Pedagogika resocjalizacyjna – wprowadzenie
Podaj definicję resocjalizacji wg L. Pytki.
Resocjalizacja – odmiana reintegracji społecznej, polegająca na ponownej socjalizacji osób niedostosowanych społecznie lub zaburzonych w warunkach środowiska otwartego, bądź zamkniętego.
Pedagogika resocjalizacyjna, jako subdyscyplina pedagogiki specjalnej - definicja
wg L. Pytki, prekursorzy pedagogiki resocjalizacyjnej
Pedagogika resocjalizacyjna – subdyscyplina nauk pedagogicznych, uznawana za dział pedagogiki specjalnej w ujęciu klasycznym, którą Maria Grzegorzewska nazwała pedagogiką niedostosowanych społecznie
* jest dyscypliną teoretyczną i praktyczną, która zajmuje się wychowaniem osób z zaburzeniami w procesie socjalizacji (tymi osobami, które z rozmaitych powodów wykazują objawy nieprzystosowania i wykolejenia społecznego, przestępczości). Są to osoby wobec których proces wychowania i socjalizacji nie powiódł się, postrzegane jako odchylone od normy, są niekorzystne dla nich samych i społeczeństwa.
Prekursorzy pedagogiki resocjalizacyjnej:
- Czesław Czapów,
- Stanisław Jedleński,
- Lesław Pytka.
Opisz teren oddziaływań pedagogiki resocjalizacyjnej
Teren oddziaływań pedagogiki resocjalizacyjnej:
- środowisko otwarte (rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza)
- środowisko zamknięte (zakład karny, dom poprawczy)
Wymień cele pedagogiki resocjalizacyjnej
Cele pedagogiki resocjalizacyjnej:
- dostosowanie jednostki do funkcjonującego w społeczeństwie ładu społeczno – moralnego i prawnego,
- modyfikacja postaw i ról społecznych będących wynikiem wadliwej, bądź zaburzonej socjalizacji,
- stworzenie zupełnie nowych wzorców zachowania, typów, motywacji i cech osobowości.
Co jest przedmiotem pedagogiki resocjalizacyjnej?
Przedmiot pedagogiki resocjalizacyjnej:
- opieka (zaspokajanie podstawowych potrzeb jednostek niedostosowanych społecznie),
- wychowanie (kształtowanie mechanizmów kontroli,
- terapia (leczenie zaburzeń, dysfunkcji),
- profilaktyka (resocjalizacja aktualna a resocjalizacja potencjalna)
Niedostosowanie społeczne
Wymień grupy definicji NS wg Lesława Pytki; jakie są elementy wspólne definicji?
Grupy definicji:
- definicje objawowe (określając niedostosowanie odwołujemy się do jego………………)
- definicje teoretyczne (oprócz charakterystyki symptomatologicznej bierzemy pod uwagę również pewne pojęcia teoretyczne)
- definicje operacyjne (symptomy + sposoby pomiaru niedostosowania społecznego)
- definicje utylitarne (zdroworozsądkowe, administracyjne).
Elementy wspólne:
- wskazanie zachowań, które są sprzeczne z normami powszechnie przyjętymi w społeczeństwie, wartościami, oczekiwaniami, powodując negatywne konsekwencje w skalach mikro- i makro- społecznej.
- zachowaniom tym przypisuje się negatywne oceny społeczne, obwarowuje je zakazami, sankcjonuje
- zachowania te mają charakter utrwalony.
Def. dzieci niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem (wg MEN)
Niedostosowani społecznie – to dzieci i młodzież, u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone (powtarzające się) zaburzenia w zachowaniu.
Zagrożeni niedostosowaniem społecznym – to dzieci i młodzież wychowująca się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychospołecznego, na który negatywny wpływ wywierają takie środowiska wychowawcze, jak: rodzina (własna), grupa rówieśnicza i inne, a także u której rejestrowane przejawy zaburzeń występują sporadycznie.
Opisz linię rozwoju zaburzeń w zachowaniu się wg Konopnickiego (3 fazy/stadia)
Linia rozwoju zaburzeń w zachowaniu wg Konopnickiego:
FAZA I: manifestacje w postaci bezpośredniej reakcji na zmianę warunków funkcjonowania.
FAZA II: manifestacje w postaci reakcji bardziej skomplikowanych, niezrozumiałych dla otoczenia i nieadekwatnych.
FAZA III: całkowita aspołeczność (chuligaństwo, przestępczość, konflikt ze środowiskiem).
Granica między niedostosowaniem społecznym – to połowa II fazy
Wykolejenie społeczne – to zachowanie odbiegające od ogólnie przyjętych norm, najbardziej jaskrawy przejaw niedostosowania społecznego,
* wyróżnić można wykolejenie o charakterze:
- przestępczym (kradzież, morderstwo)
- obyczajowym (prostytucja, skrajny alkoholizm),
- mieszanym (połączenie przestępczego + obyczajowego)
Patologia społeczna – negatywne zjawisko społeczne, które musi uwzględniać następujące warunki:
- naruszenie norm i wartości,
- destruktywność zachowania mierzona skalą potępienia społecznego,
- występowanie w większej zbiorowości lub w skali masowej,
- konieczność wykorzystania zbiorowej siły w celu przeciwstawienia się tego rodzaju problemom.
Osobowość a niedostosowanie społeczne
Osobowość antyspołeczna – lekceważy i nie szanuje praw innych osób, energiczne, niski próg reagowania fizjologicznego, wysoki emocjonalnego, niski próg lęku, agresywność. diagnozowanie, cechy
Zjawisko samobójstw wśród dzieci, młodzieży i dorosłych
Omów uwarunkowania zachowań suicydalnych
Uwarunkowania :
Psychologowie twierdzą, że aby doszło do uruchomienia zachowania suicydalnego musi wystąpić oprócz czynników wyzwalających co najmniej 1 z niżej podanych:
- widzenie w sobie źródła frustracji,
- zablokowanie możliwości przeciwstawienia się sytuacji frustracyjnej,
- niemożność zareagowania odwetowego,
-frustracja postrzegana jako zagrożenie osobiste,
- ubogi repertuar mechanizmów obronnych, wykorzystywanych przez jednostkę w sytuacji frustracji.
Omów skalę zjawiska samobójstw w Polsce. Wyjaśnij z czego wynika trudność
w oszacowaniu rzeczywistej liczby samobójstw
Skala zjawiska samobójstw w Polsce:
- na 5 mężczyzn/ 1 kobieta,
- osoby z wyższym wykształceniem to 3-5 % wszystkich samobójców,
- największy wskaźnik samobójstw jest wśród pracowników fizycznych oraz bezrobotnych
Z czego wynika trudność w oszacowaniu rzeczywistej liczby samobójstw:
- ze względu na niewyjaśnione przyczyny (brak świadków)
- rodzina ukrywa, kamufluje – by nie być szykanowanym, stygmatyzowanym
- powody merkantylne (obawa przed utratą odszkodowania)
- zdarza się, że księża nie chcą odprawić mszy pogrzebowej samobójcom
Omów rys charakterologiczny samobójcy oraz wymień grupy osób o podwyższonym ryzyku samobójczym
Rys charakterologiczny samobójcy:
Grupy osób o podwyższonym ryzyku samobójczym:
- osoby z depresją,
- osoby odrzucone przez rówieśników,
- osoby z zaburzeniami w budowaniu własnej pozycji w społeczeństwie,
- osoby mieszkające na prowincjach,
- osoby, które nie radzę sobie w szkole,
- osoby, które popadły w konflikty z rodzicami, rodziną.
Omów symptomy/sygnały zachowań suicydalnych u osób podejmujących próby samobójcze
Symptomy/sygnały zachowań suicydalnych u osób podejmujących próby samobójcze:
Hołyst wyodrębnia 3 etapy kształtowania się w psychice jednostki decyzji o pozbawieniu siebie życia:
1. samobójstwo wyobrażone – pojawia się w momencie, gdy jednostka zaczyna myśleć, że jednym ze sposobów rozwiązania problemu jest samobójstwo
2. samobójstwo upragnione –myśl o samobójstwie staje się uporczywa. Jednostka traktuje je jako jedyne lub najlepsze wyjście. Czasami wiąże się z przygotowaniami do autodestrukcji (np. gromadzenie leków)
3. samobójstwo usiłowane
4. samobójsto dokonane.
Wyjaśnij na czym polega Efekt Wertera
Efekt Wertera:
To jeden z dramatycznych efektów wywierania wpływu społecznego na jednostkę. David Philips – autor pojęcia nazywa to „społecznym dowodem słuszności” – co ma oznaczać, że naśladowanie zachowania osób znaczących jest wystarczającym uzasadnieniem własnego zachowania. Pojęcie zostało wprowadzone przez Philipsa w 1974 r. w nawiązaniu do książki Goethego „Cierpienia młodego Wertera”, która wywołała falę samobójstw.
Prostytucja
Podaj definicję prostytucji wg wybranego autora
Prostytucja -> oddawanie własnego ciała do dyspozycji większej liczbie osób celem osiągnięcia przez te osoby zadowolenia seksualnego i pobieranie za to wynagrodzenia materialnego. (Kazimierz Imieliński)
Wymień elementy, które świadczą o występowaniu zjawiska prostytucji
(wg K. Imielińskiego)
Elementy, które świadczą o występowaniu zjawiska prostytucji:
- Oddawanie własnego ciała do dyspozycji klientów celem spowodowania zaspokojenia seksualnego, płynącego nie tylko ze współżycia seksualnego.
- Większa liczba osób korzystających z usług osoby prostytuującej się, co wyklucza możliwość zaistnienia trwałego związku.
- Osiąganie wynagrodzenia materialnego, które umożliwia traktowanie stosunku seksualnego jako czysto rzeczowy.
- Nie może zaistnieć więź emocjonalna między osobą świadczącą płatne usługi seksualne a jej klientem. Stosunek seksualny może mieć charakter wyłącznie materialny.
Opisz zjawisko sponsoringu
Sponsoring:
Granica między prostytucją a sponsoringiem jest płynna w przypadku tego ostatniego układ jest jasny spotkania za pieniądze lub prezenty. Sponsor opłaca mieszkanie, finansuje studia, wyjazdy weekendowe i wakacje za granicą, a kobieta świadczy w zamian usługi seksualne. To prosty handlowy układ – ona ma coś, czego chce on, a on ma coś, czego pragnie ona
Wymień i opisz cztery główne systemy prawne, które regulują zjawisko prostytucji
4 główne systemy prawne regulujące zjawisko prostytucji:
- prohibicjonizm – całkowity zakaz uprawiania prostytucji. Jest przestępstwem za które są określone kary, ale są one skierowane tylko na prostytutki, a na klientów nie.
Wady:
* nieskuteczność (łamanie prawa),
* niesprawiedliwość (karanie tylko jednej strony),
* nieskuteczność prewencyjna (nie zmniejsza zjawiska, tylko stygmatyzuje prostytutki utrudniając ideę resocjalizacji),
* spychanie problemu do podziemi (brak kontroli nad prostytucją).
- reglamentaryzm – legalizacja prostytucji, jako zła koniecznego w społeczeństwie, przy jednoczesnym poddaniu się administracyjnej kontroli.
Uczynił on z prostytucji rzemiosło, bo ustalił pewne reguły jej funkcjonowania:
wprowadzenie zasady rejestracji prostytutek, dokumentów do uprawiania zawodu, przepisów, zasad nadzoru. Nadzór pełniła policja (np. sprawdzanie ważności badań) i służby sanitarne. System ten preferuje skoszarowanie prostytutek w domach publicznych.
- neoreglantaryzm – jest to modyfikacja poprzedniego. Dochodzenie do głosu idei abolicjonistycznych. Nadzór nad prostytutkami mają już tylko służby sanitarne. Prostytutki muszą się legitymizować książeczkami z aktualnymi badaniami. Ich działalność jest bardziej samodzielna (zakaz prowadzenia domów publicznych)
- abolicjonizm – system regulacji będący jednocześnie wyrazem poszanowania praw jednostki. Zwalczanie przyczyn, które skłoniły do prostytucji. Rezygnacja z karania osób uprawiających prostytucję na rzecz zapobiegania jej i zagrożeniom jakie stwarza. Podejmuje się walkę z samym zjawiskiem prostytucji. Założenia:
-> zwalczanie zjawiska, a nie jego
-> działania profilaktyczne
-> podjęcie działań resocjalizacyjnych wobec osób prostytuujących się
-> podnoszenie świadomości społecznej dotyczących skutków prostytucji
-> podnoszenie świadomości społecznej w dziedzinie higieny osobistej
-> minimalizowanie szkodliwych skutków (w wymiarze indywidualnym i społecznym)
Czy prostytucja w Polsce jest karana? Opisz regulacje prawne prostytucji w Polsce
(na podstawie k.k.)
Prostytucja w Polsce:
Prostytucja w Polsce nie jest karana.
Regulacje prawne prostytucji w Polsce:
W Polsce uprawianie prostytucji nie jest karane. Nielegalne i karane są:
- wszelkie naciski na uprawianie prostytucji i czerpanie z niej korzyści majątkowych przez osoby trzecie:
*stręczycielstwo (nakłanianie do uprawiania prostytucji),
*kuplerstwo (ułatwianie uprawiania prostytucji), sutenerstwo (czerpanie korzyści majątkowych z uprawiania prostytucji innych osób).
Kodeks Karny reguluje te kwestie w rozdziale XXV „Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowej” - art. 203. i 204.
f. Typowe ścieżki prostytuujących się dziewcząt (wg Jacka Kurzępy)
Ścieżki prostytuujących się dziewcząt:
Prostytucja dziewcząt rozpoczyna się od etapu świnki - lolitki - mewki, jest to grupa młodocianych prostytutek, świeżych w procederze, które są atrakcyjne dzięki młodemu wiekowi, jędrnemu ciał, są naiwne, mało zaradne, uzależnione od swojego dotychczasowego partnera. Drugim etapem są gejsze i cichodajki. Gejsze to osoba, która nabyła już doświadczenie w branży i nabrała technicznej sprawności. Są one dobrze opłacane i często zdobywają jakieś wykształcenie, cechuje je dobra znajomość języków obcych, dzięki czemu pozyskują zasobnych klientów. Często dziewczyny te wychodzą z procederu lub równolegle prowadzą normalne życie ze stałym partnerem wychowując dzieci. Cichodajki lub też weekendówki to dziewczyny, które nie afiszują się swoją profesją, pracują w agencjach, gdzie często bywają bite, a w celu uśmierzenia bólu fizycznego i psychicznego sięgają po alkohol i narkotyki. Do tej grupy zaliczamy call-girls, librentynki, technomanki. Z drugiej strony Kurzępa dokonuje podziału na prostytucję dobrowolną i wymuszoną, która z kolei dzieli się na towarzyszki i agentki - zorganizowane grupy trudniące się stręczycielstwem. Końcowy etap w ścieżce kariery dziewczęcej prostytucji stanowią dziewczyny wyrzucane z agencji, zdegradowane, które podejmują działalność na własną rękę. Kończy się to najczęściej upodleniem do najgorszego rodzaju: tirówki - które często podróżują wraz z kierowcą tira, boczniaki - pracujące przy drodze, szprychy vel żylety - o dużym temperamencie i seksualnym wyuzdaniu, które z początku robiły to dla pieniędzy, muzea - wiekowo nie zawsze zaawansowane, jednak ze względu na tryb życia i aktywność fizyczną zdegradowane fizycznie, a ze względu na małe "wzięcie" podejmują one najpodlejsze usługi, dżonty - są to kobiety sprzedajne najniższej rangi, uprawiające proceder za alkohol, narkotyki, parę groszy, często nosicielki HIV lub chorób wenerycznych oraz często notowane przez policję.
Omów zjawisko prostytucji homoseksualnej wśród nieletnich chłopców
(wg schematu opracowanego przez Jacka Kurzępę „karuzela szaletu”)
Prostytucja homoseksualna wśród nieletnich chłopców:
Prostytucja chłopców prostytuujących się homoseksualnie zaczyna się w toalecie - jest to tak zwana "karuzela szaletu". Pierwszym etapem jest książe - to obiekt dużego zainteresowania. Jeśli ma cechy "adonisa", to może mieć duże wzięcie, zarabiać dużo pieniędzy i najczęściej jest partnerem 1-2 klientów. Wówczas trafia on na "salony", dobrze się ubiera, dba o zdrowie. Problemy zaczynają się dopiero, gdy jego dotychczasowy partner chce go zawłaszczyć, tworząc stały związek homoseksualny. Książe z reguły nie jest na to gotowy, chce się wyszaleć, stara się znaleźć lepsze kontakty, stając się z czasem pracusiem. Pracuś odchodzi od dotychczasowego "partnera", w związku z czym szuka nowych możliwości i nowych klientów, aby zapewnić sobie środki finansowe. Rozpoczyna się okres dużej aktywności seksualnej. Chłopak najczęściej deklasuje się i przestaje być gwiazdą, jest jednak nadal otoczony przez grupę adoratorów, którzy zwabieni jego świeżością chcą go zdobyć. Staje się wyrachowany, stawia duże wymagania finansowe, co z kolei odstrasza klientów. Działanie w pojedynkę staje się problemem, gdyż klienci stają się coraz bardziej natarczywi, oczekując dziwnych rzeczy. Do niedawna Książe miał możliwość odrzucenia takich zachcianek, a teraz staje się usługodawcą bez większego wyboru. Kolejnym etapem jest omnibus - zalicza się do ludzi z branży i działa w towarzystwie. Na imprezach suto zakrapianych alkoholem i narkotykami, staje się partnerem seksualnym chłopców z grupy. Zaczyna się z nimi utożsamiać, przestaje się kamuflować i rozpoczyna w ten sposób swój powrót do miejsca startu. Następny etap to Derek - chłopak zaczyna bywać w klubach gejowskich jako jeden z wielu żądnych wrażeń. Staje się gościem tak zwanych dark-roomów, z reguły po kilku kieliszkach alkoholu lub na "lekkim haju". Nie kontroluje siebie, wyzbywa się hamulców i "idzie na całość". Powoli staje się tak zwaną "kurwą" w hierarchii homoseksualnych prostytutek. Ostatnie etapy to Wędkarz i Dżoint. Z reguły osoby te są uzależnione od narkotyków, często są nosicielami wirusa HIV lub są chore na AIDS. Wędkarz od Dżointa różni się tym, że ten pierwszy ma jeszcze szansę dokonywać wyboru klienta, natomiast Dżoint to zazwyczaj chory na AIDS narkoman, który idzie z każdym, za każdą cenę, oddający się również za używki.
Wymień czynniki istotne, które mogą stanowić przyczynę prostytucji (prostytucja osób dorosłych i nieletnich)
Przyczyny prostytucji:
- brak więzi w rodzinie lub wśród innych osób znaczących
- „zamrożenie emocjonalne”, pewien rodzaj znieczulenia, braku empatii będące konsekwencją urazów psychicznych doświadczanych w dzieciństwie lub brutalności we wzajemnych relacjach rodziców i dzieci, skrajnie autorytarnego modelu wychowania, instrumentalnego traktowania członków rodziny, braku wzajemnej troski albo też innych przeżyć powodujących niezdolność do stworzenia więzi lub wewnętrznej obrony przed tego typu relacjami
- wczesna inicjacja seksualna – nierzadko będąca nadużyciem
- przedmiotowy charakter pierwszych związków seksualnych (w wyniku manipulacji, wykorzystania lub specyficznego rodzaju umowy między osobą wchodzącą w życie seksualne a jej parterem)
- częsta zmiana partnerów seksualnych (szczególnie w pierwszych latach aktywności seksualnej)
- rozbudzenie potrzeb seksualnych
- utrwalony schemat instrumentalnych relacji płciowych
Wymień konsekwencje prostytucji (prostytucja osób dorosłych i nieletnich)
Konsekwencje prostytucji:
- przemoc fizyczna i słowna stosowana przez klientów bądź alfonsów (bicie, poniżanie, agresja słowna i fizyczna, przedmiotowe traktowanie, znęcanie się, urazy i zranienia itp.);
- gwałty (dokonywane przez klientów bądź „opiekunów”; niektóre źródła donoszą,
że większość prostytutek jest przynajmniej raz na tydzień gwałcona podczas wykonywania swojej profesji; wiele osób uważa, iż gwałt jest niejako „wpisany” w ryzyko zawodowe prostytutki; nie mówi się o gwałcie na prostytutce, lecz o „kradzieży” bądź „nadużyciu”,
gdyż sama prowokuje mężczyznę);
- choroby i urazy (rak szyjki macicy, choroby przenoszone drogą płciową, wirus HIV, bóle stawów, choroby układu naczyniowego i oddechowego, urazy po doznanej przemocy, deformacje ciała w przypadku złamanych części twarzy czy innych, sińce itp.);
- uzależnienia (alkoholizm, narkomania, lekomania – środki psychoaktywne, nikotynizm itp.);
- aborcje (decyzja o usunięciu niechcianej ciąży jest o wiele częściej podejmowana przez prostytutki niż inne kobiety);
- problemy psychologiczne (depresja, poczucie całkowitej bezwartościowości, niski poziom samooceny i zaburzenia w postrzeganiu własnej osoby, zaburzenia lękowe, stany paranoidalne, zaburzenia zachowań seksualnych, objawy ostrego dystresu, próby samobójcze itp.);
- zespół stresu pourazowego (PTSD) (zaburzenia snu, powracające wspomnienia traumatyczne, obniżona wrażliwość w stosunku do otoczenia, stany lękowe i depresyjne, problemy
z koncentracją, drażliwość i wybuchowość);
- złożone zaburzenie stresu posttraumatycznego (CPTSD) (przedmiotowe traktowanie, agresja słowna, ciągłe upokorzenia, społeczna stygmatyzacja, mizogamia (chorobliwa niechęć
do zawarcia związku małżeńskiego lub instytucji małżeństwa w ogóle), mizoandria (chorobliwy wstręt kobiety do mężczyzn. Może być wyrazem orientacji homoseksualnej, następstwem urazów lub szoku) bądź mizoginia (chorobliwy wstręt mężczyzny do kobiet. Może być wyrazem orientacji homoseksualnej, następstwem urazów lub szoku), zmiany
w świadomości i obrazie siebie, zmiany w zdolności regulacji emocji, zmiana postrzegania świata, nieustanne poczucie rozpaczy, awersja do seksu, zmiany w relacjach z ludźmi,
np. emocjonalna więź prostytutki z oprawcą itd.