Wydział Zarządzania

Kierunek studiów:

Finanse i Rachunkowość

UBEZPIECZENIA FINANSOWE

Ubezpieczenie przerwy w działalności – analiza wybranego przypadku

Autorzy:

Ważna Monika

Węgrzyn Agata

Stolarczyk Paweł

Rzeszów 2016

1. Opis firmy – historia.

Zakład Produkcyjny Aparatury Elektrycznej Sp. z o.o. w Siemianowicach Śląskich  jest prywatną spółką świadczącą usługi produkcyjne, montażowe i pomiarowe dla energetyki. ZPrAE Sp. z o.o. powstała w 1995-tym roku i została zarejestrowana zgodnie z obowiązującymi przepisami w rejestrze handlowym oraz otrzymała Nr NIP 634-10-14-288 i REGON 272560870. Zakład prowadzi działalność gospodarczą na terenie całego kraju i jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS 0000022737. Kapitał zakładowy Spółki wynosi 1.020.000,- zł. 

Firma zlokalizowana jest w jednym miejscu, dysponuje własnym, dużym obiektem produkcyjno-usługowym w Siemianowicach Śląskich, przy ul. Konopnickiej 13. Dysponuje kapitałem zapewniającym stabilność finansową. Posiada konieczne uprawnienia do realizacji oferowanych usług i dostarczanych urządzeń. Firma posiada niezbędną bazą projektowo-konstrukcyjną i produkcyjną wspartą bogatym parkiem maszynowym, co w powiązaniu z wykwalifikowaną kadrą pracowników (obecnie ponad 120 osób) pozwala realizować wszelkie, także nietypowe wyroby i usługi dla branży energetycznej. Korzystają z programów wspierania przedsiębiorczości, dzięki dotacjom zakupili nowoczesne maszyny montaż elementów elektronicznych, obrabiarki CNC i mikroprocesorowe testery zabezpieczeń i przekaźników.

Firma posiada największe doświadczenie w produkcji:     

• Zestawów szaf opartych na obudowach szafowych 

• zabezpieczeń szyn zbiorczych

• układów rezerwowania wyłączników  dla stacji wysokich i najwyższych napięć

• układów rezerwowej sygnalizacji awaryjnej stacji energetycznej

• przekaźników automatyki samoczynnego załączania rezerwy zasilania 

• przekaźników pomocniczych

• zestawów rezystorów RD-50 i RD-30 dociążających przekładniki pomiarowe.

Prócz działalności produkcyjnej firma wykonuje badania po montażowe i okresowe dostarczanej przez nich aparatury zabezpieczeniowej, a także badania poawaryjne. Jej specjalnością jest serwisowanie zabezpieczeń szyn zbiorczych i URW różnych typów, na zlecenie Oddziałów PSE i Zakładów Energetycznych.

Od lat wciąż poszerza gamę produkowanych urządzeń i zakres świadczonych usług, w oparciu o doświadczenia eksploatacyjne i sugestie klientów. Stara się wychodzić naprzeciw zapotrzebowania rynku energetyki zawodowej, poprzez stały kontakt z biurami projektów i służbami eksploatacyjnymi zabezpieczeń stacji energetycznej. Produkcja urządzeń oparta jest o najwyższej jakości materiały i podzespoły dostarczane przez renomowanych producentów światowych i krajowych, a badania i serwis realizowany jest poprzez fachowców z ogromnym doświadczeniem dysponujących specjalistyczną aparaturą pomiarową.

1. Schemat organizacyjny firmy wraz z procesami produkcji.

1. Identyfikacja czynników ryzyka, szczegółowa charakterystyka jednego z nich.

Ryzyko jest nieodłącznym atrybutem funkcjonowania każdej organizacji. Towarzyszy wszelkim działaniom operacyjnym, finansowym czy inwestycyjnym. Identyfikowanie ryzyka to rozpoznawanie, ustalenie, stwierdzenie przyczyn i miejsca jego występowania. Identyfikacja ryzyka wiąże się z oceną prawdopodobieństwa zaistnienia zagrożeń i możliwych szans. Bardzo istotnym w identyfikacji ryzyka jest ustalenie stopnia prawdopodobieństwa zaistnienia określonego zdarzenia oraz ustalenie rozmiarów ryzyka. W opisywanym przez nas przedsiębiorstwie występują następujące czynniki ryzyka:

1. Ryzyko przerwy w produkcji

2. Ryzyko niewypłacalności inwestora

3. Ryzyko związane z finansowaniem inwestycji

4. Ryzyko braku doświadczenia głównych uczestników procesu inwestycyjnego

5. Ryzyko doboru wykonawców

6. Ryzyko związane z procedurami prawnymi

7. Ryzyko związane z zachowaniem menadżerów i podwładnych

8. Ryzyko związane z sytuacją na giełdzie papierów wartościowych

9. Ryzyko inflacji

10. Ryzyko finansowe

11. Ryzyko bankructwa

12. Ryzyko zmiany ceny

13. Ryzyko działalności gospodarczej

14. Ryzyko technologii

15. Ryzyko wadliwej serii/produktu

16. Ryzyko braku zapewnienia odpowiedniej jakości

17. Ryzyko konkurencji

18. Ryzyko zbytu(nieotrzymane zapłaty,starty z tytułu kursu walut)

19. Ryzyko rzeczowe (urządzenia produkcyjne, zapasy, wyroby gotowe w trakcie produkcji)

20. Ryzyko zniszczenia, uszkodzenia, ubytku i kradzieży

21. Ryzyko osobowe (personel techniczny i kierowniczy)

22. Ryzyko odpowiedzialności cywilnej

23. Ryzyko zapasów

24. Ryzyko urządzeń (utrata linii produkcyjnej)

25. Ryzyko produkcji (reklamacje, odpady, poprawki)

26. Ryzyko polityczne

27. Ryzyko organizacji

28. Ryzyko klęski żywiołowej

29. Ryzyko konfliktów z otoczeniem (protesty wywłaszczonych właścicieli nieruchomości, organizacji ekologicznych)

30. Ryzyko marketingowe (nietrafiona lokalizacja, wiarygodność projektanta, zmiana opinii społecznej o wiarygodności kontrahentów)

31. Ryzyko zarządzania

32. Ryzyko związane z projektem (przetarg na projekt, wykonawca projektu i jego kwalifikacje zawodowe oraz reputacja, pomysł i rozwiązania techniczne, założenia i plany – lokalizacja i przebieg trasy, ilość pasów i zjazdów oraz ich rozplanowanie, ilość wykonawców, złożoność projektu i stopień jego innowacyjności)

33. Ryzyko gwarancji (opusty cenowe z tytułu napraw gwarancyjnych)

34. Ryzyko rozwoju (błędne eksperymenty, wadliwe konstrukcje)

35. Ryzyko zbytu (nieotrzymanie zapłaty, straty z tytułu zmiany kursów walut)

36. Ryzyko w kontaktach z dostawcami i klientami (asortyment towarów i ich ilości, ceny, ryzyko przekupstwa i łapówkarstwa, które może narazić firmę na stratę i utratę klientów

37. Ryzyko transportowe (możliwość wystąpienia kolizji, opóźnień w dostawie z przyczyn niezależnych)

38. Ryzyko magazynowania (długi okres składowania materiałów)

39. Ryzyko wzrostu kosztów bieżących, bądź pojawienia się nowych nieplanowanych kosztów

40. Ryzyka wynikające z usterek budowlanych, wykończeniowych i projektowych oraz eksploatacyjnych

41. Ryzyko w badaniach i rozwoju

42. Ryzyko transakcji handlowej

43. Ryzyko zmniejszenia liczby źródeł finansowania

44. Ryzyko zdolności kredytowej

RYZYKO PRZERWY W PRODUKCJI:

W każdym zakładzie produkcyjnym, od najmniejszego warsztatu po największe firmy produkcyjne, może wystąpić awaria, która spowoduje ogromne straty w zyskach przedsiębiorstwa poprzez przestój produkcyjny, z powodu, którego zakład nie może dalej normalnie funkcjonować i osiągać przychodów. Przeprowadzone w niektórych krajach badania wykazały, że w wyniku dużej szkody materialnej w ciągu pierwszych trzech lat znaczny procent przedsiębiorstw, które nie posiadały polisy ubezpieczenia utraty zysku, kończy swoją działalność. Jednak są sposoby, dzięki którym można uniknąć lub choć zminimalizować skutki związane z przerwą w produkcji. Zmniejszenie rozmiaru strat jest możliwe poprzez różnorodne działania prewencyjne, które zminimalizują zarówno zakres szkody materialnej, jak i ograniczą utratę przychodów. Ryzyko groźnego pożaru możemy zmniejszyć, instalując na przykład: urządzenia sygnalizacji pożarowej lub niezwykle skuteczne stałe urządzenia gaśnicze tryskaczowe. Minimalizacja ryzyka uszkodzenia maszyn to przede wszystkim stosowanie zabezpieczeń technologicznych i elektrycznych, kontrola procesu produkcyjnego, konserwacja urządzeń. Prawidłowo prowadzona eksploatacja jest szczególnie ważna w przypadku maszyn pracujących w warunkach dużej wilgotności czy też większego zapylenia. Jeżeli jednak działania podejmowane w celu ograniczenia szkód materialnych okażą się nieskuteczne, przestój produkcji jest nieunikniony. Czas przestoju w dużym stopniu uzależniony jest od branży przemysłowej. Do najdłuższych należą przestoje w energetyce, gdzie odbudowa zniszczonego kotła lub turbozespołu może trwać nawet kilka lat. Maszyny, które podczas awarii uległy zniszczeniu lub zostały w dużym stopniu uszkodzone, muszą być zastąpione urządzeniami nowymi. Czas oczekiwania od momentu złożenia zamówienia do otrzymania maszyny wynosi od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy, a nawet dłużej. Urządzenia produkcyjne nie należą do grupy tych, które rozłożone na sklepowych regałach czekają na nabywców. Zazwyczaj są projektowane i wykonywane jednostkowo na konkretne zamówienie. Możliwości wpływania na skrócenie czasu dostawy są niewielkie. W celu skrócenia czasu realizacji budowy inwestorzy poszukują producentów urządzeń na całym świecie. Przerwy w produkcji mogą być spowodowane również szkodami zaistniałymi u dostawców na przykład mediów energetycznych, półproduktów czy surowców do produkcji. W przypadku przerwy w dostawie prądu spowodowanej awarią sieci elektroenergetycznej nie można zrobić praktycznie nic więcej, jak tylko czekać na usunięcie awarii przez specjalistyczne służby energetyczne. Zazwyczaj usuwanie awarii nie trwa długo, jednak czasami może zaistnieć uszkodzenie maszyn produkcyjnych lub produkcji w toku. Zagrożenie przerwami w produkcji wskutek braku dostaw surowców można minimalizować, zaopatrując się u więcej niż jednego dostawcy lub tworząc zapasy na terenie własnego zakładu. Szkody losowe u odbiorcy mogą skutkować zakłóceniami ciągłości produkcji wytwórcy. Jednak zdarza się, iż producent czy dystrybutor w ramach rekompensaty za powstałe opóźnienia gotów jest podjąć decyzję o obniżce ceny na swój wyrób, przynajmniej na pewien okres. W swojej działalności należy liczyć się z tym, iż mogą wystąpić szkody spowodowane zdarzeniami losowymi. Stosując działania zapobiegawcze, możemy wpływać na prawdopodobieństwo wystąpienia i wartość zarówno szkód materialnych, jak i zysku utraconego. Przykłady wskazują na możliwość działań zabezpieczających przed utratą przychodów, na przykład poprzez skrócenie czasu przestoju. Dobrym rozwiązaniem problemu jest posiadanie awaryjnego planu wznowienia działalności, który choć w pewnym stopniu zabezpieczać będzie przed skutkami zdarzeń losowych.

1. Oszacowanie skutków realizacji ryzyka w ujęciu finansowym i czasowym.

Ryzyko finansowe wynika z decyzji kształtujących strukturę kapitałową przedsiębiorstwa. Im wyższy jest udział kapitału obcego, zgromadzonego m.in. w wyniku emisji instrumentów o stałym dochodzie, tym większa jest zmienność przepływów gotówkowych netto przedsiębiorstwa. Zależność ta jest jednak różna w zależności od sytuacji rynkowej przedsiębiorstwa i wielkości sprzedaży. Dlatego, należy w tym przypadku określić stopień wykorzystania dźwigni operacyjnej oraz dźwigni finansowej. Dźwignia operacyjna określa bowiem efektywność zarządzania zasobami przedsiębiorstwa oraz decyzje w zakresie kształtowania kosztów. Dźwignia finansowa pozwala na ocenę zarządzania zadłużeniem przedsiębiorstwa. Właściwe wykorzystanie kapitału obcego zapewnia bowiem równowagę w przepływach gotówkowych. Zachwianie zarówno w sposobie wykorzystania majątku, jak i kapitału w działalności przedsiębiorstwa, może bowiem zachwiać równowagą finansową przedsiębiorstwa. Jest stanem niepewności, który pojawia się w przypadku finansowania inwestycji kapitałem obcym. Korzystanie z kapitału dłużnego prowadzi do dodatkowych obciążeń finansowych związanych z obsługą kredytu. Na ryzyko finansowe duży wpływ mają wahania stopy procentowej, które dość trudno przewidzieć.

Ryzyka finansowe	Ryzyka czasowe
Reklamacje klientów Bankructwo firmy Niekorzystna zmiana cen, kursu walut Utrata inwestora Niekorzystna sytuacja firmy na giełdzie Pojawienie się konkurencji Niewykwalifikowana kadra pracownicza Niezgodność z prawem Wzrost kosztów lub pojawienie się nowych Inflacja Odpowiedzialność cywilna Wadliwe produkty Utrata zdolności kredytowej Kradzież mienia firmy	Opóźnienie w dostawach surowców, materiałów, towarów, półproduktów, produktów itp. Przerwa dostaw prądu, gazu, wody itp. Tymczasowe zablokowanie drogi dojazdowej do firmy
Przerwa w produkcji Odbudowa zniszczonego budynku firmy Naprawa maszyn Wypadek samochodu dostawczego Klęski żywiołowe Odejście pracowników

	przed wystąpieniem zdarzenia	po wystąpieniu zdarzenia
AKTYWA
Aktywa trwałe	185 044 zł	159 668 zł
Rzeczowe aktywa trwałe	89 403 zł	56 230 zł
Wartości niematerialne	37 744 zł	30 747 zł
Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych	27 290 zł	23 151 zł
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	3 228 zł	7 434 zł
Należności długoterminowe	22 001 zł	6 967 zł
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego	3 818 zł	3 694 zł
Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe	1 560 zł	1 445 zł
Aktywa obrotowe	513 994 zł	222 707 zł
Zapasy	49 538 zł	17 040 zł
Należności handlowe oraz pozostałe	270 301 zł	86 317 zł
Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży	24 zł	24 zł
Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności	500 zł	0 zł
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe	7 727 zł	4 267 zł
Kwoty należne z tytułu umów budowlanych	140 712 zł	105 984 zł
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty	45 194 zł	8 359 zł
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży	0 zł	716 zł
Aktywa razem	699 038 zł	382 375 zł
KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA
Kapitał własny	344 658 zł	330 022 zł
Kapitał zakładowy	26 375 zł	26 375 zł
Kapitał zapasowy	303 628 zł	282 520 zł
Kapitał z wyceny inwestycji dostępnych do sprzedaży	1 896 zł	1 317 zł
Różnice kursowe z przeliczenia sprawozdań finansowych	5 218 zł	275 zł
Kapitał z różnic kursowych	817 zł	2 064 zł
Zyski zatrzymane	16 380 zł	16 939 zł
Razem kapitał własny przypadający na akcjonariuszy	34 878 zł	329 490 zł
Kapitał mniejszości	780 zł	532 zł
Zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe	14 435 zł	10 896 zł
Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych	4 448 zł	3 603 zł
Zobowiązania pozostałe	9 987 zł	7 293 zł
Zobowiązania krótkoterminowe	339 945 zł	41 457 zł
Zobowiązania handlowe i pozostałe	277 808 zł	4 702 zł
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych	749 zł	524 zł
Kredyty i pożyczki oraz dłużne papiery wartościowe	11 201 zł	0 zł
Rezerwy	892 zł	777 zł
Rozliczenia międzyokresowe	17 643 zł	11 844 zł
Kwoty zobowiązań wobec odbiorców z tytułu umów budowlanych	31 652 zł	23 610 zł
Razem zobowiązania	354 380 zł	52 353 zł
Razem kapitał własny i zobowiązania	699 038 zł	382 375 zł

1. Wyliczenie sumy ubezpieczeniowej BI jedną z metod: sumy lub różnicy zgodnie z przyjętą metodologią w oparciu o posiadane dokumenty finansowe.

Metoda sumy

A	Zysk netto	1 029 362 zł
B	suma kosztów stałych:
	wynagrodzenia	216 582 zł
	amortyzacja	105 045 zł
	zużycie materiałów i energii	94 630 zł
	ubezpieczenia społeczne i in.	85 120 zł
	usługi obce	75 230 zł
	podatki i opłaty	30 150 zł
	pozostałe koszty	25 120 zł
C	Zysk i koszty stałe (A+B)	1 661 239 zł
D	Przewidywany wzrost obrotu w roku następnym	350 000 zł
E	Suma ubezpieczenia (C+D)	2 011 239 zł

1. Podsumowanie

Zakład produkcyjny Aparatury Elektronicznej w Siemianowicach Śląskich, będący tematem naszej pracy, jest spółką prywatną zajmującą się świadczeniem usług głównie produkcyjnych, lecz także montażowych i pomiarowych związanych z działalnością energetyczną.

Kondycja finansowa w firmie kształtowała się na bardzo wysokim poziomie do 2012 roku. Warto również nadmienić, że w tym okresie występowała kilkukrotnie nadwyżka finansowa.

Piątego lutego 2013 roku nastąpiła awaria maszyny produkcyjnej. Stan ten był uniezależniony od pracowników, powodował jednak przestój na linii produkcyjnej. Usterka okazała się na tyle poważnym mankamentem, że niemożliwe okazało się jej naprawa. Sprzęt jest głównym ogniwem produkcyjnym, dlatego też bez jego udziału nie jest możliwe wznowienie procesu produkcji.

Wystąpienie szkody wpłynęło na gwałtowny spadek przychodów. Koszty stałe kształtowały się na tak wysokim poziomie, że niemożliwe okazało się pokrycie ich ze sprzedaży znajdujących się w magazynie zapasów. Firma straciła rentowność i płynność finansową. Zamówienia, które powinny zostać zrealizowane w trakcie awarii nie zostały wykonane, powodując przy tym wiele opóźnień a także kar za odroczenie dostawy towarów do odbiorców.

Przeważający procent klientów wycofał się ze współpracy z Zakładem Aparatury Elektrycznej, a więc zapotrzebowanie na usługi oferowane przez firmy konkurencyjne wzrosło w znacznym stopniu. Jedynym pozytywnym elementem jest jednak ubezpieczenie przedsiębiorstwa za wypadek utraty zysku zakupione przez ZPrAE.

Po okresie sześciu tygodni zakład produkcyjny powrócił do działania i została wznowiona produkcji aparatury elektrycznej. W tym przypadku główną misją firmy było odzyskanie rentowności uzyskiwanej przed zaistniałą szkodą. Proces ten jest bardzo trudnym przedsięwzięciem, ponieważ konieczne okazuje się nie tylko odzyskanie środków finansowych, ale również klientów, którzy rozpoczęli współpracę z firmami konkurencyjnymi.

Najkorzystniejszym rozwiązaniem okazało się być dla firmy ubezpieczenie utraty zysku w następstwie uszkodzeń maszyn, oferowane przez PZU. Ubezpieczenie przeznaczone jest dla podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe zgodnie z Ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości i obowiązującymi w tym zakresie przepisami wykonawczymi.

Ubezpieczeniem objęty jest tzw. ubezpieczeniowy zysk brutto. Obejmuje on zysk ze sprzedaży oraz koszty stałe przedsiębiorstwa. Rekompensowana utrata zysku może być związana ze spadkiem obrotu, albo wzrostem kosztów wytwarzania wskutek dodatkowych wydatków, poniesionych w celu uniknięcia lub zminimalizowania spadku obrotu.

Ubezpieczenie obejmuje także, w granicach sumy ubezpieczenia, koszty (zwane dalej zwiększonymi kosztami działalności) poniesione przez Ubezpieczającego lub Ubezpieczonego w celu uniknięcia lub zminimalizowania spadku obrotu, który w przypadku ich zaniechania nastąpiłby na skutek szkody w maszynach w okresie odszkodowawczym.

Ubezpieczeniem pozostają objęte wszystkie miejsca ubezpieczenia (lokalizacje) wymienione w polisie, zajmowane przez Ubezpieczonego, w których znajdują się ubezpieczone maszyny i w których prowadzi on statutową działalność gospodarczą.

Ubezpieczenie obejmuje przewidywany zysk brutto oraz zwiększone koszty działalności spowodowane przerwami lub zakłóceniami w prowadzonej przez Ubezpieczonego działalności gospodarczej, powstałymi w następstwie szkody w ubezpieczonych maszynach, za którą PZU SA przyjął odpowiedzialność na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia maszyn od uszkodzeń, bez uwzględniania do nich dodatkowych klauzul.

Sfinansowało ono znaczną część niespodziewanych kosztów, spowodowanych przez przerwę w prowadzeniu działalności. Dzięki temu zakład mógł szybko wznowić produkcję, naprawiając szkody powstałe w wyniku awarii głównej maszyny produkcyjnej. Obecna sytuacja firmy ustabilizowała się i wróciła do swojej formy sprzed usterki.

Wysokość składki jest zazwyczaj określana indywidualnie. Zależy ona przede wszystkim od zakresu ochrony, rodzaju ubezpieczonego mienia, miejsca jego przechowywania i stosowanych zabezpieczeń. Zazwyczaj wysokość stawki podlega negocjacji. Szczególnie w przypadku posiadania przez klienta zabezpieczeń, takich jak: elektroniczne urządzenia alarmowe czy urządzenia gaśnicze.

Uważamy, że takie ubezpieczenie powinien opłacić każdy przedsiębiorca produkcyjny, zwłaszcza taki, który osiąga wysokie przychody, ponieważ nie jest w stanie przewidzieć usterek i awarii, spowodowanych nieprzewidzianym zbiegiem okoliczności, losowością, czy czymkolwiek innym. Ubezpieczenie tego typu pozwala zachować płynność finansową w przypadku wystąpienia poważnych zakłóceń w działalności oraz braku możliwości ich pokrycia z nowych przychodów. W ramach ubezpieczenia od utraconego zysku w następstwie uszkodzeń maszyn naprawienie szkody powinno obejmować zarówno straty poniesione przez ubezpieczonego, jak i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie nastąpiła. Wybór sposobu naprawienia szkody oraz wysokość dochodzonej straty należy wyłącznie do poszkodowanego. To on decyduje, czy chce pokrycia wyłącznie poniesionej straty czy również utraconego zysku. Posiadanie takiej polisy świadczy o odpowiedzialności Zakładu Produkcyjnego, który ma szacunek dla klientów, jak i pracowników.