzenie RIO podyktowane zostało wprowadzeniem samorządu gminnego i związaną z tym koniecznością istnienia instytucji, która „czuwałaby” nad gospodarką finansową gmin. Począwszy od 1 stycznia 1999r. RIO sprawują zarówno nadzór, jak i kontrolę gospodarki finansowej gmin, powiatów i województw samorządowych w zakresie całości spraw finansowych. Funkcje jakie pełni to:

• Opiniodawcza

• Informacyjno-szkoleniowa

• Orzecznicza w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Zakres podmiotowy kompetencji izb obejmujące następujące jednostki:

• Jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa)

• Związki międzygminne

• Stowarzyszenia gmin oraz stowarzyszenia gmin i powiatów

• Związki powiatów

• Stowarzyszenia powiatów

• Samorządowe jednostki organizacyjne, w tym samorządowe osoby prawne

• Inne podmioty, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów JST.

RIO sprawują nad JST nadzór w zakresie spraw finansowych. Sprawowanie funkcji nadzorczych wiąże się z uprawnieniami do ingerencji w celu weryfikacji działań JST pod kątem legalności. Nadzór RIO polega na badaniu uchwał i zarządzeń podejmowanych przez organy JST w sprawach:

• Procedury uchwalania budżetu i jego zmian

• Budżetu i jego zmian

• Zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego JST oraz udzielania pożyczek

• Zasad i zakresu przyznawania dotacji

• Podatków i opłat lokalnych

• absolutorium

1. Podatek od towarów i usług (VAT od ang. – Value Added Tax – podatek od wartości dodanej; PTU – rzadziej używany skrót) — podatek pośredni, obrotowy, który z założenia ma w jak najmniejszy sposób oddziaływać na ostateczną cenę towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu (poprzez jego "przerzucalność" na kolejne fazy obrotu). W Polsce został wprowadzony przez ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. z 1993 r. Nr 11, poz. 50). Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania tej kwestii w nowej ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku.

Zakres przedmiotowy i miejsce świadczenia czynności [edytuj]

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

• eksport towarów,

• import towarów,

• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,

• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Odpłatną dostawą towarów na terytorium kraju jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Odpłatną dostawą jest również:

• przeniesienie, z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu, prawa własności towarów,

• wydanie towarów w oparciu o umowę leasingu,

• wydanie towarów między komitentem a komisantem,

• wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta na podstawie umowy komisu,

• ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,

• przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przedsiębiorstwem (np. przypadki przekazania towarów na cele osobiste podatnika czy darowizna)

Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Będzie to m.in.:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny,

• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa,

• nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, pod warunkiem że nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami

Zakres podmiotowy [edytuj]

Podatnikami podatku są:

• osoby prawne,

• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,

• osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności

Podatnikami nie są:

• organy administracji publicznej,

• urzędy administracji publicznej w zakresie realizowanych zadań, dla realizacji których zostały one powołane (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych).

Obowiązek podatkowy

Kwestie obowiązku podatkowego w ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11.03.2004 r. zostały uregulowane w art. 19. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub z chwilą wykonania usługi. Ustawodawca polski określił też niektóre szczególne sytuacje, w których został inaczej określony moment powstania obowiązku podatkowego:

• obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towarów - jeżeli podatnik wysyła towar nabywcy lub wskazanej przez niego osobie trzeciej,

• obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury - jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą,

• obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez podatnika zapłaty za wydany towar,

• obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności opłat - jeżeli import towarów objęty jest procedurą celną,

• obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą - w przypadku objęcia towarów procedurą celną,

• obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania długu celnego - w imporcie towarów

Przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów i w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów oraz u małych podatników obowiązek podatkowy powstaje w inny sposób. Mianowicie:

• w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów,

• w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia,

• mały podatnik może wybrać metodę rozliczenia polegającą na tym, że obowiązek podatkowy powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, ale nie później niż 90 dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi

Podstawa opodatkowania

Co do zasady podstawą opodatkowania jest obrót. Przez obrót rozumie się kwotę należną z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, a kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także:

• otrzymana dotacja,

• subwencja,

• inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług

Jeżeli przy wykonywaniu czynności podlegających opodatkowaniu nie została określona cena, to podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Jeżeli przedmiotem opodatkowania jest świadczenie usług, to podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Przy imporcie towarów podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło.

Przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podstawą opodatkowania jest kwota, jaką nabywca jest zobowiązany zapłacić.

Stawki podatku

Podstawową stawką jest stawka 22%, dla niektórych towarów i usług przewidziano stawki obniżone: 7% oraz 3% (stawka 3% obejmuje nieprzetworzone produkty rolne^[1] a 7% m.in.: leki, książki, zabawki, żywność itp.).

Istnieje również stawka 0%, która obowiązuje przy:

• wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów,

• eksporcie towarów.

Przy świadczeniu usług w handlu i gastronomii podatnik może obliczać kwotę VAT od wartości brutto towaru (art. 85 Ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług) stosuje wówczas stawki:

• 18,03% wartości brutto, dla towarów i usług objętych stawką 22%

• 6,54% wartości brutto dla towarów i usług objętych stawką 7%

• 2,91% wartości brutto dla towarów i usług objętych stawką 3%

Ponadto niektóre czynności są zwolnione od podatku (nawet czynności tak abstrakcyjne, jak określona w artykule 43 ustęp 1 punkt 5 Ustawy o podatku od towarów i usług - dostawa ludzkich organów i mleka kobiecego). Oznacza to między innymi, że świadczący czynności zwolnione w przeciwieństwie do tych, którzy świadczą usługi opodatkowane stawką 0% nie mogą dokonać odliczenia podatku naliczonego zapłaconego podczas świadczenia tych usług np.:

biegły lekarz w celu świadczenia usług wydawania orzeczeń (co jest zwolnione od podatku VAT), dokonał zakupu biurka. Przy zakupie biurka zapłacił 22% podatek. Ten podatek nie może zostać przez niego odliczony, gdyż świadcząc usługę wydania orzeczenia nie opodatkowuje jej - czyli nie jest od niej odprowadzany podatek, który lekarz miałby przekazać do urzędu skarbowego.

Zasady obliczania podatku

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Podatkiem naliczonym jest:

• suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika,

• suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego (w przypadku importu),

• zryczałtowany zwrot podatku,

• kwota podatku należnego od importu oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Podatnik ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju. Ponadto podatnik ma również prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą określonych czynności wykonywanych na terytorium kraju.

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę podatku należnego za następne okresy.

Podatnikom, którzy dokonują obrotu opodatkowanego w całości lub w części, stawką niższą niż 22%, przysługuje prawo do zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku do wysokości nieprzekraczającej równowartości 22% obrotu opodatkowanego stawkami obniżonymi oraz podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług.
Podatnikom dokonującym sprzedaży opodatkowanej wyłącznie stawką 22%, u których podatek naliczony jest wyższy od podatku należnego, przysługuje zwrot różnicy podatku z urzędu skarbowego w kwocie wyższej od kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.

1. OPŁATA TARGOWA - opłata, szczególna forma daniny publicznej, pobierana od takich samych podmiotów jak podatek, dokonujących sprzedaży na targowiskach lub innych wydzielonych miejscach.

Wysokość opłat ustala właściwa miejscowo rada gminy w trybie określonym ustawowo

1. FORMY ORGANIZACYJNO – PRAWNE SEKTORA JEDNOSTEK PUBLICZNYCH

• Państwowe jednostki budżetowe – jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu JST. Obsługują administracyjnie organy władzy ustawodawczej i wykonawczej, wykonują władzę sądowniczą. Ustawa o finansach publicznych powierza tworzenie, łączenie i likwidację jednostek budżetowych odpowiednio: ministrom, kierownikom urzędów centralnych i wojewodom oraz innym organom działającym na podstawie odrębnych przepisów w odniesieniu do gminnych, powiatowych lub wojewódzkich jednostek budżetowych. Jednostki budżetowe powstają również w drodze ustawy, bo taki jest generalnie tryb tworzenia różnego rodzaju urzędów, trybunałów i sądów. Zadaniem gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest obsługa działalności rzeczowej, do której dana jednostka została powołana. W obrębie jednostek budżetowych tworzone są

• gospodarstwa pomocnicze – jest to wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Tworzy je i likwiduje kierownik jednostki budżetowej.

• Środki specjalne – środki finansowe, gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych.

• Gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe

• Gospodarstwa pomocnicze przy jednostkach budżetowych

• Środki specjalne jednostek budżetowych

• Państwowe zakłady budżetowe – jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które:

• Odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania

• Pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych

Zakłady budżetowe tworzą, łączą i likwidują:

• Ministrowie, kierownicy urzędów centralnych lub wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów – państwowe zakłady budżetowe

• Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego – gminne, powiatowe lub wojewódzkie zakłady budżetowe.

Niezależnie od powyższego zakłady budżetowe mogą być utworzone w drodze ustawy. Podstawą gospodarki finansowej zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy, obejmujący przychody własne, dotacje z budżetu, wydatki stanowiące koszty działalności, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.

• Gminne, powiatowe lub wojewódzkie zakłady budżetowe

• Państwowe fundusze celowe

• Gminne, powiatowe lub wojewódzkie fundusze celowe

1. DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA według klasyfikacji wynikającej z kryteriów ekonomicznych, prawnych i organizacyjnych:

• klasyfikacja prawna różnicujące poszczególne techniki pobierania danin publicznych, dzieląc w ten sposób gromadzone dochody na 5 kategorii: