METODYKA PRACY KURATORA SĄDOWEGO

1. DEFINICJA OSOBY NIELETNIEJ, MAŁOLETNIEJ, MŁODOCIANEJ

NIELETNI- w rozumieniu prawa karnego osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 roku życia

MAŁOLETNI- w rozumieniu polskiego prawa cywilnego to osoba, która nie ukończyła 18 lat i nie zawarła małżeństwa, przez co małoletni uzyskuje pełnoletniość

MŁODOCIANY- w prawie karnym osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie osiągnęła 21 roku życia i w chwili orzekania przez sądem pierwszej instancji nie osiągnęła 24 roku życia

2. ŚRODKI WYCHOWAWCZE

• upomnienie

• zobowiązanie do określonego zadania

• nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekunów

• nadzór organizacji lub osoby udzielającej poręczenie

• nadzór kuratorski

• skierowanie do kuratorskiego ośrodka pracy z młodzieżą

• zakaz prowadzenia pojazdów

• przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu zabronionego

• umieszczenie w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego lub innej placówce opiekuńczo- wychowawczej

• umieszczenie nieletniego w placówce resocjalizacyjnej

• umieszczenie w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym

• umieszczenie w specjalistycznej rodzinie zastępczej

3. ZADANIA KURATORÓW RODZINNYCH

NADZÓR- wykonuje kurator rodzinny dla nieletnich
DOZÓR- wykonuje kurator dla dorosłych

4. AKTUALNE ZADANIA KURATORÓW

• przeprowadzanie wywiadów środowiskowych

• sprawowanie nadzorów (w sprawach opiekuńczych, nad nieletnim, nad osobami zobowiązanymi do leczenia odwykowego)

• składanie wniosków o modyfikację orzeczeń

• udział w ustanowionych przez sąd kontaktach rodziców z małoletnim

• przymusowe odebranie osoby podlegających władzy rodzicielskiej oraz umieszczenie w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczo- wychowawczej

• współpraca z sądem rodzinnym na podstawie paragrafu 260 r. u. s. p.

• współpraca z PCPR, współpraca z jednostkami pomocy społecznej w sprawach opiekuńczych małoletnich umieszczonych w środowisku zastępczym – w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo – wychowawczej

• kierowanie i praca w ośrodku kuratorskim

5. OŚRODEK KURATORSKI

OŚRDEK KURATORSKI- placówka o charakterze otwartym która prowadzi w miejscu zamieszkania nieletnich działalność profilaktyczną, opiekuńczo - wychowawczą i resocjalizacyjno - terapeutyczną. Ośrodek kuratorski to również jeden z ośrodków wychowawczych, określonych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich. Do ośrodka kierowani są nieletni na podstawie orzeczeń sądowych którzy wykazują symptomy demoralizacji lub dopuścili się czynu karalnego.

Ośrodek prowadzi działalność profilaktyczną, opiekuńczo - wychowawczą i resocjalizacyjno - terapeutyczną, zmierzając do zmiany postaw uczestników w kierunku społecznie pożądanym zapewniającym prawidłowy rozwój ich osobowości w szczególności poprzez:

• zaspokajanie potrzeb osobowościowych

• rozwiązywanie problemów psychicznych

• uczenie samodzielnego radzenia sobie z trudnościami życiowymi

• eliminowanie zaniedbań wychowawczych i edukacyjnych oraz wyrównanie zaniedbań środowiskowych

• wdrażanie do przestrzegania norm społecznych

• rozwijanie zainteresowań

• wyrabianie właściwych nawyków spędzania czasu wolnego

• rozładowywanie napięć emocjonalnych

• kształtowania poczucia odpowiedzialności i opiekuńczości

Ośrodki tworzy się przy sądach rejonowych w ilości zależnej od potrzeb lokalnych, uwzględniając w szczególności liczbę spraw nieletnich oraz stopień ich demoralizacji.

Zajęcia z uczestnikami realizuje się za pomocą metody:

• grupowej

• indywidualnego przypadku

• środowiskowej

Zajęcia z uczestnikami polegają w szczególności na:

• organizowaniu czasu wolnego

• nawiązywaniu współpracy ze środowiskiem

• prowadzeniu terapii

• udzielaniu pomocy w usuwaniu zaniedbań wychowawczych i edukacyjnych

Podsumowując, ośrodki polegają na organizowaniu nieletnim czasu wolnego, nawiązywaniu współpracy ze środowiskiem, prowadzeniu terapii, udzielaniu pomocy w usuwaniu zaniedbań wychowawczych i edukacyjnych. Zajęcia odbywają się w ośrodku w wymiarze nie krótszym niż 20h tygodniowo i prowadzi je kierownik ośrodka będący jednocześnie rodzinnym kuratorem zawodowym oraz rodzinni kuratorzy zawodowi i społeczni. Natomiast zajęcia stricte terapeutyczne mogą prowadzić wyłącznie osoby posiadające uprawnienia terapeutyczne. Podczas pobytu w ośrodku nieletni ma zapewnione wyżywienie.

6. PODSTAWOWE ZADANIA KURATORSKIE WG. ROZPORZĄDZENIA DO KURATORÓW

• kontrola

• diagnoza

• wychowanie

• resocjalizacja

• profilaktyka

• działania kontrolne

• działania diagnostyczne

7. DEFINICJA: KONTRAKTU, CASEWORKU, WYWIADU ŚRODOWISKOWEGO

KONTRAKT- jest narzędziem służącym jasnemu i precyzyjnemu sformułowaniu sądów ogólnych dotyczących zmiany , jaką chcemy osiągnąć środkami, które będą do tego służyły (plan pracy i określenie czasu trwania). Kontrakt pozwala ma maksymalne zmodyfikowanie nieletniego.
Zawarcie kontraktu to sytuacja, w której umawiające się strony mają możliwość przedstawienia swoich potrzeb, interesów, propozycji rozwiązań - tak aby zadbać o siebie i o cele sprawy, w której mają współpracować. Kontrakt wiąże zarówno osobę kuratora jak i nieletniego. Kurator nie może decydować za podopiecznego. Wzajemność podczas pracy sporządzeniem kontraktu zwiększa poczucie kontroli nad sobą i zachęca do większego zaangażowania.
Kontrakt najłatwiej zawrzeć wtedy, gdy pomiędzy stronami panuje atmosfera wzajemnego zaufania. Podopiecznego traktuje się jako osobę dorosłą zdolną podejmować samodzielnie decyzje dotyczące jej życia. Podopieczny musi być podmiotem i sprawcą zmian, jakie pragnie wprowadzić do swojej sytuacji.

CASEWORK- praca z indywidualnym przypadkiem

WYWIAD ŚRODOWISKOWY- jest swoistego rodzaju diagnozą; jest on źródłem informacji dla sędziego i kuratora o nieletnim lub małoletnim oraz o warunkach wychowawczych w jakich się znajduje, jego rodzinie itp. ; jest on rozmową kierowaną i przemyślaną, która ma na celu poznanie ogólnej sytuacji życiowej nieletniego i jego rodziny, struktury rodziny, typu więzi w niej występujących.

8. DIAGNOSTYKA I METODYKA PRACY KURATORSKIEJ

Pełna diagnoza dla potrzeb profilaktyki i resocjalizacji obejmuje trzy zasadnicze etapy: (L. Pytka)

1. Etap diagnozy konstatującej fakty, wobec których zachodzi konieczność postępowania reformującego lub korygującego.

np. negatywne reakcje jednostki na wymagania i nakazy zawarte w pełnionych przez nią rolach społecznych

W pierwszym etapie diagnozy należy:

• określić rodzaj występujących zaburzeń i dewiacji;

• wykryć mechanizmy psychologiczne i społeczne prowadzące do rozpoznania zaburzeń;

• możliwie dokładnie ustalić poszczególnych grup czynników w genezie obserwowanych zjawisk.

Pierwszy etap diagnozy polega na możliwie pełnym opisie istniejącego stanu rzeczy oraz konkluzji oceniającej, zawierającej decyzję dotyczącą działania interweniującego lub wstrzymywania się od niego. Wymaga się także określenia skutków osobistych i społecznych, jakie powodują dewiacje w zachowaniu jednostki.

1. Etap diagnozy ukierunkowującej (projektującej) polega na sformułowaniu hipotez i postulatów dających podstawę do podjęcia decyzji dotyczących kierunku i zakresu zamierzonej działalności profilaktycznej lub resocjalizacyjnej.

Projektowanie odbywające się na tym etapie diagnozy powinno uwzględniać także realną możliwość realizacji zakładanych celów.

Istotnym elementem tego etapu diagnozowania jest więc optymalizacja projektu działania interwencyjnego, uwzględniająca nie tylko specyfikę, nasilenie, funkcje, genezę, stadium i tendencje rozwojowe danego zjawiska, ale takżę poziom ewentualnych strat i zysków przy wyborze określonego rozwiązania profilaktycznego lub resocjalizującego.

1. Etap diagnozy weryfikującej jest ostatnim etapem diagnozowania mającym na celu sprawdzenie prawdziwości uzyskanego obrazu diagnostycznego.

Ponadto można dzięki niemu zweryfikować prawidłowość rozwiązań profilaktycznych i resocjalizacyjnych wdrożonych w realizacji.

METODY PRACY:

• casework

• "twarzą w twarz"