Wyróżniamy trzy podstawowe koncepcje logistyki:

1. Logistyka to procesy przepływu dóbr materialnych – surowców, materiałów, półfabrykatów, wyrobów gotowych – w przedsiębiorstwie, a także między przedsiębiorstwami oraz przepływ strumieni informacyjnych odzwierciedlające procesy rzeczowe i wykorzystywane w sterowaniu tymi procesami,

2. Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania procesami realnymi (przepływem dóbr) oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów,

3. Logistyka to dziedzina wiedzy ekonomicznej, badająca prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr i informacji w gospodarce, a także w poszczególnych jej ogniwach.

Przyczyny rozwoju logistyki - Wynikają one głównie ze zmian zachodzących w gospodarce rynkowej, czyli:

- zmiana charakteru rynku z rynku producenta na rynek konsumenta,

- działania na rzecz podwyższenia efektywności produkcji,

- rozszerzenie asortymentu oferowanych produktów i usług,

- zmiana w podejściu do zarządzania zapasami,

- gwałtownie rosnące koszty transportu,

- rozwój technologii komputerowej.

- osiągnięcie długofalowego zadowolenia klienta

- minimalizacja czasu i kosztu fizycznej dystrybucji przy założonym poziomie usług

- wzmacnianie pozycji i osiągnięcie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa

Optymalna struktura kosztów oraz dążenie do optymalnej relacji między poziomem realizowanych i pożądanych korzyści i usług, a poziomem kosztów, kreowanie podaży i odpowiednich rozwiązań problemowych związanych z potrzebami i preferencjami klientów w logistycznych segmentach rynku

- odkrywanie i kreowanie nowych potencjałów produktywności i efektywności oraz wspomaganie rynkowego sukcesu przedsiębiorstwa

- tworzenie systemów i modeli kooperacji (aliansów strategicznych i sojuszów przedsiębiorstwa)

- określenie o ile będą większe dodatkowe dochody firmy uzyskane drogą zwiększania zysku w wyniku poprawy jakości usług

Celem logistyki cywilnej jest zwiększenie konkurencyjności i efektywności ekonomicznej firm przez odpowiednie zarządzanie składowaniem i przepływem dóbr (surowców, materiałów, półproduktów, wyrobów i usług finalnych) od dostawcy do odbiorcy końcowego (klienta). Logistyka obejmuje koordynację przepływów dóbr i informacji wewnątrz firmy oraz pomiędzy firmą i jej klientami i dostawcami. Nowoczesna logistyka jest traktowana i opisywana przede wszystkim jako:

- zasada, koncepcji myślenia i działania (idea, kryterium zarządzania),

- zintegrowany system i proces podejmowania decyzji związany z zarządzaniem fizycznym obiegiem towarów i informacji,

- skoordynowana, zintegrowana funkcja przedsiębiorstwa,

- zespół zintegrowanych instrumentów, metod zarządzania i działania,

- koncepcja kreowania i dostarczania nowych wartości i użyteczności rynkowych dla klientów w procesie dostaw towarów,

- działalność zorientowana na racjonalne wykorzystanie i kreowanie potencjału efektywności i wzrostu konkurencyjności,

- koncepcja stymulowana realizacji celów przedsiębiorstwa (marketingu),

- koncepcja i funkcja organizacji (reorganizacji) przedsiębiorstwa.

Zasada 9R (9W)

W logistyce współczesnej zastosowanie ma tzw. zasada 9R (9W), polegająca na zarządzaniu składowaniem i przepływem dóbr od dostawcy do odbiorcy końcowego z właściwym (ang. right): doborem elementów i cech tego procesu:

- właściwym klientem,

- właściwym produktem,

- właściwą ilością,

- właściwą jakością,

- właściwym miejscem,

- właściwym czasem,

- właściwym kosztem,

- właściwym sposobem,

- właściwym dostawcą.

Reguły logistyczne stanowią swoiste maksymy zarządzania logistycznego. Ich podstawą jest doświadczenie w praktyce gospodarczej oraz wykorzystanie praw ekonomicznych. Reguły są podstawą złożonych strategii logistycznych firm. Na szczeblu przedsiębiorstwa jako całości stosowane są reguły substytucji i komplementarności. Pozostałe reguły stosowane są najczęściej na szczeblu jednostki organizacyjnej firmy. W logistyce stosowane są reguły:

Reguła substytucji i komplementarności – połączenie pozornie sprzecznych strategii ogólnych (np. różnicowania i niskiego kosztu),

Reguła zróżnicowanej dystrybucji - nie wszystkie produkty/usługi powinny być dostarczane z takim samym poziomem obsługi,

Reguła strategii mieszanej - strategie wielowariantowe (mieszane) są tańsze,

Reguła racjonalizacji i standaryzacji - racjonalizacja poprzez ciągłą analizę kosztów i zmiany struktur a standaryzacja – ujednolicanie,

Reguła konsolidacji - polega na łączeniu dla uzyskania korzyści skali (doświadczenie, koszty jednostkowe),

Reguła opóźniania (odraczania) - opóźnienie zmian formy do ostatniego etapu produkcji/dystrybucji lub położenia zapasów,

Reguła współbieżności procesów - zamiast działać sekwencyjnie lepiej działać równolegle (skracanie cykli czasowych),

Reguła synchronizacji - synchronizacja czynności poprzez opóźnianie jednych i przyspieszanie innych.

Ujęcie systemowe w logistyce

System logistyczny to zintegrowany system zarządzania łańcuchami przepływów materiałowych, umożliwiający optymalizację tych przepływów m. in. poprzez symulację komputerową, automatyczną identyfikację jednostek ładunkowych, elektroniczną wymianę informacji oraz kompleksowy rachunek ekonomiczny.

System logistyczny można zdefiniować ze względu na:

relacje pomiędzy elementami systemu:

- System logistyczny to zbiór takich podsystemów, jak: zaopatrzenie, produkcja, transport i magazynowanie, zbyt, wraz z relacjami pomiędzy podsystemami i między ich własnościami, ze stałą dążnością do wzrostu stopnia zorganizowania systemu.

dynamikę systemu logistycznego oraz przepływy w nim:

- System logistyczny to celowo zorganizowany i połączony w obrębie określonego układu gospodarczego fizyczny przepływ strumieni towarów, któremu towarzyszy przepływ środków fizycznych i informacji.

Podział systemu logistycznego:

- gospodarka materiałowa

- transport

- magazynowanie

- opracowywanie zamówień

- pakowanie

Dwie najważniejsze z cech systemu logistycznego to:

wysoki stopień spójności - oznacza, iż zmiana w jednym podsystemie pociąga za sobą zmiany w pozostałych podsystemach. Wynika to z faktu, że poszczególne podsystemy są ze sobą silnie powiązane i od siebie zależne,

elastyczność - wyraża się reagowaniem na wpływ otoczenia ekonomicznego, otoczenia konkurencji, a w związku z tym podatnością na zmiany cen, podatków, a także poziomu inflacji.

Związki logistyki z innymi obszarami w firmie

Działania logistyczne na poziomie mikrologistyki (logistyki przedsiębiorstw) realizowane są w ścisłym powiązaniu z innymi, funkcjonalnymi działaniami realizowanymi w przedsiębiorstwie. W szczególności, istnieją silne związki logistyki z następującymi funkcjami w przedsiębiorstwie:

- produkcja,

- marketing,

- finanse i księgowość,

- wprowadzanie nowych wyrobów,

- gospodarka kadrami,

- inwestycje.

KONCEPCJE PODEJŚCIA SYSTEMOWEGO W LOGISTYCE

1. Koncepcja współzależności kosztów

Koszty logistyczne wynikające z podejmowania czynności logistycznych są ze sobą ściśle powiązane i zmiany w jednym z ich składników wpływają na zmiany w pozostałych.

2. Koncepcja kosztów globalnych

Jest nierozerwalnie związana z koncepcją współzależności kosztów i postuluje potrzebę

całościowego rozpatrywania kosztów różnych działań logistycznych. Ich podjęcie będzie powodowało, iż jedne koszty będą wzrastały, inne malały a jeszcze inne nie ulegną zmianie. Zadaniem jest znalezienie wariantu z najniższymi kosztami globalnymi przy osiągnięciu zamierzonego poziomu obsługi klienta.

3. Unikanie suboptymalizacji

Występuje ona, gdy mimo najlepszych wysiłków części składowych systemu nie osiąga się optymalnego rezultatu z punktu widzenia systemu jako całości.

Znane w literaturze definicje i koncepcje logistyki można rozważać w aspekcie:

- Aspekt koncepcyjno – funkcjonalny logistykę można rozumieć jako pewną

koncepcję zarządzania przepływami dóbr i informacji, w znaczeniu zbioru metod i funkcji

planowania, sterowania, organizowania i kontroli, opartych na zintegrowanym i

systemowym ujmowaniu tych przepływów.

- Aspekt przedmiotowo – strukturalny logistykę można traktować jako zintegrowany

proces przepływów towarowych i informacyjnych oraz określony kompleks przedsięwzięć i

rozwiązań strukturalnych związany z integracją i realizacją tych przepływów.

- Aspekt efektywnościowy pojęcia logistyki oznacza, że można ją uważać za pewną

orientację i determinantę wzrostu efektywności, zorientowaną na oferowanie klientom

pożądanego serwisu (poziomu i jakości obsługi logistycznej), przy równoczesnej racjonalizacji struktury kosztów logistycznych i wzroście ogólnej efektywności gospodarowania w przedsiębiorstwie.

Z treści przytoczonych definicji wynika, że niemal wszyscy akcentują następujące cechy pojęcia logistyki:

- Transformacja czasowo - przestrzenna przedmiotu przepływów (dóbr i wartości)

- Integracja funkcji planowania, sterowania oraz organizacji i kontroli procesów logistycznych

- Przyporządkowanie przepływów informacji przepływom towarów,

- Orientacja na kryterium efektów i użyteczności rynkowych związanych z realizacją dostaw, oraz kryterium racjonalizacji struktury kosztów,

- Wyodrębnienie zakresu i struktury przedmiotu działalności logistycznej

Działania logistyczne mogą obejmować swoim zakresem (choć nie muszą się ograniczać):

- obsługę klienta,

- prognozowanie popytu,

- przepływ informacji,

- kontrolę zapasów,

- czynności manipulacyjne,

- realizowanie zamówień,

- czynności reparacyjne i zaopatrywanie w części,

- lokalizacja zakładów produkcyjnych i składów,

- procesy zaopatrzeniowe,

- pakowanie,

- obsługę zwrotów,

- gospodarowanie odpadami,

- czynności transportowe i składowanie.

Kreowanie potencjału logistycznego powinno być ukierunkowane na kreowanie dobrobytu ekonomicznego i proces wzrostu rozwoju zrównoważonego. Cel ten należy realizować poprzez wykorzystywanie szans które tkwią w otoczeniu i stanowią o sile wzrostu. Bardzo istotnym, z punktu widzenia społecznego i ekonomicznego jest fakt, że osiągnięcie i zapewnienie stałej równowagi w rozwoju firmy wymaga od właściciela/kierownictwa, aby zawierała w sobie instrumenty i działania ingerujące w środowisko naturalne, tworząc poprzez to ochronę i rozwój podmiotu. Wówczas sprawdzi się zasada racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych środowiska celem poprawy jakości życia ludności.

Potencjał strategiczny to w organizacji odpowiednio dobrane zasoby, umiejętności i zdolności organizacji. To podstawa kreowania przewagi konkurencyjnej. Wyróżnia się analizę potencjału zasobów i konkurentów.

Analiza zasobów najczęściej jest wykonywana dwoma sposobami:

- szczegółowe badanie zasobów i wskazywanie tych, które pozwalają organizacji konkurować,

- tworzenie wartości dodanej i utrzymywanie przewagi konkurencyjnej.

Analizę konkurentów przeprowadza się analogicznie. Skutkiem tych działań jest zderzenie profilu zdolności konkurencyjnej danej organizacji ze zdolnościami konkurentów.

Metody badania potencjału strategicznego to m.in.:

- analiza cyklu życia,

- punktowa ocena czynników wewnętrznych,

- bilans strategiczny przedsiębiorstwa,

- metoda łańcucha wartości M. E. Portera,

- kompleksowa kwalifikacja działalności firmy,

- analiza kluczowych czynników sukcesu.