Finansowe 06.12.2007

Sposób pokrywania wydatków z budżetów samorządowych:

• ze źródeł dochodów własnych budżetów JST- budżety otrzymują dochody bezpośrednio

• pozostałe środki - budżety otrzymują dochody pośrednio z innych budżetów

Dochód własny - otrzymywane zawsze bezpośrednio na rzecz danego budżetu.

Pozostałe środki - płynom z innego budżetu - otrzymane za pośrednictwem innego budżetu - budżet państwa.

Podatek od nieruchomości (leśnych/rolnych) -podatek wpłaca sie bezpośrednio na rachunek gminy, urzędu gminy.

Podatek od spadków - podatek uiszcza sie na rachunek urzędu skarbowego bezpośrednio, urzędy skarbowe przelewają w określonych terminach na rachunek budżetu gminy.

Urząd skarbowy - wyspecjalizowany organ.

Podatek dochodowy:

• wpływa na rachunek urzędu skarbowego po czym trafia do budżet państwa, budżet JST dostaje z budżetu państwa udziały z tych środków.

• rodzaje podatku dochodowego:

- od osób fizycznych,

- od osób prawnych,

Środki płynące za pośrednictwem innego budżetu = środki wyrównujące.

Samorząd terytorialny:

Konstytucja RP - art. 163 - Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Konstytucja RP - art. 166 ust.1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne.

Konstytucja RP - art.166 ust.2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych.(inne zadania publiczne).

Zadania zlecone prze JST z zakresu administracji rządowej i inne zadania:
- jednostce samorządu terytorialnego zapewnia sie udział w dochodach publicznych w za wypełnienie przypadających im zadań (jakiej zadania , niezbędne środki, pomiar wydatków - udział w dochodach z zadań dla JST).

Dochody własne JST nie wystarczają na wydatki.

Konstytucja dzieli dochody jednostek samorządu terytorialnego na trzy kategorie: (Normatywny podział JST na 3 człony)

1. dochody własne,

2. subwencje ogólne,

3. dotacje celowe.

Dochody własne:

• bezpośrednio z budżetu państwa

• do dochodów własnych zalicza sie m.in.

• wpływy z podatków lokalnych (rolny, leśny, od nieruchomości,czynności cywilnoprawnych, spadków i darowizn, posiadania psów itp.)

• wpływy z opłat (skarbowa, targowa, administracyjna, miejscowa, eksploatacyjna i inne)

• dochody majtkowe (ze sprzeda˝y, najmu, dywidendy itp.)

• udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych),

• cecha wyróżniająca dochody własne jest możliwość wpływania jednostki samorządu na ich wysokość poprzez prowadzona przez siebie politykę (wysokość stawek,zwolnienia, efektywność rozwoju gospodarczego itp.), a także pewna swoboda w dysponowaniu środkami z tych źródeł.

Subwencje ogólne:

• dzieli się na elementy:

- obligatoryjne - cz. oświatowa

- nieobligatoryjne - uzależnione od czynników określonych ustawą,

• bezpośrednio z budżetu państwa (płynie wyłącznie z budżetu państwa do budżetów JST),

• subwencje ogólne otrzymują wszystkie rodzaje budżetów

• pośrednio otrzymuje je JST za pośrednictwem budżetu państwa,

• rodzaj dochodu pokrywany z budżetu państwa,

• szczególny rodzaj dotacji,

• subwencje ogólne sa środkami przekazywanymi jednostkom samorządu z budżetu państwa zgodnie z ustalonymi zasadami systemowymi. Stad ich nazwy: „oświatowa”, „drogowa”, „podstawowa”, „rekompensująca”. Wyliczenie należnej subwencji odbywa si´ na podstawie obiektywnych kryteriów (liczba uczniów, długość dróg, potencjał dochodowy, wysokość utraconych dochodów itp.). Samorząd może dowolnie dysponować środkami subwencyjnymi, a ponadto ma zabezpieczenie terminowego przekazywania rat subwencji w postaci prawa do odsetek i roszczeń w przypadku opóźnień ze strony budżetu państwa.

• subwencje ogólne możemy podzielić na 3 części:

Gminy	Powiaty	Województwa
cz. oświatowa	cz. oświatowa	cz. oświatowa
cz. wyrównawcza	cz. wyrównawcza	cz. wyrównawcza
cz. równoważąca	cz. równoważąca	cz. regionalna
cz. rekompensująca	----------------------	------------------------

• część wyrównująca:

1. kwota podstawowa - nie jest elementem obligatoryjnym

2. kwota uzupełniająca

• część oświatowa:

- zależy od zakresu zadań:

1. od rodzaju szkoły,

2. od ilości uczniów w poszczególnych szkołach,

3. od awansu zawodowego.

• część równoważąca :

Gminy	Powiaty
Uzupełnienie dochodów w związku ze zmianą zadań: wydatki związane z : - dodatkami mieszkaniowymi, - pomocą społeczną	Uzupełnienie dochodów w związku ze zmianą zadań: wydatki związane z : - dodatkami mieszkaniowymi, - pomocą społeczną
______________________	Wydatki związane z drogami powiatowymi

• część regionalna:

Województwa

- stopa bezrobocia - 20% - powierzchnie dróg wojewódzkich - 40% - wielkość PKB - 10% - uzupełnienie dochodów ze zmiany zadań - kolejowe przewozy regionalne - 10%

• część rekompensująca :

-otrzymują tylko Gminy;

-obecni występuje w części podstawowej

- znajduje swoje odbicie w ustawie o sferach ekonomicznych,

- dotyczy tylko gmin, które mają sfery ekonomiczne,

- przysługują tylko z tytułu:

ubytku dochodów w związku ze stosowaniem ustawowych zwolnień podatku od nieruchomości, gruntów, budowli, budynków zajetych naprowadzenie działalności gospodarczych w strefie,

- reguluje dodatkowe zwolnienie z podatku od nieruchomości

Dotacje celowe:

• bezpośrednio z budżetu państwa

• pośrednio otrzymuje je JST za pośrednictwem budżetu państwa,

• dotacje celowe mogą być wykorzystane tylko na ściśle określony cel,

• niewykorzystane w ciągu roku budżetowego środki należy zwrócić do budżetu państw

• przyznanie dotacji nie oznacza gwarancji ich otrzymania w pełnej kwocie,

• zarówno wysokość, jak i terminy ich przekazywania mogą ulegać zmianom niekorzystnym dla beneficjantów,

• ma wpływ na samodzielność finansową jednostki samorządu

• przeznaczone na zadania zleconych z zakresu administracji rządowej - to w przypadku zadań własnych finansowanie dotacyjne jest sprzeczne z zasada samodzielności samorządu.

Pewna zadnia własne JST muszą być spełnione np. dodatki mieszkaniowe.

JST samodzielnie decyduje o rozpiętości zadań.

Proporcje miedzy dochodami własnymi a środkami płynącymi z budżetu- dochody własne są za niskie - ostatnio podniosły sie sztucznie - tzn. dochody, które były wyrównawcze czyli przyznane na określony czas, przyznano je na stałe - stały sie dochodem własnym mimo to s ą samodzielnie niewystraszające.

Dochody JST:

• są odprowadzane na rachunek budżetu właściwej jJST w terminie 14 dni od dnia, w którym wpłynęły na rachunek urzędu skarbowego,

• wyjątek: środki stanowiące dochody JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych podlegają przekazaniu z centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa na rachunki budżetów właściwych jednostek samorządu terytorialnego w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek wpłynął na rachunek urzędu skarbowego.

Kategorie dochodów własnych JST:

1. dochody podatkowe - szerokie rozumienie; tzw. dochód z danin publicznych,

2. dochód z własnej działalności/ mienia - np. dochód z wynajmu. dzierżawy, mienia lokalowego;

3. dochód z udziału w budżecie państwa - udział ustawowy, na stały przyznany - bezterminowo, może nie być bezterminowy tylko wówczas gdy przyznany jest na czas dłuższy niż 5 lat.

Równoważenie budżetów JST.

• udzielenie dotacji (określonej kwoty- dotacja płynie z budżetu wyższego stopniem do budżetu niższego stopniem; budżetu państwa do budżetu JST),

• ustanowienie udziałów.

Udziały:

• mają tylko charakter wyrównujący - ponieważ są brane pod uwage jako dochód własny,

• różnią się od dotacji sposobem skonstruowania,

• partycypowanie (udział) danego budżetu w dochodach innego budżetu pochodzącego z określonego źródła w ustawowym procencie (%) osiągniętych z tego źródła pływów,

• określa sie zawsze w procentach (%) - w dochodach z określonego źródła,

• nigdy nie jest procentowo partycypowane w całości budżetu,

• może być metodą wyrównawczą lub redukcji - jest to pojęcie teoretyczne.

Rodzaje udziałów:

1. płynące od podatku dochodowego od osób fizycznych,

2. płynące od podatku dochodowego od osób prawnych.

• procenty tych udziałów zależą od gminy, powiatu, województwa.

Budżet niższego stopnia bierze udział (partycypuje) w dochodach budżetu wyższego stopnia albo budżet samorządu bierze udział (partycypuje)w dochodach budżetu państwa; jest to zawsze procentowe (%) określony udział w dochodach wpływających z terenu objętego budżetem - udział im przysługuje

% - wielkość wyjściowa = 39%

Proces budżetowy:

1. faza planowania budżetu (tzw. Faza projektowa)

2. faza uchwalenia budżetu

3. faza wykonania budżetu,

4. faza sprawozdawczości budżetowej (kontrola budżetu)

• dotyczy wszystkich rodzai budżetu.

Przykład:

Proces budżetowy a rok 2008:

1. faza planowania zaczyna sie w roku 2007 - poprzedni rok budżetowy,

2. faza uchwalania - przed nastaniem roku budżetowego najpóźniej na początku 2008 roku,

3. faza wykonania budżetu - rok budżetowy - 2008 rok,

4. faza sprawozdawcza - po zakończeniu roku budżetowego - następny rok budżetowy - 2009 rok.

Uchwalenie budżetu następuje w porządku:
1 przedstawienie projektu budżetu wraz z jego uzasadnieniem przez Przewodniczącego Zarządu,
2 przedstawienie opinii Komisji Planowania, Budżetu i Finansów,
3 przedstawienie opinii o projekcie budżetu Regionalnej Izby Obrachunkowej,
4 dyskusja i głosowanie nad zgłoszonymi przez Zarząd poprawkami,
5 głosowanie nad całościowym projektem budżetu.
- uchwalenie budżetu powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku budżetowego, nie później niż do 31 marca roku budżetowego.
- do czasu uchwalenia budżetu podstawą gospodarki finansowej gminy jest projekt budżetu wraz z ewentualnymi poprawkami.


Nota budżetowa:

• wszelkie dane potrzebne do sporządzenia budżetu i planów finansowych poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Do poszczególnych jednostek planujących muszą być doprowadzone dokładne dane dotyczące wielkości zadań i źródeł ich finansowania. Wielkość zadań rzeczowych musi być powiązanie nakładów finansowych z wydatkami, powiązanie zadań ma miejsce dnia ustanowienia wskaźników budżetu, następnie stosowanie do nich tzw. norm budżetowych.

Wskaźnik budżetu:

• określona wielkość bieżących zadań

• w postaci określonej jednostki miary, które mają być sfinansowane z budżetu,

• przeciętna ilość określona ilość średnio ilość z zadań rzeczowych niezbędnych do sfinansowania w ciągu roku.

Jednostki miary:

• np. osobodzień, lekarzogodzina.

Norma budżetowa:

• wielkość nakładów,

• charakter ogólny jak i szczególny

• rodzaje :

1. normy jednostkowe - dla konkretnych osób.

2. normy zbiorcze - dla pewnych jednostek organizacyjnych.

Projekty planów trafiają do organów, które zajmują się weryfikacja palów i łączeniem ich w jedną całość. Projekty są tylko częścią całego planu budżetowego.

Części określone imiennie - Minister włącza do budżetu.

Części określone „nieimiennie” - część taką można negocjować przed włączeniem do budżetu.

Plan budżetu:

Minister Finansów ---------------------- RM ------------------------- Sejm ----------------------- Prezydent

przedstawia projekt - uchwala projekt ust. - debata -podpisanie

budżetowej. wraz z - przedstawienie (lub nie)

uzasadnieniem Prezydentowi

- przedstawia projekt

Finansowe 13.12.2007

c.d.

Formę projektowania budżetu - projekt uchwala RM.

Zasada uprzedniości budżetu.

• budżet powinien być uchwalony przed rozpoczęciem roku budżetowego którego dotyczy

• zachowanie tej zasady rozpatrujemy, czy została zaprojektowana:
  1. w fazie projektowania budżetu państwa - TAK, została zachowana
  2. w fazie uchwalania budżetu państwa - NIE, została zachowana
  3. w fazie projektowania budżetu samorządowego ( JST) - TAK, została zachowana

4. w fazie uchwalania budżetu samorządowego (JST) - NIE, została zachowana.


ad.1. faza projektowania budżetu państwa - TAK, została zachowana zasada uprzedniości budżetu.

• do 30 września projekt budżetu państwa ma być przedłożony przez RM Parlamentowi - 3 miesiące przed nowym rokiem budżetowym.

• wyjątkiem od w/w stwierdzenia jest:

- art.222 Konstytucji RP, wyjaśnia wyjątki późniejszego przedłożenia budżetu; nie ma podanego konkretnego terminu ostatecznego;

- z ustawy i konstytucji domniemujemy że termin ten zobowiązuje do działania rządu na podstawie planu budżetowego w przypadku gdy budżet nie został uchwalony do 01.01

- art.219 ust.4 - nie ma tu podanego terminu końcowego ale RM prowadzi gospodarkę finansową na podstawie przedłożonego projektu ustawy - musi być do końca roku.

- Prowizorium budżetowe - art.219 ust.2 Konstytucji RP, dochody i wydatki w okresie krótszym niż 1 rok w miejsce ustawy budżetowej w wyjątkowych przypadkach może być z mniejszą szczególnością niż ustawa budżetowa; ustawa o prowizorium tzw. budżet prowizoryczny.
Prowizorium powstaje z przyczyn obiektywnych:
Dobra strona - dochody i wydatki ustalone przez Parlament.
Zła strona prowizorium - cała procedura musi przebiegać dwukrotnie.


Jeżeli ustawa budżetowa ani ustawa o prowizorium nie wejdzie w życie przed rokiem budżetowym wówczas wprowadza się w życie projekt ustawy budżetowej lub projekt ustawy o prowizorium.

• gospodarkę budżetową prowadzi się w oparciu o prowizorium,

• gospodarkę budżetową prowadzi się w oparciu o projekt,

• gospodarkę budżetową prowadzi się w oparciu o prorogacje budżetu - obecnie nie stosuje się,

* 1-3 - gdy nie ma ustawy budżetowej.

Prorogacje budżetu - polega na tym że dokonuje się wydatków w sposób przewidziany w ustawie budżetowej z ubiegłego roku lub ustawy o finansach publicznych.

Gdy ustawa nie weszła w życie to podstawę stanowi składek i należności które są z ubiegłego roku (tu mamy prorogacje - aczkolwiek formalnie jej nie ma).

ad.2. w fazie uchwalania budżetu państwa - NIE, została zachowana zasada uprzedniości budżetu.

• w Konstytucji RP znajduje ona wyraz,

• art. 223 Konstytucji RP - Senat może uchwali w przeciągu 20 dni poprawki do budżetu,

• art. 224 Konstytucji RP - Prezydent nie ma prawa veta wobec ustawy budżetowej; Prezydent ma 7 dni na podpisanie ustawy (od przedłożenia ustawy)' ma prawo wnieść wniosek do TK o niezgodność Konstytucji z - TK ma 2 miesiące na rozpatrzenie wniosku.

• Zasada uprzedniości budżetu nie ma zastosowania w uchwaleniu budżetu państwa, gdyż nie ma terminu na uchwalenie budżetu państwa, gdyby zasada była zachowana nie byłoby takiego art. w Konstytucji RP a takie przepisy jednak są,

• art. 225 Konstytucji RP - termin uchwalenia jest nieokreślony; Prezydent ma prawo skrócenia kadencji (może ale nie musi), jeżeli nie zostanie mu przedłożony budżet,

• art. 220 ust. 1 Konstytucji RP - ograniczenie swobody Parlamentu; zachowanie relacji między państwowym długiem publicznym a PBK,

• art. 220 ust. 2 Konstytucji RP- zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów nie może powodować że Sejm zwiększy deficyt w ustawie budżetowej; „ustawa budżetowa nie może nie może przewidywać pokrywania, deficytu budżetowego przez zaciągnięcie w centralnym banku państwa (NBP)”,

• po uchwaleniu budżetu państwa następuje sporządzenie układu wykonawczego budżetu.

ad. 3. w fazie projektowania budżetu samorządowego ( JST) - TAK, została zachowana zasada uprzedniości budżetu

• projekt sporządza Zarząd, wójt, burmistrz, prezydent miasta,

• projekt przedkładany jest organowi stanowiącemu lub Regionalnej Izbie Obrachunkowej w celu opiniowania projektu,przeprowadza kontrolę, doradcą jest JST,

• budżet samorządowy w fazie projektowania ma być przedłożony do 15 listopada - zasada uprzedniości budżetu jest zachowana;

• organy wykonawczy musi przedłożyć opinie Regionalnej Izbie Obrachunkowej.

ad. 4. w fazie uchwalania budżetu samorządowego (JST) - NIE, została zachowana zasada uprzedniości budżetu

• powinien być uchwalony do końca roku kalendarzowego ale termin ten upływa z końcem marca,

• jeżeli nie zostanie uchwalony budżet samorządowy wówczas Regionalna Izba Obrachunkowa sporządza plan dochodów i wydatków na zadania własne i zlecone,

• równocześnie sankcją kompetencji organu stanowiącego jest to iż kompetencje może sprawować tylko do końca marca - element stymulujący.

Czy może być stosowane prowizorium w budżecie samorządowym?

4. TAK ale w ograniczonym zakresie,

5. może być zastosowane tylko na taki okres jak w budżecie państwa i jeżeli w ogóle jest zastosowane w budżecie państwa,

6. ale nie trzeba go przyjmować bo można uchwali uchwałę budżetową

Jednostka Samorządu Terytorialnego.

Większość dochodów JST to subwencje ogólne i dotacje celowe.

Jeżeli przed rozpoczęciem roku nie zostanie uchwalona ustawa budżetowa wówczas gospodarka będzie opierać się na projekcie uchwały budżetu lub o prowizorium.

Uchwalanie budżetu JST sporządza się układ wykonawczy budżetu.

Podstawę gospodarki stanowi projekt - do końca kwietnia.

Później zostaje uchwalony układ wykonawczy budżetu.

Zasada Jawności Budżetu.

• zakres przedmiotowy - formułowana jako jawność finansów publicznych, w I cz. ustawy o finansach publicznych,

• przejawia się w 2 aspektach:

1. związana ściśle z budżetem = zasada jawności budżetu,

- istnieje jawność wszelkich debat budżetowych: opracowywania i sprawozdawczości budżetu,wszelkie obrady są jawne,

2. obowiązek podawania do publicznej wiadomości danych (informacji), niektóre w „Monitorze Polskim” inne w tzw. „Rzeczpospolita”.

- obowiązek podania relacji:

1. dług skarbu państwa - PKB

2. państwowy dług publiczny - PKB

3. wielkość deficytu

4. przyznane dotacje z budżetu: podmiot i wysokość

5. umorzenie zaległości : podmiot i wysokość np. podatku.

Forma wykonywania budżetu:

• organ wykonujący budżet - pełni rolę kontrolna, jest nadzorcą tych organów; zależy to jednak od rodzaju budżetu:

1. budżet państwa - RM, minister finansów, ministrowie, kierownicy naczelnych instytucji, wojewodowie i podległe im jednostki organizacyjne = jednostki budżetowe

2. budżet samorządowy - organy wykonawcze:Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta, kompetencje organu stanowiącego.

W budżecie państwa wykonawcy to tzw. dysponenci budżetowi.

Dysponenci budżetowi - organy, które dysponują częścią budżetu; wykonawcy budżetu.

Z wykonaniem budżetu wiąże się nadzór:

• nadzór ogólny - sprawuje RM, posiada zastrzeżone kompetencje w fazie wykonania budżetu:

1.dysponuje rezerwa ogólną,

2. dysponuje rezerwą celową - na wzrost wynagrodzeń,

3. dokonuje tzw. blokowania wydatków gdy dochodzi do zagrożenia wykonania budżetu,

4. w przypadku Stany Wyjątkowego - RM ma prawo do przeniesienia wydatków między częściami i działami.

• nadzór poziomy - sprawuje Minister Finansów jako generalny wykonawca całego budżetu na poszczególnych szczeblach; dwoista rola Ministra Finansów:

1. generalny wykonawca budżetu,

2. dysponent swojej części budżetu tzn. Ministerstwa Finansów

posiada szereg uprawnień m.in. może zaciągać kredyty i pożyczki, może lokować środki, przenosić wydatki, blokować wydatki itd.

• nadzór pionowy - obecnie nie istnieje; ale istnieje w pewnym zakresie tj. nadzór organów rządowych z zakresu administracji rządowej, zadań zleconych.

Regionalna Izba Obrachunkowa - RIO - funkcja kontrolna, kontroluje JST, wyrywkowa i kompleksowa kontrola.

Dysponenci budżetu państwa:

3. jednostki organizacyjne uprawnione do dokonania wydatków

4. dysponenci kilku stopni:

1. dysponenci pierwszego stopnia - części, czyli główni,

2. dysponenci drugiego stopnia - państwowe jednostki budżetowe bezpośrednio podległe dysponentom części,

3. dysponenci trzeciego stopnia - państwowe jednostki budżetowe bezpośrednio podległe dysponentom drugiego stopnia lub dysponentom części.

Dysponenci drugie stopnia mogą ale nie muszą być bezpośrednio podlegli dysponentom części - gdy ich nie ma, wówczas dysponenci trzeciego stopnia muszą bezpośrednio podlegać dysponentom części.

Dysponenci niższych części powołują dysponentów części ale pod kierownictwem Ministra Finansów.

Uruchomienie środków budżetowych.

• zamieszczenie w budżecie odpowiedniej kwoty wydatków albo zamieszczenie w planie finansowy jednostki organizacyjnej wydatków nie jest jednoznaczne z upoważnieniem do dokonywania wydatków - musi mieć miejsce odpowiednie upoważnienie do dokonania wydatków.

• sprowadza się do dokonywania przelewów na rachunki bankowe dysponentów,

• faktyczne środki w dyspozycji,

• ma miejsce okresowo w ciągu roku (sukcesywnie), co zapewnia kontrolę nad dysponentami trzeciego stopnia,

• kompetencje te należą do Ministra Finansów lub dysponentów wyższego stopnia, dysponenci części wydają dla siebie środki a potem przekazują środki dla dysponentów drugiego stopnia a gdy ich nie ma to przekazuje środki dysponentom trzeciego stopnia. Dysponenci drugiego stopnia wydają środki dla siebie potem przekazują jej dla dysponentów trzeciego stopnia. Dysponenci trzeciego stopnia wydają środki tylko dla siebie.

Wstrzymanie uruchomienia:

5. wstrzymanie z powodu złej działalności dysponentów.

Blokowanie:

• całkowity lub częściowy do końca roku budżetowego lub w części roku budżetowego zakaz dysponowania wydatkami.

Zasada wygasalności środków (z końcem roku budżetowego).

5. tzw. zasada roczności budżetu

6. wygasają z końcem roku budżetowego,

7. wyjątki od zasady (środki, które nie wygasają)

1. fundusze celowe,

2. środki na zadania inwestycyjne,

3. środki bezzwrotne - środki pochodzące z budżetu UE, EFTA, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, inne środki zagraniczne nie podlegające nie podlegające zwrotowi - nie wygasają.

Zasada elastyczności budżetu (w toku jego wykonania).

• nie zrealizowane kwoty wydatków budżetu wygasają z upływem roku

• wydatki stanowią nieprzekraczalny limit jest to konstrukcja sztywna,

• wymóg gospodarności i oszczędności w wykonywaniu zadań,

• zasada sztywności ma zastosowanie wtedy gdy budżet był uchwalany w różnym terminie, może nastąpić konieczność realizacji zadań których nie przewidywano w budżecie (rezerwy budżetowe).

• elementy elastyczności budżetu:

1. charakter materialny

- wbudowane w konstrukcję budżetu w fazie jej projektowania i uchwalania:

- rezerwy budżetowe

- nadwyżka budżetowa (jeżeli była planowana)

- inne wielkości przewidziane w fazie projektowania bądź uchwalania budżetu

2. charakter formalny

- zapewniają niezbędną elastyczność w fazie wykonania budżetu, w oparciu o przepisy proceduralne, mogą to być np.

1. zmiany wykonywane w obrębie danego budżetu - oznacza że źródła pokrycia (czyli finansowania zadań) leża w środkach danego budżetu,

2. zmiany między budżetami - oznacza że źródła danego pokrycia (sfinansowania czyi finansowania zadań) pochodzą z rezerw (czyli z innego budżetu).

Rodzaje zmian w danym budżecie:

• w jednym budżecie:

- instytucja przeniesienia środków budżetowych

- instytucja tzw. wydatków dodatkowych

• między budżetami:

- między budżetem państwa a budżetem samorządowym

- między budżetami samorządowymi

---