SZKIELET KLATKI PIERSIOWEJ,
KOŃCZYNA GÓRNA

KLATKA PIERSIOWA

Utworzona jest przez: Żebra (costae) i Mostek (sternum)

ŻEBRA:

12 par:

• 7 górnych łączy się bezpośrednio z mostkiem i nazywa się żebrami prawdzimwymi

• Pozostałe noszą nazwę żeber rzekomych

• Żebra VIII, IX, X łączą się pośrednio z mostkiem poprzez połączenie z żebrem VII i tworzą tzw. Łuk żebrowy

• Żebra XI i XII kończą się w powłokach tułowia i noszą nazwę żeber wolnych

Każde żebro składa się z kości żebrowej i z chrząstki żebrowej

W żebrze kostnym wyróżniamy koniec kręgosłupowy i koniec mostkowy, pomiędzy nimi wyróżniamy trzon żebra

Na żebrze I wyróżniamy brzeg zewnętrzny i brzeg wewnętrzny, oraz powierzchnię górną i powierzchnię dolną

Na pozostałych żebrach wyróżniamy brzeg górny i dolny, powierzchnię zewnętrzną i wewnętrzną

W pobliżu dolnego brzegu powierzchni wewnętrznej znajduje się bruzda żebra (sulcus costae). Zawiera:

-naczynia międzyżebrowe tylne

-nerw międzyżebrowy

Na końcu kręgosłupowym wyrózniamy:

• Głowa żebra (caput costae)

  • Powierzchnia stawowa głowy żebra (w żebrach II – X jest podzielona przez grzebień głowy żebra crista capitis costae na dwie części)

• Szyjka żebra (collum costae)

  • Na górnym brzegu szyjki żebra znajduje się grzebień szyjki żebra (crista colli costae)

• Guzek żebra (tuberculum costae)

  • Na nim znajduje się powierzchnia stawowa guzka żebra (facies articularis tuberculi costae)

Na pierwszych dziesięciu żebrach bocznie od guzka żebra wyróżniamy krzywiznę skierowaną do tyłu i dołu zwaną kątem żebra (angulus costae)

Żebro pierwsze:

Na powierzchni górnej znajduje się guzowatośc mięśnia pochyłego przedniego

Do przodu od guzka znajduje się bruzda żyły podobojczykowej

Do tyłu bruzda tętnicy podobojczykowej

MOSTEK (sternum)

Jest kością płaską. Składa się z

-Rękojeści (manubrium sterni)

-Trzonu (corpus sterni)

-Wyrostka mieczykowatego (procerssus xyphoidei)

Rękojeść:

Posiada na górnym brzegu wcięcie szyjne (incisura jugularis)

Bocznie od niego znajdują wcięcia obojczykowe (incisurae claviculares)

Na brzegu bocznym obustronnie znajdują się wcięcia żebrowe (incisurae costales) dla pierwszych żeber oraz górnej częsci żebra drugiego

Trzon:

Na bocznym brzegu znajdują się wcięcia żebrowe dla dolnych połówek żeber II, oraz żeber III – VI, oraz górnych połówek dla żeber VII

Łączy się z rękojeścią i wyrostkiem mieczykowatym chrząstkozrostem

Rękojeśc wraz z trzonem tworzy kąt mostka

Połączenia żeber z kręgosłupem:

-Staw żebrowo kręgowy

-Staw głowy żebra

-Staw żebrowo poprzeczny

• STAW GŁOWY ŻEBRA (articulatio capitis costase)

  • Powierzchnie stawowe:

    • Główkę tworzy powierzchnia stawowa głowy żebra

    • Panewkę tworzy dołek żebrowy dolny kręgu leżącego wyżej, dołek żebrowy górny kręgu leżącego niżej, dołek żebrowy krążka międzykręgowego

  • Torebka stawowa przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych

  • Więzadła

    • Więzadło promieniste głowy żebra – biegnie od głowy żebra do powierzchni bocznej trzonów odpowiednich kręgów i krążka międzykręgowego

    • Więzadło śródstawowe głowy żebra biegnie od grzebienia głowy żebra do krążka międzykręgowego (brak go w stawach I, XI, XII a czasem X)

    • STAW ŻEBROWO – POPRZECZNY (articulatio costotransversaria) - -istnieją w przypadku 10 górnych żeber

Powierzchnie stawowe:

Główka – powierzchnia stawowa guzka żebra

Panewka – powierzchnia stawowa dołka żebrowego odpowiedniego kręgu

Torebka stawowa – przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych

Więzadła:

Więzadło żebrowo – poprzeczne (ligamantum costotransversarium) – rozpięte jest pomiędzy tylną powierzchnią szyjki żebra a przednia powierzchnią wyrostka poprzecznego odpowiadającego mu kręgu

Więzadło żebrowo – poprzeczne górne (ligamantum costotransversarium superius) – biegnie od grzebienia szyjki żebra do dolnego brzegu wyrostka poprzecznego kręgu leżącego wyżej

Więzadło żebro – poprzeczne boczne (ligamantum costotransversarium laterale) – biegnie dwoma pasmami z tylnej powierzchni szyjki żebra do wyrostka kolczystego oraz nasady wyrostka poprzecznegi kręgu wyżej położonego

Więzadło guzka żebra (ligamentum tuberculi costae) – biegnie od wierzchołka wyrostka poprzecznego do tylnej powierzchni guzka żebra

Połączenia żeber z mostkiem:

Siedem górnych żeber (zwanych żebrami prawdziwymi) łączy się z mostkiem

chrząstka żebra pierwszego łączy się za pomocą chrząstkozrostu mostkowo-żebrowego żebra pierwszego (synchondrosis sternocostalis costae primae)

żebra II - VII łączą się z mostkiem za pomocą stawów mostkowo-żebrowych (articulationes sternocostales)

• STAW MOSTKOWO - ŻEBROWY:

Powierzchnie stawowe:

Główkę w stawie stanowi powierzchnia stawowa końca mostkowego chrząstki żebra

panewką jest powierzchnia stawowa wcięcia żebrowego mostka

Torebka stawowa przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych

• Więzadła

  • więzadła promieniste mostkowo-żebrowe przednie i tylne (ligamenta sternocostalia radiata : anterius et posterius) - biegną odpowiednio z przedniej i tylnej powierzchni mostkowych końców chrzą¬stek żeber na przednią i tylną powierzchnię mostka

  • więzadło śródstawowe mostkowo-żebrowe (ligamentum sternocostale intraarticulare) - jest obecne w stawie mostkowo-żebrowym żebra II. Biegnie od mostkowego końca żebra II do miejsca połączenia rękojeści i trzonu mostka

  • więzadła żebrowo-mieczykowe (ligamenta costoxiphoidea) - biegną z dolnego końca trzonu mostka i przednich powierzchni VI i VII chrząstki żebrowej na powierzchnie przednią wyrostka mieczykowatego (łączą się z blaszką przednią pochewki m. prostego brzucha)

KLATKA PIERSIOWA JAKO CAŁOŚĆ

• Otwór górny klatki piersiowej

  • od przodu: górny brzeg rękojeści mostka (wcięcie szyjne); górne powierzchnie końców mostkowych obojczyków.

  • od boków: brzegi wewnętrzne pierwszych żeber

  • od tyłu: przednia powierzchnia trzonu kręgu Th1

Otwór dolny klatki piersiowej (ograniczenia)

• od przodu : dolny brzeg wyrostka mieczykowatego mostka

• od boków : dolne brzegi łuków żebrowych (chrząstki żeber X - VII)

• od tyłu : wolne końce żeber XI-tych, dolne brzegi żeber XII-tych i przednia powierzchnia trzonu kręgu Th12.

RUCHY ŻEBER:

Pierwszego – zwiększają wymiar pionowy klatki piersiowej

II – V – zwiększają wymiar strzałkowy klatki piersiowej (typ ramienia pompy studziennej)

VI-X - zwiększają wymiar poprzeczny klatki piersiowej – typ rączki od wiadra

OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ

Jest utworzona przez:

-Obojczyk

-Łopatkę

W przeciwieństwie do obręczy kończyny dolnej stanowi ona niekompletny pierścień, łączący się z klp za pomocą końca mostkowego obojczyka

OBOJCZYK

Wygięta w kształcie litery „S” kośc długa

Wyróżniamy w nim:

• Trzon

  • Wycisk więzadła żebrowo – obojczykowego (impresio ligamenti costoclavicularis) – na powierzchni dolnej w pobliżu końca mostkowego obojczyka

  • Bocznie od niego leży rowek mięśnia podobojczykowego (sulcus subclavius)

  • W pobliżu końca barkowego leży tzw guzowatośc krucza (guzek stożkowy położony do tyłu i przyśrodkowo, oraz kresa czworoboczna położona bardziej do przodu i do boku)

• koniec barkowy z powierzchnią stawową barkową

• koniec mostkowy z powierzchnią stawową mostkową

ŁOPATKA

Płaska trójkątna kośc

• Powierzchnie

  • Żebrowa (facies costalis)

  • Grzbietowa (facies dorsalis)

• Brzegi

  • Przyśrodkowy (margo medialis)

  • Górny (margo superior)

  • Boczny (margo lateralis)

• Kąty

  • Górny (angulus superior)

  • Dolny (angulus inferior)

  • Boczny (angulus lateralis)

Powierzchnia żebrowa:

Jest wklęsła

Tworzy dół podłopatkowy

Znajdują się na niej kresy mięśniowe

Powierzchnia grzbietowa:

Znajduje się na niej grzebień łopatki dzielący ją na dół nadgrzebieniowy i dół podgrzebieniowy

Rozpoczyna się trójkątem grzebienia

Przedłuża się w wyrostek barkowy (acromion), który na przyśrodkowym brzegu posiada powierzchnię stawową wyrostka barkowego (facies articularis acromi)

Brzeg górny:

Wcięcie łopatki (incisura scapulae), zamknięte przez więzadło poprzeczne łopatki górne (lig. Transversum scapulae superius)

Pomiędzy wcięciem łopatki a wydrążeniem stawowym rozpoczyna się wyrostek kruczy (processus coracoideus)

Kąt boczny:

Jest poszerzony i tworzy wydrążenie stawowe (cavitas glenoidalis)

Guzek nadpanewkowy (tuberculum supraglenoidale)

Guzek podpanewkowy (tuberculum infraglenoidale)

Wydrążenie stawowe łączy się z łopatka za pomocą szyjki (collum scapulae)

STAWY I WIĘZOZROSTY OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ

Więzozrosty łopatki:

• Na łopatce znajduje się kilka więzadeł, które różnią się od więzadeł stawowych tym, że łączą różne części tej samej kości. Zaliczamy do nich:

  • więzadło kruczo-barkowe (ligamentum coracoacromiale) - biegnie z powierzchni tylnej wyrostka kruczego do brzegu przedniego wyrostka barkowego. Więzadło to uzupełnia panewkę stawu ramiennego wytwarzając (wraz z wyrostkiem kruczym i barkowym oraz powięzią podnaramienną) tzw. sklepienie stawu ramiennego (fornix humeri).

  • więzadło poprzeczne łopatki górne (ligamentum transversum scapulae superius) - jest rozpięte ponad wcięciem łopatki, przekształcając je w otwór. Biegnie przez niego żyła i nerw nadłopatkowy, podczas gdy tętnica biegnie ponad nim.

  • więzadło poprzeczne (ligamentum transversum scapulae inferius) - biegnie od bocznego brzegu grzebienia łopatki do tylnego brzegu panewki stawowej

Staw mostkowo-obojczykowy (articulatio sternoclavicularis)

• Powierzchnie stawowe :

  • Główką jest powierzchnia stawowa końca mostkowego obojczyka.

  • Panewką natomiast jest wcięcie obojczykowe rękojeści mostka oraz powierzchnia stawowa obojczykowa pierwszego żebra chrzęstnego.

• Torebka stawowa : luźna, ale gruba przyczepia się wzdłuż granic powierzchni stawowych.

• Jama stawu jest przedzielona przez krążek stawowy na dwa piętra (górno-boczne i dolno-przyśrodkowe).

• Więzadła :

  • więzadło międzyobojczykowe (lig. interclaviculare) - biegnie z przyśrodkowego końca jednego obojczyka do drugiego przyczepiając się po drodze do brzegu górnego wcięcia szyjnego rękojeści mostka (jego włókna częściowo przyczepiają się także do krążków stawowych).

  • więzadło żebrowo-obojczykowe (lig. costoclaviculare) - przyczepia się do górnej powierzchni pierwszej chrząstki żebrowej i do wycisku więzadła żebrowo-obojczykowego na powierzchni dolnej obojczyka.

  • więzadło mostkowo-obojczykowe przednie i tylne (lig. sternoclaviculare anterius et posterius) - biegną odpowiednio z przedniej i tylnej powierzchni rękojeści mostka do przedniego i tylnego brzegu końca mostkowego obojczyka.

• Ruchy : mechanika stawu jest w zasadzie podobna do stawu kulistego wolnego (jest to zwłaszcza widoczne przy złamaniu obojczyka)

Staw barkowo-obojczykowy (articulatio acromioclavicularis)

Powierzchnie stawowe:

Główka - powierzchnia stawowa końca barkowego obojczyka (facies articularis acromialis claviculae)

panewka jest powierzchnia stawowa wyrostka barkowego łopatki (facies articularis acromi).

Torebka stawowa : przyczepia się do granic powierzchni stawowych. Jama stawu, jak poprzednio, jest przedzielona krążkiem stawowym na dwa piętra.

• Więzadła :

  • więzadło barkowo-obojczykowe (lig. acromioclaviculare) - przyczepia się do górnej powierzchni wyrostka barkowego łopatki i górnej powierzchni końca barkowego obojczyka.

  • więzadło kruczo-obojczykowe (lig. coracoclaviculare) - biegnie od guzowatości kruczej do górnej powierzchni wyrostka kruczego łopatki. Składa się z dwóch pasm : więzadła czworobocznego (lig. trapezoideum), które odchodzi od kresy czworobocznej obojczyka; oraz więzadła stożkowatego (lig. conoideum), które odchodzi od guzka stożkowatego.

• Ruchy : również ten staw odpowiada stawowi kulistemu wolnemu.

CZĘŚĆ WOLNA KOŃCZYNY DOLNEJ

KOŚC RAMIENNA:

Należy do kości długich

Składa się z:

-Końca bliższego kości ramiennej (extremitas proximalis humeri)

-Trzonu kości ramiennej (corpus humeri)

-Końca dalszego kości ramiennej (extremitas istalis humeri) zwanego kłykciem kości ramiennej (condylus humeri)

• Trzon:

  • Powierzchnia tylna (facies posterior)

    • Podzielona bruzdą nerwu łokciowego (sulcus nervi radialis)

  • Powierzchnia przednia boczna (facies anterior – lateralis)

    • Nieco powyżej środka znajduje się guzowatośc naramienna

  • Powierzchnia przednia przyśrodkowa (facies anterior medialis)

    • Na środku znajduje się otwór odżywczy (foramen nutricum)

Brzeg przedni (margo anterior)

Brzeg boczny (margo lateralis) – przedłuża się ku dołowi w grzebień ponadnadkłykciowy boczny (crista supraepicondylaris lateralis)

Brzeg przyśrodkowy (margo medialis) – przedłuża się ku dołowi w grzebień ponadnadkłykciowy przyśrodkowy(crista supraepicondylaris medialis)

• Koniec bliższy:

  • Głowa kości ramiennej (caput humeri) na której znajduje się powierzchnia stawowa głowy k. ramiennej (facies articularis capitis humeri). Oddzielona ona jest szyjką anatomiczną od pozostałej częsci k. ramiennej

  • Bocznie od głowy znajduje się guzek większy, który przechodzi ku dołowi w grzebień guzka większego

  • Do przodu od głowy znajduje się guzek mniejszy, który przechodzi ku dołowi w grzebień guzka mniejszego

  • Pomiędzy guzkami znajduje się bruzda międzyguzkowa (sulcus intertubercularis)

  • Poniżej grzebieni znajduje się szyjka chirurgiczna

• Koniec dalszy

  • Po obu stronach kłykcia znajdują się nadkłykcie boczny i przyśrodkowy leżące w przedłużeniu odpowiednich brzegów oraz grzebieni ponadnadkłykciowych

  • Po stronie łokciowej kłykcia znajduje się bloczek k. ramiennej

  • Po stronie promieniowej główka k. ramiennej

  • Pomiędzy kłykciem przyśrodkowym a bloczkiem kości ramiennej na tylnej powierzchni leży rowek n. łokciowego

Powyżej bloczka k. ramiennej na powierzchni przedniej znajduje się dół dziobiasty (fossa coronoidea), na powierzchni tylnej znajduje się dół wyrostka łokciowego (fossa olecrani)

Powyżej głowki k. ramiennej na powierzchni przedniej znajduje się dół promieniowy (fossa radialis)

STAW RAMIENNY (Articulatio humeri)

• Jest to staw kulisty wolny

• Powierzchnie stawowe:

  • Główka utworzona przez powierzchnię stawową głowy kości ramiennej (facies articularis capitis humeri)

  • panewkę stawową stanowi wydrążenie stawowe łopatki (cavitas glenoidalis) oraz obrąbek stawowy (labrum glenoidale), przyczepiony do brzegów wydrążenia stawowego. Obrąbek zwiększa powierzchnię stawową panewki

• Torebka stawowa

  • Błona włóknista na kości ramiennej przyczepia się do szyjki anatomicznej (collum anatomicum). Przyczep jest przerwany powyżej bruzdy międzyguzkowej (sulcus intertubercularis), gdyż w tym miejscu przechodzi do wewnątrz stawu ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia, otoczone pochewką maziową międzyguzkową (vagina synovialis intertubercularis). W otoczeniu panewki stawowej błona włóknista przyczepia się do zewnętrznego brzegu obrąbka stawowego; powyżej obrąbka przechodzi na podstawę wyrostka kruczego, gdzie się przyczepia powyżej guzka nadpanewkowego (tuberculum supraglenoidale), który jest miej¬scem przyczepu ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.

  • Błona maziowa przyczepia się tak jak błona włóknista, jedynie na podstawie wyrostka kruczego otacza guzek nadpanewkowy.

• Więzadła:

  • więzadło kruczo-ramienne (ligamentum coracohumerale) Przyczepia się do podstawy i brzegu bocznego wyrostka kruczego oraz do guzka większego i mniejszego kości ramiennej.

  • więzadła obrąbkowo-ramienne (ligamenta glenohumeralia), górne, środkowe i dolne. Przyczepiają się dokładnie tak jak błona włóknista torebki stawowej. De facto są to zgrubienia torebki.

• Oprócz wymienionych więzadeł torebka jest wzmocniona przez tzw. "więzadła czynne". Rolę tą pełnią ścięgna mięśni przebiegające w pobliżu stawu, łączące się z torebką włóknistą. Należą do nich ścięgna mięśni : nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, podłopatkowego i obłego mniejszego.

Mechanika stawu

• W stawie ramiennym wykonujemy ruchy : zgięcia (flexio), prostowania (extensio), odwodzenia (abductio), przywodzenia (adductio), obrotu na zewnątrz (rotatio externa), obrotu do wewnątrz (rotatio interna) i obwodzenia (circumductio). Ruch odwodzenia odbywa się tylko do kąta ok. 90 stopni. Odwodzenie kończyny górnej do pionu odbywa się w stawach mostkowo-obojczykowym i barkowo-obojczykowym

KOŚĆ ŁOKCIOWA

Kość długa, Położona po stronie palca małego

Składa się z:

-Koniec bliższy

-Trzon

-Koniec dalszy

-Powierzchnia przyśrodkowa

-Powierzchnia przednia – nieco powyżej połowy znajduje się otwór odżywczy

-Powierzchnia tylna

-Brzeg przedni

-Brzeg tylny

-Brzeg boczny (międzykostny)

• Koniec bliższy

  • Wyrostek łokciowy (olecranon)

  • Wyrostek dziobiaty (proc. Coronoideus)

  • Nieco poniżej wyrostka dziobiastego na powierzchni przedniej znajduje się guzowatośc kości łokciowej

  • Na powierzchni bocznej wyrostka dziobiastego znajduje się wciecie promieniowe

  • Pomiędzy wyrostkiem łokciowym a dziobiastym znajduje się wcięcie bloczkowe

• Koniec dalszy:

- Głowa kości łokciowej

- Obwód stawowy głowy k. łokciowej obejmujący 3/5 obwodu głowy

- Wyrostek rylcowaty

KOŚĆ PROMIENIOWA

Kość długa. Po stronie kciuka

Wyróżniamy:

-Trzon

-Konie bliższy

-Koniec dalszy

-Trzon

-Powierzchnia przednia z otworem odżywczym

-Powierzchnia tylna

-Powierzchnia boczna

-Brzeg przedni

-Brzeg tylny

-Brzeg przyśrodkowy (międzykostny)

-Koniec bliższy

-Głowa kości promieniowej

-Dołek głowy k. promieniowej – na powierzchni górnej głowy

-Obwód stawowy głowy k. promieniowej

-Szyjka kości promieniowej

-Guzowatość kości promieniowej – po stronie łokciowej tuż poniżej szyjki

• Koniec dalszy:

Powierzchnia stawowa nadgarstka

Wcięcie łokciowe k. promieniowej – po stronie łokciowej

Powierzchnia boczna przedłuża się w wyrostek rylcowaty

Na tylnej powierzchni znajduje się guzek grzebietowy (tuberculum dorsale)

STAW ŁOKCIOWY (Articulatio cubiti)

Staw złożony - w jego skład wchodzą trzy stawy:

staw ramienno-łokciowy (articulatio humeroulnaris) - staw zawiasowy, główką w tym stawie jest bloczek kości ramiennej (trochlea humeri); panewką jest wcięcie bloczkowe kości łokciowej (incisura trochlearis ulnae). Wykonujemy w nim ruchy : zgięcia (flexio) i prostowania (extensio)

staw ramienno-promieniowy (articulatio humeroradialis) - staw kulisty wolny, główką w tym stawie jest główka kości ramiennej (capitulum humeri); panewką jest dołek głowy kości promieniowej (fovea capitis radii). Ruchomość tego stawu jest ograniczona ze względu na połączenie z kością łokciową. Wykonujemy w nim ruchy : zgięcia (flexio), prostowania (extensio) i ruchy obrotowe (rotatio).

• staw promieniowo-łokciowy bliższy (articulatio radioulnaris proximalis) - staw obrotowy, główką tego stawu jest obwód stawowy głowy kości promieniowej (circumferentia articularis capitis radii); panewką jest wcięcie promieniowe kości łokciowej (incisura radialis ulnae) oraz powierzchnia stawowa więzadła pierścieniowatego kości promieniowej (facies articularis ligamenti anularis radii). Wykonujemy w tym stawie ruchy odwracania (supinatio) i nawracania (pronatio), przy czym staw ten współdziała ze stawem promieniowo-łokciowym dalszym.

• Torebka stawowa

  • Błona włóknista na kości ramiennej przyczepia się na powierzchni tylnej nad dołem wyrostka łokciowego (fossa olecrani), na powierzchni przedniej nad dołem wyrostka dziobiastego (fossa coronoidea) i dołem promieniowym (fossa radialis), natomiast po stronie bocznej i przyśrodkowej przyczep przebiega poniżej obu nadkłykci. Na kości łokciowej przyczepia się wzdłuż brzegów wcięcia bloczkowego (incisura trochlearis) i wcięcia promieniowego (incisura radialis), pozostawiając szczyty wyrostków łokciowego i dziobiastego wewnątrz jamy stawowej. Na kości promieniowej przyczep biegnie wokół szyjki, w połowie jej długości.

  • Błona maziowa przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych i wyściela powierzchnie kości, dochodząc do miejsc przyczepów błony włóknistej, przechodząc na jej powierzchnię wewnętrzną.

• Więzadła:

  • więzadło poboczne promieniowe (ligamentum collaterale radiale) przyczepia się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej, następnie dzieli się na dwa pasma, otaczające od przodu i od tyłu głowę kości promieniowej. Pasma te dochodzą do przedniego i tylnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej.

  • więzadło poboczne łokciowe ( ligamentum collaterale ulnare) przyczepia się do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej i dochodzi do łokciowego brzegu wcięcia bloczkowego kości łokciowej i do podstawy wyrostka dziobiastego kości łokciowej.

  • więzadło pierścieniowate kości promieniowej (ligamentum anulare radii) otacza głowę kości promieniowej biegnąc od przedniego do tylnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej.

  • więzadło czworoboczne (ligamentum quadratum) przyczepia się do dolnego brzegu wcięcia promieniowego kości łokciowej i do odpowiadającego mu wysokością miejsca na szyjce kości promieniowej

Połączenia kości przedramienia

• Na połączenia kości przedramienia składają się :

  • staw promieniowo-łokciowy bliższy (articulatio radioulnaris proximalis) - opisany przy stawie łokciowym.

  • błona międzykostna przedramienia (membrana interossea antebrachii) - rozpięta między brzegami międzykostnymi k. promieniowej i łokciowej. U góry kończy się silnym pasmem włóknistym tzw. struną skośną (chorda obliqua), która przyczepia się do guzowatości k. łokciowej i nieco poniżej guzowatości k. promieniowej.

  • staw promieniowo-łokciowy dalszy (articulatio radioulnaris distalis)

    • główką w stawie jest obwód stawowy głowy k. łokciowej (circumferentia articularis capitis ulnae)

    • panewką z kolei jest wcięcie łokciowe k. promieniowej (incisura ulnaris radii)

    • Torebka : przyczepia się do granic powierzchni stawowych.

    • Jest to staw obrotowy (ruchy : pronatio et supinatio).

    • W stawie znajduje się krążek stawowy (discus articularis) - patrz staw promieniowo-nadgarstkowy.

RĘKA (manus)

W ręce odróżniamy trzy odcinki:

nadgarstek (carpus)

śródręcze (metacarpus)

palce (digiti)

NADGARSTEK:

• Nadgarstek składa się z ośmiu kości

• Ułożone one są w dwa szeregi po cztery kości.

• W skład szeregu bliższego wchodzą (licząc od strony promieniowej do łokciowej):

  • k. łódeczkowata (os scaphoideum)

  • k. księżycowata (os lunatum)

  • k. trójgraniasta (os triquetrum)

  • k. grochowata (os pisiforme)

• Szereg dalszy (również licząc od strony promieniowej do łokciowej) jest utworzony przez:

  • k. czworoboczną większą (os trapezium)

  • k. czworoboczną mniejszą (os trapezoideum)

  • k. główkowatą (os capitatum)

  • k. haczykowatą (os hamatum]

• Powierzchnia dłoniowa nadgarstka jest wklęsła i wytwarza bruzdę nadgarstka (sulcus carpi).

• Brzegi nadgarstka : promieniowy i łokciowy, wznoszą się ku przodowi.

• Od strony promieniowej znajduje się wyniosłość promieniowa nadgarstka (eminentia carpi radialis) utworzona przez guzek k. łódeczkowatej (tuberculum ossis scaphoidei) oraz guzek k. czworobocznej większej (tuberculum ossis trapezii)

• Po stronie łokciowej znajduje się analogiczna wyniosłość łokciowa nadgarstka (eminentia carpi ulnaris), w skład której wchodzą : k. grochowata i haczyk k. haczykowatej (hamulus ossis hamati)

• Między obiema tymi wyniosłościami jest rozpięte pasmo tkanki włóknistej łącznej tzw. troczek zginaczy (retinaculum flexorum), który zamyka bruzdę nadgarstka w kanał nadgarstka (canalis carpi).

KANAŁ NADGARSTKA

• Przez kanał ten przechodzą :

  • nerw pośrodkowy

  • ścięgno zginacza długiego kciuka

  • 4 ścięgna zginacza palców powierzchownego

  • 4 ścięgna zginacza palców głębokiego

  • pochewka otaczająca ścięgno zginacza długiego kciuka

  • pochewka otaczająca 8 ścięgien zginaczy palców

  • przez kanał także przechodzi (ale się w nim kończy) ścięgno zginacza promieniowego nadgarstka

ŚRÓDRĘCZE (metacarpus)

• składa się z 5 kości śródręcza

Każda z nich składa się z:

-Trzonu

-końca bliższego (podstawy)

-końca dalszego (głowy).

KOŚCI PALCÓW RĘKI (ossa digitorum manus)

• składają się z paliczków (phalanges)

• Cztery palce strony łokciowej mają po trzy paliczki

  • Bliższy

  • Środkowy

  • dalszy

• palec pierwszy - kciuk (polex) ma dwa paliczki

  • Bliższy

  • dalszy

• W każdym paliczku wyróżniamy

• Trzon

• koniec bliższy (podstawę)

• koniec dalszy (głowę - in. guzowatość paliczka dalszego)

STAW PROMIENIOWO-NADGARSTKOWY (Articulatio radiocarpea)

• Staw elipsoidalny.

• Główka stawowa jest utworzona przez powierzchnie nadgarstkowe trzech pierwszych kości szeregu bliższego nadgarstka kość łódeczkowatą (os scaphoideum), kość księżycowatą (os lunatum) i kość trójgraniastą (os triquetrum), połączone w jedną całość przez więzadła międzykostne i pokryte chrząstką stawową

• panewka jest utworzona w około 3/4 przez powierzchnię nadgarstkową kości promieniowej (facies articularis carpea radii), a w pozostałej 1/4 przez krążek stawowy przyczepiający się do wyrostka rylcowatego kości łokciowej (processus styloideus ulnae) i do brzegu oddzielającego powierzchnię stawową nadgarstkową k. promieniowej od wcięcia łokciowego k. promieniowej (incisura ulnaris radii). Na powierzchni nadgarstkowej kości promieniowej znajdują się dwa pola dla połączenia odpowiednio z kością łódeczkowatą i księżycowatą. Natomiast krążek stawowy uzupełniając zbyt krótką głowę k. łokciowej, łączy się głównie z kością księżycowatą, a także z trójgraniastą.

• Torebka stawowa - obszerna i luźna. Przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych.

• Więzadła

  • więzadło poboczne promieniowe nadgarstka ( ligamentum collaterale carpi radiale) przyczepia się do wyrostka rylcowatego kości promieniowej i do kości łódeczkowatej

  • więzadło poboczne łokciowe nadgarstka ( ligamentum collaterale carpi ulnare) przyczepia się do wyrostka rylcowatego kości łokciowej i do kości : trójgraniastej i grochowatej

  • więzadło dłoniowe promieniowo-nadgarstkowe (ligamentum radiocarpeum palmare s. volare) biegnie od wyrostka rylcowatego i brzegu dłoniowego powierzchni stawowej nadgarstkowej kości promieniowej i przyczepia się do kości : łódeczkowatej, księżycowatej, trójgranistej i główkowatej

  • więzadło grzbietowe promieniowo-nadgarstkowe (ligamentum radiocarpeum dorsale) biegnie od brzegu grzbietowego powierzchni stawowej kości promieniowej do powierzchni grzbietowych kości szeregu bliższego nadgarstka

  • więzadło łukowate dłoniowe nadgarstka (ligamentum arcuatum carpi palmare) powstaje przez połączenie części włókien więzadła dłoniowego promieniowo-nadgarstkowego z podobnymi włóknami biegnącymi od wyrostka rylcowatego kości łokciowej

  • więzadło dłoniowe łokciowo-nadgarstkowe (ligamentum ulnocarpeum palmare) odchodzi od wyrostka rylcowatego kości łokciowej i razem z poprzednim układa się na stronie dłoniowej kości główkowatej i księżycowatej

  • więzadło łukowate grzbietowe nadgarstka (ligamentum arcuatum carpi dorsale) biegnie po stronie grzbietowe od kości łódeczkowatej do kości trójgraniastej, przeskakując kość księżycowatą i nie dochodząc do kości przedramienia.

Mechanika stawu:

W stawie promieniowo-nadgarstkowym wykonujemy ruchy:

• zgięcia dłoniowego (flexio palmaris)

• zgięcia grzbietowego ( flexio dorsalis)

• odwodzenia (abductio)

• przywodzenia (adductio)

• obwodzenia (circumductio).

Połączenia stawowe dłoni:

kk. nadgarstka w obrębie szeregu łączą się stawami międzynadgarstkowymi (art. intercarpeae).

kk. szeregu bliższego i dalszego nadgarstka łączą się stawem śródnadgarstkowym (art. mediocarpea).

kk. szeregu dalszego nadgarstka i podstawy kk. śródręcza łączą się za pomocą stawów nadgarstkowo-śródręcznych (art. carpometacarpeae), wśród których wyróżnia się staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka (art. carpometacarpea pollicis).

podstawy kk. śródręcza II - V łączą się stawami międzyśródręcznymi (art. intermetacarpeae).

głowy kk. śródręcza i podstawy paliczków bliższych łączą się stawami śródręczno-paliczkowymi (art. metacarpophalangeae)

paliczki między sobą łączą się stawami międzypaliczkowymi (art. interphalangeae).