Podstawy psychiatrii i psychopatologii
Wykład 1
Data: 12.02.2013
1. Dziedziny zajmujące się zaburzeniami psychiatrycznymi:
Psychiatria, psychologia kliniczna, patologia społeczna, socjologia, psychopatologia, neurologia, neurofizjologia, genetyka, pedagogika kliniczna.
2. Trzy podejścia do klasyfikacji zachowań i procesów psychicznych w medycynie i psychologii:
- kategorialne,
- wielowymiarowe (dymensjonalne),
- prototypowe (statystyczne i teoretyczne).
Kategorialne:
- ma zastosowanie w medycynie ogólnej przy diagnozie chorób i czasami w psychologii i zakłada, że:
- zachowanie można podzielić na dwie kategorie: normalne i nienormalne (nerwice i psychozy),
- zachowania nienormalne charakteryzuje się wewnątrzkategorialną jednorodnością pod względem objawów, jak i ich wewnętrznej organizacji,
- w klasyfikacjach medycznych.
Dymensjonalne:
- klasy zachowań i przejawów życia psychicznego należy traktować na podstawie różnic ich nasilenia na różnych wymiarach (kategoriach),
- klasyfikacje i opisy w psychologii osobowości (psychologia różnic indywidulanych),
- wyodrębnienie klasy zawsze na bazie tych samych wymiarów, np. ekstra – introwersja, neurotyczność – psychotyczność,
- zachowania o podobnym nasileniu w obszarze tych samych kategorii tworzą jednorodne, rozpoznawalne klasy, np. neurotyków, psychotyków.
W podejściu prototypowym:
- tworzy hipotetyczną – o charakterze teoretycznym lub empirycznym – konfigurację cech konstytucyjnych „pierwowzór” czy „idealny prototyp”,
- idealny wzorzec traktuje się jako matryce,
- porównuje się zbiory cech konkretnej osoby do owego wzorca,
- charakterystyczne dla teorii osobowości.
3. Trzy podejścia do normy:
- statystyczne (zwane ilościowym),
- społeczno-kulturowe,
- prototypowe – paradygmatyczne.
Norma statystyczna:
- wskazanie na liczby, przeciętne miary w populacji,
- u podstaw leżą czasami założenia teoretyczne i wówczas pozostaje w związku z norma teoretyczną,
- najczęściej stosowane miary tendencji centralnej – średnia z odchyleniami standardowymi.
Norma społeczno-kulturowa:
- nienormalność polega na naruszaniu praw,
- relatywizm – umowność,
- normalność jednostki a poziom uspołecznienia norm,
- niepostrzeganie norm społecznych, kulturowych i prawnych (religijnych, moralnych).
Przedmiotem nauk o zaburzeniach jest:
- opis różnych sposobów przeżywania i zachowania w kategoriach objawów zwanych symptomami,
- wyjaśnienie mechanizmów rozwoju zaburzeń z uwzględnieniem saluto- i pato- mechanizmów, wywodzących się z określonej koncepcji psychologicznej natury człowieka,
- wskazanie na patogenezę: endogenną, egzogenną i psychogenną.
- opracowanie wskazań do leczenia, które wywodzą się z założeń o patogenezie i badań nad efektywnością.
Psychologia kliniczna:
- opisuje nieprzystosowane wzorce zachowań i przejawy zaburzeń procesu psychologicznego,
- formułuje założenia o celach, procesach i strategiach psychoterapeutycznych,
- wyjaśnia patomechanizmy ich utrzymania się na podstawie specyficznych teorii natury człowieka,
- wskazuje na znaczenie czynników psychogennych w genezie zaburzeń, uwzględniając znaczenie pozostałych czynników.
Psychiatria:
- opisuje zaburzenia psychiczne w postaci symptomów,
- wyjaśnia znaczenia czynników biologicznych; genetycznych, konstytucjonalnych, organicznych w patogenezie tych zaburzeń,
- formułuje program leczenia farmakologicznego.
Psychopatologia:
- opisuje i kategoryzuje zjawiska psychologiczne o znaczeniu klinicznym w postacie symptomów,
- tworzy całościowe systemy diagnostyczne zaburzeń psychicznych,
- tworzy integracyjne modele ich patogenezy, uwzględniając znaczenie czynników biologicznych, psychicznych i społecznych,
- na podstawie tych modeli formułuje wskazanie do leczenia.
4. Nauki zajmujące się tworzeniem klasyfikacji:
- fenomenologia – opis przejawów życia psychicznego,
- symptomatologia – opis objawów i ustalenie kryteriów ich znaczenia diagnostycznego,
- syndromologia – wyodrębnienie zespołów psychopatologicznych,
- nozologia – tworzenie systemu diagnostycznego.
- Symptomatologia – znaczenie diagnostyczne objawów:
a) bezwzględne (objawy patognomiczne) – względne,
b) wysokie (charakterystyczne, typowe, osiowe, pierwszorzędne) – niskie (atypowe, peryferyczne, drugorzędowe),
c) dodatkowe kryteria znaczenia klinicznego objawów to nasilenie zachowania, które jest charakterystyczne przez różne miary, jak: czas, częstotliwość, subiektywne poczucie obciążenia u pacjentów, itp.
Psychiatria i psychopatologia
Wykład 2
Data:26.02.2013
1. Dwa systemy diagnostyczne :
a) System diagnostyczny Światowej Organizacji Zdrowia - Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych- ICD- 10 (1992)
b) System diagnostyczny Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego- Podręcznik Diagnostyczny i Statystyczny Zaburzeń Psychicznych DSM- IV (2007)
ICD-10 (diagnoza wieloosiowa )
I oś - rozpoznanie kliniczne podstawowe i towarzyszące
II oś - poziom niesprawności mierzony skala 0-5 (brak niesprawności po znaczną w zakresie: A. dbałość o siebie, B. aktywność zawodowa, C. rodzina i dom, D. Szerszy kontekst społeczny)
III oś- czynniki kontekstowe, które wywarły wpływ na występowanie, obraz kliniczny zaburzenia, przebieg, zejście lub leczenie zaburzeń wymienionych na osi I.
2. ICD-10:
F00-F09 – ograniczone zaburzenia psychiczne i zespoły osiowe,
F10-F19 – zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji,
F20-F29 – schizofrenia, zaburzenia schizotypowe,
F30-F39 – zaburzenia nastroju (afektywne) dwubiegunowe, depresyjne
F40-F49 – zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną (somatoform),
F50-F59 – zaburzenia behawioralne – odżywiania się, snu, dysfunkcje seksualne,
F60-F69 – zaburzenia osobowościowe i zachowania dorosłych,
F70-F79 – upośledzenia umysłowe,
F80-F89 – zaburzenia rozwoju psychicznego (mowy, języka, umiejętności szkolnych, motoryzacyjnych),
F90-F99 – zaburzenia rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym.
3. DSM – IV:
Oś I – zespoły kliniczne i inne strony, które mają być przedmiotem uwagi klinicysty. Należą do niej: zaburzenia nastroju, schizofrenie, zespoły urojeniowe, stany lękowe, zaburzenia psychiczne na tle ograniczonym oraz zaburzenia spowodowane działaniem bądź odstawieniem substancji psychoaktywnych.
Oś II – zaburzenia osobowości i rozwojowe oraz upośledzenia umysłowe.
Oś III – stany ogólnomedyczne (zaburzenia somatyczne)
Oś IV – problemy psychospołeczne i środowiskowe.
Oś V – poziom przystosowania (Wg. Stali Ogólnej Oceny Funkcjonowania).
4. Epidemiologia u dzieci:
- Dzieci młodsze, w obliczu zdarzeń stresowych, są bardziej podatne na zaburzenia niż dzieci starsze
- Co czwarte dziecko cierpi na jakieś problemy z zachowaniem bądź natury emocjonalnej tj. około 27,6 % populacji
- Proporcja chłopców do dziewcząt 1,7 do 1
- Najbardziej rozpowszechnione są zaburzenia : nadpobudliwość psychoruchowa i lęki separacyjne
- U chłopców jest wyższy wskaźnik zaburzeń związanych z nieprzystosowaniem, u dziewcząt z zaburzeniem odżywiania
- zaburzenia eksternalizacyjne (widać je w ogólnym mówieniu, nieoczekiwanym zachowaniu), internalizacyjne (te, które są związane z przeżywaniem wewnętrznym, np. smutek, stres, depresja).
**Lęk separacyjny – obawa przed wyjściem z domu, np. przed szkołą, przedszkolem (głównie z obawy wobec tej osoby, która ma zostać w domu, opiekun, rodzic).
5. Trudności w rozpoznaniu zaburzeń psychicznych u dzieci:
- rozwój psychiczny przebiega u dzieci w różnym tempie,
- mają inna dynamikę niż u dorosłych: krótkotrwałe, zmieniające się w czasie (znikają lub przyjmują inną postać),
- obejmują konkretne zachowania i występują w konkretnych sytuacjach lub kontekstach,
- ze względu na niskie zróżnicowanie pomijane przez dorosłych lub odwrotnie, dorośli zauważają problemy, których nie ma.
** Okresy szczególnej wrażliwości mózgu na różne bodźce (sensytywność):
- 4-6 miesiąc życia,
- 6-8 rok życia,
- 13-17 rok życia.
6. Psychopatologia ogólna:
- zaburzenia czynności poznawczych,
- zaburzenia czynności emocjonalnych i motywacyjnych,
- zaburzenia integracji czynności psychicznych.
Zaburzenia czynności poznawczych :
Czynności psychiczne :
Uwaga, pamięć , spostrzeganie, myślenie, język i komunikacja -na to wszystko wpływają emocje, motywacja, świadomość, orientacja, inteligencja, osobowość.
Zaburzenia uwagi :
- zakresu uwagi, czyli zbyt mała liczba zauważanych bodźców,
- koncentracja, czyli poziom ześrodkowania uwagi na przedmiocie lub działaniu,
- selektywność (wybiórczość) uwagi, czyli niski poziom dowolnej i mimowolnej kontroli rodzaju rejestrowanych bodźców, z pominięciem innych (niezgodnych z instrukcją),
- przerzutność – okres czasu potrzebny do przeniesienia uwagi z jednego przedmiotu na drugi: zbyt długi czas lub nadzwyczaj krótki,
- trwałość, czyli utrzymanie uwagi przez zbyt długi lub krótki czas na przedmiocie lub działaniu,
- podzielność – jednoczesne koncentrowanie uwagi na dwóch lub więcej czynnościach, rzeczach.
Zaburzenia trwałości (czujności) uwagi:
- niemożność ogniskowania uwagi na jednym wydarzeniu- aprosekcja, ograniczenie – hipoprosekcja, nadmierne ogniskowanie – hiperprosekcja.
Trzy składniki pamięci:
- zapamiętywanie (kodowanie, zapisywanie) – bezpośrednia, krótkotrwała (operacyjna), długotrwała,
- przechowywanie (magazynowanie),
- odtwarzanie (przypominanie).
Zaburzenia trwałości (czujności) uwagi :
Podział zaburzeń pamięci : ilościowe(dysmnezje) i jakościowe ( paramnezje)
Zaburzenia ilościowe:
- Hipermnezja - mistrzowie zapamiętywania
- Hipomnezja - zbyt mała liczba elementów zapamiętanych
- Ekmnezja - przezywanie przeszłości jako teraźniejszości
- Amnezja - utrata możliwości odtwarzania
| Zaburzenia ilościowe dysmnezje | Jakościowe paramnezje |
|---|---|
| Allomnezje zniekształcenia | |
Hipermnezja Hipomnezja Amnezja Ekmnezja |
Iluzje pamięci Kryptomnezje Złudy utożsamiające |
Podstawy psychiatrii i psychopatologii
Wykład 3
Data: 12.03.2013
Zaburzenia pamięci c.d.
Amnezja:
stopień : całkowita - fragmentaryczna
zakres: pełna- wybiorcza
trwałość: trwała- przemijająca
czasowy związek niepamięci z czynnikiem sprawczym:
- wsteczna (retrograda) np. zdarzenia mające miejsca przed wypadkiem
- następcza (anterograda) - np. wypadek - nie pamięta co robił
Amnezja nie musi być spowodowana wstrząśnięciem mózgu, może być przyczyną zdarzeń bardzo traumatycznych.
Zaburzenia jakościowe:
Iluzje pamięci - wspomnienia rzeczywiste, choć zniekształcone pod wpływem silnych przeżyć (człowiek pamięta coś co miało miejsce w rzeczywistości ale nadaje temu nowe znaczenie, wpływ tutaj mają nasze uczucia :miłość, strach)
Konfabulacje- wypowiadanie fałszywych wspomnień ( "cos było na rzeczy ale nie wiemy jak to ze sobą połączyć" –człowiek stara się coś sobie odgrzebać w pamięci żeby nie przyznać się do tego, że ma takie zaburzenia np. często korzysta z usłyszanych już opowieści od innych ludzi; konfabulacje są objawem psychopatologicznym)
Omamy pamięciowe - przekonanie o realności wspomnianych wydarzeń, które nie miały miejsca (wspomnienia są zabarwione urojeniowo, są to zdarzenia, które nigdy nie miały miejsca w naszym życiu)
Kryptomnezje - utwory znane jako własne( ulotne zapisy pamięciowe - to co zapamiętałem nie pamiętając , że jest to zapamiętane, swego rodzaju jest to nieświadomy plagiat)
Jakościowe zaburzenia pamięci - złudzenia utożsamiające:
Złudzenia utożsamiające - polegają na błędnym usytuowaniu wydarzeń w czasie
Stare :
- De 'ja' vu - to co widzę juz widziałem
- De 'ja' vecu - to czego doświadczam już przeżyłam
Nowe:
- Jamais vecu - nigdy nie przeżywałam
- Jamais vu - nigdy nie widziałam
Wrażenia , spostrzeżenia :
| Senestopatie | - hiperstezje - hipostezje - cenestopatie (zaburzenia spostrzegania są obniżone, zmożone lub pojawiają się zupełnie nieprawidłowe spostrzeżenia- te doznania z ciała, które są zafałszowane) |
|---|---|
| Nierozpoznania | deficyty zmysłowe wzroku, węchu, smaku, słuchu, czucia ** wzrok jest szalenie wrażliwym na różne zmiany, warunki spostrzegania – np. jaki jest kontrast itd. |
| Błędne rozpoznania | złudzenia (iluzje), którym towarzyszy sąd realizujący (błędna klasyfikacja) np. sytuacja w autobusie, ktoś nas szturcha- złudnie spostrzegamy przedmiot za coś innego. Są dwa rodzaje złudzeń: - fizjologiczne (czuje, odwracam się, okazuję się, że jest to parasol więc rezygnuje z krzyku) - patologiczne ( odwracam się, krzyczę, przekonanie, że nasza interpretacja przedmiotu jest prawidłowa) |
| Fałszywe rozpoznania | omamy (halucynacje) błędny sąd realizujący To spostrzeżenia bez realnego przedmiotu i charakteryzują się trzema podstawowymi cechami: 1) są to spostrzeżenia pozostające bez bodźców z otoczenia; musza one mieć charakter zmysłowy (poczucie percepcji poprzez zmysły) <spostrzeżenie jakiegoś obiektu mimo tego, że go nie ma > 2) rzutowanie na zewnątrz, 3) towarzyszy im poczucie realności (argumenty podważające realność są odrzucane), 4) są powtarzalne i plastyczne Omamy psychiczne są obecne w schizofrenii „słyszę głos w swojej głowie” Wyróżniamy omamy:
Omamy rzekome (halucynacje): - pseudohalucynacje – przeżycie tracące charakter zmysłowy, są bardziej obrazowe i przypominają wyobrażenia, np. osoba słyszy głos kusiciela wewnątrz ciała (dwa stanowiska co do sądu realizującego), - parahalucynacje – spostrzeganie nieistniejących przedmiotów bez traktowania ich jako realnych (w padaczce, w migrenach), np. osoba widzi białego niedźwiedzia czy słyszy melodie i zdaje sobie sprawę z ich realności (brak sądu realizującego). |
Zaburzenia myślenia:
| Treść | Forma |
|---|---|
| tok | |
- myśli nadwartościowe - urojenia - natrętne automatyzmy - konfabulacje (pamięć) - fobie (lęk) |
Spowolnienie Przyspieszenie Otamowanie Natłok Rozwlekłość Werbigeracje Stereotypie, perseweracje |
Treść:
Myśli nadwartościowe (swego rodzaju idea, pogląd, który w sposób przemożny organizuje całe nasze życie, np. wpływa na to co robię jeśli chce zostać pedagogiem i wszytko robie w tym kierunku).
Urojenia ( znacznie szerzej i częściej spotykana, forma zaburzeń myślenia - obecność u człowieka błędnych sądów, przekonań, opornych na perswazje oraz próby wytłumaczenia mu, że tak nie jest)
Urojenie - błędny sąd kiedy nie jest wynikiem klasycznych przekonań. To przekonania charakteryzujące się:
- fałszywością – fałszywy sąd czyli nie mają uzasadnienia w rzeczywistości,
- chorobowym kontekstem/ pochodzenia chorobowego - współwystępowaniem z innymi objawami psychopatologicznymi,
- niekorygowalnością - nie podlegają argumentom; niezwykle silnymi odczuciami oczywistości,
- indywidualistyczny – wyobcowany społecznie i kulturowo charakter (nie są przesądami).
Wszystko cechy muszą być rozpatrywane łącznie.
Struktura urojeń:
- proste – złożone pojedynczy lub rozwinięte, stanowiące prostą interpretację, wyjaśnienie innych objawów, np. omamów, zaburzeń świadomości,
- paranoiczne – rozbudowane w zwarty, wewnętrznie logiczny system wzajemnie uzasadniających się i spójnych z osobowością przekonań,
- paranoidalne – niespójne w zakresie poznawczo-emocjonalnym dążeniowym aspekcie, chaotyczne, dziwaczne, atymiczne i paratymiczne,
- onityczne – zamienne, bardzo intensywnie przeżywane „tu i teraz”, np. katastrofa, koniec świata. Całość przeżywania przypomina sen.
Obszary treści obejmowane urojeniami:
- urojenia odnoszące (ksobne, sensytywne) – zmiana realnych związków chorego z otoczeniem (jestem przekonany, że wszyscy ludzie na mnie patrzą)
- urojenia prześladowcze – pozbawianie dóbr, godności, życia, zabić, opluć
- urojenia winy – przekonanie o popełnieniu przestępstwa, zbrodni, czuje się winny
- urojenia wyższości/ wielkościowe (co zrobię, co powiem – nikt tak nie potrafi, nikt tak nie tańczy, jestem wspaniały; ludzie dokonują wielu nieprzemyślanych decyzji np. zaciągają kredyty)
- urojenia niewiary – przekonanie o zdradzie (Otella) – pojawia się często u osób trwale nadużywających alkoholu
- urojenia depresyjne (przekonanie bez faktów o tym, że jestem beznadziejny, do niczego)
- urojenia kary (zawieram twój cenny czas)
Automatyzmy psychiczne, czyli przeżycia, zatracenia lub utraty wpływu:
- tzw. małe automatyzmy – poczucie obcości przeżyć jest małe, niewielka depersonalizacja;
- automatyzmy rozwinięte – poczucie obcości przeżyć znaczne w formie omamów rzekomych lub prawdziwych.
Natrętne automatyzmy - (obsesje) – myśli natrętne, myśli uporczywie powracające, pojawiają się w sposób przemożny w głowie ale są jednocześnie niechciane- człowiek podejmuje działania by się nie pojawiały, a i tak się pojawiają. Mimo prób i wysiłku wkładanego w ich oddalanie, zawsze traktowane jako własne, choć niezgodne z własnym „ja”. Chorzy odnoszą się do nich krytycznie, dostrzegając ich bezsensowność. Ruminacja natrętnymi myślami dotyczy roztrząsanie wątpliwości.
Podstawy psychiatrii i psychopatologii
Wykład 4
Data: 09.04.2013
Grupy zaburzeń natrętnych:
- natrętne myśli (obsesje);
- natrętne zachowania (kompulsje);
- natrętne impulsy.
Zaburzenia toku myślenia:
- spowolnienie – obniżenie tempa biegu myślenia; zmniejszenie spontaniczności i ograniczenie wątków
- przyśpieszenie – zwiększenie tempa biegu myślenia; zmienność i inicjowanie coraz to nowych wątków
- otamowanie – chwilowe (nagłe) pauzy w toku myślenia
- zahamowanie – chwilowo (rozłożone dynamicznie w czasie) pauzy w biegu myśli
- mantyzm (natłok) – nadmiar wątków i tematów z poczuciem utraty kontroli i oddziaływań sił zew.
- rozwlekłość/drobiazgowość – zaburzenia poznawcze, wiążą się z wadami organicznymi; zaczynanie nowych wątków i nie kończenie głównego
- werbigeracje – seryjne powtarzanie słów
- mutyzm – niemoty, nie mówca; brak reakcji słownych
- stereotypie (dotyczą ruchów, gestów)/powtórzenia /perseweracje (uruchamianie różnych wyrazów, zdań po kilka razy, powtarzalność zwrotów, zdań).
Zaburzenia struktury i funkcji myślenia charakterystyczne dla schizofrenii:
- rozkojarzenia – logiki, składnia i komunikatywność obniżona (wielopłaszczyznowość, chaotyczność, nieskładność);
- schizofazja (sałata słowna) – brak logiki, składni i komunikatywności;
- splątanie (inkoherencja) – rozerwanie związków myślowych, nieskładność gramatyczna, przypadkowe skojarzenia, wypowiadanie słów na postawie podobieństwa fonetycznego.
Zaburzenia uczuciowości:
| Typ nastroju | Dynamika | Wysycenie |
|---|---|---|
Obniżenie Podwyższenie Lęk Dysforia (złość) |
Zobojętnienie Spłycenie Zubożenie Zaleganie Lepkość Chwiejność Nietrzymanie |
Syntymia Hipertymia Hipotymia Paratymia Katatymia |
Podwyższenie nastroju:
- maniakalny – syntoniczne zawyżenie nastroju, samooceny, przeszłości i przyszłości, ekspansywna radość;
- euforyczny – płytkie wzmożenie nastroju, błogostan, bezrefleksyjne zadowolenie;
- moriotyczny (moria) – pusta wesołkowatość, błaznowanie, niewyrafinowanie, żarty;
- hebefreniczny – oschłe, autystyczne wzmożenie nastroju, z niewybrednymi żartami sekso- i koprofilnymi;
- ekstatyczny – wzmożenie nastroju, odczucie podniosłości i ekstazy.
Podstawy psychiatrii i psychopatologii
Wykład 5
Data: 23.04.2013
Lęk- zagrożenie z nieokreślonego źródła:
- uogólniony (przewlekły, wolnopłynący) – mało zmieniający się;
- napadowy (napady paniki) – krótkotrwałe, powtarzające się epizody o wysokim nasileniu;
- fobie – nawykowe unikanie pewnych sytuacji lękorodnych.
Lęk jest bez określonego źródła, strach ma określone źródło.
Zaburzenia motywacji:
Motywacja to mechanizmy angażowane w uruchamianie, ukierunkowanie, podtrzymywanie lub zakończenie działania.
- zwiększenie/zmniejszenie napędu psychomotorycznego czyli zmiana przejawów aktywności ruchowej;
- napęd psychiczny – tempo procesów psychicznych;
- napęd w zakresie złożonej, celowej aktywności zewnętrznej.
Zaburzenia świadomości:
Zaburzenia przytomności ilościowe/jakościowe |
Zaburzenia poczucia otoczenia/samego siebie |
|---|---|
Przedsenność Senność patologiczna Sen głęboki Śpiączka Zwężenie pola świadomości |
Orientacja-poczucie czasu Depersonalizacja poczucie - jaźni - schematu ciała - zdrowia, choroby |
Wyłączenie świadomości:
- senność – tendencja do zasypiania, zmniejszona aktywność, spowolnienie, nieostrość spostrzegania i pojmowania, trudności w kontakcie, który wymaga silniejszych bodźców;
- stan półśpiączki (sen głęboki) – pogłębiająca się senność, brak kontaktu lub niepełny jego powrót przy wybudzających silnych bodźców;
- śpiączka (coma) – wyłączenie przytomności, zupełny brak reakcji fizjologicznych na najsilniejsze nawet bodźce, zaniki odruchów źrenicznych, rogówkowych, pojawiają się patologiczne odruchy.
Jakościowe zmiany (strumienia) świadomości:
- przymglenie – jak we mgle zaburzona orientacja w czasie i w miejscu, po przebyciu niepamięć fragmentaryczna;
- zmącenie – zaburzenia postrzegania – fragmentaryczność, zniekształcenie konturów i kształtów, co sprzyja iluzjom i omamom, kontakt znacznie utrudzony;
- zwężenie – pole widzenia ulega znacznemu zwężeniu, brak kontaktu, orientacji, niepamięć.
Schizofrenia:
- zaliczona do psychoz;
- zróżnicowany obraz kliniczny;
- zróżnicowana dynamika i przebieg;
- zróżnicowane konsekwencje choroby;
- zróżnicowane przyczyny.