Gosia Hadzicka kl. I D
Temat: Skonfrontuj osobę Maćka Chełmickiego z tytułowym bohaterem dramatu Williama Shakespeare’a. Co łączy tych dwóch młodych mężczyzn. Określ cechy ich osobowości, odwołując się do sposobu, w jaki postrzegają rzeczywistość, miłość.
Jak obaj pojmują sens życia?
Hamlet, bohater dramatu Williama Shakespeare’a, to odwieczny wzór niespokojnego umysłu, targanego ciągłymi pytaniami o egzystencję, jej sens. Jest on księciem Danii. Jego matka, Gertruda, nie zachowawszy wystarczająco długiego czasu żałoby po mężu, ponownie weszła w związek małżeński, z bratem zmarłego, który tym samym wstąpił na tron, Klaudiuszem. Hamlet doświadczył wizji Ducha ojca, który powiedział mu, kto jest mordercą. Syn, w sercu, poprzysiągł zemstę.
Maciek Chełmicki to bohater książki Jerzego Andrzejewskiego i filmu w reżyserii Andrzeja Wajdy, pod wspólnym tytułem, „Popiół i diament”. Czas akcji obejmuje ostatnie dni wojny, oraz czas tuż po niej. Młody warszawiak, były powstaniec i wciąż żołnierz Armii Krajowej, przybył do niewielkiego prowincjonalnego miasteczka,
aby wykonać wyrok na miejscowym sekretarzu partii. W ciężkich, dla Polski
i Polaków, czasach komunizmu, nie żegna się ze swą profesją, dalej zabija na zlecenie.
Obaj bohaterowie, pod wpływem pewnych wydarzeń, zaczynają zastanawiać się nad sensem tego, co robią. Hamlet po trupach dąży do celu, jakim jest zemsta. Przykładem może być niechciana śmierć Poloniusza. Zastanawia się, co kieruje ludźmi, którzy decydują się popełnić zbrodnię. Rozważa nawet możliwość popełnienia samobójstwa.
Maciek ma podobny dylemat moralny. Podczas wojny, rozkazy, które miał wykonywać, zlecali mu ludzie stojący wyżej od niego samego w hierarchii zawodowej, nie rozmyślał dlaczego, po co, w jakim celu. Prosta zależność, akcja-
- reakcja, rozkaz- wykonać. Jednak kiedy po zakończeniu wojny miał zabijać między innymi Polaków, naszły go niepokojące myśli, czy powinien w tym trwać, czy takiej sytuacji pragnął dla ukochanej ojczyzny, czy godzi się mu dalej wykonywać taką pracę.
Bohaterów łączy także fakt zakochania. Hamlet pałał uczuciem do Ofelii, lecz odrzucał je, z powodu posiadania innych, bardziej priorytetowych celów. Maciek natomiast, zadłużył się w Krystynie, która stała się jego ostoją spokoju. Dla jej dobra, zostawił ją, odszedł.
Zarówno Hamlet, jak i Maciej, dążyli do wolności. Pierwszy z nich, pragnął jej poprzez sprawiedliwość, w państwie i w życiu osobistym. Maciek chciał wolności samej w sobie. Dla państwa polskiego, dla siebie, by żyć zgodnie z własnymi przekonaniami, według jego osobistego systemu wartości.
Zbigniew Herbert, w „Trenie Fortynbrasa”, zauważył, że wartości i idee, jakim w ciągu swego życia Hamlet dawał świadectwo, są nieaktualne, przestarzałe. Podobnie miała się sytuacja Maćka. W świecie powojennym jego wyidealizowane heroiczne poglądy straciły uznanie społeczeństwa.
Doskonałym wyrazem tej zależności jest myśl Fortynbrasa z wyżej wymienionego utworu: „ Tak czy owak musiałeś zginąć Hamlecie nie byłeś do życia
wierzyłeś w kryształowe pojęcia a nie glinę ludzką
żyłeś ciągłymi skurczami jak we śnie łowiłeś chimery
łapczywie gryzłeś powietrze i natychmiast wymiotowałeś
nie umiałeś żadnej ludzkiej rzeczy nawet oddychać nie umiałeś
Teraz masz spokój Hamlecie zrobiłeś co do ciebie należało
i masz spokój (…) ”.
Równie dobitnie postawę „emerytowanego bohatera”, przedstawia ostatni scena filmu, którego tytuł także nie pozostaje bez znaczącego drugiego dna, „Popiół
i diament”, w której Maciej, postrzelony, umiera na wysypisku śmieci. Jak sądzę, zrozumiała dla wszystkich odbiorców, uderzająca aluzja.
Dwaj młodzi mężczyźni, pełni zapału, by wykonywać powierzone im role życiowe, inteligentni, o wielkich sercach. Niestety świat nie docenił ich. Jedynym pokrzepieniem, dla ich wiecznie nękanych wątpliwościami umysłów, może być fakt,
iż zginęli w imieniu tego, w co wierzyli, i za to, o co walczyli.