WYKŁAD 2 13.10.11

Temat: FORMY PIENIADZA ORAZ PIENIĄDZ JAKO ELEMENT AKTYWÓW

2 podstawowe formy pieniądza:
1) gotówkowa – bilety Banku Centralnego(banknoty), bilon metalowy(monety)
2) bezgotówkowa – depozyty banków komercyjnych na rachunkach w Banku Centralny, depozyty na rachunkach w innych bankach

W gospodarce o dwustopniowym systemie bankowym krążą 2 rodzaje pieniądza:

1. Pieniądz banku centralnego tzw. baza monetarna (pkt. 1, 2, 3)

2. Pieniądz banków komercyjnych , nazywany pieniądzem bankowym, wkładowym lub depozytowym (pkt. 4)

Ukształtowały się 2 koncepcje w definiowaniu podaży pieniądza:

1. koncepcja transakcyjna (nacisk na funkcje cyrkulacji), węższa, podaż pieniądza w gospodarce jest węższa, mniejsza, bo tu przez pieniądz uważa się pieniądz w funkcji srodka wymiany i środka płatniczego( funkcja cyrkulacji)

2. koncepcja płynności (nacisk na funkcję akumulacji)

Współczesne systemy bankowe charakteryzują 2 cechy:
-dwustopniowość -> 1. Stopień bankowość centralna, 2 stopień bnkowości to bankowośc komercyjna; w każdym systemie bankowym bank centralny spelnia pewną wyjatkowa i bardzo ważna rolę. Bank Centralny jest zawsze bankiem wypłacalnym (może dodrukowac banknoty puste).
-uniwersalnosć -> banki są w wiekszości uniwersalne, nie są specjalistyczne, taka jest tendencja bankowości. Wynika to min. Z dażenia do obsługi jak najszerszej części klientów, z konkurencji miedzy bankami.

W modelowym ujeciu w toku ewloucji ukształtowały się 2 rodzaje systemów finansowych, co wywarło bezpośredni wpływ na ukształtowanie się 2 rodzajów różnych systemów bankowych:

1. system bankowozorientowany (kontynentalny, niemiecko-japoński). W systemie finansowym najwiekszą role maja bankii system bankowy, a nie system finansowy. Bankimaja charakter uniwersalny. Ten system ukształtował się w Polsce.

2. system opary na rynku finansowym (anglosaski). Duże znaczenie ma rynek papierów wartościowych (giełda, rynek finansowy). Bank inwestycyjny nie dokonuje operacji popularnych, działa na rynku papierów wartościowych. Dopływ kapitału do firm odbywa się przez rynek papierów wartościowych a nie przez system bankowy.

Dla zarówno teoretycznych, jak i praktycznych celów analizy podaży pieniądza, sytuacji sektora bankowego oraz prowadzenia polityki pieniężnej, wykorzystuje się tzw. agregaty pieniężne. Są miarą zasobów pienieżnych w systemie finansowym, oznacza się je literą „M”. Wyróżniamy 5 agregatów:

1. M0 – pieniądz banku centralnego, określany również jako baza monetarna ze względu na jego szczególną rolę, podstawę w kształtowaniu podaży pieniądza. Baza monetarna to tzw. wkłady pierwotne w procesie kreacji pieniądza. Do kategorii tej zaliczamy : pozostające w cyrkulacji banknoty i bilon oraz depozyty banków komercyjnych na rachunkach w banku banków;

2. M1 – jest to pieniądz w ścisłym tego słowa znaczeniu, mogący być bezpośrednio o bez zadnych ograniczeń wykorzystany w funkcji środka płatniczego; Do agregatu tego zaliczamy bazę monetarną oraz środki na rachunkach bankowych płatne na każde żądanie, czyli a’vista

3. M2 – to agregat M1 plus pieniądz „potencjalny”, czyli depozyty krótkoterminowe, środki zgromadozne na książeczkach bankowych, depozyty zwrotne na każde żądanie ale nie podlegające dysponowaniu za poocą czekówi kart płatniczych

4. M3 – najszerzej określone zasoby pieniądza, zaliczamy do nich agregat M2 oraz róznego rodzaju depozyty długoterminowe i inne nie zaliczone poprzednio do M2

5. M4 – (L) to agregat oznaczający najszerzej pojęte zasoby płynności gospodarki, tzn. agregat M3 oraz aktywa finansowe, zwłaszcza te bardzo płynne, notowane na giełdach papierów wartościowych.

Rentowność to relacja zużytego nakładu do uzyskalnego dochodu.

Płynność to zdolność (cecha)umozliwiająca szybko bezproblemową zamiane aktywów na pieniądze.

Aktywa to składniki majątku jednostki gospodarujacej.

Biorąc pod uwgae stopień płynności aktywu, można uporzadkować jew nastepujące grupy: (kluc zpodizału to zwiekszający się stopień płynnosci aktywów):

1. Aktywa trwałe, takie jak masyzny, urządzenia, nieruchomości

2. Aktywa finansowe, czyli akcje, bony pienieżne, skarbowe, obligacje, udziały w spółkach

3. Aktywa quasi-pieniężne(prawie pieniężne), czyli środki na rachunkach terminowych w bankach

4. Aktywa pieniężne, czyli gotówka i środki na rachunkach a’vista

Pieniądz ma rózną wartość w czasie. Pieniądz o odroczonym terminie płatności może występować jako:

1. Należność (wierzytelność) Prawo do otrzymania w przyszłości pewnej wartości pieniędzy.

2. Zobowiazanie. Konieczność zapłaty pewnej sumy pieniędzy w przyszłości.

Pieniądz jest przedmiotem obrotu na runku finansowym. Podstawą wszytskich rynków finansowych jest zasada uzyskiwania dochodu z pieniądza. Pieniądz ma zmienną wartość w czasie a pożyczający kapitał oczekuje dochodu z pieniądza bo:

1. Rezygnuje z bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłego zysku

2. Zrezygnował z zainwestowania pieniedzy gdzie indziej

3. Ponosi ryzyko niespłacenia udzielonej pozyczki

4. Ponosi ryzyko spadku realnej wartości pieniądza

Cenę wykorzystania obcego pieniądza określa stopa procentowa. Stopa procentowa może być zdefiniowana jako:

1. Cena pieniadza

2. Cena uzyskanej płynności

3. Cena dysponowania pożyczonym kapitałem

4. Stopa zwrotu funduszy pozyczkowych

5. Relacja odsetek jakie musimy zapłacić za pożyczony kapitał do kwoty kapitału

Fundusz to podstawowa forma organizacyjna umożliwiająca gospodarowanie pieniądzem( istnieje w kazdym funduszu czy budżecie strona wydatkowa i dochodowa, róznica tych stron daje nam saldo tego rachunku).

Ze względu na poszczególne kryteria możemy wyróżnic fundusze:

1. Prywatne i publiczne (kryterium własnosci). Ten podział jest ważny, ze sam sektor gospodarczy dzielimy na sektor prywatny(runkowy) i publiczny.Finanse również dzilei się na prywatne i publiczne (celem działalnosci nie jest osiaganie zysków ani dochodów, ma ta działalnośc niemierzalny, jest trudna i specyficzna)

2. Makro i mikroekonomiczne (kryterium zakresu)

3. Państwa, banków, firm, instytucji (kryterium funkcji ekonomicznych podmiotu).

4. Ogólne i celowe (krterium przeznaczenia)

5. Sformalizowane i niesformalizowane np. budzet gospodarstwa domowego (kryterium sztywności gospodarki finansowej)

Każdy fundusz i budżet ma 2 strony : dochodową i kierunków wydatków, cyzli wydatkownaia. Zaleznosc pomiędzy wartością dochodu a wydatków jets okreslana saldem. Mamy 3 rodzaje sald: równowagi budżetowej, deficyt lub nadwyżka budżetowa.