Staw skokowy
Anatomia stawu skokowego
Staw skokowy:
Górny (skokowo-goleniowy) articulatio talocruralis
Dolny
Tylny (skokowo-piętowy ) articulatio subtalaris
Przedni (skokowo-piętowo-łódkowy) articulatio talocalcaneonavicularis
Staw podskokowy (skokowo-piętowo-łódkowy), utworzony jest poprzez:
- trzy powierzchnie stawowe
łączące k. skokową i piętową
Staw skokowy jest idealnym przykładem współpracy aparatu więzadłowego, mięśni i ukształtowania kostnego końców stawowych
Przy ustawieniu stopy w pozycji neutralnej lub w zgięciu grzbietowym bloczek kości skokowej idealnie „rygluje” się w widełkach utworzonych przez końce kości piszczelowej i strzałkowej.
- w miarę zginania podeszwowego stawu coraz węższa część bloczka kości skokowej uzyskuje większy zakres swobody ruchu - stabilizacja odbywa się z coraz większym udziałem więzadeł i mięśni okołostawowych
Żaden z mięśni przebiegających w okolicy stawu skokowego i kości skokowej nie przyczepia się do niej bezpośrednio
Kość skokowa jest poruszana tylko dzięki pociąganiu przez więzadła, a także dzięki przenoszeniu ruchu z kości skokowej, kości stępu oraz kości goleni poprzez ukształtowanie powierzchni stawowych.
Staw skokowy górny
Łączy dalsze nasady kości goleni z bloczkiem kości skokowej
Jednoosiowy staw bloczkowy
Złożona budowa anatomiczna
Bardzo ważna rola stabilizatorów biernych i czynnych
Najbardziej obciążany staw człowieka
Umożliwia ruchy stopy – zgięcie podeszwowe i grzbietowe
Współdziała ze stawem skokowym dolnym (przednim i tylnym), dzięki któremu możliwe są złożone ruchy stopy: zgięcie grzbietowe, pronacja, odwiedzenie oraz zgięcie podeszwowe, supinacja, przywiedzenie
Więzadła
Stabilność bierną stawu skokowo-goleniowego
zapewniają kompleksy więzadłowe:
po stronie przyśrodkowej (więzadło przyśrodkowe trójgraniaste)
po stronie bocznej (boczny kompleks więzadłowy)
- więzozrost piszczelowo-strzałkowy
Więzadła strony przyśrodkowej
• warstwa powierzchowna (TNL,TCL,ATTL,)
• warstwa głęboka (PTTL)
Więzadło trójgraniaste dzieli się na dwie warstwy: powierzchowną i głęboką.
jest strukturą, która ma pojedynczy przyczep bliższy a wiele obwodowych.
najbardziej przednia (piszczelowo-łódkowata TNL) część przyczepia się do przyśrodkowej i podeszwowej powierzchni kości łódkowatej.
- kolejna część rozpoczyna się na guzku przednim kostki przyśrodkowej i biegnie w dół do podpórki skokowej kości piętowej (TCL)
trzecia część tworzy więzadło piszczelowo-skokowe tylne (PTTL).
Więzadła kostki bocznej
Więzadło strzałkowo-skokowe przednie (ATFL) - jest to pasmo łącznotkankowe łączące przednio - dolny brzeg strzałki i trzon kości skokowej obwodowo do powierzchni stawowej bloczka.
Więzadło strzałkowo-skokowe tylne (PTFL) przebiega od tylno-wewnętrznej krawędzi szczytu strzałki poziomo do tylnego brzegu kości skokowej w pobliżu wyrostka tylnego.
Więzadło strzałkowo-piętowe (CFL) - rozpoczyna się tuż poniżej przyczepu
strzałkowego ATFL biegnie do tyłu, łącząc się z pochewką ścięgien mm. strzałkowych.
Dodatkowymi elementami stabilizujący przedział boczny jest troczek dolny mięśni strzałkowych
Funkcje:
ograniczają rotację wewnętrzną stopy
ograniczają przednie przesunięcie kości skokowej
ograniczają inwersję
Więzozrost piszczelowo-strzałkowy
błona międzykostna
więzadło piszczelowo - strzałkowe przednie
więzadło międzykostne
więzadło piszczelowo - strzałkowe tylne
więzadło piszczelowo - strzałkowe poprzeczne
Silny więzozrost piszczelowo - strzałkowy zapewnia zborność widełek utworzonych przez kostki, w których znajduje się bloczek kości skokowej.
Ścięgno piętowe – Achillesa
Ścięgno Achillesa jest silną strukturą łączącą mięśnie łydki z piętą. Mięśnie podczas skurczu pociągają za ścięgno powodując podeszwowe zgięcie w stawie skokowym. Dzięki niemu możemy się wspiąć na palce, uprawiać biegi, sprinty, skoki czy też wspinać się.
Najczęstszymi dolegliwościami związanymi ze ścięgnem Achillesa są:
zapalenie ścięgna
zapalenie kaletki głębokiej
zerwanie ścięgna
Biomechanika
Przy pochylaniu ciała do przodu lub do tyłu
ruch odbywa się w stawie skokowym górnym
(ruch zgięcia grzbietowego i podeszwowego)
Jeżeli ciało ulega pochyleniu w bok to ruch
odbywa się w stawie skokowym dolnym
( ruch supinacji i pronacji )
Zgięcie
M.trójgłowy
M.zginacz długi palucha
M.strzałkowy długi
M.piszczelowy tylny
M.zginacz długi palców
M.strzałkowy krótki
Wyprost
M.piszczelowy przedni
M.prostownik długi palców
M.prostownik długi palucha
Odwracanie
M.piszczelowy przedni i tylny
M.zginacze długie palucha i palców
Nawracanie
M.strzałkowy długi i krótki
M.prostownik długi palców i palucha
Anatomia palpacyjna
Kostka boczna i przyśrodkowa
Podpórka kości skokowej
Kość łódkowata
Kości klinowate
Kość sześcienna
Guz piętowy
Staw śródstopno-paliczkowy I
Bloczek mięśni strzałkowych
Guzowatość V kości śródstopia
Kość skokowa
Trzeszczki
M. piszczelowy przedni
M. prostownik długi palców
M. prostownik długi palucha
M. prostownik krótki palców i palucha
Troczki mięśni prostowników
T. grzbietowa stopy
M. piszczelowy tylny
M. zginacz długi palców
M. zginacz długi palucha
Więzadło trójgraniaste
Więzadło piętowo-łódkowe
M. odwodziciel plucha
M. strzałkowy długi i krótki
Więzadła kostki bocznej (skokowo-strzałkowe przednie)
M. trójgłowy
Rozcięgno podeszwowe
Testy kliniczne
Uciskowy Thompsona
Objaw Hoffy
Boczny test stabilności stawu skokowego
Przyśrodkowy test stabilności stawu skokowego
Test szufladki
Objawy niestabilności
Skręcenia stawu skokowego
1 stopień – naciągniecie więzadeł i torebki stawowej : lekki ból, lekka lub brak niestabilności, lekki obrzęk, sztywność oraz trudność w poruszaniu,(but stabilizujący na 10-14 dni)
2 stopień –częściowe rozerwanie: średni lun mocny ból, niestabilność stawu, obrzęk, sztywność oraz brak możliwości obciążenia stopy, (unieruchomienie na 3 tygodnie)
3 stopień – rozerwanie : duży ból, duża niestabilność, duży obrzęk (zabieg, unieruchomienie na 4-6 tygodni)
4 stopień – rozerwanie połączone z oderwaniem kawałka kostnego (awulsyjne złamanie)
Stopień 1 naciągnięcie
Stopień 2 częściowe rozerwanie
Stopień 3 całkowite rozerwanie
Mechanizmy urazu przedziału bocznego stawu skokowego
85% skręceń stawu skokowego: 65% uszkodzeń ATFL, 20% ATFL+CFL
Mechanizmy skręcenia kostek goleni
• z uszkodzeniem więzadła strzałkowo-skokowego ATFL
• z uszkodzeniem więzadła strzałkowo-piętowego CFL
Objawy
• ból w miejscu przyczepu więzadła (ATFL) do kostki bocznej, głównie przy zginaniu z obciążaniem
(zbieganie, wyskok)
• dolegliwości narastające po treningu
• miejscowa tkliwość w okolicy do przodu od kostki bocznej
Mechanizm urazu przedziału przyśrodkowego stawu skokowego
10% skręceń stawu skokowego
Objawy
• ból w okolicy kostki przyśrodkowej przy ruchach i obciążaniu
• dolegliwości narastające po treningu
• miejscowa tkliwość i obrzęk w okolicy poniżej kostki przyśrodkowej
Zalecenia
• okłady z lodu na okolicę bolesną
• ograniczenie treningu do chwili ustąpienia dolegliwości i/lub konsultacja lekarska
Leczenie
• ocena rozległości patologii w badaniu USG
• fizjoterapia (przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, trening proprioceptywny)
• wkładka supinująca przy częściowym uszkodzeniu I/II stopnia
• rewizja operacyjna i/lub plastyka wzmacniająca przy uszkodzeniach III stopnia i niestabilności
Specyficzne uszkodzenia- Maisonneuve
Wysokie, niekiedy podgłowowe złamanie kości strzałkowej z całkowitym przerwaniem więzadeł w stawie skokowym górnym oraz błony międzykostnej
Złamanie Cottona (trójkostkowe)
złamanie kostki przyśrodkowej, bocznej i tylnej krawędzi piszczeli
Złamanie Dupuytrena lub Potta
Złamanie kostki przyśrodkowej i bocznej z rozerwaniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego i bocznym podwichnięciem kości skokowej
Zmiany zwyrodnieniowe
Do zwyrodnień predysponują:
Powtarzające się skręcenia stawu skokowego
Niestabilność
Złamania kostek goleni lub inne złamania stawowe
Dochodzi do:
Deformacji powierzchni stawowych
Zwężenia szpary stawowej
Zwykle zagięcia szpotawego lub koślawego stępu
Ograniczenia zakresu ruchu
Znacznych dolegliwości bólowych
Artrodeza stawu skokowego
Polega na operacyjnym usunięciu powierzchni stawowych stawu skokowego i zablokowaniu ruchu w stawie przy pomocy gipsu, zespolenia metalowego albo stabilizatora zewnętrznego.
Po około 6-8 tygodniach zrost powierzchni stawowych
Brak ruchu w stawie, ale też brak bólu podczas chodzenia i obciążania.
Pacjent po artrodezie porusza się dość sprawnie, z niewielkim utykaniem, kompensując brak ruchu w stawie skokowym ruchem w stawach śródstopia i przodostopia.
Dobre rozwiązanie dla osób pracujących fizycznie, daje dobre i trwałe rozwiązanie problemu bólowego stawu skokowego
Artrodeza
Endoproteza stawu skokowego
Wskazane gdy leczenie farmakologiczne i fizjoterapia nie odnoszą pozytywnego skutku
Stanowi alternatywę dla usztywnienia stawu skokowego
Podczas zabiegu operacyjnego usuwa się powierzchnie stawowe stawu skokowego i w to miejsce implantuje sztuczny staw skokowy- umożliwiając zachowanie ruchu w stawie i brak dolegliwości bólowych.
Warunkiem zastosowania endoprotezoplastyki w leczeniu zwyrodnienia stawu skokowego jest zachowanie więzadeł stabilizujących ten staw oraz brak infekcji
Przebyte otwarte złamanie w tej okolicy stanowi względne przeciwwskazanie do endoprotezoplastyki stawu skokowego.
Efekty operacji:
Bóle ustąpiły lub są o wiele mniejsze
Ruchomość stawu jest o wiele lepsza
Pacjent może się znowu bez bólu poruszać i odpowiednio do swojego wieku być sprawnym fizycznie
Po usztywnieniu stawu pacjent porusza się bez bólu lecz ruchomość stopy jest ograniczona